Zasady układania mieszanek

Do obsiewu łąk i pastwisk w większości stosuje się want-ściowe trawy i rośliny motylkowate, charakteryzujące się » sokimi cechami użytkowymi, jak na przykład zdolność plon twórcza, szybkość odrastania, wierność plonowania, optymiT™ skład chemiczny. Gatunki przydatne do wysiewu w miesza i różnią się wieloma właściwościami, które mają duże znaczeniE-w produkcji pasz. Występuje również znaczne zróżnicowanit cech wewnątrz gatunku i dlatego wykorzystano te właściw do -wyhodowania wielu odmian tych roślin. W ramach gatunku różnią się one między innymi wczesnością (odmiany wczesne średniowczesne, późne), zdolnością do regeneracji po defolia-cji, przydatnością do różnych sposobów użytkowania, nie tylto produkcyjnego, ale także specjalnego, a więc do obsiewu traw -ników, boisk, lotnisk czy pól golfowych.

Dobierając gatunki do mieszanek w ramach nowych zasie­wów lub renowacji zdegradowanych zbiorowisk trawiastych łąk i pastwisk należy uwzględnić:

• sposób użytkowania (kośny, pastwiskowy, zmienny);

• trwałość użytkowania (użytki trwałe lub przemienne);

• rodzaj gleby (organiczne, mineralne);

• uwilgotnienie siedliska (siedlisko optymalnie uwilgotnio-
  ne, okresowo lub trwale wilgotne, okresowo lub trwale prze-
  sychające);

• intensywność użytkowania i związany z tym poziom na­
  wożenia azotem;

konkurencyjność poszczególnych gatunków

Sposób użytkowania wywiera znaczący wpływ na dobór gatunków, jak również ich odmian do mieszanek do nowych zasiewów i podsiewów łąk oraz pastwisk. Określone gatunki traw, jak mozga trzcinowata, rajgras wyniosły, wiechlina błot­na czy z motylkowatych koniczyna łąkowa, nadają się tylko

wyłącznie do użytkowania Kośnego. wicRSiuat p^^j^i gatunków może być stosowana zarówno do mieszanek na użytkowanie kośne lub pastwiskowe, jak i zmienne. Nieliczne krótkotrwałe gatunki, jak życica wielokwiatowa czy wester-■a oldzka, stosowane są do obsiewu krótkotrwałych użytków w uprawach polowych.

W zależności od sposobu użytkowania, różny jest procen­towy udział grup traw (wysokich, niskich) oraz roślin motyl­kowatych w mieszankach. W mieszankach łąkowych, a więc użytkowanych kośnie, większy udział mają trawy 'wysokie - nadrostowe, dostarczające większej ilości biomasy niż trawy niskie, natomiast w mieszankach pastwiskowych — trawy niskie, a także motylkowate, jako cenna grupa roślin pastewnych. W wypadku podsiewu wskazany jest większy udział traw wy­sokich, jednakże dobór gatunków do mieszanek zależy od składu botanicznego starej darni i udziału w niej określonych grup traw i roślin motylkowatych.

Dobór gatunków do mieszanek uzależniony jest także od ro­dzaju gleby. Niektóre gatunki traw i roślin motylkowatych są mniej przydatne na gleby organiczne, w warunkach użytkowa­nia kośnego. Należą do nich: życica trwała, kostrzewa łąkowa i koniczyna łąkowa jako gatunki podatne na przemarzanie, zwłaszcza w mroźne bezśnieżne zimy.

Na dobór gatunków do mieszanek znaczny wpływ wywie­ra uwilgotnienie siedliska i na przykład mozga trzcinowata, wy-czyniec łąkowy, wiechlina błotna czy mietlica biaława są bar­dziej odpowiednie na siedliska wilgotne. Większość gatunków

traw może być jednak wysiewana na siedliska optymalnie gotnione i okresowo suchsze.

Dobierając gatunki roślin do mieszanek, należy uwzgh intensywność użytkowania. Wiąże się z tym ściśle gł< > nik plonotwórczy, jakim jest nawożenie azotem. W warumil ograniczonej powierzchni paszowej, w stosunku do liczbra rząt trawożernych, może zachodzić konieczność uzyskm maksymalnych plonów w określonych warunkach siedl wych. W takich wypadkach należy zastosować wyższy od « malnego poziom nawożenia azotem (200-250 N kg x ha~-ki poziom nawożenia azotem eliminuje z mieszanek roś motylkowate, a preferuje same trawy. Udział motylkowa: znajduje uzasadnienie w warunkach ograniczonego pozie nawożenia azotem lub przy jego eliminacji. Wpływa to na niżenie kosztów i zapewnia proekologiczną produkcję p z użytków zielonych.

Bardzo ważnym zagadnieniem w doborze gatunków do r szanek jest konkurencyjność, czyli zdolność współżycia dan< gatunku z innymi w zbiorowiskach trawiastych. Biorąc pod ir gę te cechy, gatunki podzielono na trzy grupy: o wysokiej, ś:

niej i niskiej zdolności konkurencyjnej. Dobierając ao miesza­nek gatunki z określonych grup, należy ograniczać procentowy udział gatunków o wysokiej zdolności konkurencyjnej.

W skład mieszanek wchodzi najczęściej 4-8 gatunków roś­lin. Mieszanki z małą liczbą gatunków (3-4) określa się jako mieszanki uproszczone, natomiast mieszanki z większą liczbą gatunków (5-8) - jako mieszanki wielogatunkowe. Uproszczo­ne stosowane są najczęściej do obsiewu krótkotrwałych użyt­ków przemiennych, kośnych lub pastwiskowych, 3-4-letnich oraz do podsiewów. Mieszankami wielogatunkowymi obsiewa się trwałe, wieloletnie użytki zielone.

Mieszanki do obsiewu lub podsiewu można ułożyć we włas­nym zakresie, jednak należy:

• ustalić listę gatunków i odmian;

• ustalić procentowy udział przewidzianych komponentów
  w mieszance;

• obliczyć ilość wysiewu poszczególnych gatunków.
  Ustalając listę gatunków, dzieli się je na dwie lub trzy grupy:

• trawy wysokie,

• trawy niskie,

• rośliny motylkowate.

Procentowy udział podanych wyżej grup roślin zależy przei wszystkim od sposobu użytkowania.

Ilość wysiewu (kg x ha^¹) poszczególnych komponentów oblicza się w stosunku do normy wysiewu tych gatunków w cz\ -tym siewie. Różnice w ilościach wysiewu w czystym siewie po szczególnych gatunków wynikają z masy 1000 nasion.

Ilość wysiewu ilość wysiewu wg tabeli x udział w mieszance i
(kg x ha-¹) ⁼ ~ 100

Normy wysiewu nasion w czystym siewie zależą też oc wartości użytkowej poszczególnych gatunków. W wypadku od­chyleń tej wartości od podanych w tabeli, normy oblicza si« na podstawie następujących wzorów:

wartość _ zdolność kiełkowania x czystoś
użytkowa 100

wartość użytkowa wg tabeli

x ilość wysiewu wg tabeli

obliczona wartość użytkowa

(rzeczywista)

W zależności od uwzględnionych w układanej mieszance gatunków, obliczona ilość wysiewu nasion waha się średnic d około 30 kg x ha ^l do 45 kg x ha ^l. Można skorzystać tak­ie z mieszanek standardowych, opracowanych w Instytucie Melioracji i Użytków Zielonych. W sieci handlowej różnych zedsiębiorstw znajdują się gotowe mieszanki traw i roślin motylkowatych, z informacją o ich zastosowaniu. Są to zarów-> mieszanki składające się z poszczególnych gatunków, jak :eż ich odmian krajowych bądź zagranicznych. Należy jednak zwracać uwagę na ich skład i procentowy udział poszczegól­nych komponentów

---