1. Audyt - jest instrumentem stosowanym w różnych dziedzinach, m.in. w dziedzinie finansów, jakości, środowiska, etyki, marketingu. Jest narzędziem pozwalającym na uporządkowanie i na optymalizację procesu monitorowania wprowadzania koncepcji zrównoważonego rozwoju.
2. Jaki powinien być audyt?
- niezależny - powinien być realizowany przez niezależną organizację,
- kompleksowy - obejmujący zagadnienia dotyczące jednocześnie ładów środowiskowego, przestrzennego, społecznego, gospodarczego oraz instytucjonalno-politycznego,
- obiektywny - bazujący na wskaźnikach zrównoważonego rozwoju, umożliwiających określenie pozycji danej jednostki terytorialnej w odniesieniu do innych jednostek (gmin, powiatów, województw) i do zbioru wartości pożądanych (wzorcowych),
- porównywalny - realizowany według jednolitej metodyki, zapewniającej porównywalność wyników poszczególnych audytów zarówno w sensie czasowym, jak i przestrzennym.
3. Co to jest EMAS?
Celem jest promocja zasady zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do produkcji i konsumpcji oraz tworzenie ram dla efektywnej ciągłej poprawy wpływu przedsiębiorstwa na środowisko.
EMAS jako narzędzie dostosowane jest do wymogów gospodarki rynkowej, zakłada dobrowolność uczestnictwa zainteresowanych podmiotów gospodarczych w systemie. Przedsiębiorstwo zobowiązane jest do wdrożenia skutecznego systemu zarządzania środowiskiem i wypełnienia wszystkich wymagań określonych w rozporządzeniu.
4. Co to jest wskaźnik?
Wskaźniki to podstawowe narzędzie monitoringu zrównoważonego rozwoju, odsłaniające w sposób wymierny istotę tej koncepcji rozwoju.
Najważniejszą cechą wskaźnika jest porównywalność jego wartości, umożliwiająca określenie pozycji danego obiektu (gminy, powiatu itp.) na tle innych obiektów (np. innych jednostek terytorialnych). W tym sensie wskaźnik jest funkcją jednej lub wielu cech i z reguły występuje jako tzw. miara natężenia.
Wśród licznych wymogów poprawności wskaźnika zrównoważonego rozwoju należy wyróżnić przede wszystkim:
- konieczność występowania związku merytorycznego z opisywanym zjawiskiem
- poprawność formalną, ocenianą na podstawie ogólnych zasad poprawności budowy wskaźnika.
5. Agenda 21 jest obszernym programem działań obejmującym następujące zagadnienia:
- podstawowe problemy społeczne, ekonomiczne i ekologiczne współczesnej doby (zwłaszcza przeludnienie, ubóstwo, technokratyzm, nadmierna konsumpcja, zagrożenia dla zdrowia, globalne problemy ekologiczne);
- zadania państw związane z ochroną środowiska w procesach gospodarczych;
- instrumenty realizacji zadań ochrony środowiska (ekonomiczne, prawne, organizacyjne, techniczne i edukacyjne);
- rola organizacji społecznych;
- finansowanie trwałego rozwoju zrównoważonego.
Jej sygnatariuszami są 172 kraje ONZ, w tym Polska.
Wskazuje ona, w jaki sposób rozwój może zostać praktycznie zrównoważony w kategoriach ekonomicznych, społecznych, ekologicznych, przestrzennych i polityczno-instytucjonalnych.
Zakres jej zaleceń waha się od nowych metod nauczania po nowe metody wykorzystania surowców i uczestniczenia w tworzeniu zrównoważonej gospodarki.
Ambicją Agendy 21 jest bezpieczny i sprawiedliwy świat, w którym każda żywa istota będzie w stanie zachować swą godność.
Dokument składa się z preambuły i 39 rozdziałów podzielonych na 4 główne części.
„Myśl globalnie, działaj lokalnie”
6. „Karta Ziemi” "Deklarację z Rio" nazwano kodeksem etycznym trwałego rozwoju zrównoważonego. Określono w niej najważniejsze społeczne i ekologiczne cele rozwojowe, podkreślając przede wszystkim, że ochrona środowiska jest działalnością na rzecz współcześnie żyjących i przyszłych pokoleń ludzi. Zawiera zbiór 27 podstawowych zasad zrównoważonego rozwoju, wśród których prawa i obowiązki państw oraz obywateli wobec środowiska naturalnego i minimalizacji sfer ubóstwa odgrywają rolę podstawową. Zapisy deklaracji, nawiązują do przyjętej w 1982 roku Światowej Karty Przyrody i raportu Brundland z 1987 roku.Została ona uwzględniona w wielu dokumentach o zasięgu narodowym lub ponad narodowym.
7. Instrumenty realizacji polityki ochrony środowiska.
Podstawowa klasyfikacja instrumentów ochrony środowiska obejmuje:
instrumenty oddziaływania bezpośredniego (prawno-administracyjne, nakazowo-zakazowe,CAC);
instrumenty oddziaływania pośredniego (ekonomiczne),
instrumenty dobrowolne (zdecentralizowane),
instrumenty oddziaływania społecznego (perswazyjne).
Instrumenty ochrony środowiska są narzędziami o charakterze norm sterujących, określających zadania, kierunki i sposoby działania w zakresie ochrony środowiska. Ich oddziaływanie bezpośrednio służy ochronie środowiska
Wybór instrumentów polityki ekologicznej opiera się na wielu różnorodnych - ekologicznych, ekonomicznych, społecznych i politycznych - kryteriach, ponieważ cele polityki ekologicznej muszą mieć wymiar nie tylko ekologiczny, lecz musi ona uwzględniać inne cele wynikające z ogólnej polityki ekonomicznej i społecznej państwa
8. Jaką normą jest ISO 14001?
Ogólnego znaczenia - może być stosowana przez każdą organizację - produkcyjną, handlową lub usługową
Proaktywną - zmierza do zapobiegania szkodliwym oddziaływaniom na środowisko poprzez przewidywanie ryzyka szkodliwości środowiskowej
Rozwojową - jej celem jest poprawa skuteczności działania na rzecz środowiska poprzez ciągłe doskonalenie zarządzania środowiskiem
Dobrowolną - przepisy normy stają się obowiązujące, gdy norma zostanie przyjęta,
Opartą na systemach - wspieranych przez udokumentowane procedury.
9. Jakie wymagania obejmuje ISO 14001?
Obowiązek postępowania zgodnie z obowiązującym w danym kraju ustawodawstwem,
Zobowiązanie do ciągłej poprawy,
Zobowiązanie do zapobiegania zanieczyszczeniom we wszystkich możliwych elementach środowiska naturalnego.
10. Co zawierał raport Sekretarza Generalnego ONZ Sithu U Thanta, 26.05.1968.
- zwięzłe informacje na temat najważniejszych zagrożeń dla środowiska naturalnego,
- klasyfikację problemów ochrony środowiska (lokalne, regionalne, krajowe i międzynarodowe)
- omówienie problemów globalnych, które można rozwiązać na drodze współpracy i porozumień międzynarodowych.
W raporcie podano termin, miejsce i cele pierwszej światowej konferencji na temat „Problemów ochrony środowiska”
11. I Szczyt Ziemi Konferencja Sztokholmska ONZ, czerwiec 1972 rok
Miała ona na celu uświadomienie zagrożeń ekologicznych i ustalenie programu współpracy między państwami w tej dziedzinie.
Na konferencji postanowiono, że:
- Ochrona środowiska została podniesiona do rangi podstawowej funkcji państwa - „polityka ochrony środowiska” integralną częścią polityki państwowej.
- Opracowano zbiór zasad służących celom polityki ochrony środowiska „Deklaracja Konferencji ONZ w sprawie Ochrony Środowiska” -Deklaracja Sztokholmska
- Powołano Program Ochrony Środowiska Narodów Zjednoczonych - UNEP
- Wprowadzono hasło ”Mamy tylko jedną Ziemię”
- 5 czerwca stał się Światowym Dniem Ochrony Środowiska
12. II Szczyt Ziemi, Konferencja ONZ „Środowisko i rozwój”, 1992 rok, Rio de Janeiro.
Na konferencji zostały sporządzone trzy dokumenty:
- Deklaracja z Rio w sprawie środowiska i rozwoju - „Karta Ziemi”
- Deklaracja o rozwoju lasów wszystkich typów, ich ochrony i użytkowania,
- Globalny program działań „Agenda 21” - kompleksowy program wprowadzający zasadę zrównoważonego rozwoju.
13. Omówić cykl Deminga.
Cykl DEMINGA przyjmuje następujące fazy:
Faza I - planowanie
Aspekty środowiskowe, Wymagania prawne i inne, Cele i zadania środowiskowe, Programy zarządzania środowiskiem
Faza II - wykonanie, działanie
Wdrażanie i funkcjonowanie:
- Struktura i odpowiedzialność - Szkolenie, świadomość, kompetencje - Przekazywanie informacji - Dokumentacja SZŚ - Nadzór nad dokumentacją - Sterowanie operacyjne
- Gotowość na wypadek awarii i reagowanie na nie
Faza III - sprawdzenie, weryfikacja
Działania sprawdzające i korygujące, Monitoring i pomiary, Niezgodności oraz działania korygujące i zapobiegające, Zapisy, Audyt SZŚ
Faza IV - poprawa, ulepszenie
14. Opisać model statyczny, usuwania skutków.
Rozwój coraz lepszych metod i technologii zagospodarowania powstających odpadów,
Podjecie nowego sposobu myślenia odnośnie do prowadzenia cyklu produkcyjnego, w którym docelowo doprowadzi się do stopniowej eliminacji wytwarzania odpadów
Neutralizacja odpadów
Recyrkulacja odpadów
Recyrkulacja zewnętrzna
Zadania
Konieczność wprowadzenia klasyfikacji szkodliwych odpadów,
Rozwinięcie metod analitycznych do oceny jakości odpadów,
Opracowanie metod bilansowania ilości odpadów,
Utworzenie systemu określania dopuszczalnych zrzutów do środowiska,
Wprowadzenie statystyki wielkości zrzutów,
Organizację systemów kontrolnych dotyczących ilości i jakości odpadów,
Utworzenie systemów opłat za zrzucanie odpadów do środowiska i korzystania ze środowiska
Plusy
Pojawienie się koncepcji i rozwiązań stosowania różnego rodzaju bodźców i porozumień krajowych i międzynarodowych, mających ograniczyć ilość odpadów do środowiska.
Minusy
Nie ogranicza na ogół ilości wytworzonych odpadów, a czasem nawet je zwiększa,
Generuje dodatkowe koszty w stosunku do dotychczasowych kosztów produkcji,
Wymaga utworzenia i budowy nowego dodatkowego wydziału w zakładzie, nazywanego wydziałem ochrony środowiska, częstokroć o złożonej technologii
16. Opisać model dynamiczny ochrony środowiska, zapobiegania zanieczyszczaniu.
Recyrkulacja wewnętrzna
Minimalizacja odpadów
Zapobieganie powstawaniu odpadów
Czynnik czasu
Czynnik ciągłości poprawy
Czynnik dyscypliny czasowej uzyskiwania poprawy i zmian, gdy poprawa jest niewystarczająca.
18. Podać bariery wdrażania ekorozwoju.
Problemy społeczne
- niska świadomość ekologiczna jako efekt niedostatecznej edukacji
- duże zróżnicowanie statusu materialnego i społecznego Polaków
- nasilenie się postaw konsumpcyjnych i konsumerskich w społeczeństwie
- narastanie konfliktów społecznych na obszarach chronionych i wokół nich
Problemy organizacyjno - prawne
- przepisy prawne ograniczające społeczny kierunek ochrony środowiska
- niedostateczna egzekucja przepisów prawnych
Problemy ekologiczne (środowiskowe)
- słaby rozwój monitoringu biosfery i brak standardowych metod inwentaryzacji
- wyczerpywanie się możliwości konserwatorskiej ochrony środowiska
- niedostateczne rozpoznanie przydatnych do ochrony zasobów i walorów przyrodniczych.
19. 29. Zasady ekorozwoju.
1. Zasada respektowania ekorozwoju - zasada ekologizacji gospodarki i jej rozwoju.
2. Zasada integralności środowiska - „Myśleć globalnie - działać lokalnie.
3. Zasada prewencji (zapobiegania) - zasada aktywnej polityki - zasada likwidacji zanieczyszczeń u źródła.
4. Zasada reagowania na istniejące zagrożenia ekologiczne.
5. Zasada partnerstwa i partycypacji społecznej - zasada udziału społeczności w rozwiązywaniu problemów ekologicznych - zasada uspołecznienia
6. Zasada ekonomizacji - zasada efektywności ekonomicznej i ekologicznej ekorozwoju. Realizować politykę tak, aby cele ekologiczne były osiągane minimalnym kosztem społecznym
7. Zasada regionalizacji programowania ekorozwoju - dostosowanie wymagań ochronnych do regionalnych i lokalnych warunków, a także umożliwienie regionalnej i lokalnej władzy wyboru narzędzi realizacji idei ekorozwoju.
8. Zasada praworządności - należy tak przebudować system prawa ekologicznego i sposobu jego realizacji, aby każdy przepis był ściśle przestrzegany.
9. Zasada przestrzegania międzypokoleniowej sprawiedliwości ekologicznej
20. Definicja zrównoważonego rozwoju.
wg Prawa ochrony środowiska. Rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń.
wg Raportu polskich ruchów ekologicznych „Ekorozwój w Polsce” 1992 Zrównoważony rozwój (ekorozwój) - jest tam, gdzie ludzie przewidują ograniczenia, związane ze skończonością Planety i niezależnym od człowieka rytmem przyrody. Jest to strategia osiągania godnego życia w ramach tego, co jest fizycznie i biologicznie możliwe.
Gwarantuje ona zaspokajanie podstawowych potrzeb obecnego i przyszłych pokoleń zachowując jednocześnie trwałość funkcjonowania środowiska przyrodniczego oraz naturalną różnorodność, zarówno gatunków jak i ekosystemów.
21. Podać narzędzia wdrażania ekorozwoju.
Do realizacji polityki ekologicznej niezbędny jest zestaw odpowiednich narzędzi, które dzielimy na środki i instrumenty.
Środki ochrony środowiska są to narzędzia oddziaływania na różne podmioty zaangażowane w realizację polityki ekologicznej o charakterze pośrednim. Ich istnienie wywołuje pewne reakcje, lecz niekierunkowo - nie odgrywają roli norm sterujących.
Ich celem jest stworzenie odpowiednich warunków funkcjonowania instrumentów ochrony środowiska.
Do środków ochrony środowiska zaliczamy:
informację ekologiczną,
planowanie przestrzenne,
programowanie działań ochronnych,
środki instytucjonalne (organizację ochrony środowiska),
badania naukowe,
środki techniczno-technologiczne.
Instrumenty ochrony środowiska są natomiast narzędziami o charakterze norm sterujących, określających zadania, kierunki i sposoby działania w zakresie ochrony środowiska. Ich oddziaływanie bezpośrednio służy ochronie środowiska.
Podstawowa klasyfikacja instrumentów ochrony środowiska obejmuje:
instrumenty oddziaływania bezpośredniego (prawno-administracyjne, nakazowo-zakazowe, command-and-control CAC);
instrumenty oddziaływania pośredniego (ekonomiczne),
instrumenty dobrowolne (zdecentralizowane),
instrumenty oddziaływania społecznego (perswazyjne)
22. Podać kryteria klasyfikacji wskaźników.
A) kryteria merytoryczne,
B) kryteria przestrzenne (obszarowe),
C) kryteria formalne
Kryteria merytoryczne:
- realizacji cech i zasad
- dziedzinowe (tematyczne, sektorowe, ładów) ma znaczenie podstawowe. Wyznacza zakres pojęcia ładu (środowiskowego, społecznego, gospodarczego czy przestrzennego).
- realizacji celów, w tym skuteczności i efektywności
- przyczynowo - skutkowe
- ważności wskaźnika
Kryteria przestrzenne:
uwzględnia dywersyfikację poziomów ich wykorzystania, w tym m.in. poziom międzynarodowy, krajowy, regionalny i lokalny.
Szczególnie ważnym problemem jest określanie względnie zunifikowanych zbiorów wskaźników na poziomie krajowym, deglomeracja wskaźników krajowych na poziom regionów (województw) oraz dobór wskaźników na poziomie lokalnym (mezo- i mikroregionalnym).
Kryteria formalne:
- Kryterium funkcji preferencji wartości wskaźnika
- Kryterium skali pomiaru wartości wskaźnika
- Kryterium stopnia agregacji
24. Podział wskaźników w zależności od celów.
- Wskaźniki służące przedstawianiu stanu ilościowego zrzutów do środowiska w spełnianiu przez jednostkę organizacyjną wymogów regulacji prawnych
- Wskaźniki odzwierciedlające postęp w spełnianiu współczesnych wymogów polityki ochrony środowiska
- Wskaźniki pozwalające ocenić skuteczność systemu zarządzania środowiskiem
- Wskaźniki jakości środowiska opisujące stan środowiska, w którym żyjemy
25. Podział wskaźników ze względu na sposób ich określania.
- Wskaźniki proste, podające pojedyncze wartości bezwzględne
- Wskaźniki złożone, takie jak materiałochłonność produkcji, uciążliwość dla środowiska
- Wskaźniki zintegrowane lub zagregowane, zawierając również elementy funkcjonalności produktu lub stopnia szkodliwości odpadów, oceny ilościowo-jakościowej środowiska, stopnia osiągania zrównoważonego rozwoju
- Wskaźniki ekonomiczne, służące celom efektów ekonomicznych w ochronie środowiska
- Wskaźniki dotyczące np. zrównoważonego rozwoju.
26. Podział wskaźników zrównoważonego rozwoju ze względu na kryterium merytoryczne.
Kryterium realizacji cech i zasad. Zbiór zasad można podzielić na zbiory:
Kompleksowe - opisujące w sposób całościowy (holistyczny) istotę tej koncepcji według jej ładów, dziedzin lub cech,
Wyspecjalizowane - ukazujące istotę określonego ładu (np. ładu środowiskowego) lub grupy ładów „pokrewnych” (np. ładów środowiskowego i przestrzennego lub ładów społecznego i instytucjonalno - politycznego)
Kryterium dziedzinowe (tematyczne, sektorowe, ładów) ma znaczenie podstawowe. Wyznacza zakres pojęcia ładu (środowiskowego, społecznego, gospodarczego czy przestrzennego).
Kryterium realizacji celów, w tym skuteczności i efektywności jest szczególnie często stosowane w ocenie realizacji celów określonej polityki.
Kryterium przyczynowo - skutkowe nawiązuje do miejsca wskaźnika w łańcuchu przyczynowo-skutkowym leżącym u podstaw rozpoznanego problemu zrównoważonego rozwoju (problemu środowiskowego, społecznego czy gospodarczego). Wskaźniki presji (P) - nazywane ogólnie wskaźnikami przyczyn, wskaźnik stanu (S) - nazywane też wskaźnikami skutków, wskaźniki reakcji (R) - które można nazwać także wskaźnikami działań zapobiegawczych w stosunku do presji/przyczyn czy też wskaźnikami odpowiedzi społecznej na rozpoznane problemy.
Kryterium ważności wskaźnika to podział wskaźników według ważności diagnostycznej opisu istoty zrównoważonego rozwoju. Jest to często wykorzystywane w praktyce kryterium. Ważność z reguły wynika z bezpośredniości powiązania wskaźnika z celami polityki (strategii) zrównoważonego rozwoju i jego znaczenia w opisie istoty celu oraz postępów w jego realizacji. Z tego punktu widzenia wskaźniki dzielą się na:
- podstawowe (główne, "rdzeniowe", kluczowe, bezpośrednie),
- uzupełniające (wspomagające, pośrednie).
27. Podział wskaźników zrównoważonego rozwoju ze względu na kryterium formalne.
Kryterium funkcji preferencji wartości wskaźnika uwzględnia rodzaj funkcji preferencji (ocen) wartości wskaźnika, bowiem zbiór wskaźników jest na ogół zróżnicowany z punktu widzenia pozytywnego oceniania wpływu zmian wartości wskaźnika na mierzone zjawisko (np. jakość powietrza atmosferycznego). Wskaźniki stymulanty, destymulanty, dominanty.
Kryterium skali pomiaru wartości wskaźnika. W teorii skalowania wyróżnia się cztery podstawowe skale pomiarowe: (nominalną, porządkową (rangową), interwałową (przedziałową),ilorazową (stosunkową)). Skale „słabe” (skala nominalna i porządkowa) i skale „mocne” (skala interwałowa i stosunkowa).
Kryterium stopnia agregacji uwzględnia w podziale wskaźników skalę agregacji
(kompleksowości) wskaźnika, czyli zakres i rodzaj informacji, który wskaźnik i jego wartości przekazują. Monitorowanie zrównoważonego rozwoju może się dokonywać poprzez zastosowanie:
- licznych wskaźników cząstkowych (szczegółowych) dotyczących poszczególnych elementów sfer (ładów, dziedzin),
- wskaźnika agregatowego lub subagregatowego.
28. Cele szczytu milenijnego.
- wyeliminować skrajne ubóstwo i głód
- zapewnić powszechne nauczanie na poziomie podstawowym
- promować równość płci oraz awans społeczny kobiet
- ograniczyć umieralność dzieci
- poprawić opiekę zdrowotna nad matkami
30. 23. Wymienić modele realizacji polityki ochrony środowiska.
Model zrzutów niekontrolowanych - prawnie zakazany
Model zrzutów kontrolowanych - historia
Model usuwania skutków lub model statyczny ochrony środowiska - obowiązujący
Model zapobiegania zanieczyszczaniu lub model dynamiczny ochrony środowiska - obowiązujący
Model produkcji bezodpadowej - w przyszłości
31. Z ilu etapów składa się proces wdrażania EMAS?
Proces wdrażania EMAS składa się z 7 etapów:
Opracowania polityki ekologicznej.
Przeprowadzenia wstępnego przeglądu przedsiębiorstwa.
Opracowania programu środowiskowego.
Wdrożenie systemu ekologicznego zarządzania.
Przeprowadzenie przeglądu ekologicznego.
Opracowanie deklaracji środowiskowej.
Zatwierdzenia i uprawomocnienia.
32. Definicja polityki ochrony środowiska.
Jako p.o.ś. można określić składową polityki państwa w ramach której zmierza się do realizacji celów związanych z o.ś., przede wszystkim do ochrony bieżącego stanu środowiska, racjonalnego użytkowania zasobów środowiska oraz przeciwdziałania jego degradacji.
P.o.ś. to także dziedzina badań naukowych kierowana działalnością w zakresie o.ś. ukazująca jak organizować, planować i zarządzać procesami o.ś. i jak te procesy włączać w działalność społeczno-gospodarczą
33. Cele polityki ochrony środowiska ze względu na różnorodność środowisk planety oraz rodzajów zagrożeń ekologicznych są bardzo różne. Można wymienić kilka celów, które mają uniwersalny charakter:
- ochrona różnorodności biologicznej;
- gospodarowanie zasobami przyrody zmierzające do zachowania możliwie nieograniczonej czasowo trwałości;
- ochrona zdrowia i życia człowieka;
- dążenie do wzrostu jakości życia dzięki zachowaniu lub poprawie walorów środowiskowych, z których ludzie korzystają.
34. Zasady polityki ochrony środowiska.
- Zrównoważonego rozwoju - przyjęta koncepcja ochrony środowiska
- Integrowania - koordynacja polityki ochrony środowiska z innymi politykami państwa
- Prewencji - zapobieganie szkodom zamiast ich naprawiania
- Zanieczyszczający płaci - nałożenie na sprawcę szkody odpowiedzialności za skutki zagrożenia środowiska
- Subsydiarności - cele środowiskowe powinny być realizowane na poziomie lokalnym, a na wyższym tylko wtedy, gdy zadanie zostanie lepiej wykonane
- Najlepszej dostępnej techniki - stosowanie najlepszej dostępnej technologii ochrony środowiska, jeśli nie jest to technika eksperymentalna
- Ostrożności - należy planować presję na środowisko na poziomie niższym niż dopuszczalny ze względu na istnienie ryzyka ekologicznego oraz ryzyka awarii
- Poszkodowany nie płaci - finansowanie wybranych celów ochrony środowiska ze środków publicznych
- Użytkownik płaci - komercjalizacja użytkowania niektórych urządzeń ochrony środowiska, np. opłaty za ścieki lub za wywóz śmieci
35. Różnica między polityką interregionalną a intraregionalną.
polityki interregionalnej (polityki międzyregionalnej), czyli „odgórnej”, regionalnej polityki państwa, tworzącej podstawowe reguły, w tym kryteria delimitacji (rozgraniczenia) i podstawy instrumentarium polityki w regionie.
polityki intraregionalnej (wewnętrznej polityki regionalnej), której istota powinna polegać na określeniu własnej drogi realizowania założeń zrównoważonego rozwoju w regionie.
36. Omówić lokalne wskaźniki w Unii Europejskiej.
Pierwszą grupę tworzą uniwersalne (wspólne) zestawy wskaźników, z których mogą korzystać lokalne jednostki terytorialne (miasta, gminy, powiaty) niezależnie od ich wielkości czy kraju, w którym są położone. Do grupy tej należą z pewnością:
Wspólne wskaźniki europejskie
Wskaźniki audytu miejskiego
Drugą grupę tworzą specyficzne zestawy wskaźników opracowane na potrzeby konkretnego miasta, gminy lub powiatu. Zazwyczaj powstają w procesie uspołecznionym z inicjatywy lub współudziale lokalnych władz samorządowych. Przykładami takich zestawów są wskaźniki tworzące oceny:
Barometru Zrównoważonego Rozwoju GANDAWY,
Jakości życia miasta ARUN.
37. Omówić podejście wskaźnikowe.
Zastosowanie podejścia wskaźnikowego sprowadza się do przeprowadzenia tradycyjnej analizy wskaźnikowej, która opiera się na konstruowaniu relacji pomiędzy różnymi wielkościami. Najważniejszym jednak jej elementem jest nie tyle stosunek tych wielkości, co odpowiednie ich oszacowanie. Interpretacja wymaga natomiast porównania obliczonych wskaźników z przyjętymi bazami odniesienia.
38. Omówić podejście parametryczne.
Podejście parametryczne opiera się na metodach ekonometrycznych i wprowadza do oceny efektywności funkcję produkcji. Funkcja ta określa zależności między nakładami i efektami, a jej parametry ustala się za pomocą klasycznych narzędzi estymacji ekonometrycznej. Metody wykorzystywane w podejściu parametrycznym różnią się między sobą głównie założeniami odnośnie do rozkładu błędu losowego.