Małżeństwo
szczególna i ważna rola, bo celibat został wyraźne zabroniony („kto wstępuje w związki małżeńskie, udoskonala swoją wiarę” - przytoczone słowa Proroka)
związek dwóch różnych istot; Allach stworzył jeden byt: mężczyznę i kobietę z siebie
cel: pomnażanie rodzaju ludzkiego
problem ograniczania rozrodczości, w postępowych kręgach - należałoby wprowadzić ograniczenie przyrostu ludności w społeczeństwach muzułmańskich
miłość - „znak od Boga”, ma znaleźć wyraz w małżeństwie i być przeniesiona na dzieci, potępianie ”wolnej miłości”
czasy przedislamskie - wiele typów i form małżeństwa, np. okresowe mut'a, poligamiczny związek grupy mężczyzn z jedną kobietą, małżeństwo mężczyzny z prostytutką po urodzeniu przez nią dziecka
prawo muzułmańskie odrzuciło wszystkie formy poza jednym stałym małżeństwem i zmodyfikowanym mut'a (w formie tradycjonalno-obyczajowej w niektórych krajach szyickich)
nie wolno wstępować w związek małżeński z: matką, córką, siostrą, stryjenką, ciotką, córką siostry czy brata, mleczną matką, mleczną siostrą, matką żony, pasierbicą, żoną syna
sprawa małżeństw z innowiercami: zabronione małżeństwo na zasadzie „kojarzenia innych bogów z Allachem” - zakaz wchodzenia w związki małżeńskie z poganami (bałwochwalcami) lecz nie zakazuje małżeństwa z wyznawcami religii objawionych
przed małżeństwem - trzeba się zastanowić, właściwie to mężczyzna powinien się zastanowić i wybrać odpowiadającą mu kobietę, obecnie - koniecznie muszą się znać przed małżeństwem
propozycję małżeństwa składa mężczyzna rodzicom lub opiekunom kobiety
po oświadczynach następuje okres „narzeczeński” - rozeznawanie, narady, nie muszą się spotykać w tym czasie, chyba, że chcą
nie ma przepisów odnośnie wieku w prawie muzułmańskim „dojrzali umysłowo”
akt ślubu - umowa - mithaq - ważny gdy obydwie strony (mężczyzna i kobieta) wyrażą swoją zgodę w obecności świadków
mężczyzna musi mieć pewną sumę pieniędzy na opłacenie mahru - ślubny podarek, posag, który trzeba wypłacić żonie w okresie zawierania małżeństwa jako materialne zabezpieczenie kobiety, wysokość zależy od pozycji społecznej i majątkowej
małżeństwo staje się ważne, gdy zostanie podane do wiadomości publicznej - stąd hałaśliwość wesel
panną młoda wiezie się do domu pana młodego, gdzie odbywa się biesiada - prezentacja zamożności domu pana młodego
nikt nie może nie przyjąć zaproszenia na wesele i musi przynieść jakiś podarek ze sobą
w praktyce - dziewczyna musi uzyskać zgodę ojca lubi opiekuna , wychodząca za mąż po raz pierwszy właściwie nie ma prawa wyboru, prawo takie zdobywa dopiero rozwódka lub wdowa
poligamia jest dozwolona, poliandria absolutnie zabroniona
w wierzeniach ludowych żonaty mężczyzna uzyskuje błogosławieństwo w życiu doczesnym a po śmierci idzie do raju, kawaler zaś nie może po śmierci znaleźć drogi do raju i rodzi się po raz drugi wraz ze złymi duchami
wierzenie, że panna młoda może przynieść do domu męża złego ducha (baczna obserwacja domu młodożeńców przez sąsiadów)
rozwód:
prawo muzułmańskie uznaje w wypadkach wyjątkowych konieczność rozwodu
formalnie, często też praktycznie, do wystąpienia o rozwód ma prawo tylko mężczyzna, kobieta - dość rzadko i to za pośrednictwem ojca, brata lub opiekuna
w Koranie i dziełach teologicznych rozwód jest traktowany jako zł konieczne
musi być umotywowany bardzo ważnymi przyczynami, jeżeli zostaną wyczerpane wszystkie środki pojednawcze między małżonkami
może nastąpić za obopólną zgodą,
może być udzielony, jeżeli jedna ze stron nie może spełnić wszystkich warunków małżeństwa (bezpłodność), jeżeli zostanie udowodnione złe prowadzenie się kobiety lub okrucieństwo mężczyzny w stosunku do żony, niezgoda charakterów, niezgodność temperamentów, brak wzajemnego zrozumienia
nacisk na przestrzeganie tzw. okresu wyczekiwania w procesie rozwodowym - co najmniej trzy miesiące (jeżeli kobieta jest w ciąży - to powinien trwać do urodzenia dziecka) czas do ewentualnego pogodzenia się jeszcze stron, podczas tej „separacji” mogą żyć pod jednym dachem, zakaz eksmitowania któregoś z małżonków
z punktu widzenia prawda - małżonkowie mogą rozwodzić się dwa razy i dwa razy ponownie pobierać, za trzecim razem rozwód jest nieodwołalny i do końca życia, - tzw. talaq bain
choć wtedy mogą się znów pobrać, jeżeli kobieta wyjdzie za innego mężczyznę i się z nim rozwiedzie to potem może się pobrać znów z tym pierwszym mężem (mężczyzna może poprosić przyjaciela, żeby się ożenił na chwilkę z jego byłą żona i potem żeby się z nią rozwiódł - za to czasem trzeba płacić pieniądze, oficjalnie jest to praktyka niedopuszczalna
ila - zwyczaj polegający na tym, że maź może złożyć przyrzeczenie, że jego żona nie będzie jego żoną, a jednocześnie nie będzie rozwiedziona, można tak przeżyć całe życie nie będąc ani zamężną, ani rozwódką
akt rozwodu - słownie lub na piśmie, ale w obydwóch przypadkach niezbędni są świadkowie
cudzołóstwo kobiet - jedno z największych przewinień, mąż może rzucić na kobietę, która go zdradziła klątwę (lian) jeżeli nie ma dowodów podtrzymujących oskarżenie, która to klątwa zapobiega ośmieszeniu męża opinii sąsiadów i zapobiega surowemu wymiarowi kary przeciwko kobiecie (po rzuceniu klątwy żyją w separacji, najczęściej kończy się to oczyszczeniem z winy, ale konieczny jest rozwód i to do końca życia)
kobieta - zdecydowanie mniej uprzywilejowana niż mężczyzna, ale kobiety wypracowały system chroniący je przed szczególnie surowymi konsekwencjami