Scenariusz lekcji
Temat: Faszyzm w Niemczech.
Lekcja ma zapoznać uczniów z narodzinami faszyzmu w Niemczech i z dążeniem Hitlera do objęcia władzy w państwie.
Cele lekcji
Po zakończeniu lekcji uczeń powinien:
poznać charakter ideologii faszystowskiej
wymienić działania Hitlera w zdobywaniu władzy dyktatorskiej
umieć ocenić program partii faszystowskiej
poznać jakie poglądy głosił Hitler w „ Mein Kampf”
ukazać agresywny charakter faszyzmu
Uwagi dotyczące realizacji lekcji
Na lekcji wykorzystujemy wiadomości z poprzedniej lekcji ( faszyzm włoski).
W trakcie lekcji uczniowie pracują w grupach . Temat realizowany jest w ciągu jednej jednostki lekcyjnej.
Metody i formy pracy
praca z tekstem źródłowym
praca z podręcznikiem
praca z mapą
praca w grupach - metaplan
praca ze słownikiem historycznym
wykład
Środki dydaktyczne
podręcznik „ Przez Wieki”
tekst źródłowy ( materiał pomocniczy nr 1)
metaplan ( materiał pomocniczy nr 2)
krzyżówka ( materiał pomocniczy nr 3)
duży arkusz szarego papieru, kartki samoprzylepne, mazaki )
Pojęcia i terminy
Pojęcia nowe: hitleryzm, nazizm, antysemityzm, ustawy norymberskie, noc kryształowa, obóz koncentracyjny, gestapo, SS, SA, noc długich noży.
Pojęcia utrwalające: faszyzm, totalitaryzm.
Przebieg lekcji
Wprowadzenie
podanie uczniom tematu lekcji
przypomnienie postanowień traktatu wersalskiego w sprawie Niemiec
podanie informacji o sytuacji gospodarczej i politycznej Niemiec ( plan Dawesa, Rapallo, Locarno, przyjęcie Niemiec do Ligii Narodów )
Rozwinięcie
omówienie sytuacji w Niemczech po utworzeniu NSDAP
praca w grupach
pierwsza grupa otrzymuje polecenie odszukania w tekście podręcznika informacji na temat programu politycznego Hitlera
druga grupa na podstawie tekstu źródłowego ( materiał pomocniczy nr 1) przygotowuje informacje dotyczące przejęcia władzy przez faszystów w Niemczech
omówienie pracy uczniów, zapisanie wniosków na tablicy
poinformowanie uczniów o likwidacji przez Hitlera przeciwników politycznych, ustroju parlamentarnego, wprowadzeniu rządów nazistowskich w Niemczech
praca w grupach ( metaplan ) Problem: Faszyzm w Niemczech
pierwsza grupa - Jak było?
druga grupa - Jak być powinno?
trzecia grupa - Dlaczego nie było tak jak być powinno?
po zakończeniu pracy liderzy grup przedstawiają wyniki i uczniowie wspólnie z nauczycielem układają wnioski ( materiał pomocniczy nr 2 )
Zakończenie
Uczniowie zaznaczają na mapce Europy kolejne państwo totalitarne. Mapki zostały rozdane na poprzedniej lekcji.
Zadanie domowe: rozwiązanie krzyżówki - Hitleryzm w Niemczech (materiał pomocniczy nr 3)
MATERIAŁ POMOCNICZY NR 1
Tekst źródłowy
Ta fala rewolucyjnego podniecenia ,która przeszła przez Niemcy w 1933 roku, przybrała wiele form.
Pierwszą, najbardziej widoczną, był gwałt. Przez wiele miesięcy poprzedzających rok 1933 stał się on rzeczą codzienną w Niemczech, ale orgia przemocy, jaka rozpętała się po pożarze Reichstagu i w końcu roku, przybrała rozmiary w niczym nie przypominające tego, co działo się przedtem. Sam rząd, posługując się takimi instytucjami jak gestapo ( pruska tajna policja - dzieło Goringa ) i obozami koncentracyjnymi w Oranienburgu, Dachau i innych miejscowościach, celowo stosował gwałt i terror jako metodę rządzenia. Jednocześnie jawne lekceważenie przez władze państwowe porządku i sprawiedliwości wydobywało na wierzch okrucieństwo, zazdrość i mściwość, uczucia normalnie tłumione lub drzemiące w każdym społeczeństwie. Aresztowano, bito i mordowano ludzi tylko dla załatwienia prywatnych porachunków, zagarnięcia czyjejś posady czy mieszkania lub zaspakajania sadystycznych popędów. W Berlinie i innych większych miastach lokalne bandy SA pozakładały sobie „ bunkry” w opuszczonych domach towarowych albo w piwnicach, dokąd zaciągały każdego, kogo miały na oku, aby go torturować lub więzić dla okupu. Uchylano normalne sankcje policyjne i sądowe, a zbrodnie pospolite, od rabunku po mord, z całym cynizmem osłaniano płaszczykiem przestępstw „ politycznych”. Jedyne, co zrobił rząd, to ogłoszenie amnestii dla
„ wykroczeń popełnionych w rewolucji narodowej.”
Załamanie się prawa i porządku publicznego, zwykłego bezpieczeństwa w życiu codziennym, co wynikało nie ze słabości rządu czy braku autorytetu, ale odbywało się przy aprobacie, głęboko wstrząsnęło stabilnością niemieckiego społeczeństwa, stabilnością zachwianą latami kryzysu i masowego bezrobocia. Ale gwałt, jeżeli odpychał, to jednocześnie pociągał wielu, zwłaszcza ludzi młodej generacji. Była to istotnie charakterystyczna cząstka rewolucyjnego idealizmu, bo rok 1933, tak jak inne lata rewolucyjne, rozbudził wielkie nadzieje, otwierał nowe możliwości, kładł kres zniechęceniu i po beznadziejnych latach przyniósł ożywienie, pozwalał się czegoś spodziewać. Hitler zdawał sobie sprawę z tych nastrojów, kiedy mówił narodowi niemieckiemu, by uniósł głowę i odzyskał dumę i wiarę w siebie. Niemcy, zjednoczone i silne, skończą z paraliżującym podziałem wewnętrznym, który hamuje ich rozwój i odzyskają należne im miejsce w świecie. Wielu ludzi uwierzyło temu w 1933 roku i brało za początek nowej ery.
Źródło: A. Bullok, Hitler. Studium tyranii T. II, Warszawa 1970, s. 35 - 36.
MATERIAŁ POMOCNICZY NR 2
Metaplan - propozycja
Problem
FASZYZM W NIEMCZECH
Jak jest? Jak być powinno?
- cenzura - wolność słowa i wyznania
- aresztowania ludzi myślących - prawo do ochrony przed
inaczej niż faszyści represjami
- zakaz zrzeszania się - prawo do zrzeszania się
- władza w rękach jednej partii - władza w rękach różnych
partii
- represje wobec komunistów - każdy ma prawo do
głoszenia swoich poglądów
- obozy koncentracyjne - prawo do wolności
- represje wobec Żydów - prawo do wolności osobistej
Dlaczego nie jest tak jak być powinno?
faszyzm jako system totalitarny hamował rozwój innych partii
podstawowym elementem faszyzmu był rasizm ( wyższość rasy germańskiej )
Wnioski
nie pozwolić na rozwój państwa opartego na dyktaturze
nie dopuścić do rządzenia jednej partii
nie pozwolić, aby władza była oparta na systemie policyjnego terroru
nie pozwolić totalitarnemu ingerowaniu w sferę życia społecznego, gospodarczego i politycznego
MATERIAŁ POMOCNICZY NR 3
Hitleryzm w Niemczech
Jaki tytuł nosiło dzieło Adolfa Hitlera, w którym przedstawił on swój program polityczny ?
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
;LL |
|
|
|
|
|
||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
4 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|||||||||||||||||
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
9 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
. . . . . . . . Pracy - organizacja w Niemczech skupiająca pracodawców i pracowników.
Wrogi stosunek do Żydów, oparty na przesądach rasowych.
Parlament niemiecki
Narodowonacjonalistyczna Niemiecka Partia Robotnicza - skrót w języku niemieckim.
Inaczej premier Rzeszy niemieckiej.
Tam miał miejsce nieudany pucz Hitlera w 1923 roku.
Jeden z przywódców faszystowskich Niemiec, dowódca SS.
Tajna policja polityczna w III Rzeszy.
Imię wodza i kanclerza Niemiec.
BIBLIOGRAFIA
Bullok A. : Hitler. Studium tyranii. Warszawa 1970
Puchalski Z. : Krzyżówki historyczne na każdą lekcję. Płock 1998.
Snoch B. : Słownik szkolny . Terminy i pojęcia historyczne. Warszawa 1998.
Wendt J. : Przez wieki. Podręcznik do historii, klasa 3. Gdańsk 2005.