KATEGORIA NOMINALNA - PRZYPADEK
Oprócz liczby, rodzaju gramatycznego i stopnia charakterystyczna dla następujących części mowy:
rzeczownika, przymiotnika, zaimka, liczebnika.
Fleksyjna kategoria przypadka sygnalizuje funkcję syntaktyczną spełnianą w wypowiedzeniu przez grupę imienną. Wewnątrz grupy imiennej sygnalizuje zależności gramatyczne między członami grupy.
l.p. |
Wartości kategorii przypadka |
Zaimek pytajny (kontekst diagnostyczny) |
funkcja |
|
1. |
M |
MIANOWNIK |
kto? (to jest/to są) co? (to jest/ to są) |
Przypadek gramatyczny, niezależny, nienacechowany obiektywny - funkcja symboliczna prymarnie użyty w funkcji podmiotu w zadaniu |
2. |
D |
DOPEŁNIACZ |
kogo? (nie ma) czego? (nie ma) (nie widzę) |
Przypadek gramatyczny, zależny. nienacechowany obiektywny - funkcja symboliczna prymarnie użyty w funkcji członu zależnego grupy imiennej po czasownikach zaprzecz. użyty w funkcji dopełnienia |
3. |
C |
CELOWNIK |
komu? (pomóc) czemu? (pomóc) (przyglądam się) |
Przypadek konkretny, zależny, nacechowany obiektywny - funkcja symboliczna |
4. |
B |
BIERNIK |
kogo? (widzę) co? (widzę) |
Przypadek gramatyczny, zależny, nacechowany, obiektywny- funkcja symboliczna prymarnie użyty w funkcji dopełnienia w zdaniu łączliwość form B l. p. oraz l. Mn. Stanowi podstawę klasyfikacji rodzajowej rzeczowników |
5. |
N |
NARZĘDNIK |
kim? (władam/jestem) czym? (władam/jestem) (zachwycam się) |
Przypadek konkretny, zależny, nacechowany przypadek obiektywny - funkcja symboliczna |
6. |
Msc |
MIEJSCOWNIK |
(mówię o/ w) kim? (mówię o/w) czym? |
Przypadek konkretny, zależny, nacechowany obiektywny- funkcja symboliczna |
7. |
W |
WOŁACZ |
o! hej! (zmień się) |
Przypadek zależny, nacechowany subiektywny- jego status jest specyficzny
spełnia funkcję apelu- f. ekspresywno-impresywną stanowi samodzielna jednostkę wypowiedzenia nie wchodzi w związki składniowe z innymi el. tekstu |
PRZYPADKI GRAMATYCZNE
Prymarnie przysługuje im funkcja syntaktyczna / wewnątrztekstowa, tj. morfem przypadka jest tu tylko wskaźnikiem relacji syntaktycznych pozbawionym znaczenia, tj. funkcji nominatywnej.
PRZYPADKI KONKRETNE
Prymarnie są nosicielami funkcji semantycznej, tj. nominatywnej przy czym sekundarnie, jedynie w pewnych kontekstach, funkcje te mogą ulec odwróceniu.