SZKOŁA TRADYCYJNA a SZKOŁA PRZYSZŁOŚCI

Pozycja nauczyciela i relacja „nauczyciel - uczeń”	SZKOŁA TRADYCYJNA	SZKOŁA PRZYSZŁOŚCI
		nauczyciel jest centralną postacią edukacji	uczeń ze swoimi potrzebami jest centralną postacią edukacji
		zakłada się, że głównie nauczyciel jest źródłem wiedzy o świecie	zakwestionowano tezę, że tylko nauczyciel jest źródłem wiedzy oraz założono, że uczeń również dysponuje określonymi elementami tej wiedzy, do których szkoła powinna nawiązywać
		nauczyciel kontroluje i ocenia przebieg i wyniki pracy uczniów	rezygnuje się na ogół z ocen szkolnych na rzecz ocen opisowych
		nauczyciel kieruje, uczeń jest u podległy; relacja niepodległości jest niepodważalna	uznaje się podmiotowość zarówno ucznia jak i nauczyciela oraz dąży się do relacji opartych na współpracy oraz partnerstwie
	Funkcje szkoły	funkcja stabilizacji społecznej, czyli odtwarzania porządku społecznego, przeważają czynności selekcyjne	funkcja emancypacyjna, przeważają zabiegi egalitaryzacyjne, które mają zapewnić równe szanse, ale zarazem wszechstronny rozwój na miarę dziecka
		funkcja adaptacji społecznej - przygotowanie do wchodzenia w zastany porządek społeczny	zakwestionowano słuszność funkcji adaptacyjnej ze względu na to, że nie można przygotowywać do konkretnych warunków w szybko zmieniającej się rzeczywistości, należy zatem wyposażyć uczniów w umiejętności adaptowania się do zmian i krytycznej oceny świata.
		przeważa funkcja kształceniowa	większy nacisk kładzie się na funkcję: diagnostyczną i kompensacyjną
Cele kształcenia	koncentracja na wyposażeniu uczniów w określoną wiedzę i przekazywanie im rzetelnych informacji	wiedza jest na drugim; główne cele to: wzbogacanie świata doświadczeń ucznia, spotęgowanie jego aktywności, kształtowanie teoretycznych oraz praktycznych sprawności i umiejętności
Treści kształcenia	istnieje kanon wspólny kształcenia ogólnego, zróżnicowany stosowanie do szczebla szkoły	rezygnacja z jednego dla wszystkich uczniów kanonu kształcenia ogólnego; możliwość wyboru zajęć według własnych zainteresowań
		dydaktyczny encyklopedyzm-nadmiar tzw. treści gotowych	dydaktyczny formalizm funkcjonalny, nastawienie na praktyczne działanie
		historyzm	eksponowanie współczesności i przyszłości
		uporządkowana wiedza, co do której istnieje przekonanie o jej niezmiennej aktualności	przekazywanie wiedzy typu know-how (wiedzieć jak) oraz know-why (wiedzieć dlaczego), która to wiedza wyposaża ucznia w umiejętność samodzielnego uczenia się
	Zasady kształcenia	zasada przekazywania dużej ilości wiedzy ustnej-werbalizm	zasada poglądowości w nauczaniu
		zasada wdrażania uczniów do odtwarzania nabytych wiadomości i umiejętności	zasada operatywności wiedzy-wdrażania ich do samodzielności w myśleniu i działaniu
		ograniczona inicjatywa uczniów, uczeń ma podążać „za nauczycielem”	zasada świadomego i aktywnego udziału uczniów w procesie kształcenia
		zasada systematyczności	zdarzają się odstępstwa od zasady systematyczności i wówczas niektórzy absolwenci nie dysponują należycie usystematyzowanymi podstawami wiedzy ogólnej
	Metody kształcenia	metody werbalne-podawanie gotowych treści do przyswojenia i późniejszego odtworzenia - „dydaktyka pamięci”	metody aktywizujące, problemowe oraz praktyczne - „dydaktyka samodzielnego myślenia i działania”
		duża rola podręcznika -book-centered school	ograniczona rola podręcznika -child-centered school
		tradycyjne metody nauczania, głównie werbalne	metody multimedialne, w tym kształcenie na odległość
		model nauczania przystosowawczego	model nauczania innowacyjnego
	Formy kształcenia	system klasowo-lekcyjny	obok systemu klasowo-lekcyjnego system pracowniany, brygadowy oraz tzw. nauczanie poza murami szkoły (open school)
		nauczanie frontalne, masowe	nauczanie zindywidualizowane, praca w grupach zainteresowań, możliwość konsultacji z nauczycielem
		zajęcia, pomijając wycieczki szkolne czy innego typu zajęcia pozaszkolne, z reguły odbywają się w budynku szkoły; pomniejsza się rolę środowiska pozaszkolnego oraz zajęć pozalekcyjnych	spora część zajęć odbywa się poza szkołą, np. w muzeach, szpitalach, domach spokojnej starości, zakładach pracy.
		duże budynki, jednolicie umeblowane klasy, schematyzm	meble przystosowane do potrzeb i właściwości fizycznych uczniów, możliwość mobilności podczas zajęć
Środki kształcenia	koncentracja na podręcznikach szkolnych, okazjonalne wykorzystanie multimediów	zastosowanie nowoczesnych technologii, łącznie z wykorzystaniem w pracy szkoły komputerów i Internetu.

Źródło: Cz. Kupisiewicz, Szkoła w XX wieku, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, str. 120 - 122.

1

---