Jak przetrwać w szkole
Strategie nauczycieli i uczniów wykorzystywane w szkole w celu przetrwania
Nauczyciele tak jak uczniowie, w szkole, przystosowują się do sytuacji jakie przed nimi stoją, poprzez stwarzanie i stosowanie strategii przetrwania. Nie każdy z nich trafił do szkoły z wyboru, niektórymi kierowały inne okoliczności.
Oprócz charyzmatycznych nauczycieli- takich „z powołania”, na których lekcje chadza się z przyjemnością, bo nie tylko potrafią nauczyć, ale też zainteresować i pociągnąć za sobą grupę, oprócz nich bywają tacy i jest ich większość, którzy w klasie szkolnej chcą po prostu tylko przetrwać. Dlatego szukają sposobów na jak najbezpieczniejsze spędzenie czasu z uczniami, stosując wypracowane przez siebie lub podpatrzone u starszych kolegów pedagogów strategie, które w brew pozorom można poklasyfikować, bo te same stosowane są od lat.
Dzięki stosowaniu wypracowanych strategii, nauczyciel cały czas ma pełną kontrolę nad uczniami dzięki unika sytuacji stresujących go.
Obserwuj zatem pilnie swoich nauczycieli i staraj się zachowywać tak jak wymaga strategia przez niego obrana, wpasowując się w nią masz szansę bycia postrzeganym przez nauczyciela jako uczeń idealny.
Socjalizacja - czyli technika uśmiercania, zabieg zmierzający do zaakceptowania przez uczniów wzorców lansowanych przez szkołę. Nauczyciel zwraca uwagę na te aspekty osobowości dziecka, które są zgodne z pełnieniem przez niego roli dobrego ucznia. Nagradza za grzeczność, właściwy wygląd, poprawne zachowanie- sposób siedzenia, zgłaszania się do odpowiedzi.
Jeśli twój nauczyciel uprawia socjalizacje, nie ma co z nim walczyć pokazując swoją indywidualność. Dbaj o wygląd zewnętrzny zgodny z oczekiwaniami nauczyciela.
Jedna z moich nauczycielek w LO nie znosiła kolorowych bluzeczek u uczniów, wystarczyło ubierać się w stonowane barwy by pani na lekcji była spokojna. Żółta czy czerwona bluzka u choćby jednej osoby w klasie powodowała pytanie od góry do dołu po liście i oczywiście same negatywne oceny, bo nauczyciel zawsze może zdać takie pytanie na jakie uczeń nie zna odpowiedzi, jak chce postawić ndst do postawi.
Pamiętaj by sprawiać wrażenie „dobrego ucznia”. Patrz nauczycielowi w oczy, przytakuj, nawet jeśli cię temat nie interesuje, udawaj, że jesteś zaciekawiony.
Dominacja - w przypadku tej strategii nauczyciel pokazuje, że władza należy do niego, zawstydza uczniów, kieruje pod ich adresem złośliwe komentarze, zdarza się, choć to zabronione- stosuje przemoc fizyczną.
Na ten rodzaj strategii niczego poza wyrozumiałością i nie wchodzeniem w konflikt nie potrafię zaproponować. Musisz zgodzić się na to, ze jesteś tylko uczniem a panem i władcą w klasie jest nauczyciel. Czasami nawet wbrew sobie trzeba zacisnąć zęby, wiem że to trudne, gdy ma się naście lat, ale w ten sposób hartujemy się na przyszłość, bo dorosłe życie wymagać będzie od Ciebie uczestniczenia w wielu takich sytuacjach.
Negocjacje - nauczyciel umawia się z grupą co do norm i reguł postępowania na jego lekcjach, i konsekwentnie wymaga zachowania zgodnego z ustaleniami. To demokratyczny typ nauczyciela.
Jak z nim postępować? Po prostu funkcjonować zgodnie z normami, które wspólnie ustaliliście. Dobrze zastanowić się podczas ustalania zasad wspólnego funkcjonowania. Nie wymuszać ustępstw, nie „przeginać”. Jeśli ustaliliście, że na lekcje trzeba przychodzić punktualnie, to nie spóźniaj się, jeśli na przygotowanie do klasówki ustalony został termin jednego tygodnia, to nie przekładamy sprawdzianu. Ten typ nie lubi „jęczących uczniów”.
Fraternizacja - nauczyciel próbuje stać się mniej dorosłym, zaprzyjaźnić się z uczniami, być jednym z nich, zachowuje się „na luzie”. Tak postępują najczęściej młodzi nauczyciele oraz ci, którzy obawiają się, ze nie są w stanie wyrobić sobie autorytetu u uczniów.
To jeden z łatwiejszych do manipulowania na poziomie liceum nauczycieli. Wspólne wyjścia do kina, na imprezy. Jeśli się z nim zakumplujesz, to nauczyciel kumpel nie będzie cię w szkole nękał.
Nieobecność - nauczyciel usuwa się z pola konfliktu poprzez późniejsze rozpoczynanie lekcji, wcześniejsze jej kończenie, dawanie uczniom samodzielnej pracy, sprawia wrażenie nieobecnego duchem.
Jak z nim przetrwać. Nie zmuszaj go do tego, by był obecny, nie zadawaj pytań, jeśli widzisz, ze błądzi gdzieś daleko myślami.
Rytuał - nauczyciel wypracowuje sobie ceremonię prowadzenia lekcji, z elementami rutyny: sprawdzanie listy, pracy domowej, dyktowanie uczniom notatek, itd.
Jeśli poznasz zasady działania nauczycielskiego rytuału i wpasujesz się w nie, nic ci nie grozi ze strony tego nauczyciela, najważniejsze to nie zmieniać rytuału. Każda zmiana wywołuje u nauczyciela lęk, a ten jest z kolei powodem agresji, a tego przecież chcesz w szkole uniknąć.
Terapia zajęciowa - polega na przekonaniu, że przez całą lekcję uczniowie muszą coś robić bez względu na to, czy ma to sens, oprócz realizacji programu sprzątają salę, strugają kredki, porządkują sprzęt. Poddaj się terapii, a wytrzymasz.
Dokładnie obserwuj swoich nauczycieli, rozpoznaj, którą ze strategii stosują w swojej pracy, wpasuj się w nią, dzięki temu będziesz panem i władca sytuacji.
Z nauczycielami jest tak jak z normalnymi ludźmi, znasz zapewne sposoby na rozbrajanie swoich bliskich za pomocą słów i gestów, teraz poznałeś te, które możesz wykorzystywać w szkole. Nie buntuj się przeciw nauczycielom i stosowanym przez nich strategiom, poddaj się im a przetrwasz i całkiem nieźle na tym wyjdziesz.
(na podstawie A. Janowski „ Uczeń w teatrze życia szkolnego”)
Szkolne gry uczniów
Według naukowców, całe postępowanie uczniów w szkole jest również swoistą strategią przetrwania. Główną troską ucznia wcale nie jest uczenie się, ale chęć „odwalania” zadania, które dla niego na dany dzień przypada. Odwalić zadanie, to pozbyć się go, a więc doprowadzić do tego, by nie stało przed człowiekiem jako zawada i wyrzut sumienia. Zrobić to należy tak, by związanie z tym było jak najmniej wysiłku i przykrości.
Jeśli można się pozbyć zadań przez wykonanie ich, uczniowie to uczynią; jeśli doświadczenie uczy, że to się nie opłaca, poszukają innych często niewłaściwych sposobów pozbycia się zadań. Stosują różne, wypracowane przez siebie strategie, sztukę manipulowania opanowali do perfekcji. Ty tez możesz spróbować.
Strategia dobrego wojaka Szwejka - polega na uleganiu władzy, z którą nie umiemy sobie poradzić, nawet inteligentni uczniowie udają, że są głupi, unikając w ten sposób trudnych sytuacji.
Kolejna strategia, to poszukiwanie specjalnych względów - przybliżyć się jak najbardziej do nauczyciela, prawić mu komplementy i spowodować, przychylne ustosunkowanie się nauczyciela do zainteresowanego ucznia.
Uczniowie czasami po prostu starają się nie podpaść - ukrywają słowa, gesty, które mogłyby nie podobać się nauczycielowi, usiłują nie robić na nauczycielu złego wrażenia.
Czwarta strategia to wycofanie, bierne zachowania, akceptacja regulaminów i rutyny, nawet jeśli uczeń nie rozumie ich sensu.
Strategie uczniów nakierowane są na ochronę samego siebie, jest to swoisty sposób na dawanie sobie rady ze strachem, który jest dominującym uczuciem wśród uczniów w szkole. Chcąc manipulować i stosować strategię, musisz być przede wszystkim sobą i nie ulegać wpływom klasy, kolegów, którzy mają inne zdanie w tej kwestii.
(na podstawie A. Janowski „Uczeń w teatrze życia szkolnego”)