Wychowanie zdrowotne i promocja zdrowia
(prof. zw. dr hab. med. A. Pąchalski)
Jak być zdrowym
Człowiek powinien prowadzić aktywny tryb życia, ponieważ organizm człowieka doskonali się poprzez aktywność ruchową.
Zdrowie - człowiek jest, jeżeli chodzi o zasadnicze cechy i potrzeby, wszędzie taki sam, najlepiej rozumieli te cechy i potrzeby greccy mędrcy (Arystoteles, Epikur)
Kalokagatia - połączenie piękna z dobrem, czy połączenie harmonijnego rozwoju duszy i ciała
Mądrość wymaga, by człowiek stawiał sobie za cel długie i dobre życie
Postępuj tak, abyś długo żył i dobrze ci się powodziło
- ta zasada jest pierwszym i najważniejszym przykazaniem mądrości. Jest aksjomatem, z którego wywodzą się wszystkie inne nakazy. Można też powiedzieć, odwrotnie, że wszystko co jest sprzeczne z tym przykazaniem jest głupotą.
Withead, wielki mędrzec angielski mówił, że być mądrym znaczy:
- żyć
- żyć dobrze
- żyć jeszcze lepiej
Pierwszeństwo życia:
Dbaj przede wszystkim o swoje życie i zdrowie:
- najpierw staraj się zachować życie
- wtórnie zdrowie
Miej zawsze przed sobą cel do osiągnięcia
Żyj w teraźniejszości
Ciesz się każdą chwilą
„kto jedną chwilę umie przeżyć duszą całą, temu oddaje wieczność całą chwila jedna…”
Leopold Staff
O swoje dobre życie i zdrowie człowiek musi zadbać sam. Inni ludzie dbają o swoje życie, nie o nasze.
„Keep your head, when all around you are losing theirs…” (zachowaj zimną krew)
Kipling
Jesteśmy częścią biosfery od której, jako od całego ekosystemu, zależy nasze życie
- istotę zjawisk dostrzegalnych na Ziemi można w pełni zrozumieć dopiero wtedy, gdy potraktujemy naszą planetę jako jeden żywy organizm
Aby żyć, trzeba dużo wiedzieć:
- musimy pogłębiać wiedzę o tym jak żyć, myśleć i działać by przeżyć
- te wiedza to gałąź nauki zwanej BIOETYKĄ
- tymczasem profilaktyka i oświata zdrowotna są u nas kompletnie zaniedbane. Zatrważająca jest niewiedza współczesnych Polaków o ważniejszych zagrożeniach zdrowia.
- medycyna nie jest wiedzą tajemną. Pewien jej zakres dostępny jest każdemu, zwłaszcza w dziedzinie profilaktyki.
HUNZA - dolina wiecznej młodości
Ta znajdująca się w Himalajach dolina jest specyficznym państewkiem Hunza, ze stolicą w Beltit. Dolina ta ma 160 km długości i 1600 m szerokości. Społeczność Hunza nauczyła się, jak powstrzymać procesy starzenia. Po 2000 lat izolacji Hunzowie udostępnili tajemnice swego sposobu życia, sekrety młodości i zdrowia.
Hunza symbolizuje marzenia o życiu zdrowym, długim i szczęśliwym
Shangri - la I
żyją w pokoju, harmonii, braterskiej miłości, ustanowili doskonałą równowagę - ciała, umysłu i ducha
nie tylko zdrowe odżywianie i świeże powietrze, ale również świadomość swojej przydatności pozwala im utrzymać się w ciągłym ruchu i doskonałej formie psychofizycznej. Życie dzielą na 3 okresy:
- młode lata
- wiek średni
- bogate lata
nauczyli się akceptować swoje życie i przeżywają je w pełni
znają tajemnice relaksu
wierzą, że napięcie nerwowe skraca życie, a wiek jest stanem umysłu, wiąże się raczej ze stanem psychicznym niż fizycznym
życie się nie starzeje
Skład ludzkiego ciała zależy od tego co człowiek spożywa: właściwy pokarm jest warunkiem życia
Ciała większości ludzi ulegają degeneracji w połowie życia, ponieważ w ich diecie brakuje odpowiednich składników:
dopóki odżywiamy nasze komórki zrównoważoną dietą dostarczając im podstawowego materiału jak…:
- tlen
- woda
- węglowodany
- białka
- tłuszcze
- enzymy
- witaminy
- składniki nieorganiczne (minerały)
…utrzymujemy je przy życiu i w dobrej kondycji
Hunza utrzymują cały czas jednakową wagę
Dieta bez trucizn
Hunzowie jedzą głównie:
zboże (pszenicę, jęczmień, grykę, proso)
zielone, liściaste warzywa, ziemniaki, groch, fasolę i inne strączkowe
świeże mleko, nabiał i sery
owoce: morele, jabłka, morwy, gruszki, wiśnie - zarówno świeże jak i suszone na słońcu
olej morelowy (w nim jest bogactwo nienasyconych kwasów tłuszczowych)
mięso tylko przy wyjątkowych okazjach
wino z winogron
Hunzowie nie zapadają na:
- choroby serca
- ataki serca
- zawały
u Hunzów sprawdza się stare angielskie powiedzenie: „an apple a day, keep the doctor away”
owoce trafiają na stół prosto z ogrodu, a warzywa prosto z pola
Ich podstawowe wartości nie zostają utracone pomiędzy glebą a stołem
Hunzowie kiełkują nasiona, które wówczas przemieniają skrobię w białko (soja, lucerna, soczewica, fasola, pszenica)
Prawidłowe odżywianie się i wiedza o tym jest niezbędnym składnikiem profilaktyki
„Cywilizacje rozwijają się i umierają razem ze swoją glebą”
Zdrowe żywienie wcale nie musi być kosztowne - zapotrzebowanie organizmu na składniki mineralne i witaminy można pokrywać za pomocą prostych produktów
Człowiek powinien uczyć się pielęgnować zdrowie i robić wszystko, co w jego mocy, aby wybierać rozumne wzory dla zachowania zdrowia i sprawnego ciała.
Wzory zdrowej długowieczności znajdujemy nie w krajach z największym postępem technicznym i rozwojem medycyny, ale w regionach oddalonych od centrów cywilizacji (Himalaje - kraj Hunzów, Pakistan; Andy - Vicabomba, Ekwador)
Najkorzystniejsze zespoły adaptacyjne reakcji adaptacyjnych wywołamy przez:
- stosowanie zwiększonej aktywności ruchowej
- stosowanie odpowiednich wskazań żywieniowych
- normowanie okresu pracy i wypoczynku
- utrzymanie pozytywnej atmosfery psychicznej
W tempie współczesnego życia, człowiek zapomina o rzeczy najważniejszej - o zdrowiu
Zdrowie - to pełny dobrostan fizyczny, umysłowy i społeczny, a nie tylko nieobecność choroby czy kalectwa (definicja wg WHO)
HIPOKINEZJA
Hipokinezja - to brak aktywności ruchowej, powoduje obniżenie indeksu fagocytarnego („apetyt” białych krwinek na bakterie i wirusy) i niski poziom przeciwzakaźnej odporności naturalnej, a także zmniejszenie ogólnej ilości krwi krążącej i zmniejszenie ilości krwinek czerwonych.