PODSTAWY MAKROEKONOMII - WYKŁADY.

Wykład z dnia 23.03.2012 r.

Cykl koniunkturalny

Procesy gospodarcze obrazowane takimi wskaźnikami ekonomicznymi jak: produkcja, zatrudnienie, inwestycje, konsumpcja, nie przebiegają w sposób jednolity w czasie.

Koniunktura gospodarcza wyrażająca się w postaci wyżej wymienionych wskaźników odzwierciedla cykliczny przebieg procesu gospodarowania.

Wahania gospodarcze obrazowane koniunkturą gospodarczą można podzielić na:

1. Trend - długookresowa tendencja rozwojowa, reprezentuje ona w sposób systematyczny wygładzony długookresowe zmiany występujące w poziomie danego zjawiska np. : PKB.

2. Wahania sezonowe - związane z porami roku

3. Wahania przypadkowe - nieregularne, niecykliczne, związane z czynnikami które wcześniej nie można było przewidzieć.

4. Wahania koniunkturalne (cykliczne) - powtarzające się ze względną regularnością zmiany wielkości makroekonomicznych, wyrażające się w ekspansji lub kurczeniu się tych zmian wielkości wokół linii trendu

Cykle koniunkturalne zaczęły przejawiać się na przełomie XVIII, XIX wieku w krajach o najbardziej rozwiniętej gospodarce rynkowej.

Obecnie wahania koniunkturalne dotyczą wszystkich nieizolowanych gospodarek. Często występują one w takim samym stopniu w różnych dziedzinach gospodarki.

Oznacza to, że w pewnych dziedzinach gospodarki może wystąpić depresja gdy w tym samym czasie w innych działach może wystąpić rozkwit.

Zasadniczym elementem cyklu gospodarczego są:

1. Czas jego trwania

2. Fazy i ich wzajemne proporcje

3. Punkty zwrotne koniunktury

4. Amplituda wahań wokół głównego trendu

Klasyczny cykl koniunkturalny składa się z czterech faz:

1. Kryzys. Odcinek A - B

Oznacza załamanie gospodarki, znajduje ono odzwierciedlenie względnej nadprodukcji czyli nadmiarze produktów w stosunku do efektywnego popytu.

Ceny spadają a wraz z nimi stopy zysku prowadzi to do ograniczenia produkcji. Spadek produkcji trwa do momentu sprzedania zapasów towarów i dostosowania się bieżącej produkcji do aktualnego popytu globalnego.

Zmniejszająca się rentowność prowadzi do bankructwa słabszych ekonomicznie podmiotów gospodarczych.

Kryzys stwarza warunki sprzyjające centralizacji kapitału co oznacza że aktywa upadających podmiotów gospodarczych są stosunkowo mało nabywane przez silniejsze ekonomiczni firmy.

Rozmiary inwestycji w skali całej gospodarki są często niższe niż zużycie środków trwałych, na co wpływają trudności w zdobyciu niezbędnego kapitału oraz braki perspektyw satysfakcjonującego zysku.

W konsekwencji spadek produkcji jest największy w sektorze środków trwałych, kryzys trwa zazwyczaj kilka miesięcy.

2. Depresja. Odcinek B - C .

Dno kryzysu to depresja.

Charakteryzuje się ona zahamowaniem spadku produkcji a także najczęściej z stabilizacją zatrudnienia i cen.

Gospodarka osiąga równowagę na najniższym poziomie. W tej fazie rentowne są przedsiębiorstwa o najniższych kosztach produkcji, stwarza to warunki sprzyjające koncentracji kapitału a także warunki sprzyjające m.in. dla rozwoju technologii w poszukiwaniu najtańszych metod wytwarzania.

W ten sposób zaczynają oddziaływać bodźce do odtwarzania i odnowy zużytego kapitału trwałego.

Depresja trwa od 6 miesięcy do nawet 5 lat.

3. Ożywienie . Odcinek C - D .

Oznacza, że poziom produkcji wzrasta przekraczając wielkość sprzed ostatniego kryzysu. Zwiększający się popyt na dobra inwestycyjne prowadzi do koniunkturalnego wzrostu i cen, wzrasta także rentowność przedsiębiorstw przemysłowych.

Rośnie zatrudnienie dzięki czemu wzrasta także popyt konsumpcyjny. Poprawa warunków funkcjonowania przedsiębiorstwa pozytywnie wpływa na stopy zysku.

Ożywienie trwa od kilku miesięcy do 2,3 lat.

4. Rozkwit. Odcinek D - E .

W tej fazie wszelkie istotne wartości gospodarcze osiągają poziom wyższy niż przed ostatnim kryzysem nawet o 20, 30 % .

Wskaźniki makroekonomiczne tj: płace, zatrudnienie, ceny, inwestycje rosną.

Jednakże dynamika podstawowych wielkości makroekonomicznych jest zróżnicowana.

Najszybciej rosną ceny dóbr inwestycyjnych , wolniej - dóbr konsumpcyjnych a najwolniej rosną płace.

Nierównomierność tempa wzrostu a także rosnąca cena pieniądza oznacza ekspansję przy rosnących kosztach.

Rozkwit trwa od kilku miesięcy do dwóch lat.

Teorie wahań cyklicznych:

1. Koncepcje egzogeniczne.

Wskazują na to że cykl jest efektem zjawisk zewnętrznych względem gospodarki.

2. Koncepcje endogeniczne.

Wskazują iż cykl jest związany z danym systemem gospodarczym a czynniki zewnętrzne mogą jedynie naruszyć długookresową wewnętrzną logikę procesów gospodarczych.

Teorią endogeniczną jest koncepcja mnożnika akceleratora.

Model mnożnika akceleratora nawiązujący do koncepcji mnożnika inwestycyjnego sformułowanego przez Keynes'a wskazuje iż gospodarka przyrasta szybciej niż pierwotny przyrost wydatków inwestycyjnych, co jest efektem pobudzenia wtórnego popytu konsumpcyjnego , a ten z kolei prowadzi do dalszych zmian w pozostałych składnikach popytu globalnego.

Zgodnie z modelem Samuelsona - Hicksa ekspansja kończy się ponieważ konsumpcja nie rośnie tak szybko jak dochód, a recesja gospodarcza kończy się gdy konsumpcja nie maleje równie szybko jak dochód.

Pobudzone przez wtórny popyt konsumpcyjny inwestycje nazywa się inwestycjami indukowanymi.

Deformacja klasycznego cyklu we współczesnej gospodarce.

Współczesny cykl koniunkturalny ma charakter zdeformowany oznacza to że:

DOKOŃCZENIE NA NASTĘPNYM WYKŁADZIE

---