Teoria rozwoju społecznego_ostatni wykład 6.05.2005 r.

Alternatywne teorie - wyrosłe na granicach krytyki dwóch ujęć: teorii modernizacji i teorii zależności.

Modernizacja: krytyka nadmiernego optymizmu rozwojowego, wiele krajów świata nie dotrze do rozwoju krajów nowoczesnych

Teoria zależności: krytyka nadmiernego pesymizmu (zjawisko św. Mateusza: bogaci - bogatsi, biedni - biedniejsi)

Alternatywy, dwa źródła teoretyczne:

1. Koncepcja Ernesta Schumachera „Small is beatefiul: małe jest piękne - moedrniści i zależnościowcy popełnili błąd eksponując wielkie struktury społeczne. Najważniejszym czynnikiem rozwoju społecznego są małe społeczności - społeczności lokalne. Dowartościowano małe społeczności

2. Koncepcja M.K. Gandhi - rozwój społeczny nie może krzywdzić i zadawać gwałtu komukolwiek, nie może rodzić cierpień, nie może dokonywać się kosztem kogoś.

Ahimsa - zwolennik pracy na rzecz wszystkich istot żywych

• zasada obywatelskiego nieposłuszeństwa - jeśli ludzie uważają, że procesy rozwoju społecznego idą w złym kierunku to ludzie mogą przeciw tym procesom demostrować

Punkt wyjścia wszystkich teoretyków:

1. dowartościowanie małych społeczności

2. nie będzie dobrego rozwoju w skali świata jeśli nie nastąpi wyrównanie bogactwa

Europa 13 % obywateli świata

7 % bogactwa świata

Afryka 13 % obywateli świata

2 % bogactwa świata

Azja, Oceania, Australia 61 % obywateli świata

27 % bogactwa świata

Ameryka Południowa 5 % obywateli świata

5 % bogactwa świata

Ameryka Północna 8 % obywateli świata

i Środkowa 29 % bogactwa świata

Europa i Ameryka:

1. musi podzielić się bogactwem z biednymi tego świata

2. 1 % PKB z Europy i Ameryki Północnej na pomoc dla najbiedniejszych państw świata

(łożą 4 państwa (0,5%): Dania, Norwegia, Szwecja, Islandia); USA - tylko 0,02 % PKB

Teoretycy rozwoju alternatywnego uważają, że PKB to zła, niedobra miara rozwojowa, lepsza miara to: „Szczęście, pomyślność narodowa brutto”

1. Każdy rozwój musi koncentrować się na potrzebach podstawowych w skali świata - cel rozwoju: teorie potrzeb podstawowych.

Potrzeby podstawowe:

1. Rozwój pomyślny, gdy jest dostęp do wody pitnej (mld osób nie ma)

2. Zatrzymanie śmierci głodowej.

3. Podstawowa opieka medyczna

4. Dach nad głową - pomoc w budowaniu najprostrszych siedzib z miejscowego surowca

5. Szkoły i wykształcenie dla najmłodszych.

2. Założenie ekorozwoju

Ekorozwój - pojęcie powstało w 1972 r. i składa się z dwóch członów: eko - gr. Oikos (przestrzeń, dom), rozwój, dewelio - z łac. razem: rozwój ekologiczny

Ekorozwój, oznacza, że rozwój społeczny musi się dokonywać w zgodzie z wymogami środowiska przyrodniczego. Nie wolno niszczyć świata przyrodniczego: „nie dziedziczyliśmy środowiska od przodków, ale pożyczyliśmy od nienarodzonych dzieci”

Śląsk - mld ton odpadów

Główny postulat ekorozwoju: KORZYSTANIE Z ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII, do których należą:

• energia z wiatru,

• spadek wód

• promienie słoneczne

• źródła geotermalne

• fale morskie

3. Indeks rozwoju ludzkiego HDI

Wskaźniki rozwoju społecznego:

1. Wskaźnik śmiertelności niemowląt - państwo dobre chroni najsłabszych, najlepsze krają mają niski wskaźnik śmiertelności niemowląt - mierzy się w promilach, ile umrze niemowląt z 1000 żywo urodzonych. Najbogatsze kraje 4-6 %, Szwecja 3, Afryka - 200, Polska w 1989 r. - 19 promili, dziś 7-8 promili

2. Liczba lat spędzonych w szkole - statystyczny 18 latek, liczy się ile lat w szkole spędził odejmując drugoroczność. Najbogatsze państwa - 11 lat, Polska - 9,59, woj. Śląskie - mniejsze od średniej krajowej

3. Poziom alfabetyzacji - ile osób z każdych 100 dorosłych umie czytać, pisać i potrafi na poziomie elementarnym zrozumieć przekazy radiowe, telewizyjne czy prasowe.

4. Przewidywana długość trwania życia - lepiej rozwinięte kraje - ludzie żyją długo (kobiety - 8,5 roku dłużej niż mężczyźni)

4. Lokalność, lokalizm

Społeczność lokalna - wyższy poziom integracji, identyfikacji, poczucie przynależności i odrębności od innych.

Zbiorowość lokalna - słabiej zorganizowana, słabe więzi wewnętrzne, cechuje się niskim poziomem integracji, a także identyfikacji

Społeczność lokalna - łac. miejsce: lokalis, mają miejsce i przestrzeń to terytorium lokalne

Każda zbiorowość i społeczność lokalna posiada wewnętrzne siły rozwojowe tzw. uśpiony potencjał rozwojowy, który należy rozbudzić, ożywić i uruchomić. Wewnętrzny potencjał rozwojowy to pojęcie Sorokina, zasada wymiany immanentnej - immanentny: od wewnątrz, uwewnętrzniony. Każda społeczność ma uwewnętrznione siły rozwojowe, które należy uruchomić.

Siły wewnętrzne tkwią w ludziach tworzących zbiorowość lub społeczność lokalną. Małe społeczności (5 tys. mieszkańców - najlepiej) to najlepsze grupy ludzi organizujące losy.

Najważniejszą rzeczą jest to jaki dominuje lider lub liderzy. Od postawy liderów zależy tempo rozwoju społeczności lokalnej, tempo zmian. Dwa zachowania liderów:

1. postawa zachowawcza

2. postawa wizjonerska

Nie można uciec od globalizacji (globus- łac. kula ziemska) - proces powstawania systemu światowego

Glokalizacja - oksymoron (dwa sprzeczne pojęcia), glo - świat, lokalizacja - konkretne miejsce.

R. Robertson - wielki świat wpływa na przekształcenie małych społeczności lokalnych. Małe społeczności adaptują do swoich potrzeb elementy systemu światowego.

Losy społeczności lokalnych i ich przeobrażenia zależą od obiektywnej globalizacji, wewnątrz społeczeństwa można dystansować się od globalizacji, trzymać tradycji, i nie otwierać na procesy światowe. W warunkach wspólnot pierwotnych żyje 300 mln ludzi.

Polska - zasada rozwoju lokalnego oraz ekorozwój (zapisany w konstytucji )

• wycofanie produktów nienaturalnych (np. plastik)

• sortowanie (chronienie surowców wtórnych)

• zdrowa żywność

1

Opracowała: JUSTA

---