Wirus GRYPA (INFLUENZA)
- RNA wirus, rodzina Orthomyxoviridae
- Typ A wywołuje masowe choroby u ludzi, koni, świń i ptaków, norek i ssaków morskich
- Głównie oddechowe, ale czasem uogólnione (tylko ptaki)
- Szerzy się przez kontakt bezpośredni i pośredni (do 2 tygodni wirus np. w wodzie)
- Ma wiele podtypów
- Antygeny powierzchniowe:
o Hemaglutynina (H) - 15 odmian (H1 - H15)
o Neuraminidaza (N) - 9 odmian (N1 - N9)
- Ogromna zmienność antygenowa wirusa
- Kwas nukleinowy segmentowany (bardzo łatwa zmienność - wymiana segmentów)
Zmienność wirusa grypy typu A
- RNA i częste mutacje punktowe („Dryf” antygenowy) w genach kodujących hemaglutyninę (H) i neuraminidazę (N)
- nowy podtyp◊Genetyczna reasortacja („Przesunięcie” antygenowe) - wymiana segmentów genów kodujących H lub N
- Wszystkie podtypy „H” występują u ptaków
- Rezerwuar puli genowej: ptaki wodne ; idealne dopasowanie - wirusy wszechobecne, niechorobotwórcze są wszystkie znane typy H (H1 - H15) i N (N1 - N9), wydalane z kałem (migracje!)
- Gospodarz reasortacji („Mieszający” wirus od ptaków i ludzi): świnie, samce chorują na H1N1 oraz H3N2 i od nich po reasortacji nowe szczepy pandemiczne dla ludzi

Grypa - szczególnego typu zoonoza
- Rzadko człowiek zaraża się od zwierzęcia, choć od świń nie tak rzadko (rzeźnie, hodowcy itp.)
- Ale u świń, ptaków (innych?) powstają nowe warianty wirusa groźne dla ludzi
- Stąd się biorą nowe, wielkie epidemie grypy ludzi
Wielkie pandemie grypy ludzi w XX wieku
- 1918 „hiszpanka”: H1N1, 20 mln ofiar (od świń?)
- 1957 „grypa azjatycka” H2N2
- 1968 „grypa Hong Kong” H3N2
- 1977 „grypa rosyjska” H1N1
- 1997 „ptasia grypa” H5N1: 18 osób zachorowało, 6 zmarło
- 2000 rok: 400 ognisk grypy ptaków we Włoszech - zabito 11 mln sztuk
- 2002 rok: zabito 4 mln indyków i kurcząt w stanie Virginia (USA)
Patogeneza grypy ssaków
- Okres inkubacji bardzo krótki
- Replikacja wirusa w nabłonku górnych i dolnych dróg oddechowych (po 24 maksymalnie, od 72 godziny maleje)
- Ogniska martwicy nabłonka oskrzelików (suchy kaszel), wysięk w nich (wilgotny kaszel), przekrwienie płuc, ogniskowe nacieki komórkowe
- Potem regeneracja i zdrowienie
- Rzadziej powikłania bakteryjne (zapalenie płuc) i ewentualnie upadki
- Wyjątkowo uszkodzenie innych narządów
Grypa koni
- Na całym świecie (z wyjątkiem Australii) jedna z najważniejszych chorób zakaźnych koni
- Bardzo zaraźliwa
- Ostra infekcja z kaszlem, gorączką, wypływem z nosa, trwa 7-21 dni, czasem powikłania bakteryjne lub inne
- A/equi/Praga/1/56 (H7N7)
- A/equi/Miami/2/63 (H3N8)
- Ale ten pierwszy chyba zanikł, bo od 1979 roku nigdzie na świcie nie był izolowany
- Za to podtyp 2 - warianty antygenowe
Grypa świń (H1N1 i H3N2)
- Bardzo rozpowszechnione, też w Polsce
- Nagły wybuch choroby (inkubacja 2-7 dni0
- Wiele świń apatycznych, gorzej jedzą, oddech utrudniony
- Potem gorączka, napadowy kaszel, jakby bolesny, wypływ z nosa i worków spojówkowych
- Po 3-6 dniach nagle mija
- Rzadziej cięższy przebieg: silna duszność (pozycja psa siedzącego, pysk otwarty, biegunka, ronienia)
- Oseski łagodniej
- Zachorowalność do 100%, śmiertelność 1-2%
- Ale straty masy, przyrostów
Diagnostyka
1. Izolacja wirusa z wymazów - specjalistyczne laboratorium i minimum 3 dni
2. PCR - 2 dni trwa
3. IF - bardzo subiektywna
4. Serologia - pewna, ale minimum 14 dni
Nowe możliwości diagnostyki
- Ag powierzchniowe bardzo zmienne
- Ale są białka o takich samych sekwencjach
- Można w diagnostyce wirusów izolowanych od człowieka, świń, gęsi i koni używać tego samego komercyjnego testu ELISA
- Z wymazem z nosa po 15 minutach, wynik barwny
- Ten test nie ma wad innych dotychczas stosowanych (patrz wyżej)
Odporność i szczepienie
- Odporność po infekcji jest, głównie warunkowana Ab przeciwko hemaglutyninie, ale tylko danej odmiany
- Więc dryf antygenowy ją znacznie osłabia
- Dlatego u ludzi, co roku nowa szczepionka
- Wirus koni - czterokrotnie wolniejszy dryft
- U koni od lat 1960-tych na rynku szczepionki (oba podtypy i ich warianty aktualne)
- Odporność po nich krótkotrwała, więc trzeba często szczepić
- Szczepione konie mogą bezobjawowo szerzyć wirus
- W efekcie ograniczają (łagodzą) zachorowania koni, ale nie umożliwiają szerzenia się wirusa

---