ŻYWIENIE A

ŻYWIENIE A

CHOROBY

CHOROBY

Agata Roskosz

Agata Roskosz

Justyna Pacek

Justyna Pacek

gr. 3b

gr. 3b

Najczęstsze błędy

Najczęstsze błędy

żywieniowe

żywieniowe

NADKONSUMPCJA

NADKONSUMPCJA

złe zastosowanie produktów

złe zastosowanie produktów

i racji pokarmowych

i racji pokarmowych

prowadzące do

prowadzące do

niezbilansowania ilości

niezbilansowania ilości

składników odżywczych

składników odżywczych

NIEDOŻYWIENIE

NIEDOŻYWIENIE

NADKONSUMPCJA:

NADKONSUMPCJA:

Wzrost spożycia w stosunku do fizjologicznych

Wzrost spożycia w stosunku do fizjologicznych

potrzeb rozwojowych i wydatku energetycznego

potrzeb rozwojowych i wydatku energetycznego



zbyt duża energetyczność pożywienia

zbyt duża energetyczność pożywienia



zadmiar tłuszczów zwierzęcych (duża ilość tł.

zadmiar tłuszczów zwierzęcych (duża ilość tł.

nasyconych)

nasyconych)



zbyt małe spożywanie tł. roślinnych

zbyt małe spożywanie tł. roślinnych

zawierających jedno- lub wielonasycone kwasy

zawierających jedno- lub wielonasycone kwasy

tłuszczowe

tłuszczowe



nadmiar cholesterolu w pożywieniu

nadmiar cholesterolu w pożywieniu



nadmiar soli w pożywieniu

nadmiar soli w pożywieniu



nadmiar alkoholu

nadmiar alkoholu

NIEDOŻYWIENIE:

NIEDOŻYWIENIE:

ilościowe: białkowo-kaloryczne

ilościowe: białkowo-kaloryczne



niedobór jedno- lub wielonienasyconych

niedobór jedno- lub wielonienasyconych

kwasów tłuszczowych

kwasów tłuszczowych



niedobór błonnika pokarmowego

niedobór błonnika pokarmowego



niedobór jodu, żelaza, wapnia

niedobór jodu, żelaza, wapnia



niedobór witamin, głównie wit. C

niedobór witamin, głównie wit. C



niedobór białka

niedobór białka

jakościowe: źle zbilansowana

jakościowe: źle zbilansowana

dieta

dieta

zbyt małe przyjmowanie

zbyt małe przyjmowanie

pokarmów

pokarmów

Nasępstwa błędów

Nasępstwa błędów

żywieniowych:

żywieniowych:



wole endemiczne

wole endemiczne



zaparcia przewlekłe

zaparcia przewlekłe



niedokrwistość z niedborów Fe, wit. B12 i

niedokrwistość z niedborów Fe, wit. B12 i

kwasu foliowego

kwasu foliowego



osteoporoza w okresie okołomenopauzalnym

osteoporoza w okresie okołomenopauzalnym



niedobory witamin

niedobory witamin



opóżnienie rozwoju fizycznego i dojrzewania

opóżnienie rozwoju fizycznego i dojrzewania

(głównie dzieci miejskie)

(głównie dzieci miejskie)



miażdżyca

miażdżyca



nadciśnienie tętnicze

nadciśnienie tętnicze



nadwaga i otyłość

nadwaga i otyłość



nowotwory

nowotwory



cukrzyca

cukrzyca

Wolne rodniki a

Wolne rodniki a

miażdżyca

miażdżyca

wolne rodniki

wolne rodniki

oksydacja LDL oxy LDL

oksydacja LDL oxy LDL

wychwytu LDL przez rec. komókowe, np.

wychwytu LDL przez rec. komókowe, np.

wątroby

wątroby

wychwytu LDL przez rec. na makrofagach

wychwytu LDL przez rec. na makrofagach

komórki piankowate

komórki piankowate

Wolne rodniki a

Wolne rodniki a

miażdżyca (c.d)

miażdżyca (c.d)

komórki piankowate + odkładanie się złogów lipidowych

komórki piankowate + odkładanie się złogów lipidowych

w błonie wewnętrzej tętnic

w błonie wewnętrzej tętnic

uszkodzenie śródbłonka

uszkodzenie śródbłonka

odkładanie się kolagenu, soli wapnia, proteoglikanów

odkładanie się kolagenu, soli wapnia, proteoglikanów

zmiany zakrzepowe zwężenie naczyń

zmiany zakrzepowe zwężenie naczyń

oderwanie się blaszki choroba wieńcowa,

oderwanie się blaszki choroba wieńcowa,

zawał,

zawał,

miażdżycowej udar

miażdżycowej udar

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE

kategorie ciśnienia

kategorie ciśnienia



Ciśnienie optymalne < 120/80

Ciśnienie optymalne < 120/80



Ciśnienie prawidłowe < 130/85

Ciśnienie prawidłowe < 130/85



Ciśnienie wysokie prawidłowe 130-139/85-95

Ciśnienie wysokie prawidłowe 130-139/85-95



Nadciśnienie łagodne (stadium 1) 140-159/90-99

Nadciśnienie łagodne (stadium 1) 140-159/90-99



Nadciśnienie umiarkowane (stadium 2) 160-179/100-109

Nadciśnienie umiarkowane (stadium 2) 160-179/100-109



Nadciśnienie ciężkie (stadium 3) ≥180/110

Nadciśnienie ciężkie (stadium 3) ≥180/110

NADCISNIENIE grozi:

NADCISNIENIE grozi:



miażdżycą

miażdżycą



udarem mózgu

udarem mózgu



chorobą wieńcową

chorobą wieńcową



zawałem serca

zawałem serca



niewydolnością krążenia

niewydolnością krążenia

OTYŁOŚĆ

OTYŁOŚĆ

Choroba przewlekła

Choroba przewlekła

spowodowana nadmierną podażą

spowodowana nadmierną podażą

energii zawartej w pokarmach w

energii zawartej w pokarmach w

stosunku do zapotrzebowania

stosunku do zapotrzebowania

organizmu, efektem czego jest

organizmu, efektem czego jest

rozwój tkanki tłuszczowej.

rozwój tkanki tłuszczowej.

OTYŁOŚĆ

OTYŁOŚĆ

prosta

prosta

przyjmowanie

przyjmowanie

nadmiernej

nadmiernej

ilości

ilości

pożywienia

pożywienia

centralna

centralna

brzuszna, „jabłko”

brzuszna, „jabłko”

groźniejsza w skutkach

groźniejsza w skutkach

(cukrzyca, choroby ukł. krązenia)

(cukrzyca, choroby ukł. krązenia)

obwodowa

obwodowa

gł. mężczyźni pośladkowo- udowa, „gruszka”

gł. mężczyźni pośladkowo- udowa, „gruszka”

za mało androgenów

za mało androgenów

patologiczna

patologiczna

zaburzenia

zaburzenia

hormonalne

hormonalne

zewnątrzpochodna wewnątrzpochodna

zewnątrzpochodna wewnątrzpochodna

bilansowa

bilansowa

neuro-hormonalna

neuro-hormonalna

Mierniki otyłości

Mierniki otyłości



BMI – body mass index

BMI – body mass index

BMI= masa ciała w kg/ wzrost w m

BMI= masa ciała w kg/ wzrost w m

²

²

Norma 18,5 – 24,9

Norma 18,5 – 24,9

Nadwaga 25 - 29,9

Nadwaga 25 - 29,9

Otyłość > 30

Otyłość > 30



WHR – współczynniki talia-biodro

WHR – współczynniki talia-biodro

> 1,0 u mężczyzn oraz > 0,85 u kobiet to

> 1,0 u mężczyzn oraz > 0,85 u kobiet to

patologia

patologia



Ocena fałdów brzusznych

Ocena fałdów brzusznych

Przyczyny otyłości

Przyczyny otyłości



Czynniki dziedziczne

Czynniki dziedziczne



Czynniki fizjologiczne

Czynniki fizjologiczne



Czynniki psychiczne

Czynniki psychiczne



Styl życia

Styl życia

-

nadmiar energii w pożywieniu

nadmiar energii w pożywieniu

-

mało lub brak aktywności fizycznej

mało lub brak aktywności fizycznej

-

złe zbilansowanie diety ( nadmiar tł. nasyconych

złe zbilansowanie diety ( nadmiar tł. nasyconych

i cukrów prostych)

i cukrów prostych)

-

złe nawyki żywieniowe (łapczywe, szybkie

złe nawyki żywieniowe (łapczywe, szybkie

jedzenie, złe przeżuwanie, mała liczba posiłków)

jedzenie, złe przeżuwanie, mała liczba posiłków)

-

alkohol

alkohol



Przyczyny chorobowe

Przyczyny chorobowe

Następstwa otyłości

Następstwa otyłości



Nadciśnienie

Nadciśnienie



Hiperlipidemia

Hiperlipidemia



Udar mózgu

Udar mózgu



Otłuszczenie serca niewydolność serca

Otłuszczenie serca niewydolność serca



Kamica pęcherzyka żółciowego

Kamica pęcherzyka żółciowego



Zmiany zwyrodnieniowe stawów

Zmiany zwyrodnieniowe stawów



Nowotwory: macicy, sutka, pęcherzyka żół., jąder,

Nowotwory: macicy, sutka, pęcherzyka żół., jąder,

prostaty

prostaty



Zaburzenia oddychania: bezdechy senne

Zaburzenia oddychania: bezdechy senne



Cukrzyca

Cukrzyca



Zaburzenia hormonalne

Zaburzenia hormonalne



Zaburzenia psychiczne

Zaburzenia psychiczne



Żylaki kończyn dolnych

Żylaki kończyn dolnych

Związek żywienia z

Związek żywienia z

NOWOTWORAMI

NOWOTWORAMI

Żywienie ma wpływ na powstawanie w

Żywienie ma wpływ na powstawanie w

40-60 %:

40-60 %:



raka sutka

raka sutka



raka prostaty

raka prostaty



raka żołądka

raka żołądka



raka jelita grubego

raka jelita grubego

Substancje zwiększające

Substancje zwiększające

ryzyko nowotworów

ryzyko nowotworów

(inicjatory, promotory):

(inicjatory, promotory):



Tłuszcze roślinne i zwierzęce (smażone,

Tłuszcze roślinne i zwierzęce (smażone,

zjełczałe)

zjełczałe)



Niektóre składniki kawy

Niektóre składniki kawy



Żywność przypalona

Żywność przypalona



Teobromina (herbata, kawa)

Teobromina (herbata, kawa)



Alkaloidy (zioła, miód)

Alkaloidy (zioła, miód)



Hydrazyny (grzyby)

Hydrazyny (grzyby)



Furokumaryny (seler, pasterak, figi, pietruszka)

Furokumaryny (seler, pasterak, figi, pietruszka)



Metylengenol (pieprz, niektóre gatunki piwa)

Metylengenol (pieprz, niektóre gatunki piwa)



Kwercytyna i inne flawonoidy

Kwercytyna i inne flawonoidy



Chinony i ich pochodne

Chinony i ich pochodne

Najsilniejsze

Najsilniejsze

karcynogeny:

karcynogeny:



AFLATOKSYNY

AFLATOKSYNY

-

produkty źle przechowywane

produkty źle przechowywane

-

produkowane przez szczepy pleśni Aspergillus i

produkowane przez szczepy pleśni Aspergillus i

Penicillium

Penicillium

-

ich ilość koreluje z rakiem wątroby

ich ilość koreluje z rakiem wątroby

-

źródło: orzeszki arachidowe, nasiona kukurydzy

źródło: orzeszki arachidowe, nasiona kukurydzy



N – NITROZWIĄZKI (NITROZAMINY, AMIDY)

N – NITROZWIĄZKI (NITROZAMINY, AMIDY)

-

W warzywach uprawianych na glebach

W warzywach uprawianych na glebach

użyźnianych nawozami azotowymi

użyźnianych nawozami azotowymi

-

wywołują nowotwory wątroby i żołądka

wywołują nowotwory wątroby i żołądka

-

źródło: produkty mięsne, bekon, produkty

źródło: produkty mięsne, bekon, produkty

grilowane, mleczne, ryby wędzone, ziarna zbóż,

grilowane, mleczne, ryby wędzone, ziarna zbóż,

piwo

piwo

Wpływ karcynogenny

Wpływ karcynogenny

mają także:

mają także:



mała ilość spożywanego błonnika jelito

mała ilość spożywanego błonnika jelito

grube

grube



piwo wątroba, odbyt

piwo wątroba, odbyt



pokarmy wędzone i marynowane

pokarmy wędzone i marynowane

żołądek

żołądek



nadmiar spożywanych tłuszczów

nadmiar spożywanych tłuszczów

nasyconych sutek, prostata, jelito grube

nasyconych sutek, prostata, jelito grube



alkohol krtań

alkohol krtań



gorąca żywnośc i napoje krtań, przełyk

gorąca żywnośc i napoje krtań, przełyk

CUKRZYCA

CUKRZYCA

Jest to zespół charakteryzujący się

Jest to zespół charakteryzujący się

hiperglikemią,

hiperglikemią,

będącą nastepstwem zaburzeń w wydzielania

będącą nastepstwem zaburzeń w wydzielania

i/ lub działaniu insuliny, ryzykiem

i/ lub działaniu insuliny, ryzykiem

wystąpienia kwasicy ketonowej albo

wystąpienia kwasicy ketonowej albo

śpiączki hipermolarnej, a także

śpiączki hipermolarnej, a także

przewlekłymi powikłaniami, jak retinopatia,

przewlekłymi powikłaniami, jak retinopatia,

nefropatia, miażdżyca naczyń wieńcowych i

nefropatia, miażdżyca naczyń wieńcowych i

obwodowych oraz neuropatie.

obwodowych oraz neuropatie.

Rodzaje cukrzycy:

Rodzaje cukrzycy:



INSULINOZALEŻNA (IDDM, TYP I)

INSULINOZALEŻNA (IDDM, TYP I)

-

10-15% wszystkich przypadków

10-15% wszystkich przypadków

-

klinicznie to hiperglikemia oraz

klinicznie to hiperglikemia oraz

skłonność do kwasicy ketonowej

skłonność do kwasicy ketonowej

-

wymaga leczenia insuliną

wymaga leczenia insuliną

-

najczęściej pojawia się w dzieciństwie i

najczęściej pojawia się w dzieciństwie i

okresie dojrzewania

okresie dojrzewania

Rodzaje cukrzycy (c.d.):

Rodzaje cukrzycy (c.d.):



INSULINONIEZALEŻNA (NIDDM, TYP

INSULINONIEZALEŻNA (NIDDM, TYP

II)

II)

-

klinicznie to hiperglikemia bez tendencji

klinicznie to hiperglikemia bez tendencji

do kwasicy ketonowej

do kwasicy ketonowej

-

niezbędna bywa okresowa lub trwała

niezbędna bywa okresowa lub trwała

insulinoterapia

insulinoterapia

-

głównie powyżej 30 roku życia

głównie powyżej 30 roku życia

-

związana z otyłością

związana z otyłością

Rodzaje cukrzycy (c.d.):

Rodzaje cukrzycy (c.d.):



INSULINOPATIE

INSULINOPATIE

- klinicznie ojawy jak w cukrzycy typu II

- klinicznie ojawy jak w cukrzycy typu II

- wywołana heterozygotycznym

- wywołana heterozygotycznym

dziedziczeniem zmienionego genu

dziedziczeniem zmienionego genu



INSULINONIEZALEŻNA

INSULINONIEZALEŻNA

MŁODOCIANYCH (MODY)

MŁODOCIANYCH (MODY)



ZWIĄZANA Z CHOROBAMI TRZUSTKI

ZWIĄZANA Z CHOROBAMI TRZUSTKI



ZWIĄZANA Z CHOROBAMI

ZWIĄZANA Z CHOROBAMI

GRUCZOŁÓW DOKREWNYCH

GRUCZOŁÓW DOKREWNYCH



CIĘŻARNYCH

CIĘŻARNYCH

Rodzaje cukrzycy (c.d.):

Rodzaje cukrzycy (c.d.):



ZWIĄZANA Z

ZWIĄZANA Z

INSULINOOPORNOŚCIĄ

INSULINOOPORNOŚCIĄ



LIPODYSTROFICZNA

LIPODYSTROFICZNA

- związana z niemal całkowitym

- związana z niemal całkowitym

zanikiem tkanki tłuszczowej

zanikiem tkanki tłuszczowej



WYWOŁANA PRZEZ SUBSTANCJE

WYWOŁANA PRZEZ SUBSTANCJE

TOKSYCZNE DLA KOMÓREK

TOKSYCZNE DLA KOMÓREK

ß

ß

OSTEOPOROZA

OSTEOPOROZA

Postępująca uogólniona choroba

Postępująca uogólniona choroba

tkanki kostnej charakteryzująca się

tkanki kostnej charakteryzująca się

niską masą kości i zmianami ich

niską masą kości i zmianami ich

mikroarchitektury powodującymi

mikroarchitektury powodującymi

nadmierną kruchość i podatność na

nadmierną kruchość i podatność na

złamania

złamania

Rozwój kośca

Rozwój kośca



w kośćcu stale zachodzą przeciwstawne

w kośćcu stale zachodzą przeciwstawne

procesy – tworzenie tkanki kostnej i jej

procesy – tworzenie tkanki kostnej i jej

rozkład

rozkład



w dzieciństwie przeważa kościotworzenie

w dzieciństwie przeważa kościotworzenie



w wieku ok. 25-30 lat usatala się

w wieku ok. 25-30 lat usatala się

równowaga między procesami tworzenia i

równowaga między procesami tworzenia i

rozkładu (kości są najmocniejsze,

rozkładu (kości są najmocniejsze,

najtwardsze – tzw. szczytowa tkanka kostna

najtwardsze – tzw. szczytowa tkanka kostna



w starszym wieku nastepuje niszczenie

w starszym wieku nastepuje niszczenie

tkanki kostnej

tkanki kostnej

Rola wapnia

Rola wapnia



wapń w kościach wystepuje w postaci soli

wapń w kościach wystepuje w postaci soli

wapniowo-fosforanowej (hydroksyapatytu)

wapniowo-fosforanowej (hydroksyapatytu)



regulator licznych procesów fizjologicznych

regulator licznych procesów fizjologicznych

i chemicznych: pobudliwość nerwowo-

i chemicznych: pobudliwość nerwowo-

mięśniową, krzepliwość krwi, procesy

mięśniową, krzepliwość krwi, procesy

sekrecyjne, integralność morfologiczną

sekrecyjne, integralność morfologiczną

błon, transport przez błony plazmatyczne,

błon, transport przez błony plazmatyczne,

reakcje enzymatyczne, uwalnianie

reakcje enzymatyczne, uwalnianie

hormonów i neuroprzekaźników oraz

hormonów i neuroprzekaźników oraz

śródkomórkowe działanie licznych

śródkomórkowe działanie licznych

hormonów

hormonów

Źródła wapnia

Źródła wapnia



mleko i jego przetwory

mleko i jego przetwory



sardynka, łosoś

sardynka, łosoś



fasola

fasola



jarzyny liściaste

jarzyny liściaste

Pokrycie dobowe wapnia zapewnia:

Pokrycie dobowe wapnia zapewnia:

-

3 szkl. mleka

3 szkl. mleka

-

2 szkl. mleka i 2 plasterki sera żółtego

2 szkl. mleka i 2 plasterki sera żółtego

-

1 szkl. jogurtu naturalnego, 200 g

1 szkl. jogurtu naturalnego, 200 g

sera twarogowego, 200 g sardynek

sera twarogowego, 200 g sardynek

Możliwości wykorzystania

Możliwości wykorzystania

wapnia

wapnia

Przyswajanie wapnia uwarunkowane jest przez

Przyswajanie wapnia uwarunkowane jest przez

wiele czynników, między innymi przez:

wiele czynników, między innymi przez:

-

stopień jonizacji jego związków

stopień jonizacji jego związków

-

obecność kwasów organicznych

obecność kwasów organicznych

-

obecność witamin z grupy D

obecność witamin z grupy D

-

obecność tłuszczów zawartych w produktach

obecność tłuszczów zawartych w produktach

spożywczych

spożywczych

W związku z tym współczynnik przyswajalności

W związku z tym współczynnik przyswajalności

jest dość niski i wynosi ok. 20-30%. Przy tak

jest dość niski i wynosi ok. 20-30%. Przy tak

niskim współczynniku przyswajalności wapnia

niskim współczynniku przyswajalności wapnia

trudno jest więc zaspokoić zapotrzebowanie

trudno jest więc zaspokoić zapotrzebowanie

organizmu na ten pierwiastek

organizmu na ten pierwiastek

Dziękuje

Dziękuje

my

my