Rachunkowość jednostki obejmuje:(art4., ust.2)
przyjęte zasady rachunkowości,
prowadzenie ksiąg rachunkowych,
okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów
i pasywów,
wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego,
sporządzanie sprawozdań finansowych,
gromadzenie i przechowywanie dokumentacji,
poddanie badaniu i ogłoszenie sprawozdań finansowych.
Dokumentacja opisująca zasady rachunkowości w szczególności obejmuje (art. 10, ust.1):
określenie roku obrotowego,
metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego,
sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co najmniej:
- zakładowy plan kont,
- wykaz ksiąg rachunkowych,
- opis systemu przetwarzania danych,
system służący ochronie danych i zbiorów.
WZORCOWY PLAN KONT
Zespół 0 - Aktywa trwałe
01- Środki trwałe
02 - Wartości niematerialne i prawne
03 - Inwestycje długoterminowe
07 - Odpisy umorzeniowe środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych
08 - Środki trwałe w budowie
09 - Odpisy aktualizujące inwestycje długoterminowe
Zespół 1 - Środki pieniężne, rachunki bankowe i inne krótkoterminowe aktywa finansowe
Zespół 2 - Rozrachunki i roszczenia
Zespół 3 - Materiały i towary
Zespół 4 - Koszty według rodzaju i ich rozliczenie
Zespół 5 - Koszty według typów działalności i ich rozliczenie
Zespół 6 - Produkty i rozliczenia międzyokresowe
Zespół 7 - Przychody i koszty związane z ich osiągnięciem
Zespół 8 - Kapitały (fundusze), fundusze specjalne i wynik finansowy
Zakładowy Plan Kont powinien w szczególności zawierać:
zasady prowadzenia ewidencji szczegółowej,
określenie operacji, które mogą być dokumentowane za pomocą dowodów zastępczych,
określenie środków trwałych amortyzowanych metodą uproszczoną,
określenie sposobu sporządzania rachunku zysków i strat.
Ewidencja operacji gospodarczych jest dokonywana według:
porządku chronologicznego,
porządku systematycznego.
Księgi rachunkowe obejmują (art. 13, ust.1):
dziennik,
księgę główną,
księgi pomocnicze,
zestawienia: obrotów i sald kont księgi głównej oraz obrotów i sald kont ksiąg pomocniczych,
wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz).
Ad 1) Dziennik (art. 14) - zawiera chronologiczne ujęcie zdarzeń, jakie nastąpiły w danym okresie sprawozdawczym
Ad 2) Konta księgi głównej ( art. 15) - zawierają zapisy
o zdarzeniach w ujęciu systematycznym
Ad 3) Kona ksiąg pomocniczych (art. 16) - zawieraj zapisy będące uszczegółowieniem
i uzupełnieniem zapisów kont księgi głównej.
Zapisy na kontach ksiąg pomocniczych prowadzi się w szczególności dla (art. 17):
środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz dokonywanych odpisów umorzeniowych,
rozrachunków z kontrahentami,
rozrachunki z pracownikami,
operacji sprzedaży,
operacji zakupu,
kosztów i istotnych dla jednostki składników aktywów,
operacji gotówkowych w przypadku prowadzenia kasy.
Ad 4 ) Zestawienie obrotów i sald (art. 18) sporządza się na podstawie zapisów na kontach księgi głównej na koniec każdego okresu sprawozdawczego, nie rzadziej niż na koniec miesiąca.
Zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej zawiera:
symbole lub nazwy kont,
salda kont na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych,
obroty za okres sprawozdawczy i narastająco od początku roku obrotowego oraz
salda na koniec okresu sprawozdawczego,
sumę sald na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych, obrotów za okres sprawozdawczy i narastająco od początku roku obrotowego oraz sald na koniec okresu sprawozdawczego.
Warunki uznania ksiąg rachunkowych za prawidłowe (art. 24)
Księgi powinny być prowadzone:
rzetelnie,
bezbłędnie,
sprawdzalnie,
bieżąco.
Wymogi stawiane dowodom księgowym (art. 21, ust.1)
określenie rodzaju dowodu i jego nr identyfikacyjnego,
określenie stron dokonujących operacji gospodarczej,
opis operacji oraz jej wartość,
datę dokonania operacji,
podpis wystawcy dowodu,
stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia
w księgach rachunkowych.
Klasyfikacja dowodów księgowych
1) dowody obce
2) dowody własne:
a) o charakterze wewnętrznym:
*wg kryterium odtwarzania operacji gospodarczej:
pierwotne (źródłowe),
wtórne (zbiorcze).
*wg kryterium rodzaju operacji gospodarczej:
dowody dotyczące stanu i ruchu składników majątku trwałego
dowody dotyczące operacji pieniężnych,
dowody dotyczące stanu i ruchu zapasów ...
*oraz
PK - polecenie księgowania,
dowody zastępcze,
dowody rozliczeniowe,
b) o charakterze zewnętrznym
„Rozliczenie niedoborów, szkód i nadwyżek”
Rozliczenie niedoborów niezawinionych
Koszty działalności
Pozostałe koszty operacyjne
Straty nadzwyczajne
Rozliczenie niedoborów zawinionych
Pozostałe koszty operacyjne
Inne rozrachunki z pracownikami
Roszczenia sporne
Rozliczenie nadwyżek
Koszty działalności
Pozostałe przychody operacyjne
Wycena w rachunkowości
CENA ZAKUPU (art.28.2) składnika aktywów, obejmuje:
kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym (…), a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.
CENA NABYCIA (art. 28.2) to cena zakupu powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.
KOSZT WYTWORZENIA PRODUKTU ( art. 28.3) obejmuje:
koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio wiązanych z wytworzeniem tego produktu.
Do KOSZTÓW WYTWORZENIA PRODUKTU nie zalicza się kosztów:
będących konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych,
ogólnego zarządu, które nie są związane z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca,
w jakich się znajduje na dzień wyceny,
magazynowania wyrobów gotowych i półproduktów, chyba że poniesienie tych kosztów jest niezbędne w procesie produkcji,
kosztów sprzedaży produktów.
Za CENĘ (WARTOŚĆ) SPRZEDAŻY NETTO (art. 28.5) składnika aktywów przyjmuje się możliwą do uzyskania na dzień bilansowy cenę jego sprzedaży, bez podatku od towarów i usług i podatku akcyzowego, pomniejszoną o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia, oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży, a powiększoną o należną dotację przedmiotową.
Za WARTOŚĆ GODZIWĄ (art.28.6.) przyjmuje się kwotę, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami.
Księgi rachunkowe
4