Psychologia jako nauka: *powinna posiadać swoje cele,zadania,przedmiot badań i aparaturę pojęciową.Psych.społ(wg Aronsona)-bada syt.społ.,które wpływają na zachowanie ludzi.Obszarem badań psych. Społ. Jest jednostka społ
Zadania psych.społ.*opis-bardzo szczegółowy tego,co się widzi,odczuwa,*wyjaśnienie, bezpośrednia obserwacja.
5 teorii zachowań ludzi:1)teorie społ.-kultur.-poszukują przyczyn zachowania się w większych grupach społ.,do których ta jednostka należy.2)teorie ewolucyjne-przyczyn zachowania się poszukuje się w dziedziczeniu(zapoczątkował ją Bass)3)teorie społecznego uczenia się-poszukują przyczyn zachowania w uczeniu się społecznym,czyli w uczeniu się od innych ludzi.4)teorie fenomenologiczne-poszukuje przyczyn zachowania się w subiektywnej interpretacji sytuacji społ.Zależy od tego jak dana osoba zachowuje się wobec tego co widzi.5)teorie społ.-poznawcze-w myśl tej teorii zachowania i interpretacja sytuacji społ.zależy od tego jak łączymy obecną sytuację z innymi zapamiętanymi doświadczeniami.
Sytuacja społeczna-złożony,dynamiczny układ elementów otoczenia i podmiotu w określonym momencie czasowym
Rodzaje syt.społ.: a)bezpośrednie-takie,dla których osób uczestniczących są takie same warunki fizyczne,ten sam czas i bezpośredni kontakt. *interpersonalne(dwustronnej wymiany)-obie osoby są zarówno przedmiotem i podmiotem sytuacji, np.rozmowa 2 osób ze sobą.*syt.jednostronne-element wykładu w jedną stronę,czyli monolog. -2os.rozmawiają,3 się przysłuchuje i dla niej jest to syt.jednostronna,- rozmowa małżonków.
b)pośrednie-nie ma bezpośredniego kontaktu z żywą osobą,może być kontakt drogą bodźców technicznych. *dynamiczna-np.rozmowa przez telefon,czytanie listu, zapowiedż pociągu, radio,alfabet Morse'a. *statyczne-tatuaż,obraz,portret człowieka,szkic,zdjęcie,karykatura,symbole.
Wpływ społeczny-oznacza proces, w wyniku którego dochodzi do zmian w zachowaniach,przekonaniach,doświadczanych emocjach pod wpływem rzeczywistych zachowań innej osoby czy grupy. Może wiązać się ze zmianami korzystnymi i niekorzystnymi.
Manipulacja społeczna-intencjonalne działanie żeby samemu uzyskać korzyść,a niekoniecznie ta druga osoba.Prof.J.Strelau: W=f(S i N) Wpływ społ.(W) jest funkcją(f) iloczynu siły oddziaływania(S) i liczby osób(N) uczestniczących w danej sytuacji.
Trwałość-głębokość wpływu(3 rodzaje): 1)uleganie:-najmniej trwały wpływ,-tak długo trwa zmiana jak długo jest w syt.osoba nagradzająca lub karząca* nagroda-uznanie, akceptacja społ.,premia*kara,2)identyfikacja:-zmiana na tak długo jak długo nam zależy na osobie, którą lubimy,cenimy,-trwalszy niż uleganie3)internalizacja (uwewnętrznienie): -najtrwalszy wpływ społ,-człowiek zmienia swoje zachowanie dlatego,że ta osoba robi coś bądź mówi coś,co ma sens,jest słuszne,zgodne z moimi wartościami.
S Miligram-chciał zbadać czy zachowanie Niemców,co było działaniem.Badanie:Wpływ kar na zapamiętywanie.-zadawano pyt.,podłącz.byli pod prąd elekt.,-na zmianę byli różnie n-elem i uczniem.Większość badanych protestowała,ale nie odmawiała posłuszeństwa. Średni poziom nie 150V,tylko 270V.N-el miał wykonać polecenie.W rzeczywistości uczeń nie był podłączony pod wstrząsy elektryczne.N-el jednak został poddany podłączeniu,żeby wiedział czym steruje.
Philip Zimbardo-próbował ustalić przyczyny dehumanizacji (odczłowieczenia) człowieka przebywającego w więzieniu. Udział w badaniu wzięli studenci.
Poznanie społeczne-badanie sposobu w jaki ludzie myślą o sobie samych i świecie społecznym.Badanie jak ludzie selekcjonują,interpretują,zapamiętują informacje i wykorzystują ją w wydawaniu sądów społecznych.
Wpływ kontekstu na ocenę:
Kontekstem mogą być. 1)punkty odniesienia(inni ludzie,rzeczy,przedmioty)-porównywanie co najmniej 2 obiektów.Efekty asymilacji-pojedynczy obiekt jest oceniany jako cała grupa. Ocena jest zależna od obiektu porównywanego-efekt kontrastu.2)wstępna aktywizacja pojęć-pierwsza myśl,skojarzenie,to czego często używamy(np.ostatnio widziane w filmie,w autobusie)3)sposób ujęcia decyzji-ludzie nie lubią strat,próbują ich unikać.4)kolejność podawania inform.- Pierwsze osoby zapadają w pamięci*efekt pierwszeństwa*efekt świeżości.5)ilość informacji.Efekt rozcieńczenia-jeśli się chce osłabić znaczenie inf.,która jest nam niewygodna podaje się wiele mało istotnych informacji i mających znaczenie inf.
Heurystyki poznania-przybliżone reguły czy strategie służące do rozwiązywania jakiegoś problemu. Nie wymagają wiele myślenia.Rodzaje:*heurystyka reprezentatywna-na podstawie pojedynczej cechy dokonujemy oceny całego obiektu,np.cena,kolor,głos,ładne opakowanie,*h.symulacji-przewidzieć na podstawie zjawiska nam znanego wnioskujemy o innym zdarzeniu i jego przebiegu,np.zachmurzy się->będzie padac.*H.zakotwiczenia-oscylowanie wokół dobrej odpowiedzi,np.liczby bliskie sobie 3000,3500.*postawa jako heurystyka-pozwala na ocenę ludzi, czy zachowań społecznych.,np.gdy kogoś lubimy,to powiemy,ze się dobrze Zach.w danej syt.,a jak nie lubimy,to ze zle się zach. Postawa-względnie trwała ocena przedmiotu, człowieka.
Kiedy stosujemy heurystyki?-w sprawach mało ważnych,-w szybkich decyzjach,-wtedy,gdy nie mamy informacji na temat podejmowanych decyzji,ale też gdy mamy ich zbyt dużo.-kiedy mmy mało czasu.-gdy są aktywizowane jakies schematy
Schemat poznawczy-najmniejsza jednostka wiedzy,reprezentacja umysłowa.np.słowo pranie-tekst o praniu.Schemat jest budowany,powstaje w ciągu doświadczenia.Są nimi pojęcia.Jesli wiemy o czym czytamy,mówimy,to łatwiej jest nam to skojarzyć i zapamiętać.np.meble,las,dyskoteka
Budowa schematów poznawczych:każdy zbudowany wg 2 zasad:1)zasada prototypowości:-są to inf.dotyczące egzemplarzy schematu,-inf.dot.typowych relacji między zmiennymi,-prototyp-zbiór najbardziej typowych wartości przybieranych przez schematy pod względem tych zmiennych.2)Zas.hierarchiczności:-jest to hierarchia,ułożone w jakimś porządku,można poukładać wg zasady całość-część(drzewo-korzenie,gałęzie,liście…) lub całość-całość(drzewa liściaste-drzewa iglaste)
Rodzaje schematów:
1)skrypty-Skrypt-jest umysłową reprezentacją zdarzeń,działań lub ich ciągów.np.podróż,dyskoteka.*każdy skrypt zawiera inf. O scenkach,aktorach(uczestnikach scenek),o rekwizytach,o warunkach uruchamiających całą sekwencję i o ostatecznych rezultatach danej sekwencji, npskrypt egz.ustny-wejście ,przywitanie,pyt,odp,myślenie,oczekiwanie na wynik *czasowa organizacja scenek,kolejność.*rola poznawcza*podpowiada kolejność wykonywania działań.2)schematy osób: a)stereotypy-jest to uogólniona reprezentacja grupy osób wyodrębnionej na jakąś łatwo zauważalną cechę określającą społeczną tożsamoś członków danej gruoy,np.płeć,wiek,kolor włosów,skóry.b)schematy roli.b)Rola społeczna-to zbiór oczekiwań,co do zachowań odpowiednich,typowych dla osoby zajmującej jakąś pozycję społeczną.3)schemat cech-nie odzwierciedlanie „całych ludzi” oraz „całych zdarzeń”,np. inteligencja, inteligentny człowiek.cecha wytworu(inteligentna wypowiedz)
4-poziomowe hierarchie cech:skąpy,egoistyczny,nieżyczliwy,zły (Zazwyczaj wybieramy cechę z 3 poziomu. *chętnie sięgamy po konkrety*charakteryzują się strukturą asocjacyjną, skojarzeniową.
Ukryta teoria osobowości-bezwiednie,nieświadomie stosowanie połączeń wyrazowych.Procesy atrybucyjne.
Atrybucja-ang.przypisywanie przyczyn komuś lub czemuś,Odp.jaka jest przyczyna zachowania ludzi w określony sposób?
F.Heiden-interesowała go psych.zdroworozsądkowa,pytał ludzi,dlaczego tak jest i dlaczego ludzie tak się zachowują.-przyczyny wewnętrz-cechy osobowościowe,przekonania,-przyczyny zewnętrzne. Wprowadził on pojęcie atrybucja wew. -przpisywanie przyczyn wewnęt.(cechy charakteru,temperament),atrybucja zewn.-odwołuje się do syt.Zauważył on,że ludzie częściej dokonują atrybucji wew.dla wyjaśnienia zachowania ludzi.E.Jones i K.Davier-teorie ich to teoria wnioskowania z czynników towarzyszących. Gdy próbujemy wydedukować dlaczego ktoś zachowuje się w określony sposób to:1)szukamy celów,które dana osoba mogłaby chcieć osiągnąć.2)bierzemy pod uwagę nasze oczekiwania,oczekujemy,że ludzie zrobią to,co robili wcześniej,jeśli podobnie się zachowywali wnioskujemy,że tacy są. Jeżeli jest wiele różnych rezultatów,a tylko 1 tożsamy możemy więcej powiedzieć o przyczynach tkwiących w tej osobie.1 nietożsamy-łatwiej przypisać przyczynę wewnętrzną.
Teoria wnioskowania-zaklada, że dokonujemy wewnętrznej atrybucji dotyczących jakiejś osoby,gdy istnieje niewiele różnych konsekwencji jej zachowań i gdy zachowanie jest nieoczekiwane.Koncepcja ta spotkała się z krytyką H.Kelleya,ludzie poszukują o wiele więcej inf. Zanim powiedzą dlaczego dana osoba zachowuje się w określony sposób.a)czy dana osoba tak się zachowywała,b)czy inni ludzie w podobnej syt.zachowują się tak samo.Zasada spójności-dotyczy czasu,zasada zgodności albo powszechności, zasada wybiórczości.Zgodnie z tą teorią o atrybucji wewn. wnioskujemy,gdy zebrane inf.mają wysoką spójność,niską wybiórczość i niską zgodność. O zew.,gdy zebrane inf.mają niską spójność,wysoką wybiórczość,zgodność wysoką lub niską.
Atrybucja sytuacyjna-wnioskujemy o niej kiedy coś szczególnego tkwi w warunkach spojności-niskie wybiórczości i zgodność wyskoa lub niska
Błędy atrybucji: 1)podstawowy-polega na tendencji do przecenienia czynników wewn.,aniedocenienia roli syt. Dlaczego?Mimo,że dostajemy inf.uzupełniające to mamy potrzebę uzasadnienia, potwierdzenia naszej hipotezy. Dlaczego? Popełniamy-człowiek w syt.jest wyrazisty spostrzeżeniom dopiero potem zauważamy inne elementy,-rola kultury-ludzie kult.zachodu są częściej psychologami osobowymi.
Różnice między aktorem a obserwatorem.Aktor kiedy mówi o sobie używa atrybucji zewn.a o innej wewnętrzn. Dlaczego popełniamy.Nie widzimy siebie tylko inne czynniki syt.sami o sobie wiecej inf.Błędy autopercepcji atrybucji w służbie ego.Tendencje do przypisywania sobi rzeczy przyjemnych,zasług,sukcesów a komuś innemu rzeczy przykrych.Obarczanie winą za porażkę kogoś innego:-charakteryzuje się nierealistycznych optymizmem,-przeświadczenie ludzi,że rzeczy dobre przydadzą się raczej nam a złe spotkają kogoś obcego.*wsparcie pozytywnej samooceny.