PLAN PRACY

do przeprowadzenia zajęć z topografii

ZAGADNIENIA: Posługiwanie się busolą. Określanie odległości. Praktyczne określanie swojego położenia bez map. Zasady orientowania się w terenie.

CZAS: 2 x 40 min

MIEJSCE: pas taktyczny

ZABEZPIECZENIE MATERIAŁOWE:

• busola AK

• linijka

• lornetka

Lp.	Zagadnienia i czas	Czynności instruktora	Czynności szkolonych
1	Podanie tematu zajęć i krótkie wprowadzenie - 5 % czasy na punkcie nauczania	BACZNOŚĆ - uczył was będę: Posługiwanie się busolą. Określanie odległości. Praktyczne określanie swojego położenia bez map. Zasady orientowania się w terenie. SPOCZNIJ	Stoją na zbiórce i słuchają.
2	1 Posługiwanie się busolą. 2 Ocena odległości 3 Zasady orientowania się w terenie 4 Orientowanie się w terenie bez mapy	Posługiwanie się busolą Busola AK Za pomocą busoli AK można wyznaczać kierunki stron świata, mierzyć azymuty, w tysięcznych, orientować mapę bądź szkic. Igła busoli wskazuje kierunek północy magnetycznej. Po zwolnieniu igły magnetycznej czekamy aż się uspokoi. Koniec igły pokryty żółtą, fosforyzującą masą wskaże kierunek północny. Busola ma podziałkę w tysięcznych (dokładność 1-00 = 6˚). rys.7.Busola AK: pudełko; przykrywka; lusterko; pierścień z podziałką; podziałka milimetrowa; urządzenie celownicze (muszka i przeziernik); igła magnetyczna. Posługując się busolą AK należy pamiętać, że: w czasie przenoszenia busoli igła magnetyczna powinna być unieruchomiona; przed pracą w nocy należy naświetlić busolę; w pobliżu miejsca pracy nie mogą znajdować się większe przedmioty żelazne, gdyż wpływają one na zmianę położenia igły magnetycznej; (działa i czołgi - 25-50m, karabiny maszynowe - 4-6m, karabiny - 2m). Ocena odległości za pomocą: szczególnych cech terenowych i ludzi - na „oko” Oceniając odległość na „oko” musimy wiedzieć, że przedmioty: duże, dobrze oświetlone, obserwowane w bardzo słoneczny dzień, na tle jednobarwnym, jasne na ciemnym tle, znajdujące się za przeszkodą wodną, wąwozem i obserwowane z postawy leżącej wydają się bliższe niż w rzeczywistości. Natomiast przedmioty: małe, obserwowane w nocy, przy złym oświetleniu, przy złych warunkach atmosferycznych (deszcz, mgła), ciemne na ciemnym tle i obserwowane z góry wydają się dalsze niż w rzeczywistości. Patrz tabela w załączniku nr 2 podręcznych przedmiotów Określanie odległości przy pomocy linijki milimetrowej linijki milimetrowej - sposób stosuje się gdy znana jest wysokość lub szerokość przedmiotu, do którego dokonuje się pomiaru; Dokonując pomiaru linijkę trzymamy 50 cm od oka, mierzymy wysokość lub szerokość przedmiotu terenowego - W, następnie odczytujemy na linijce milimetry - n. Odległość określamy wg wzoru jak w określaniu odległości za pomocą wielkości kątowych zakładając, że każdy mm to 2 tysięczne. wg wielkości kątowych przedmiotów terenowych terenowych Określając odległość należy zmierzyć kąt obserwacji wybranego przedmiotu, po czym określić odległość wg wzoru: h x 1000 D - szukana odległość D = --------- h - wysokość przedmiotu K K - kąt szybkości światła i dźwięku -sposób stosuje się przy określaniu odległości do obiektów prowadzących ogień; Prędkość rozchodzenia się fal dźwiękowych w powietrzu wynosi około 330 m/s, a fal świetlnych 300.000 km/s. Błysk oznacza moment wystrzału, dźwięk dochodzi po upływie pewnego czasu. Czas, który upłynie od momentu ujrzenia błysku do usłyszenia wystrzału mierzony w sekundach mnoży się przez szybkość rozchodzenia się fal dźwiękowych (330 m/s) i otrzymuje się odległość od miejsca stania do strzelającego środka ogniowego. padającego cienia - wysokość przedmiotu określa się za pomocą wzoru D x h H = ___ d H - wysokość określanego przedmiotu D - długość cienia określanego przedmiotu h - wysokość znanego przedmiotu d - długość cienia znanego przedmiotu Orientowanie się w terenie bez mapy polega na: wyznaczeniu kierunków stron świata; określeniu położenia punktu w którym się znajdujemy; wyznaczeniu kierunku dalszego marszu. Wyznaczanie kierunków stron świata dokonujemy za pomocą: busoli (kompasu) - zwalniamy igłę magnetyczną, czekamy aż się uspokoi, koniec igły wskazuje kierunek północy; ciał niebieskich: wg położenia Słońca Patrz tabela w załączniku nr 2 Jeśli określamy kierunki stron świata w innych godzinach niż podane w tabeli, to musimy wiedzieć, że Słońce zmienia swoje położenie o 15° w ciągu jednej godziny. wg położenia Słońca i zegarka: -małą wskazówkę (godzinową) zegarka w położeniu pionowym skierować w kierunku Słońca; -wyznaczyć dwusieczną kata zawartego między małą wskazówką a kierunkiem na godzinę 12; -przedłużenie dwusiecznej w stronę przeciwną wyznaczy kierunek północny. wg położenia Gwiazdy Polarnej: -odszukać gwiazdozbiór Wielkiej Niedźwiedzicy (Wielki Wóz); -przez dwie skrajne gwiazdy (α i β) gwiazdozbioru („tylne koła” wozu) przeprowadzić prostą; -na prostej odłożyć pięciokrotna odległość miedzy tymi gwiazdami; -na końcu odcinka znajdziemy Gwiazdę Polarną i wg niej wyznaczamy kierunek północny. wg Księżyca Wg oświetlonej strony księżyca charakterystycznych przedmiotów terenowych duże kamienie i skały na otwartej przestrzeni od strony północnej w naszych szerokościach geograficznych pokryte są mchem; mrowiska niemal zawsze znajdują się z południowej strony drzewa, pnia, krzaka; na północnych skrajach polan leśnych trawa bywa zazwyczaj gęstsza; kora drzew samotnie rosnących bywa często grubsza od strony północnej i dodatkowo porośnięta mchem; korony drzew samotnie rosnących są bardziej rozwinięte od strony południowej; słoje przyrostu rocznego na ściętych pniach drzew są bardziej skupione (węższe) od strony północnej; śnieg szybciej topnieje na zboczach południowych.
	Zakończenie.	Omawiam najczęściej popełniane błędy. Wskazuję najlepiej i słabo ćwiczących. W ramach nauki własnej nakazuję zrobienie notatek do zajęć z Metodyki nauczania topografii wojskowej Sygn Szt. Gen. 1000/80

WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA:

Nakazuję:

w czasie zajęć zachować spokój i dyscyplinę

• wykonywać czynności tylko nakazane przez instruktora

• nie oddalać się samowolnie z miejsca ćwiczenia

• zwracać uwagę na wystające z ziemi druty, pręty i inne niebezpieczne przedmioty

Zabraniam:

• kierowania broni w stronę ludzi choćby była wcześniej rozładowana, przejrzana i sprawdzona

• podnoszenia z ziemi niewybuchów, niewypałów czy innych środków pozoracji a także przedmiotów o nieznanym pochodzeniu

Załączniki do zajęć:

1. ZAŁĄCZNIK NR 1 - RYSUNKI DO ZAJĘĆ

2. ZAŁĄCZNIK NR 2 - TABELE DO ZAJĘĆ

OPRACOWAŁ:

mł. chor. Radosław BORYSEWICZ

2

---