19.09.2008r.

PSYCHOLOGIA PRACY

PSYCHOLOGIA - z greckiego Psyche-dusza i logos-słowo

• Nauka o człowieku w aspekcie jego zachowania

• Nauka o zachowaniu się człowieka w jego egzystencjonalnym otoczeniu (w warunkach życiowych)

• Nauka zajmująca się opisem człowieka i procesów psychicznych, które w nim zachodzą

• Nauka zajmująca się procesami nabywania argumentów i wykorzystywania doświadczeń indywidualnej jednostki

• Nauka o człowieku badająca cechy, postawy, wartości, zachowanie się oraz czynniki, które nimi sterują (genetyczne, środowiskowe, aktywność własną)

CZYNNIK ŚRODOWISKOWE:

• Rodzninne (domowe)

• Wśród kolegów

OBSZARY PROBLEMOWE PSYCHOLOGII

• Procesy poznawcze (poznawanie otoczenia i siebie w różnych sytuacjach)

• Procecy pamięci i uczenia się (zapamiętywanie, przechowywanie, odtwarzanie)

• Emocje i motywacjie

• Zagadnienia osobowości

• Zagadnienia różnic indywidualnych

ZADANIA PSYCHOLOGII

• Opis przedmiotu (jego zachowania) ze wskazaniem cech wyróżniających go. Odpowiedź na pytanie - JAK?

• Wyjaśnienie (udzielanie odpowiedzi) na pytanie - DLACZEGO?

• Prognozowanie zjawisk psychicznych - JAK BĘDZIE?

PODZIAŁ PSYCHOLOGII

• TEORETYCZNA

• STOSOWANA

• TEORETYCZNA

• Psychologia ogólna zajmuje się budową teorii, np. zależność między osobowością, a zachowaniem się, prawa uczenia się.

• PSYCHOFIZJOLOGIA - bada wpływ budowy i funkcjonowania mózgu i organizmu na psychikę

• ZOOPSYCHOLOGIA - bada podobieństwo zwierząt i ludzi

• ROZWOJOWA - zajmuje się poszczególnymi stadiami rozwoju człowieka

• SPOŁECZNA - bada wpływ jednostki i grup na człowieka

• STOSOWANA

• KLINICZNA - zajmuje się nieprzystosowaniami tj. nerwica i psychoza, zaburzenia w regulacji stosunków człowieka z jego otoczeniem.

• WYCHOWAWCZA - zajmuje mejsce między psychologią rozwojową, a pedagogiką. Zajmuje się psychologicznymi aspektami procesów wychowania i nauczania.

PSYCHOLOGIA PRACY

• Jako NAUKA zajmuje się analizą przebiegu działalności zawodowej człowieka,jego relacją do maszyn, narzędzi, sr. Produkcji oraz do innych pracowników

• Jako DZIEDZINA psychologia obejmuje różne aspekty organizacji i zarządzania zasobami ludzkimi. Jej przedmiotem zainteresowania jest człowiek (pracownik) funkcjonujący w organizacji (przedsiębiorstwo, szkoła, szkoła, bank)

SPECYFIKA PSYCHOLOGII PRACY

• INDYWIDUALIZM - Punktem wyjścia do powodzenia badań jest człowiek w środowisku pracy

• PRAGMATYZM - Kładzie nacisk na zdobywanie wiedzy do zastosowania w praktyce

• EMPIRYZM - Odnosi się do zdobywania danych doświadczalnych, weryfikacja badań.

3.10.2008r.

WYRÓŻNIAMY RÓŻNE KONCEPCJE CZŁOWIEKA:

1. PSYCHOANALITYCZNA - kładzie akcent na analizę zjawisk zachodzących w psychicę człowieka. Twórcą tego kierunku jest Freud Zygmunt, a NEOPSYCHOANALIZY jego uczniowie Fromum u Horney
   

KONCEPCJA OSOBOWOŚCI WG FREUDA

• ID - Suma nieświadomych i irracjonalnych (tzn, emocjonalnych, kierowanych bez udziału centralnego układu nerwowego), popędów seksualny (LIBIDO) i agresywnych domagających się natychmiastowego zaspokojenia, będących siłą niszczącą, prowadzących do destrukcji.

• SUPEREGO - zespół norm, wartości, nakazów i zakazów społecznych. Środki przymusu jakim dysponuje to: poczucie winy, wyrzuty sumienia. Freud to nazwał NADJAŹNIĄ.

ID kieruje się zasadą przyjemności, SUPEREGO zasadą pewności. Id i Superego zderzają się ze sobą, kłócą się, powstaje „EGO”

• EGO - Jego rolą jako „mediatora” jest zaspokojenie popędów ID w realistyczny, akceptowany przez społeczeństwo sposób

OSOBOWOŚĆ WG UCZNIÓW FREUDA

K.HORNEY - Sądziła, że powodem lęku człowieka jest konflikt wewnętrzny (spór różnych składników osobowości, zwłaszcza sprzecznych popędów i potrzeb), ponieważ:

- zagraża spójności struktury osobowości

- powodują wzrost napięcia, niepokój, lęk, agresję, objawy nerwowe

Najczęstsze typy konfliktów wewnętrznych to:

• KONFLIKT ZASAD - lojalność wobec kolegów i wobec przełożonych, perfekcjonizm w pracy a czas dla rodziny itp.

• KONFLIKT RYWALIZACYJNY - pragnienie odniesienia zwycięstwa i ukrywanie tego, że koszty społeczne (np. zawiść innych) przewyższają satysfakcję z sukcesu

• KONFLIKT ZALEŻNOŚCI UCZUCIOWEJ - pragnienie troskliwości i opieki w zestawieniu z demonstrowaniem posta

E.FROMM - Zwracał szczególną uwagę na rolę potrzeby wolności w strukturze osobowości człowieka, która daje wprawdzie poczucie niezależności i siły, ale prowadzi czasem do lęku i izolacji.

TRZY STREFY OSOBOWOŚCI CZŁOWIEKA

1. ŚWIADOMOŚCI - o niej mówimy wtedy, gdy zdajemy sobie sprawę z fakt doznawania i zachodzenia w nas przeżyć psychicznych oraz treści tych doznać i przeżyć

2. NIEŚWIADOMOŚCI - obejmuje:

• Czynności które są tak wyćwiczone i utrwalone, że w ich przekonywanie nie trzeba o nich myśleć, są zautomatyzowane, wykonywane rutynowo.

• Zjawiska psychiczne (wydarzenia) obciążone dużym ładunkiem nieprzyjemnych emocji z przeszłości, szkodliwe dla zdrowia psychicznego, „WYPARTE” z pamięcie

Zostały one wyparte ze świadomości, aby o nich ciągle nie myśleć. Ten mechanizm obronny może jednak prowadzić do ukrytych zaburzeń psychicznych. Stąd stosuje się różne metody (np. relaksacje, hipnozę, skojarzenia, rozmowy) by je uświadomić, tym samym uwolnić zalegające emocje i je odreagować.

3. PRZEDŚWIADOMOŚCI - w tej grupie zjawisk mieszcząsię te, które mogą być najszybciej uświadomione.

• NEOPSYCHOANALIZA - wzbogacanie założeń psychoanalizy klasycznej o rolę wpływów społecznych, kulturowych, cywilizacyjnych. Sięga do przyczyn

2. BEHAWIORYZM - (behavior - zachowanie), powstał jako odpowiedź ma psychologię INTROSPEKTYWNĄ, która zajmowała się badaniem oraz opisywaniem przeżyć człowieka, jego świadomością. Wg behawiorystów ludzkie zachowanie to systam reakcji na oddziaływanie srodowiska, dzięki którym dany osobnik może funkcjonować w otaczającym go świecie.

BODZIEC REAKCJA

Prekursorem owej koncepcji był John Watson, który sformułował dwa podstawowe założenia behawioryzmu:

• Badacz powinien zajmowaćsię nie świadomością, a ludzkim zachowaniem.

• Problemy badawcze (dadaktyczne, wychowawcze) powinny być definiowane nie za pomocą metod INTROSPEKCYJNYCH, a w kategorii dających się zaobserwować zachowań czyli w sposób eksperymentalny

W koncepcji, badacz przestał być odkrywcą ludzkiej duszy, lecz stał się kreatorem reakcji ucznia, który powinien przewidywać oraz kontrolować.

Myśli Watsona kontynuowane były przez:

- Iwana Pawłowa

- Burrhuds Skinnera

- Edwarda Tolmana

- Clarka

Szczególne zasługi dokonał Skinner, autor kocnepcji z lat 50. nauczania promowanego oraz terapii behawioralnej (skupia się wyłącznie na zachowaniu człowieka, jako jego naturalnej reakcji na wpływy otoczenia). Skinnera nazywano ORTODOKSYJNYM BEHAWIORYSTĄ, a jego poglądy za utopijne. W dziele pt: „Poza wolnością i godnością” postulował rezygnację z pojęcia wolności i godności.

Człowiek rodzi siębez żadnych wrodzonych zdolności, tylko z gotowośccią do uczenia się, a o jego planach i przyszłości ma decydować behawiorysta, który:

• Ustala co jest dobre i złe dla człowieka

• Obserwujący jego zachowania i reakcje, przewiduje zdolności, przez co wyznacza rolę jaką miałby człowiek pełnić w przyszłości

Zdanie Skinnera przyczyn ludzkiego zachowanie nie należy szukać w osobowości człowiek, lecz w środowisku zewnętrznym - zachowaniu. Przekonanie to oparte było na przesłance mówiącej, iż nie sposób badać treści umysłu w sposó obiektywny, zgodny ze standardami metodologiinaukowych. Warunek obiektywizmu może być spełniony w przypadku, gdy przedmiotem naszych badań będzie nie treść osobowości, lecz zachowanie. Zgodnie z klasyczną definicją, psychologia jest dyscypliną naukową badającą psychikę i zachowanie. Skinner postuluje zredukowanie definicji psychologii jedynie do badań nad zachowaniem, odrzucając jednocześnie wszystkie nurty psychologiczne, uznające za zasadne badania nad osobowością.

Pawłow, badając fizjologię wydzielania śliny stwierdził, że psy wydzielają ślinę nie tylko w trakcie posiłku, ale także w reakcji na bodziec, który posiłek poprzedzał. Manipulując tymi bodźcami Pawłow określił związek między takim bodźcem i reakcją jako odruch warunkowy w odróżnieniu od wrodzonego odruchu bezwarunkowego. Dalsze badania doprowadziły Pawłowa do odkrycia praw nabywania odruchów warunkowych, które później zostało określone jako warunkowanie klasyczne. Prace Pawłowa były fundamentem nowej teeorii psychologicznej - behawioryzmu, stworzonej przez Johna Watsona na początku XX wieku.

Tolman Edward Chace (1886-1959), psycholog amerykański, profesor uniwersytetu kalifornijskiego, przedstawiciel NEOBEHAWIORYZMU. Prowadził badania zachowań celowych. Stworzył teorię, wg której celowe zachowanie jednostki determinują tzw. Zmienne niezależne (np. dziedziczność, stan fizjologiczny, uprzednie ćwiczenia) i zmienne interwencyjne (np. zdolności, cele). Zajmował się również badaniem zachowania zwierząt i teorią uczenia się.

17.10.2008r.

Osobowość czlowieka w rozumieniu Skinnera stanowi końcowy wytwór systemów, nawyków takich jak: małżeństwo, rodzicielstwo, lecznia, strachu, nawyki miłości, wściekłości itp. Zdaniem Skinnera człowiek jest TWOREM OKOLICZNOŚCI, co w rezultacie może doprowadzić do zupełnej zmiany, zarówno w zakresie wykonywanego zawodu, jak i uczuć ideologii. Taki stan rzczy zaowocuje:

• Nie kształceniem się w człowieku świadomości jego prawidłowych nakazów czy zakazów

• Odizolowaniem ludzkiej świadomości od otoczenia, tym samym nieustannie poddając się manipulacjom

Znaczną rolę behawioryści przypisują nawykom, które mają decydować o tym:

• Jaki był człowiek i kim był

• Jakie posiadał cechy czy zmiany

• Co powinien osiągnąć w swojej przyszłości

Takie traktowanie człowieka sprzyjało powstawaniu rządów autorytarnych.

Teoria ta w swej skrajnej postacie jest już w zasadzie porzucona

Powstał NEOBEHAWIORYZM, który próbuje wyjaśniać związek zachodzący między B-R przyjmując istnienie także czynników zwanych zmiennymi pośrediczącymi.

Powstał więc schemat S-O-R (stimulus-organism-reaction), gdzie „O” to

• Zachowanie celowe

• Nawyki

• Konstrukty poznawcze

• Potrzeby jako wewnętrzne bodźce motywujące

Behawioryzm w swej złagodzonej postaci w dużym stopniu współtworzył:

• Współczesną teorię uczenia się

• Psychologię poznawczą

• Psychologię społeczną

Jego zaletą jest:

• Prawo uczenia się

• Odkrywanie roli nagród i kar

• Skuteczne metody terapii (pozbywanie się lęków, stresów)

3. KONCEPCJA POZNAWCZA

• Przedmiot badań: myślenie i podejmowanie decyzji, człowiek świadomie planujący i przetwarzający dane zakodowane w korze mózgowej samodzielnie i twórczo rozwiązuje problem.

• Metoda: wszystkie

• Wada: niedocenianie roli emocji

• Zalety: liczne teorie, np. dysonansu poznawczego L.Festingera, spójny model osobowości i zmiany postaw, podkreślenie roli wychowawczeh nauczania, aktywności własnej

OSOBOWOŚĆ to centralny system regulacji i integracji zachowania się, składające się z:

• Mechanizmów popędowo-emocjonalnych

• Trzech mechanizmów poznawczych:

1. Struktura „JA”

2. Narzędzi powstawania świata

3. Sieci wartości

MPE - służy zaspokajaniu popędów i potrzeb emocjonalnych.

Skoncentrowanie rozwoju głównie na MPE prowadzi do przyjęcia konsumcyjnego stylu życia.

Na strukturę „JA” składa się:

• Poczucie tożsamości, czyli „kim właściwie jestem?”

• Poczucie kontroli czyli „na co mam wpływ, co ode mnie zależy>”

• Poczucie własnej wartości, czyli „na ile jestem wartośiową osobą?”

Struktura „JA” sięga dojrzałości, kiedy stabilizuje się poczucie tożsamości, osiąga się przeświadczenie o sprawowaniu kontroli nad swoim życiem i ma się wysoką samoocenę.

NARZĘDZIA POZNAWCZE (inteligencja, wiedza, umiejętności, kompetencje). Doskonalenie tylko narzędzi poznawczych wydaje się sztuką dla sztuki. Konieczna wydaje się hierarcha ważności celów, nadawanie znaczeń podejmowanym w życiu wysiłkom.

SIEĆ WARTOŚCI jest to sposób uporządkowania wszystkich zakodowanych w mózgu inormacji ze względu na ich warość dla człowieka.

Ważny jest harmonijny rozwój powyższych mechanizmów osobowości.

4. KONCEPCJA POZNAWCZA

HUMANIZM - to prąd epoko Odrodzenia, głównie filozoficzny i artystyczny.

Cechy humanizmu:

• Zainteresowanie życiem ziemskim człowieka

• Szacunek dla godności indywidualnej

• Troska o wolność i szczęście człowieka

Przedstawiciele: C. Rogers, A. Maslow, R. May.

Przedmiot badań: Człowiek w procesie pokonywania przeszkód na drodze rozwoju i samorealizacji, człowiek jako harmonijna całość, niesprowadzalna tylko do reakcji, myśłi, emocji, potrzeb,zachowań.

Rozwój = zdrowie psychiczne

Główną siłą napędową (motywacyjną) to dążenie do samorealizacji i świadomości.

Wady: brak jednolitej metodologii

Zalety: spójne zalecenia wychowawcze i skuteczna terapia.

7.11.2008r.

PSYCHOLOGICZNA ANALIZA PRACY

PRACA: jest procesem zachodzącym pomiędzy człowiekiem a przyrodą, jego wynikiem jest wytwór kulturowy, dobro materialne, czy usługa.

Wspólną cechą powyższych form aktywności jest wydatek energetyczny prowadzący do zmęczenia. W języku potocznym słowo „PRACA” jest używane najczęściej w dwojakim znaczeniu:

• CZYNNOŚCIOWYM - jako:

1. Pewną formę działania nastawionego na zaspokajanie potrzeb:

• Materialnych (podstawowych)

• Kulturowych i duchowych (wyższych)

2. Wysiłek w celu uzyskania czegoś użytecznego.

• PRZEDMIOTOWYM (rzeczowym) jako wytwór, efekt ludzkiego działania

KONTEKST MYŚLENIA O PRACY:

• UNIWERSALISTYCZNY: Dzięki pracy powstają i funkcjonują wszystkie inne wartości, a praca powinna być podstawowym miernikiem wartości człowieka.

• CHRZEŚCIJAŃSKI: Praca, poza Bogiem i człowiekiem jest wartością najwyższą, obowiązkiem człowieka, który rodzi się z jego potrzeb życiowych jak i ze znaczenia pracy dla pełni osoby ludzkiej. Pomimo jej ciężaru jest radością i błogosławieństwem ludzkości

• PRAGMATYCZNY: Praca jest źródłem zarobkowania i gwarantem ludzkiej egzystencji. Człowiek styka się ze światem przez pracę, która decyduje o wykonywaniu jej możliwości życiowych i przyczynia się do jego rozwoju.

FUNKCJE CZŁOWIEKA W PROCESIE PRACY:

• ENERGETYCZNA - człowiek w czasie pracy wydatkuje energię, wydaje środki by ją uzupełnić

• WYKONAWCZA - dzięki motoryce lub działalności umysłowaje powstają wytwory (materialny, duchowy)

• REGULACYJNA (sterownicza) - ingerowanie w proces pracy, określenie celu i przebiegu, kontrolowanie wyniku pracy

• KONCEPCYJNA - polega na twórczości, kreatywności, innowacyjności

FUNKCJE PRACY LUDZKIEJ:

• KONSTRUKTYWNE (pozytywne dla człowieka)

• Praca jest źródłem egzystencji ludzkiej

• Praca jest podstawą moralnego rozwoju człowieka

• Praca ma moc socjotwórczą (kontakt z ludźmi, nabywanie umiejętności, komunikowanie, rozwój)

• Praca prowadzi do rozwoju umysłowego

• DESTRUKCYJNE

• Utrata energii

• Choroby zawodowe

• Wypadki

• Depersonalizacja (zubożanie treści pracy przez jej automatyzację)

• Produktywizm (warość człowieka mierzona ilością pracy)

RODZAJE PRACY LUDZKIEJ

PRODUKCYJNA NIEPRODUKCYJNA

Efektem tej pracy są materialne Jej główny cel to zaspokajanie

wartości użytkowe, tworzące produkt poza materialnych potrzeb

społeczmy i dochód narodowy człowieka

BEZPOŚREDNIO PRODUKCYJNA POŚREDNIO PRODUKCYJNA

Związana jest z oddziaływaniem Polega na stwarzaniu warunków

człowieka na przedmiot pracy, przy do przebiegu działań bezpośrednio

użyciu narzędzi, a tym samym nadanie produkcyjnych

mu wartości użytkowej

INNY PODZIAŁ:

• ZE WZGLĘDU NA KRYTERIUM PODMIOTOWE

• Łatwa - trudna

• Przyjemna - przykra

• Bezpieczna - niebezpieczna

• Twórca - odtwórca

• Artystyczna - szablonowa

• Dobrowolna - przymusowa

• ZE WZGLĘDU NA KRYTERIUM PRZEDMIOTOWE

• Celowa - bezcelowa

• Prosta - złożona

• Krótkotrwała - długotrwała

• Energochłonna - energooszczędna

• Materiałochłonna - materiałooszczędna

• ZE WZGLĘDU NA KRYTERIUM ORGANIZACYJNO-PRAWNE

• Formalna (legalna) - nielegalna

• Kierownicza - wykonawcza

• Zarobkowa - honorowa (np. wolontariat)

• Zawodowa - amatorska

• Indywidualna - zespołowa

• Fizyczna - umysłowa

21.11.2008r.

OSOBOWOŚĆ - zewnętrzny system regulacji pozwalający na adaptację i wewnętrzną integrację myśli, uczuć i zachowania w określonym środowisku w wymiarze czasowym (poczucie stabilności). Osobwość kształtowana jest przez całe życie, szczególnie w okresie dzieciństwa oraz młodości

Na jej kształt mają wpływ:

• Wrodzone cechy biofizyczne

• Bodźce zewnętrzne

• Własna aktywność jednostki

„WIELKA PIĄTKA” 5 wymiarów osobowości

OTWARTOŚĆ NA ZAMKNIĘCIE

DOŚWIADCZENIE

- Inteligencja umysłowa | | - Upór

- Szerokie zainteresowania | | - Wąskie zanteresowania

- Pomysłowość | | - Prostota w myśleniu

- Inwencja | | - Nadmierne przywiązywanie się do

- Ciekawość poznawania | | własnych przekonań

- Wnikliwość | | - Ciasnota przekonań

| | - Konserwatyzm

SUMIENNOŚĆ CHAOTYCZNOŚĆ

- Zorganizowanie | | - Niedbalstwo

- Skrupulatność, ambicja | | - Lenistwo

- Odpowiedzialność | | - Słaba wola

- Skuteczność | | - Lekkomyślność

- Rzetelność | | - Nieodpowiedzialność

- Rozważność | | - Niezręczność

- Praktyczność | | - Zapominalstwo

- Zdyscyplinowanie | | - „Słomiany zapał”

NEUROTYZM STABILNOŚĆ EMOCJONALNA

- Napięcie | | - Zrównoważenie, spokój

- Nerwowość | | - Pewność siebie

- Niepokój | | - Poczucie własnej wartości

- Zły nastrój | | - Traktowanie trudnych sytuacji jako

- Zamartwianie się | | wyzwanie

- Drażliwość | |

EKSTRAWERSJA INTROWERSJA

- Towarzyskość | | - Spokój

- Aktowność | | - Powściągliwość, nieśmiałość

- Energiczność | | - Dystans w relacjach społecznych,

- Rozmowność | | milczenie

- Stanowczość | | - Wycofanie się, osamotnienie

- Dominacja | |

- Entuzjazm | |

UGODOWOŚĆ NIEUSTĘPLIWOŚĆ

- Pogodne usposobienie | | - Nastawiene konfrontacyjne

- życzliwość, uprzejmość | | - Szukanie zwady, kłotliwość

- Serdeczność | | - Bezwględność

- Szczodrość | | - Wrogość

- Ufność | | - Oschłość

- Nastawienie na współpracę | | - Niewdzięczność

| | - Złośliwość

| | - Cynizm

CHARAKTER I TEMPERAMENT

W psychologii charakter rozumiany jest jako zespół tych cech osobowości, które związane są z przekonaniami moralnymi i życiem efektywno-dynamicznym człowieka.

Najczęściej definiuje się CHARAKTER jako system cech lub stanów które:

• Decydują o ludzkiej motywacji i o stosunku do otoczenia społecznego

• Współwyznaczają siły motoryczne działania

• Wpływają na relacje interpersonalne

Charakter podlega wartościowaniu, mówi się więc o:

• Braku charakteru - brak człowiekowi trwałych sposobów i zasad postępowania

• Mocnym charakterze - człowiek trzyma sięswoich zasad postępowania mimo trudności i przeciwności

• Słabym charakterze - gdy jakaś trudna sytuacja powoduje zmiany w zasadach człowieka

Jest wypadkową:

• Ludzkiego temperamentu

• Wychowania w okresię dzieciństwa

• Wykształcenia

• Ułożonego wysiłku w procesie samowychowania

• Panowania nad sobą

Wg Arystotelesa od charakteru zależą powodzenia życiowe, a także życiowe nieszczęścia

TEMPERAMENT - Zespół dziedzicznych cech osobowościowych, uwarunkowanych geneetycznie odpowiednio do narodowości, rasy, płci. Ujawnia się już w pierwszym roku życia człowieka, formą jego zachowania

Podlega pewnym zmianom zachochodzącym pod wpływem”

• Dohrzewania (i starzenia się)

• Niektórych czynników środowiskowych

STANOWI PODSTAWĘ KSZTAŁTOWANIA SIĘ OSOBOWOŚCI

TEMPERAMENT W TEORII PAWŁOWA:

Odpowiada typowi układu nerwowego (UN), który charakteryzują cztery podstawowe właściwości:

• SPP - siła procesu pobudzenia

• SPH - siła procesu hamowania

• RWN - równowaga procesów nerwowych

• RPN - ruchliwość procesów nerwowych

TYPY TEMPERAMENTU

SZYBKI

Typ hamowania FLEGMATYK	Typ ruchliwy SANGWINIK
Typ powolny MELANCHOLIK	Typ ruchliwy CHOLERYK

WOLNY SZYBKI

ZWIĄZEK

POBUDZANIA

20.12.2008r.

MOTYWACJA I MOTYWOWANIE W PRACY ZAWODOWEJ

MOTYWACJA:

1. Stan gotowości człowieka do podjęcia określonego zadania

2. Zestaw sił, które sprawiają, że ludzie zachowują się w określony sposób, że chce się im pracować

3. Oznacza takie zjawiska jak: intencja, zamiar, chęć, pragnienie, życzenie, zainteresowanie czymś, itp. Zwane „tendencjami kierunkowymi”.

CHARAKTERYSTKA MOTYWACJI

1. Zależy od:

• Atrakcyjności celu

• Przekonywania o możliwości osiągnięcia celu

1. Atrakcyjność celu jest funcją 2-czynników:

• Motywu

• Przewidywanej wartości gratyfikacyjnej celu

MOTYW - stan wewnętrzny charakteryzujący się, poczuciem niespłeniena i związaną z tym gotowością do podjęcia aktywności

Aby powstał motyw muszą być spełnione warunki:

1. Potrzeba, która nie jest zaspokajana

2. Wzmocnienie (pobudka), która będzie zdolna zaspokoić tę potrzebę.

3. Przeświadczenie człowieka, iż w danych warunkach jest w stanie zaspokoić swoją potrzebę (uzyskać wzmocnienie dodatnie) lub uniknąć tego co przeszkadza zaspokoić pragnienie (ominąć wzmocnienie ujemne)

Przy rozpatrywaniu teorii motywacji i dobieraniu działań motywacyjnych należy wziąć pod uwagę następujące założenia:

1. Motywacja to coś pozytywnego

2. Motywacja obok kompetencji, uzdolnień, zasobów organizacyjnych i warunków pracy jest ważnym czynnikiem wpływającym na efektywność danego pracownika.

3. Niedobór motywacji trzeba okresowo uzupełniać

MOTYWOWANIE - proces kierowniczy stymulujący zachowania ludzi z uwzględnieniem wiedzy o tym, co powoduje takie, a nie inne postępowanie.

Tworzenie wizji (określenie ku czemu zmierzamy, co zamierzamy osiągnąć, jakie będą z tego korzyści) oraz skierowanie energii ludzi do jej realizacji. Ludzie mogą motywować sięsami, poszukując, znajdując i wykonując pracę która zaspokaja ich potrzeby lub przynajmniej daje im wrażenie, że mogą się spodziewać realizacji celów (motywacja wewnętrzna) lub wymagają motywowania przez kierownictwo za pośrednictwem takich metod, jak płace, awanse, pochwały itp. (motywacja zewnętrzna).

STRES W PRACY

1. Stres jako reakcja organizmu na wymagania. Niespecyficzna reakcja organizmu na stawiane mu fizyczne i psychiczne wymagania mające charakter psychofizyczny.

2. Stres jako sytuacja trudna. Sytuacja trudna, nadmiernie obciąża system samoregulacyjny, wzbudzając napięcie

3. Stres jako reakcja między kontrolą napięca a naciskiem zewnętrznym. Relacje między umiejętnością obniżania napięcia a presją otoczenia społecznego na spłenienie oczekiwań (często sprzecznych)

Ogólny zespół adeptacyjny (fazy stresu biologicznego)

• Reakcja alarmowa

• Mobilizuje mechanizmy obronne organizmu

• Uaktywnienie się mechanizmów hormonalnych, największe znaczenie ma układ kory nadnercza.

• Adaptacja (odporność)

• Uruchamianie mechanizmów przystosowawczych

• Utrzymywanie przez organizm homeostazy w obecności stresowej

• Wyczerpanie „enerii adaptacyjnej”

• Uaktywnienie (b. Silne) kolejny raz osi ogólnowo-dzielniczych

FAZY STRESU PSYCHICZNEGO

• MOBILIZACJE - aktywacja procesów psychologicznych np. myślenie

• ROZSTROJENIE - obniżenie poziomu czynności psychicznych (trudności spostrzegacze) itp.

• DESTRUKCJA - spadek poziomu motywacji, rezygnacja z aktywności, załamanie

Odpowiedzialność za siebie a stres

TEORIA A. ELLISA - wzburzenia emocjonalne nie są wynikiem rzeczywistych zaburzeń zachodzących w życiu jednostki, lecz efektem irracjonalnych przekonań z których podchodzi ona do tych zadań

Za podstawe swoich rozważań uznał słowe filozofa Epikteta: „Ludzie niepokoją sięnie faktami, lecz swym zapatrywaniami odnoszącymi siędo tych faktów.”

A B C

ZDARZENIE PRZEKONANIE REAKCJE

(bodziec) (interpretacja) EMOCJONALNE

Walka ze stresem:

• Unikanie sytuacji ekstremalnych

• Właściwe odżywianie

• Odpoczynek

Techniki relaksacyjne:

1. Neuromięśniowa

2. Medytacja

3. Kontrolowanie oddychania

4. Masaż i automasaż

5. Biologiczne sprężenie zwrotne

6. Ćwiczenia fizyczne

7. Interwencja hipnotyczna

16.01.2008r.

KONFLIKTY INTERPERSONALNE W MIEJSCU PRACY

KONFLIKT - (spór) interpersonalny (międzyludzki) oznacza sytuacje, w której interesy, dążenia i aspiracje dwóch lub więcej osób są niezgodne lub sprzeczne.

Podłożem konfliktu są najczęściej różnice poglądów, postaw, przekonań, opinii lub wartości, zabarwienie emocjonalne, zwłaszcza gniewu, lęku, bólu i niepokoje.

PROCES POWSTAWANIA KONFLIKTU:

W przebiegu konfliktu można wyróżnić 4 fazy:

1. ETAP SPRZECZNOŚCI LUB NIEZGODNOŚCI (ukryty)

2. ETAP DIALOGU - strony konfliktu komunikują sobie zaistniałą różnicę zdań, opinii, postaw, potrzeb, zaczynają ze sobą dyskutować. Ten etap to narodziny konfliktu. Jego dalszy rozwój będzie zależeć od tego, jak strony będą ze sobąrozmawiały

3. ETAP ZSPOKAJANIA DĄŻEŃ NATURY EMOCJONALNEJ - strony zaczynają na siebie zaciskać, domagać sięustępstw, uważają, że tylko im coś należy się, że one wiedzą więcej i są bardziej kompetentne

4. ETAP GWAŁTU, PRZEMOCY - strony zaczynają traktować się z wrogością, chcą za wszelką cenę osłabić pozycję przeciwnika. Narasta zjawisko wzajemnego oskarżania się, znane pod nazwą SPIRALI OBRONY I ATAKU (strony broniąc się - atakują), zjawisko agresji, ustaje samokontrola własnych zachowań, zwłaszcza tych agresywnych.

NIE KAŻDY KONFLIKT PRZECHODZI FAZY!!!

KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z KONFLIKTU:

Słowo konflikt ma ciągle zobowiązanie pejoratywne, choć jego konsekwencje nie zawsze sąnegatywne. Czasami nawet jest potrzebny, ma bowiem kilka ważnych skutków pozytywnych.

1. Pozwala dostrzec różnice między stronami, nazywać je, otwarcie naświetlić.

2. Burząc pozorny spokój, powoduje wzrost motywacji i energii dojącej się wykorzystać do realizacji zadań, prowadzi do pozytywnych zmian.

3. Pozwala stronie słabszej upomnieć się o swoje, sformułować własne poglądy, wysunąć argumenty do poparcia swojego stanowiska i bronić go.

4. Konflikt sprzyja cementowaniu grupy we wpółzawodnictwie z sąsiadami albo w walce o słuszność sprawy

5. Konflikt interpersonalny może pomóc człowiekowi uporać się z jego stanami wewnętrznymi.

6. Konflikt może również stać się okazją do lepszego poznania siebie i partnera oraz szansą twórczego, korzystnego dla obu stron współdziałania.

NIE ZAWSZE JEDNAK TAK SIĘ DZIEJE

Te pozytywne rezultaty konfliktu odnoszą się do mniej intensywnego, ograniczonego głównie do etapu dialogu, w niewielkim zakresie chęci zaspokajania dążeń sfery emocjonalnej.

Taki konflikt określa się mianem FUNKCJONALNEGO. Twórcze, konsekwentne radzenie sobie z konfliktami to umiejętność, której można sięnauczyć. Ważny jest wybór odpowiedniej strategii (stylu postępowania).

STRATEGIE ZARZĄDZANIA KONFLIKTEM

Konfliktem można kierować przez:

1. Stymulowanie rozwojem konfliktu. Niewielki poziom konfliktu może wpłynąć korzystnie na funkcjonowanie grupy, na poszukiwanie nowych, lepszych sposobów działania, ważne jest jednak, by nad wywołanym konfliktem mieć pełną kontrolę, zachęcać ludzi do wyjaśniania nieporozumień, oraz wyraźnie określić postępowanie

2. Ograniczenie konfliktu interpersonalnego stosując różnego rodzaju zabiegi można konflikt znacznie ograniczyć, pod warunkiem, że nie będzie sztucznie tłumaczony a nieporozumienia kumulowane

• Uspokajanie werbalne

• Dostarczanie pozytywnych informacji o innych

• Nakłanianie do ustępstw

• Dbanie o harmonię w kontaktach między członkami grupy

• Wywoływanie pozytywnych emocji

1. Rozwiązywanie konfliktów. Reakcje ludzi w sytuacjach konfliktowych wyznaczane z podstawowych cech

1. Aktywność - Człowiek aktywny jest pełen życia, animuszu i wigoru, tryska energią, nie przejawia obaw, nie boi się podejmować ryzyka, trudno mu usiedzieć bezczynnie, ma na ogół pogodne usposobienie, dobrze się czuje w każdej sytuacji, jest przekonany o słuszności swoich racji

2. Otwartość na interesy innych ludzi, człowiek otwarty

• Przejawia tendencję do porozumienia się z inną osobą po to, by osiągnąć korzystne dla obu stron wyniki.

• Potrafi zrezygnować z doraźnych indywidualistycznych efektów swego działania na korzyść odłożonych w czasie

Aktywność i otwartość są cechami niezależnymi. Współzależność tych cech nasila się, lub maleje wykreślając podstawowe style rozwiązywania konfliktów.

---