Skarżyńska, K. i Chmielewski, K. (1998). Motywacja osiągnięciowa i uwarunkowania sukcesu w Polsce. Studia Psychologiczne, 36, 95 - 116.
Przedmiotem badania była motywacja osiągnięciowa mierzona za pomocą danych uzyskanych z wywiadów kwestionariuszowych. Motywacja osiągnięciowa zdefiniowana została jako efekt wartości osiągnięć (sukcesu) i subiektywnych możliwości (lub oczekiwań) ich zrealizowania.
Kwestionariusz zawierał pytania dotyczące przekonań jednostki, które uznano za wskaźniki motywacji osiągnięciowej. Tymi wskaźnikami były: ważność celów życiowych, takich jak poczucie dokonania czegoś, wysoka pozycja zawodowa i materialna oraz zmienne zwiększające oczekiwania sukcesu: poczucie osobistej skuteczności; indywidualistyczna atrybucja przyczyn sukcesu; zaufanie do ludzi; niski autorytaryzm/konserwatyzm; liberalizm; zdolność do wysiłku. Do poszczególnych zmiennych wykorzystano inne techniki pomiaru, a dane uzyskane w kolejnych częściach kwestionariusza obliczane były osobno dla każdej zmiennej. Wyniki interpretowano w odniesieniu do wpływu motywacji osiągnięciowej na uwarunkowanie sukcesu ekonomicznego i społecznego.
Ocena wartości osiągnięć dokonywana była poprzez zaznaczenie ważności każdego z 15 możliwych życiowych celów na czteropunktowej skali (od „bardzo ważne” do „w ogóle nieważne”). Trzy cele były wskaźnikami motywacji osiągnięciowej: osiągnięcie wysokiej pozycji zawodowej, materialnej oraz poczucie dokonania czegoś w życiu. Dokonano analizy czynnikowej 15 wartości, wyodrębniając 3 czynniki wartości: stabilizacji i rodziny, harmonijnego rozwoju oraz osiągnięć. Na tej podstawie zbudowano średnie wskaźniki globalne akceptacji tych 3 syndromów wartości, a następnie porównano je do siebie.
Poziom autorytaryzmu/konserwatyzmu zmierzono stopniem akceptacji 5 twierdzeń, oceniając je na 5cio punktowej (od „zdecydowanie się zgadzam” do „zdecydowanie się nie zgadzam”) jednoczynnikowej, rzetelnej skali Cronbacha. Natomiast poczucie skuteczności mierzono licząc średnie punktacje na skali złożonej z 3 pozycji: „Planując coś mam na ogół pewność, że będę w stanie to zrealizować”, „Większość rzeczy, na których mi zależy, mogę zrobić tak samo dobrze, jak inni”, „Zazwyczaj udaje mi się postępować zgodnie z oczekiwaniami ludzi”. Kolejny wskaźnik motywacji osiągnięciowej - poziom zaufania do ludzi - mierzono za pomocą oceny 2 twierdzeń: „Większości ludzi można ufać” oraz „Jeżeli człowiek nie pilnuje się, inni go wykorzystują”. Z kolei atrybucji przyczyn sukcesu dokonywano poprzez ocenę (na 4punktowych skalach od „ bardzo ważne” do „w ogóle nie ważne”) istotności danych czynników dla osiągnięcia sukcesu życiowego. Tymi czynnikami były: zasoby dziedziczone, zasoby indywidualistyczne, zasoby kolektywistyczne i zasoby strukturalne. Oceniano także pytania o treści odnoszącej się do skali liberalizmu. Natomiast wysiłek zmierzono poprzez deklarowaną przez badanych liczbę godzin pracy w tygodniu.
Interpretacja uzyskanych wyników posłużyła do wyjaśnienia związków wartości i możliwości jednostki z motywacją osiągnięciowa, mającą z kolei związek z wielkością szans na odniesienie sukcesu. Za pomocą motywacji osiągnięciowej możliwe było wyjaśnienie zmienności poziomu ekonomicznego różnych grup zawodowych w Polsce, składających się z osób dorosłych pracujących poza rolnictwem. Przedstawiony kwestionariusz zdaje się więc być dobrym narzędziem do oceny i pomiaru motywacji do osiągnięć.