Białka
[Sobota, 03.09.12]

Ogólnie
Jako główny materiał budulcowy organizmu, białko  jest zaangażowane we wzrost, rozwój, oraz regenerację tkanek. Stanowi około 75% masy układu mięśniowego człowieka.
Znaczenie funkcjonalne białek sprowadza się do ich obecności w wiekszości enzymów oraz hormonów regulujących przemiany metaboliczne, jak też wchodzą one w skład ciał odpornościowych i uczestniczą w odtruwaniu organizmu.
Białka są związkami wielocząstkowymi i wszystkie zbudowane są z aminokwasów. Całościowo, z wszystkich znanych aminokwasów, 8  z nich stanowią amionokwasy pełnowartościowe (egzogenne), zawarte w produktach pochodzenia zwierzęcego.
Produkty  pochodzenia roślinnego nie posiadają wszystkie 8 niezbędnych aminokwasów.

Funkcje białek

• Są podstawowym oraz niezbędnym materiałem przy budowie i strukturze nowych oraz odbudowie zużytych tkanek.

• Biorą udział w katalizowaniu wielu przemian w układach biologicznych.

• regulują przebieg procesów biochemicznych - np.  hormon wzrostu, insulina.

• są źródłem energii - przy spalaniu 1grama białka powstają 4kcal energii.

• są podstawowym składnikiem krwi, czyniąc je odpowiedzialne za transport.

• kontrola wzrostu.

• odgrywają zasadniczą rolę w obronie organizmu przed bakteriami i pasożytami.

Zapotrzebowanie
Białka na ogół dostarczają 10-15% wartości energetycznej pochodzącej z dziennej racji pokarmowej człowieka. Przy czym wśród dzieci do 10 roku życia dzienne spożycie białka powinno wynosić ok 15%, a u dorosłego człowieka 10-12%. Powinno to być białko doborowe - czylo to, które w swoim składzie zawier wszystkie aminokwasy egzogenne.

Lista produktów spożywczych zawierających stosunkowo duże ilości białka

Zawartość białka, tłuszczów, i węglowodanów w 100g
 

Nazwa	Białko	Węglowodany	Tłuszcz	KCAL
Fasola biała	21,4	61,5	1,6	346
Groch	23,8	60	1,4	349
Indyk piersi	21,3	0	2,6	109
Indyk skrzydło	16,5	0	11,4	169
Indyk udo	19,5	0	4,4	118
Jajko kurze	12,5	1	10,7	150
Jajko kurze - samo białko	10,8	0,8	0	46
Jajko kurze - samo żółtko	16,3	0,7	31,9	355
Jogurt naturalny 0%	4,2	6,2	0	42
Jogurt naturalny 2%	4,3	6,2	2	60
Kaczka	13,5	0	28,6	311
Kasza gryczana	12	70	3	359
Karp	17,8	0	5,6	122
Kurczak piersi	19,3	0	8,6	100
Kurczak udo	17,8	0	6	125
Makrela	22,7	0	15,5	222
Mintaj	16,6	0	0,6	72
Mleko 0,5%	3,2	4,7	0,5	33
Mleko 2%	3	4,3	2	47
Mleko 3%	3	4,3	3,2	58
Polędwica wołowa	20,1	0	3,5	112
Pstrąg	19,2	0	2,1	96
Ser twarogowy chudy	19,8	3,5	0,5	98
Ser twarogowy półtłusty	18,7	3,7	4,7	132
Ser twarogowy tłusty	17,7	3,5	10,1	176
Soja	34,9	34,8	18,1	442
Szczupak	18,4	0	0,8	81
Szprot wędzony	19,3	0	18,3	243
Sledź	19,8	0	15,4	218
Tuńczyk	22	0	1	97
Wieprzowina schab	21	0	10	174

Ciekawostki

• Brak choćby jednego aminokwasu egzogennego wyklucza wchłonięcia białka.

• Niska zawartość białka w diecie prowadzi do spowolnienia procesu rozwoju organizmu, zaniku wzrostu tkanki mięśniowej, braku energii, immunologicznie- ryzyka chorób infekcyjnych, itd.

• Jajko uważane jest za optymalne pod względem zawartości  aminokwasów.

---