Antropologia
Dr hab. Anna Burdukiewicz
Obiektem badań antropologicznych jest człowiek.
Antropologia (z greki "ánthropos" - człowiek, "logos" - nauka), biologiczna nauka porównawcza o człowieku, jego pochodzeniu (antropogeneza), rozwoju osobniczym i rodowym oraz zróżnicowaniu rasowym.
Podstawę definicji stanowią zagadnienia:
ewolucja człowieka
zmienność człowieka
badania antropologiczne:
analiza jednostki
analiza społeczności
Antropologia jako nauka porównawcza posługuje się narzędziami badawczymi:
antropometria
genetyka
statystyka
Antropologia bada zmienność organizmu człowieka jako jednej z form zoologicznych i poszukuje przyczyn tej zmienności.
Bada:
kulturę
cywilizację
systemy społeczne
kwestie etniczne
podział:
1.
- antropologia populacyjna
- antropologia ontogenetyczna
- antropologia filogenetyczna (pochodzenia człowieka)
2.
- antropologia fizyczna
- antropologia kulturowa
- archeologia
- lingwistyka
+ antropologia stosowana
Populacyjna:
- różnice biologiczne między populacjami
- bada procesy powstawania ras
- bada dzieje poszczególnych ras, ich migracje i mieszanie się
- dokonuje klasyfikacji w obrębie gatunku
Ontogenetyczna:
- rozwój osobniczy człowieka (wzrastanie, dojrzewanie płciowe)
- analiza tępa oraz sekwencji wzrastania
- bada korelacje między tepami wzrastania a odżywianiem
- zajmuje się wpływem czynników środowiskowych na rozwój progresywny
Filogenetyczna:
- bada pochodzenie człowieka jako gatunku i jego rozwój rodowy
- bada kierunek i tępo ewolucji na podstawie szczątków
Fizyczna:
- zmiennośc cech anatomicznych, morfologicznych, fizjologicznych
Kulturowa:
- bada organizacje kultury, rządzące nią prawa, historyczną zmiennośc
Archeologia:
- odtwarza społeczno-kulturową przeszłośc człowieka na podstawie znajdujących się w ziemi i na ziemi, w wodzie źródeł
Lingwistyka (językoznawstwo)
- bada istotę, budowę i rozwój języka
1. lingwistyka teoretyczna
2. lingwistyka stosowana
Stosowana:
-wykorzystanie wszelkich zasobów jakie antropologia posiada w różnych dziedzinach, np. antropologia kryminalna
Człowieki które zasłużyły na miano antropologów:
Herodot, podróżnik, empirysta, badacz. Uważał, że przyczyną zróżnicowania populacji są warunki środowiskowe.
Demokryt (V w.p.n.e), myśliciel i podróżnik,
Hipokrates (460-337 p.n.e), jeden z najwybitniejszych prekursorów współczesnej medycyny
Arystoteles (384-322 p.n.e)
Publiusz Korneliusz Tacyt (98 r.n.e), twórca pierwszego opisu cech morfologicznych
Święty Augustyn
Leonardo da Vinci (1452-1519), człowiek witruwiański
Andreas Vesalius (XVI w), twórca współczesnej anatomii, sekcja zwłok jako główna metoda badawcza
Magnus Hundt
Edward Tyson (1650-1708), twórca anatomii porównawczej
Adrian van den Spieghel, pierwsze metody antropometryczne(pomiar, opis),badał czaszki
Johann Sigismund Elsholtz, opracował przyrząd, który można uznac za prekursora antropometru(miara człowieka)
Francis Bernier, nowy podział ziemi na podstawie różnic, ras
Luis Jean Daubenton, badał zmiany w położeniu otworu potylicznego wielkiego u człowieka i innych form zwierzęcych
Karol Linneusz, podział ras:
- amerykańska: czerwonoskóra
- europejska: biała
- azjatycka: ziemista
- afrykańska: czarna
16. Jan Fryderyk Blumenbach, twórca pierwszej klasyfikacji gatunku Homo Sapiens
17. Charles Robert Darwin (1809-1882), dzieło łamiące konwencje kościoła, założenie teorii:
- gatunki są bardzo płodne
- źródła pokarmu są ograniczone
- gatunki rozmnażaja się płciowo(brak dwóch identycznych)
- osobniki, które są lepiej przystosowane mają największą szanse na przekazanie genów
18. Pierre Paul Broca, założył w Paryżu pierwsze Towarzystwo Antropologiczne(pierwsza szkoła), wprowadził instrumenty pomiarowe
19. Francais Galton, biometria(odciski palców, tęczówka)
20. Karl Pearson
Rudolf Martin, podręcznik antropologii(biblia antropometrii)
21. Jan z Głogowa, pierwsze zainteresowanie w Polsce, prekursor frenologii