Społeczności wirtualne

„Wielka sieć, e-seje z socjologii internetu” na 07.01.2012

Grupy funkcjonujące w wirtualnych środowiskach sieciowych opisuje się jako „virtual comunity”, co nie jest tłumaczone na język polski

Definicje

Istnieje kilka definicji wirtualnych wspólnot. Jedna z nich to:

wirtualne wspólnoty są społecznymi zbiorowościami, które formują się w sieci, kiedy wystarczająca liczba osób kontynuuje publiczne dyskusje na tyle długo i z takim emocjonalnym zaangażowaniem, aby w cyberprzestrzeni ukształtowały się sieci osobistych relacji [Howard Rheingold]

Definicja ta wskazuje dwie istotne kwestie: zaangażowanie emocjonalne. Jest to bardzo ważna kwestia, ponieważ bez emocjonalnego zaangażowania nie ma szans zbudowania wspólnoty czy społeczności. Określenie siły i typu tego zaangażowania może decydować czy relacje sieciowe mogą być porównywane z tymi w rzeczywistości. Druga ważna kwestia to długość trwania interakcji. Dopiero po dłuższym funkcjonowaniu listy dyskusyjnej, pokoju czatowego można mówić o funkcjonowaniu społeczności.

Druga definicja kształtuje się następująco:

Społeczność on-line to grupa ludzi, którzy odbywają interakcję w środowisku wirtualnym. Mają oni cel, opierają się na technologii i kierują się normami i przepisami [J. Preece, D. Maloney-Kirchmar, Ch. Abras]

Definicja ta rozróżnia wirtualne społeczności w zależności od tego, czy funkcjonują tylko w sieci, czy również poza nią, w zależności od celów działania, od używanego oprogramowania, od wielkości, długości trwania. Uwzględnia określone normy, które respektują użytkownicy.

Metody badania społeczności wirtualnych

Nancy Baym uważa, że podstawą wirtualnej społeczności jest istnienie pewnego zbiorowego wyobrażenia tej społeczności w umysłach ludzi do niej należących. Ważne jest, aby analizować czynniki zewnętrzne wobec społeczności sieciowej.

Czynniki wpływające na ewolucję grupy:

-kontekst zewnętrzny - zróżnicowanie kulturowe, narodowość, wartości, język, płeć, netykieta,

-struktura temporalna komunikacji- ważne jest to czy komunikacja odbywa się synchronicznie (np. czaty) czy asynchronicznie (np. fora dyskusyjne), istotne są również godziny i miejsca dostępu do sieci,

-infrastruktura systemu - czynniki takie jak wielkość systemu, przyjazność systemu,

-cele użytkowników i grup- chęć zdobycia informacji, spędzenia wolnego czasu, rozwiązania jakiegoś problemu, zorganizowanie jakiejś akcji

-charakterystyka użytkowników- liczba uczestników, rozkład płci, wieku, miejsce zamieszkania

Następnie powinna nastąpić analiza od środka, która powinna objąć:

-środki wyrazu - emotikony, skróty, specyficzne wyrażenia,

-tożsamość - jakie środki stosują internauci do wykreowania swojej tożsamości w sieci, na ile anonimowe są poszczególne środowiska w internecie i w jaki sposób anonimowość wpływa na zachowania członków społeczności?

-relacje między uczestnikami społeczności - ocenianie czy częste jest angażowanie się w relacje za posrednoctwem sieci, czy znajomości internetowe są kontynuacja wcześniejszych z rzeczywistości, czy relacje nawiązane w sieci rozwijają się dalej w życiu realnym.

- normy zachowań - przyjrzenie się specyficznym formom zachowań specyficznych dla danej grupy.

Również Barry Wellman i Milena Gulia zajęli swoje stanowisko na temat metod badania społeczności internetowych, lecz mieli oni na to inny pogląd niż autorka wspomniana wyżej.

Poszukują odpowiedzi na kilka pytań takich jak:

1. Czy relacje nawiązywane przez sieć są ograniczone do wąskiego zakresu, czy są rozległe i wspierające?

2. Dlaczego użyteczne jest utrzymywanie za pośrednictwem sieci wielu relacji o małym natężeniu?

3. Czy w sieci funkcjonuje zasada wzajemności?

4. Czy w sieci możliwe jest nawiązanie silnych i intymnych więzi?

5. Jak uczestnictwo w społeczności on-line wpływa na życie społeczne członków poza siecią?

6. Czy sieć zwiększa zróżnicowanie społeczności?

7. Czy wirtualne społeczności są prawdziwymi społecznościami?

Uważają, że Internet, podobnie jak prawdziwa społeczność jest w dużym stopniu miejscem uzyskiwania i udzielania wsparcia, zwłaszcza emocjonalnego.

Niedoskonałości wirtualnych społeczeństw

Baudrillard zadał bardzo ważne pytania, a mianowicie - czy wszystkie uśmieszki internetowe, buziaki, uściski itd. Są wyrazem autentycznych uczuć, czy raczej próbą zamaskowania samotności i alienacji? Autor uważa, że osoby samotne i mające problemy z nawiązywaniem kontaktów w świecie rzeczywistym, będą miały ten sam problem w sieci.

Wirtualne społeczności tworzą się głównie dzięki podobnym zainteresowaniom i poglądom członków, przez co nie muszą sobie radzić z różnorodnością i wewnętrznymi konfliktami.

Kolejne niebezpieczeństwo, to fakt iż Internet może stać się narzędziem inwigilacji i nadzoru nad obywatelami. Nie każdy użytkownik zdaje sobie sprawę z tego, jak łatwo można sprawdzić historię jego odwiedzin w Internecie.

Następnym niebezpieczeństwem jest fakt, iż Internet stał się kolejnym kanałem dostarczania łatwej rozrywki.

* ruch free software (open source) - znaczy, że program można wykorzystywać za darmo, a także modyfikować pod warunkiem umożliwienia innym użytkownikom owoców swojej pracy.

---