SZKOLNY PROGRAM NAUCZANIA

dla klas 4 - 6

szkoły podstawowej

EDUKACJA PROZDROWOTNA

(ścieżka edukacyjna)

Opracowała

mgr Małgorzata Giza

nauczycielka mianowana

PSP w Chmielewie

Chmielew 2000

Wstęp

Począwszy od II etapu edukacyjnego (klasy 4 - 6) wprowadza się obok przedmiotów i bloków przedmiotowych, ścieżki edukacyjne o charakterze wychowawczo - dydaktycznym. Edukacja prozdrowotna w II etapie edukacyjnym stanowi ważny element struktury wiedzy, umiejętności i nawyków, jakie powinien przyswoić uczeń w klasach 4 - 6. Ma ona sprzyjać osiąganiu zdrowia i dobrego samopoczucia zarówno fizycznego jak i psychicznego.

Program zawiera treści określone w „Podstawie programowej kształcenia ogólnego dla sześcioletnich szkół podstawowych i gimnazjów” z 15 lutego 1999r. (Dz. U. Nr14, poz.129).

Przeznaczony jest dla uczniów klas 4 - 6 Publicznej Szkoły Podstawowej w Chmielewie w wieku od 10 do 12 lat.

Za realizację ścieżki „edukacja prozdrowotna” odpowiedzialni są nauczyciele przyrody i wychowania fizycznego, którzy do własnego programu włączają odpowiednio treści tej ścieżki. Ponadto wychowawcy klas 4 - 6 mogą realizować ją na godzinach wychowawczych.

Przewiduje się przeznaczenie co najmniej dwóch godzin lekcyjnych w każdej klasie na wprowadzenie niniejszej ścieżki edukacyjnej.

I. Cele edukacyjne

• poznanie zachowań sprzyjających bezpieczeństwu ludzi,

• rozwijanie poczucia odpowiedzialności za zdrowie oraz bezpieczeństwo własne i innych,

• ułatwienie nabywania umiejętności dbania o zdrowie,

• kształtowanie nawyków i przyzwyczajeń zdrowotnych.

II. Treści

Przyroda

• prawidłowa organizacja pracy i wypoczynku warunkiem zdrowia i bezpieczeństwa człowieka,

• codzienna higiena ciała ze szczególnym uwzględnieniem higieny okresu dojrzewania,

• substancje szkodliwe i ich wpływ na organizm człowieka,

Wychowanie fizyczne

• czystość i higiena osobista warunkiem zdrowia,

• przepisy i zasady organizacji zajęć ruchowych uwzględniające troskę o zdrowie,

• zasady bezpiecznego zachowania się na zajęciach ruchowych,

• sposoby organizacji czasu wolnego (wypoczynek czynny i bierny),

• wpływ ćwiczeń fizycznych na rozwój organizmu,

• wpływ ruchu na samopoczucie.

Edukacja prozdrowotna

• higiena ciała, odzieży, obuwia, miejsca pracy i wypoczynku,

• bezpieczeństwo na drodze, podczas gier i zabaw ruchowych; pierwsza pomoc w niektórych urazach,

• urozmaicanie i regularność posiłków, estetyka ich spożywania, zabezpieczenie żywności przed zanieczyszczeniem i zepsuciem,

• zabawy ruchowe i rekreacja, organizacja odrabiania lekcji i czasu wolnego: prawidłowa postawa ciała,

• zachowania sprzyjające i zagrażające zdrowiu,

• poznawanie zagrożeń cywilizacyjnych oraz nabycie umiejętności właściwego zachowania się w przypadku kontaktu z przedmiotami niebezpiecznymi, toksycznymi, łatwo palnymi, wybuchowymi, niewybuchami i niewypałami,

• ochrona przed zagrożeniami naturalnymi i cywilizacyjnymi,

• przyczyny (namawianie i presja ze strony osób) i skutki używania środków psychoaktywnych i nadużywania leków oraz innych nałogów.

III. Zadania szkoły na tym etapie

1. Stwarzanie warunków do kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu i  bezpieczeństwu.

2. Rozbudzanie zainteresowania dziecka własnym rozwojem i zdrowiem.

3. Kształtowanie umiejętności dbania o higienę osobistą.

4. Tworzenie warunków do doskonalenia sprawności i kondycji fizycznej.

5. Dostarczanie wiadomości na temat zagrożeń cywilizacyjnych.

6. Przygotowanie uczniów do właściwego zachowania się w przypadku kontaktu z  przedmiotami niebezpiecznymi, toksycznymi, łatwo palnymi, wybuchowymi, niewybuchami i niewypałami.

7. Budzenie poczucia odpowiedzialności za zdrowie oraz bezpieczeństwo własne i innych członków społeczności szkolnej.

IV. Kompetencje uczniów

1. Uczestnictwo w działaniu.

Po zakończeniu edukacji prozdrowotnej uczeń powinien uczestniczyć w działaniach takich jak:

• dbanie o codzienną higienę ciała i odzieży oraz swojego otoczenia,

• reagowanie, przy zachowaniu zasad współżycia, na przejawy nieprzestrzegania higieny,

• organizacja w domu optymalnych warunków do nauki,

• zagospodarowanie czasu wolnego zajęciami odpowiadającymi osobistym zaintereso-waniom i aspiracjom, łącząc zabawę i aktywny pod względem fizycznym odpoczynek z rozwijaniem posiadanych zdolności,

• regularne odżywianie się produktami sprzyjającymi zdrowiu,

• dbanie o higienę rąk i otoczenia w czasie przyrządzania i spożywania pokarmów,

• udzielanie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,

• bezpieczne poruszanie się po drogach,

• stosowanie zasad bezpieczeństwa w każdej sytuacji,

• unikanie zażywania środków psychoaktywnych i nadużywania leków oraz innych nałogów.

1. Podejmowanie działań.

Po ukończeniu kształcenia na II etapie uczeń powinien podejmować działania mające na celu:

• dbanie o zdrowie własne poprzez stosowanie zasad higieny oraz racjonalne odżywianie (współpraca z dorosłymi w tym zakresie),

• rozróżnianie czynników wpływających pozytywnie i negatywnie na zdrowie,

• przestrzeganie zasad higieny,

• rozpoznawanie zagrożeń i umiejętność reagowania na nie,

• ochrona przed zagrożeniami,

• właściwe wykorzystanie czasu wolnego (zwrócenie uwagi na ruch na świeżym powietrzu),

• prawidłowe zorganizowanie odrabiania lekcji.

V. Szczegółowy zapis programowy

Klasa 4

Opis kompetencji ucznia	Opis standardu wymagań	Treści - działania	Wspomaganie, współpraca
Dbanie o zdrowie własne poprzez stosowanie zasad higieny oraz racjonalne odżywianie	Uczeń: - wykona czynności związane z utrzymaniem higieny ciała, odzieży, obuwia, - zadba o czystość skóry, włosów i zębów, dobierze odpowiedni strój do konkretnych ćwiczeń sportowych, zaplanuje czynności niezbędne do utrzymania czystości swojego otoczenia, kieruje się w swym postępowaniu znanymi i aprobowanymi przez siebie wzorcami zachowań, troską o zdrowie i wygląd zewnętrzny.	Zakres pojęciowy: higiena ciała, cechy zdrowego obuwia i odzieży. Działania: utrzymanie w czystości swojego ciała oraz otoczenia, propagowanie zasad higieny wśród rówieśników, reagowanie na przejawy nieprzestrzegania higieny.	Realizują nauczyciele przyrody i wychowania fizycznego oraz wychowawca. Wskazana pogadanka z pielęgniarką lub lekarzem.
		Uczeń: wymieni najważniejsze składniki pokarmowe dla prawidłowego funkcjonowania organizmu,] wyjaśni, co to znaczy „odżywiać się zdrowo i regularnie, uzasadni, dlaczego dieta powinna być urozmaicona, omówi warunki, w jakich powinno się spożywać posiłki i przechowywać żywność, aby nie uległa zanieczyszczeniu i zepsuciu.	Zakres pojęciowy: podstawowe składniki pokarmowe i ich znaczenie dla organizmu, urozmaicanie i regularność posiłków, estetyka przygotowywania i spożywania posiłków, zabezpieczanie żywności przed zanieczyszczeniem i zepsuciem. Działania: prawidłowe dobieranie pokarmów w codziennej diecie, przywiązywanie wagi do regularnego spożywania posiłków, dbanie o higienę rąk i otoczenia w czasie przyrządzania i spożywania pokarmów.	Realizuje nauczyciel przyrody oraz wychowawca.
Właściwe wykorzystanie czasu wolnego	Uczeń: wyjaśni wpływ ruchu na budowę i postawę ciała, wymieni bezpieczne dla siebie i rówieśników dziedziny sportu, uzyska informacje na temat znaczenia ruchu dla zdrowia fizycznego i psychicznego, właściwie zaplanuje czas wolny.	Zakres pojęciowy: formy wypoczynku (czynny i bierny), zabawy ruchowe i rekreacja, prawidłowa postawa ciała, przepisy i zasady organizacji zajęć ruchowych uwzględniające troskę o zdrowie. Działania: wybór najlepszych form zabawy (dziedziny sportu) w zależności od warunków pogodowych i terenowych, wyeliminowanie niekorzystnych dla zdrowia przyzwyczajeń, właściwie wykorzystany czas wolny, samodzielne wykonanie prostych ćwiczeń sprzyjających harmonijnemu rozwojowi mięśni i zapewniających prawidłową postawę fizyczną,.	Realizują nauczyciele wychowania fizycznego i przyrody
Prawidłowe zorganizowanie odrabiania lekcji	Uczeń: wyjaśni znaczenie właściwej organizacji odrabiania lekcji, wymieni różne metody odrabiania lekcji indywidualnie lub zespołowo, w tym metody stosowane przez siebie, wybierze wygodne miejsce do odrabiania lekcji i odpowiednio je wyposaży.	Zakres pojęciowy: warunki niezbędne do odrabiania lekcji, czynniki mające wpływ na tempo odrabiania lekcji, higiena odrabiania lekcji. Działania: właściwe zorganizowanie odrabiania lekcji, traktowanie odrabiania lekcji jako podstawowego obowiązku i zadania pierwszoplanowego, dbanie o prawidłową postawę ciała w czasie odrabiania lekcji.	Realizuje wychowawca

Klasa 5

Opis kompetencji ucznia	Opis standardu wymagań	Treści - działania	Wspomaganie, współpraca
Rozpoznawanie zagrożeń i umiejętność reagowania na nie	Uczeń: wymieni najważniejsze zasady zachowania się pieszych i kierujących pojazdami na drogach, scharakteryzuje warunki bezpiecznej zabawy ruchowej, wyjaśni, jakie warunki należy spełnić, aby uniknąć urazów podczas różnych gier i zabaw ruchowych, udzieli pierwszej pomocy w najczęściej spotykanych urazach, zaplanuje wyposażenie apteczki pierwszej pomocy, zna numery pogotowia, policji, straży pożarnej.	Zakres pojęciowy: warunki bezpieczeństwa podczas gier i zabaw ruchowych, bezpieczeństwo na drodze, definicja pierwszej pomocy, postępowanie przy zranieniach, stłuczeniach i zwichnięciach, urazach głowy, omdleniach, nagłych zasłabnięciach, poparzeniach i innych, wyposażenie apteczki pierwszej pomocy, numery telefoniczne pogotowia, policji, straży pożarnej. Działania: wybór bezpiecznych miejsc do gier i zabaw ruchowych, bezpieczne poruszanie się po drodze do i ze szkoły, udzielanie w miarę potrzeb pierwszej pomocy w poznanych urazach, prawidłowe wezwanie karetki pogotowia, planowanie wyposażenia apteczki pierwszej pomocy na wycieczkę szkolną.	Realizuje wychowawca oraz nauczyciele wychowania fizycznego. Poza tym wszyscy nauczyciele zwracają uwagę na bezpieczne zachowywanie się uczniów. Wskazana pogadanka z pielęgniarką lub lekarzem.
Przestrzeganie zasad higieny	Uczeń: wymieni czynności związane z utrzymaniem ciała w czystości, wykaże związki istniejące między stanem zdrowia a zabiegami pielęgnacyjno - higienicznymi oraz aktywnością fizyczną, omówi podstawowe zasady przestrzegania higieny w swoim otoczeniu, wyjaśni, dlaczego należy sprzątać i wietrzyć mieszkanie.	Zakres pojęciowy: higiena okresu dojrzewania, zagrożenia związane z nieprzestrzeganiem zasad higieny, podstawowe zasady przestrzegania higieny w mieszkaniu, szkole, miejscu pracy i wypoczynku. Działania: podejmowanie z własnej inicjatywy akcji porządkowych, dbanie o higienę ciała i otoczenia, zaplanowanie czynności niezbędnych do utrzymania czystości swojego otoczenia, opracowanie metody sprzątania własnego pokoju lub miejsca do nauki i odpoczynku, zaprojektowanie swojego kącika do nauki z uwzględnieniem zasad higieny pracy.	Realizują nauczyciele przyrody i wychowania fizycznego oraz wychowawca. Wskazana pogadanka z pielęgniarką lub lekarzem.

Klasa 6

Opis kompetencji ucznia	Opis standardu wymagań	Treści - działania	Wspomaganie, współpraca
Ochrona przed zagrożeniami	Uczeń: wymieni zasady bezpiecznego przechowywania i użytkowania środków chemicznych stosowanych w gospodarstwie domowym, zna podstawowe zasady postępowania w przypadku zetknięcia się z niewypałami i niewybuchami, omówi zasady bezpiecznego posługiwania się butlami gazowymi oraz aerozolami w opakowaniach ciśnieniowych (dezodoranty, leki, lakiery), zna przyczyny pożarów oraz sposób postępowania w przypadku pożaru w szkole, rozpoznaje sygnały alarmowe.	Zakres pojęciowy: definicja niewypałów i niewybuchów, zasady postępowania w przypadku kontaktu z przedmiotami niebezpiecznymi oraz środkami chemicznymi, przyczyny powstawania pożarów, zapobieganie powstawaniu pożarów, sygnały i instrukcje przeciwpożarowe. Działania: zachowywanie ostrożności, rozwagi i odpowiedzialności za siebie i innych w kontaktach z niebezpiecznymi przedmiotami oraz środkami chemicznymi, nie dopuszczanie do zaistnienia sytuacji sprzyjających powstawaniu pożarów, prawidłowe rozpoznanie sygnału alarmowego w szkole.	Realizuje wychowawca. Wskazana pogadanka ze strażakiem oraz zorganizowanie alarmu przeciwpożarowego w szkole.
Rozróżnianie czynników wpływających pozytywnie i negatywnie na zdrowie	Uczeń: poda przykłady zachowań sprzyjających i zagrażających zdrowiu, wymieni rodzaje nałogów i uzależnień orz przyczyny, dla których ludzie sięgają po papierosy, alkohol, narkotyki, wykaże związki między paleniem tytoniu, nadużywaniem alkoholu i przyjmowaniem środków odurzających a stanem zdrowia, poda argumenty przeciw paleniu tytoniu, piciu alkoholu i używaniu narkotyków.	Zakres pojęciowy: podstawowe zasady ochrony zdrowia, skutki lekceważenia zagrożeń przyczyną ciężkich zachorowań lub inwalidztwa, nikotynizm, składniki chemiczne dymu tytoniowego, skutki zdrowotne u palaczy i osób zmuszonych do przebywania w pomieszczeniach zadymionych, alkoholizm, działanie alkoholu na organizm ludzki, skutki i zapobieganie alkoholizmowi, narkomania i lekomania, skutki uzależnienia, nikłe wyniki leczenia. Działania: odróżnianie sytuacji i działań sprzyjających zdrowiu od zagrażających, przeciwstawianie się namowom od zapalenia papierosa, wypicia alkoholu lub użycia środka odurzającego, wspomaganie osób nie uzależnionych przed próbami namowy i zachętami ze strony innych.	Realizuje wychowawca oraz nauczyciel przyrody. Wskazana pogadanka z pielęgniarką lub lekarzem.

Edukacja prozdrowotna - program ścieżki edukacyjnej

Opracowała: mgr Małgorzata Giza Strona 9

---