System polityczny RP

Wykład 1 - 07.10.2009

System

- zespół wzajemnie sprzężonych elementów, spełniających określoną funkcję i traktowany jako wyodrębniony z otoczenia w konkretnym celu; sprzężenia (relacje) między elementami systemu tworzą jego strukturę

- pojęcie systemu jest stosowane praktycznie we wszystkich dziedzinach nauki i praktyki; odnosi się do zjawisk, obiektów i procesów występujących w naturze, jak i tworzonych przez ludzi

- system społeczny - oznacza całokształt wzorców, funkcji i społecznie akceptowanych sposobów zachowania, obowiązujących w danym społeczeństwie, czy też w danej grupie ludzkiej

Polityka

Formalno - prawnie -działalność instytucji państwa

Behawioralnie -władza, wpływ, konflikty społeczne

Funkcjonalnie -funkcja systemu społecznego, zapewniająca jego rozwój poprzez rozwiązywanie konfliktu, wytwarzanie decyzji regulujących w autorytatywny sposób rozdział dóbr, artykulację interesów, ich agregację i selekcję, socjalizacje i komunikację

Racjonalnie -podejmowanie decyzji w ramach procesu sprawowania władzy i gry o władzę z udziałem podmiotów

Postbehawioralnie -rozwiązywanie problemów społecznych, wynikających z deficytu dóbr i powodujących deprywatyzację jednostek i grup społecznych (polityka jest swoistą służbą społeczną, dążącą do zmniejszania czy też usuwania ograniczeń w zaspokajaniu potrzeb ludzi)

System Polityczny

INSTYTUCJONALNIE -instytucje, za pośrednictwem których podejmowane są decyzje polityczne

RACJONALNIE -zależności powstające w procesie walki o władzę

FUNKCJONALNIE -struktura integrująca wspólnotę polityczną

CYBERNETYCZNIE -alokacja dóbr i ciężarów oraz wymuszanie akceptacji tego podziału

Jako STRUKTURA obejmuje trzy elementy: wspólnotę polityczną, reżim polityczny, instytucje polityczne.

tu:

• formy wpływu społecznego na przebieg procesów politycznych (demokratyczność SP)

• struktura i funkcjonowanie instytucji politycznych (efektywność SP)

• wybory w III RP (praktyka SP)

System polityczny po 1945r.:

Oficjalnie działające ugrupowania polityczne: PSL, PPR, PPS, SP, SL, SD

Przekształcenie polityczne: powstanie PZPR (1948), ZSL (1949), SD (1950); kształtowanie się władz państwowych: KRN i TRJN; referendum ludowe (1946); wybory do Sejmu Ustawodawczego (1947); Mała Konstytucja; Ustawa o Terenowych Organach Jednolitej Władzy Państwowej w 1950; Konstytucja z 1952

System polityczny PRL:

Nowelizacja konstytucji PRL: 1954, 1957, 1960, 1961, 1963, 1971, 1972, 1973, 1976, 1980, 1982, 1987.

Fasadowość instytucji, np. FJN (pseudowybory)

Uzależnienie wymiaru sprawiedliwości i aparatu kontroli od władzy wykonawczej i politycznej.

Reformy administracyjne: 1972 i 1975.

Dekret o stanie wojennym z 1981.

Ustawodawstwo czasów „normalizacji” 1983-85

Implementacja instytucji demokratycznych: TK, TS, RPO, samorząd terytorialny, referendum.

Rozwój społeczeństwa obywatelskiego.

Ewolucja systemu politycznego w latach osiemdziesiątych.

Empiryczna repartycja odpowiedzialności za państwo.

Pyt. Kontrolne:

TK powstał w PRL. TAK

W latach 60. istniało ponad 500 powiatów. NIE

Wykład 2 - 28.10.2009

Prawa i wolności obywatelskie

-rodzaj praw podmiotowych przysługujących jednostce i upoważniających do domagania się od państwa podjęcia lub powstrzymania się od określonych działań.

Podstawowe różnice między prawem a wolnością:

- powstanie prawa obywatelskiego wiąże się z ustanowieniem normy prawnej przyznającej określone uprawnienia

-generalna zasada wolności czynienia wszystkiego nie jest prawnie zakazana

-ograniczenia wolności w niezbędnym zakresie:

1. wolność „od” (brak przymusu)

2. wolność „do” (swoboda wyboru)

Wolności i prawa obywatelskie zawarte w konstytucji:

(…)

Wolności polityczne:

• wolność zgromadzeń

• wolność zrzeszania się

• wolność słowa

• wolność sumienia i wyznania

Wolność zgromadzeń:

• Każdemu obywatelowi, także cudzoziemcom i apatrydom przysługuje wolność organizowania i uczestniczenia w pokojowych zgromadzeniach (art. 57)

• Zgromadzenie to grupa co najmniej 15 osób zwołana w celu wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażania stanowiska

• Zgromadzenie publiczne musi spełniać dodatkowe warunki:

• musi być zaplanowane

• odbywa się na otwartej przestrzeni, dostępnej dla nieokreślonej imiennie grupy osób (ustawa z 5 lipca 1990)

Organizacja zgromadzeń:

• Kwestie związane z organizacją zgromadzeń należą do zadań zleconych gminy

• Organizator zgromadzenia publicznego zawiadamia organ gminy nie później niż 30 dni przed datą zgromadzenia

• Zawiadomienie powinno zawierać takie dane jak:

• personalia, adres zamieszkania organizatora

• cel, program, oraz język, w którym będą się porozumiewać uczestnicy zgromadzenia

• miejsce, datę i godzinę rozpoczęcia, czas trwania itp.

• Zgromadzenie publiczne powinno mieć przewodniczącego, który odpowiada za jego prawidłowy przebieg

• Organy gminy mogą nie wyrazić zgody na zgromadzenie na 3 etapach jego organizacji i przebiegu:

• na etapie organizowania zgromadzenia

• w trakcie zgromadzenia

• po zakończeniu zgromadzenia

Wolność zrzeszania się:

• Podstawowe prawo jednostki, umożliwiające tworzenie i funkcjonowanie następujących rodzajów organizacji:

• partii politycznych

• organizacji mających na celu ochronę materialnego statusu obywatela, oraz prowadzonej przez niego działalności zarobkowej; np. związki zawodowe

• organizacji, których celem jest uzyskanie korzyści majątkowych, zapewniających dochody swoim członkom; np. spółdzielnie, spółki prawa handlowego, czy cywilnego

• organizacji społecznych

• RP zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycznych

• Partie polityczne zrzeszają się na zasadach dobrowolności i równości obywateli polskich w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa ( art. 11., ust. 1.)

• Zakazane jest istnienie partii odwołujących się do totalitaryzmu, nazizmu, faszyzmu i komunizmu

• Zakazane SA zrzeszenia, których cel lub działalność sprzeczne są z konstytucja lub ustawą

Cele wolności zrzeszania się:

• Artykulacja, reprezentacja, obrona interesów różnych grup społecznych

• Skuteczna realizacja konstytucyjnej zasady zwierzchnictwa narodu

Wolność słowa:

• Zgodnie z demokratycznymi zasadami pluralizmu poglądów, idei oraz swobody przepływu informacji, państwo nie może monopolizować środków masowego przekazu

• Akty prawa międzynarodowego, a przede wszystkim konstytucja, zapewnia każdemu wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji (art. 54., ust. 1.)

• RP zapewnia wolność prasy i innych środków masowego przekazu

• Cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu i koncesjonowanie prasy są zakazane (art. 54., ust. 2.)

Wolność sumienia i wyznania:

• Małoletnim zapewnia się (…?)

• Wolność religii obejmuje: wolność wyznawania lub przyjmowania religii według własnego wyboru oraz uzewnętrzniania indywidualnie czy grupowo, publicznie lub prywatnie, swojej religii przez uprawianie kultu, uczestnictwa w obrzędach, praktykowanie i nauczanie

• Wolność religii obejmuje także posiadanie świątyń i innych miejsc kultu

• Przyznaje prawo rodzicom do wychowania dzieci zgodnie ze swoimi przekonaniami

• Wolność uzewnętrzniania religii może być ograniczona jedynie drogą ustawową i tylko w sytuacji, gdy jest to konieczne dla obrony bezpieczeństwa państwa

• Istnieje zakaz zmuszania do uczestniczenia bądź nieuczestniczenia w praktykach religijnych

Prawa polityczne:

• Czynne i bierne prawo wyborcze

• Prawo do informacji

Czynne i bierne prawo wyborcze:

• Każdy obywatel spełniający wymogi formalne może ubiegać się o dostęp do wszystkich urzędów publicznych

• Bierne prawo wyborcze oznacza możliwość kandydowania w wyborach na urząd prezydenta, do sejmu, senatu

• Czynne prawo wyborcze umożliwia obywatelowi polskiemu udział w referendum, prawo do wyboru prezydenta RP, posłów, senatorów, przedstawicieli (…?)

Prawo do informacji:

• Informacja i prawo dostępu do niej to przedmiot wielu dokumentów międzynarodowych (PDPC ONZ z 1948r., Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 1990r., Międzynarodowych Paktów Praw Człowieka z 1966r., itp.)

• Polska Konstytucja gwarantuje wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji

• Obywatel ma prawo do uzyskania informacji o działalności organów władzy publicznej, organów samorządu terytorialnego i narodowego, a także innych osób i jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mianem komunalnym lub majątkiem skarbu państwa

• Prawo do uzyskania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz funkcjonariuszy publicznych

(…?)

Ograniczenia w dostępie do informacji:

• Wynikają z tajemnicy państwowej, służbowej, handlowej

• Kwestie ochrony tajemnicy państwowej i służbowej reguluje ustawa z 22.01.1999r. o ochronie informacji niejawnych

• Przepisy ustawy mają zastosowanie do:

• organów władzy publicznej

• sił zbrojnych RP

• Narodowego Banku Państwowego i banków państwowych

• Przedsiębiorstw, jednostek naukowych lub badawczo-rozwojowych

Gwarancja dostępu obywatela do informacji o pracy organów państwowych i samorządowych:

• Kwestie reguluje ustawa z 6 września 2001r. o dostępie do informacji publicznej

• Prawo umożliwia:

• uzyskanie informacji publicznej

• wgląd do dokumentów urzędowych

• dostęp do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów

Prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska:

• Uznane za jedno z praw obywatelskich na podstawie art. 74., ust. 3. Konstytucji

• Wiąże się to z postanowieniami Konstytucji z Aarhus (?), którą Polska podpisała 25.06.1998r.

• Zgodnie z postanowieniami konwencji państwa strony zapewniają:

• dostęp do informacji dotyczących środowiska w żądanej formie

• Gromadzą i rozpowszechniają (…?)

Ochrona obywateli przed arbitralnością organów władzy publicznej:

• Skarga Konstytucyjna; art. 79 Konstytucji stanowi (…?)

Skarga konstytucyjna:

• Wyróżniamy 2 zasadnicze funkcje skargi konstytucyjnej:

• służy ochronie indywidualnej podmiotu

• służy ochronie konstytucyjności prawa

• Uprawnionymi do wniesienia skargi konstytucyjnej są osoby fizyczne i prawne

• Granice skargi konstytucyjnej wyznaczają następujące przypadki;

• kwestionowana jest zawsze zgodność z konstytucja ustawy lub innego aktu prawnego

• akty te były podstawa rozstrzygnięcia przez sad lub organ administracyjny

• rozstrzygnięcia dotyczą (…?)

• (…?)

Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka:

• Podobnie jak w przypadku skargi konstytucyjnej

RPO:

• Pierwowzorem był urząd szwedzkiego ombudsmana utworzony w 1709r.; od roku 1809 stał się wyodrębnionym konstytucyjnie i niezależnym organem państwa związanym z parlamentem i dbającym o przestrzeganie praw człowieka

• RPO w Polsce

• RPO stoi na straży praw i wolności określonych w konstytucji RP; jego powołanie miało na celu stworzenie dodatkowych skutecznych form ochrony obywateli

• RPO nie jest organem władzy lub administracji państwowej, ani też organem jurysdykcji (sądowym)

Cechy instytucji RPO:

1. Samodzielny organ państwowy

2. Powoływany przez parlament

3. Głównym jego zadaniem jest wysłuchiwanie skarg obywateli pod adresem administracji państwowej, niekiedy sądownictwa, oraz podjęciem kroków w celu naprawienia tych nieprawidłowości

4. RPO jest zobowiązany do informowania parlamentu o stanie przestrzegania prawa przez administracje państwową

5. Rzecznik nie ma możliwości samodzielnego rozstrzygania spraw

6. Urząd jest łatwo dostępny dla obywatela

Tryb powoływania RPO:

• sejm za zgodą senatu na wniosek Marszalka

• kadencja trwa 5 lat

• (…)

Zasady działania RPO:

• Rzecznik podejmuje czynności:

• na wniosek obywateli lub ich organizacji

• wnioski kierowane do RPO są zwolnione z opłat

• przedmiotem skargi (…?)

Uprawnienia RPO w przypadku podjęcia sprawy:

(…)

Działania podejmowane po zbadaniu sprawy:

(…)

Organizacja biura RPO:

• podstawowe komórki organizacyjne biura RPO tworzą m.in.:

• Rzecznikami Praw obywatelskich byli:

Pyt. Kontrolne:

Funkcja RPO powstała w PRL. TAK

Czy prezydent uczestniczy w procedurze powoływania RPO? NIE

Wykład 3 - 04.11.2009

Uprawnienia społeczeństwa w kreowaniu polityki

-wybory i systemy wyborcze w III RP

Cechy wyborów w systemie demokratycznym:

• Rywalizacyjność - o głosy tej samej grupy wyborców starają się co najmniej 2 podmioty

• Cykliczność - termin przeprowadzania wyborów jest określony prawem, a jego zmiana wymaga zastosowania ustalonych procedur

Wybory - narzędzie egzekwowania odpowiedzialności politycznej.

Funkcje wyborów:

• Kreacyjna (wyłonienie władzy ustawodawczej i wykonawczej)

• Legitymizacyjna (nadanie działaniom wybranych przedstawicieli cechy prawomocności i przyznanie im prawa żądania posłuchu)

• Artykulacyjna (możliwość ujawnienia się różnych preferencji wyborczych)

• Partycypacyjna (najbardziej powszechny przejaw udziału obywateli w życiu politycznym)

Normy określające system polityczny:

Zasady prawa wyborczego (przymiotniki wyborcze):

• Powszechność

• Bezpośredniość

• Tajność

• Równość

Zasada powszechności:

• Wynika z zasady suwerenności narodu

• Przyznaje prawo wybierania wszystkim obywatelom, którzy posiadają zdolność do czynności prawnych oraz nie są ubezwłasnowolnieni prawomocnym orzeczeniem sądowym bądź pozbawieni praw publicznych lub wyborczych

• Cenzusy (obowiązek dysponowania jakimś przymiotem) i wyłączenia, np.:

• cenzus płci - w Polsce kobiety uzyskały prawo wyborcze w 1918r., w USA w 1869r.)

• cenzus wieku - określający czynne prawo wyborcze (18 lat), bierne (sejm -21; senat -30; prezydent -35; wójt, burmistrz, prezydent miasta -25)

• cenzus wykształcenia, domicylu, majątkowy

Zasada bezpośredniości:

• Wyborca uczestnicząc osobiście w akcie głosowania przesądza o ostatecznym składzie organu przedstawicielskiego

• Wyjątki - głosowanie za pośrednictwem poczty lub innej osoby -np. w Finlandii

Zasada tajności:

• W stosunku do wyborcy ma charakter wolnościowy, w odniesieniu do komisji wyborczych -obowiązkowy

• Jej celem jest zapewnienie anonimowości głosów wyborczych

Zasada równości:

• Wszyscy obywatele dysponują taka samą liczba głosów (aspekt formalny) oraz każdy głos ma taka samą wagę (aspekt materialny)

• Cel zasady równości -zapobieganie manipulacjom przy podziale na okręgi wyborcze

• Przykłady łamania zasady równości:

• system pluralnego głosowania

• system kurialny

Zasada proporcjonalności a zasada większości:

• Zasada proporcjonalności:

• zasada proporcjonalności to rodzaj formuły wyborczej decydującej o podziale mandatów na poszczególne ugrupowania polityczne

• cechują ja następujące elementy:

• wielomandatowe okręgi wyborcze

• procent uzyskanych mandatów jest bezpośrednią konsekwencją rozmiaru poparcia

• dla uzyskania mandatu nie jest potrzebne pokonanie rywali, a jedynie osiągnięcie pewnego progu wyborczego, zwanego progiem naturalnym

• Zasada większości:

• zasada większości występuje w dwóch wariantach: większości względnej oraz bezwzględnej; charakteryzują się:

• jednomandatowe okręgi wyborcze

• zwycięzcą zostaje ten kandydat, który uzyskał największą liczbę głosów

• do zwycięstwa wymagane jest osiągnięcie zwykłej większości (wariant większości względnej), lub więcej niż połowy (wariant większości bezwzględnej)

Elementy systemu wyborczego do sejmu:

1. Wielomandatowe okręgi wyborcze

2. Głosowanie na listy partyjne

3. Prawo wyborcy do zaznaczania nazwisko preferowanego kandydata

4. Metoda przeliczania głosów na mandaty

5. Klauzula zaporowa dla partii i koalicji uczestniczących w podziale mandatów

6. Dodatkowa premia dla ugrupowań, które przekroczyły próg 7% (lista krajowa do 2001r.)

Okręg wyborczy:

• To grupa wyborców dokonująca wyboru między tymi samymi kandydatami lub tymi samymi listami partyjnymi

• Ordynacja wyborcza do sejmu z 1991r.: 37 okręgów wyborczych, 7-17 mandatów, korzystna dla małych ugrupowań

• Ordynacja z 1993r.: 52 okręgi wyborcze, minimalna liczba mandatów - 3, korzystna dla silnych partii

• Ordynacja z 2001r.: 41 okręgów wyborczych, 7 - minimalna liczba mandatów, szansa dla małych ugrupowań

Listy partyjne:

• Ujawnienie preferencji politycznych (poprzez wybór konkretnej listy) oraz personalnych (poprzez oznaczenie konkretnego kandydata) wyborcy

• Do 2001r. możliwość tworzenia list krajowych z 69 mandatami

Metody przeliczania głosów na mandaty:

• Hare-Neymajera

• d'Hondta

• Sainte-Ligne

Ewolucja polskiego systemu wyborczego do sejmu:

Element systemu	Ordynacja 1991r.	1993r.	2001r.	2005r.
Ilość okręgów	37	52	41	41
Rozmiar okręgu	10,5	7,5	11,2	11,2
Metoda przeliczania głosów	Hare-Neymajera	d'Hondta	Sainte-Ligne	d'Hondta
Klauzula zaporowa	brak	5% partie 8% koalicje	5% partie 8% koalicje	5% partie 8% koalicje
Lista krajowa	69 mandatów	69 mandatów	brak	Brak

Koncentracja polskiego systemu partyjnego:

• Tendencja malejąca (coraz mniej partii)

• Stabilizacja poparcia dla partii

System wyborczy do Senatu:

• Ordynacja wyborcza z 10.10.1991r., zmieniona w 2001r.

• Zasada większości względnej

• Okręgi co najmniej 2-mandatowe

• Wybory uzupełniające w przypadku wygaśnięcia mandatu senatora, w następujących sytuacjach:

• odmowa złożenia ślubowania

• utrata prawa wybieralności

• zrzeczenie się mandatu

• śmierć

• zajmowanie lub powołanie na stanowisko, które jest niepołączalne z mandatem senatora

• złożenie nieprawdziwego oświadczenia lustracyjnego

/Odtąd brakowało w notatkach Marcina ;o)/

System wyborczy do Parlamentu Europejskiego:

• Ustawa o wyborach do PE z 23.01.2004r.

• System proporcjonalny, 13 okręgów wyborczych

• Kandydaci muszą spełniać następujące warunki:

• posiadanie obywatelstwa polskiego lub obywatelstwa UE

• ukończone 21 lat

• stałe zamieszkanie w Polsce od co najmniej 5 lat

• Procedura ustalania wyników przebiega w 2 etapach:

• podział mandatów miedzy poszczególne komitety wyborcze

• ustalenie liczby mandatów przysługujących poszczególnym listom okręgowym

System wyborczy do organów samorządu terytorialnego:

(…)

Prezydent RP - sposób wyboru

• Ustawa z 27.09.(…?)

Partie polityczne w Polsce

-zarys problematyki

Partie polityczne - geneza:

• Słowo „partia” pochodzi z języka łacińskiego, „pars” -część oraz „partire” -dzielić; termin początkowo oznajmiający grupy walczące ze sobą o władzę

• 3 etapy rozwoju partii politycznych (wg M. Webera):

• partie jako koteria arystokratyczna

• partie jako kluby polityczne

• nowoczesne partie masowe (2 polowa XIX w.)

Cechy partii politycznych:

• Dobrowolność zrzeszania

• Celowość - dążenie do zdobycia władzy, jej sprawowania lub uzyskania na nią wpływu

• Ruchliwość i elastyczność - zdolność przystosowania się do warunków oraz umiejętność modyfikacji programów i doktryn

Typ partii	Główne idee
Konserwatywne	Zachowanie gospodarki rynkowej, silne państwo, antysocjalizm; np. Partia Republikańska (USA), UPR (Polska)
Chrześcijańsko - demokratyczne	Społeczna gospodarka rynkowa, antykomunizm, zasady etyki chrześcijańskiej; np. CDU (USA), Chrześcijańsko - Demokratyczne Stronnictwo Pracy (Polska)
Liberalne	Własność prywatna, wolna gospodarka rynkowa, antyklerykalizm; np. Liberal Party, PO
Socjalistyczne i Socjaldemokratyczne	Socjalizm demokratyczny, demokracja polityczna (wolna gra sił politycznych, swobody polityczne), demokracja gospodarcza (państwo dobrobytu), demokracja socjalna (realizacja podstawowych praw jednostki), demokracja międzynarodowa; np. SPD, SLD
Komunistyczne	Wypływają z marksizmu-leninizmu; np. Związek Komunistów Polskich „Proletariat”
Chłopskie	Agraryzm, reprezentacja interesów chłopskich w konflikcie miasto-wieś; np. PSL
Etniczne i regionalne	Wyraz konfliktu centrum-peryferie i konfliktów narodowościowych; np. Partia Basków w Hiszpanii
Nacjonalistyczne	Postulaty rasistowskie, antysemickie, nacjonalistyczne, autorytarne; np. Polska Wspólnota Narodowa, Front Narodowy we Francji
Ekologiczne	Rozbrojenie w Europie, ochrona środowiska; np. Zieloni 2004 w Polsce

Funkcje partii politycznych:

1. Kształtowanie opinii społecznej: upowszechnianie preferowanych wartości, pozyskiwanie zwolenników

2. Funkcja wyborcza partii: budowanie programów, selekcja kandydatów, uczestniczenie w wyborach

3. Rządzenie: funkcja realizowana przez partię, która wygrała wybory

Partie polityczne (…) fragment konstytucji

Partie polityczne wg ustawy z 27.06.1997 to:

(…)

Tworzenie partii politycznych w Polsce:

(…)

Członkowstwo w partii politycznej:

• Obywatele RP, którzy ukończyli 18 lat

• Apartyjność - zakaz łączenia członkowstwa w partii politycznej z obejmowaniem pewnych funkcji i z piastowaniem pewnych urzędów; zakaz ten dotyczy m.in.:

• żołnierzy zawodowych

• sędziów Sądu Najwyższego

• sędziów sądów powszechnych i wojskowych

• prokuratorów

• policjantów

• funkcjonariuszy straży granicznej

• strażaków Państwowej Straży Pożarnej

• sędziów Najwyższego Sądu Administracyjnego

Ogólne zasady finansowania partii politycznych:

• Jawność

• Majątek partii: składki członkowskie, darowizny, spadki, dochody z majątku, środki ze zbiórek publicznych, dochody z działalności gospodarczej

(…?)

• W celu finansowania kampanii wyborczych partie mogą tworzyć fundusz wyborczy

• Finansowanie partii politycznych ze źródeł publicznych przybiera postać finansowania bezpośredniego oraz pośredniego

(…?)

• Subwencje z budżetu państwa

• Dotacja podmiotowa

Likwidacja partii politycznych:

• Decyzja samej partii wyrażona uchwałą uprawnionego, statutowego organu

• Postanowienie Sądu o wykreśleniu wpisu partii z ewidencji, gdy:

• sąd nie został zawiadomiony o zmianach dokonanych w partii, np. o zmianie statutu czy adresu siedziby

• partia, wprowadzając zmiany, naruszy zasady demokracji, nie zapewni jawności struktur oraz powoływania władz w wyniku wyborów lub podejmowania uchwał większością głosów; wówczas sąd może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności celów (…?)

Czynniki wpływające na dynamikę funkcji partii politycznych w Polsce:

• Brak ciągłości występowania partii na arenie parlamentarnej (wyjątek stanowi PSL i SLD)

• Migracje wewnątrzpartyjne

• Zmiany liderów partii

• Niski poziom frekwencji wyborczej (tylko w 1993r. przekroczyła 50%)

• Zmienność preferencji wyborczych

• Zmiana obrazu rządzącego przy kolejnych elekcjach

Definicja systemu partyjnego:

• System partyjny to układ organizacyjnych i funkcjonalnych powiązań ukształtowanych w procesie (…?)

Elementy systemu partyjnego:

• Normy prawne:

• przepisy określające sposób organizowania wyborów, rozdziału mandatów, finansowania partii, prowadzenia kampanii wyborczej

• Uwarunkowania społeczne:

• relacje między partiami a popierającymi je grupami społecznymi

Funkcje systemu partyjnego:

• Mechanizm wyłaniania i zmiany ekip rządzących oraz potwierdzenia legitymizacji władzy państwowej

• Płaszczyzna wzajemnej konfrontacji programów partii politycznych

• forum kształtowania się opinii publicznej i kultury politycznej

Pyt. Kontrolne: Czy premierem polaki był 5 razy lider partii? TAK

16

System wyborczy

Ogólne zasady

Szczegółowe postanowienia proceduralne

---