Rynek finansowy-ćwiczenia- notatki

ćwiczenia 1 -15.02.2012

1 kolokwium 15 minut, 9 pytań, wspólne dla wszystkich grup, krótkie odpowiedzi, jeżeli będzie „opisz” to 3 zdania, 7-8 pytań z zajęć, wiadomości finansowe - wiadomości z 3 ostatnich numerów gazety „Parkiet” przed kolokwium 1-2 pytania

4,75 pytania na zaliczenie

poprawa- ustawy też

2 kolokwium- mogą być zadania + teoria

dyżur- środa 13:00-14:00 p. 208

czwartek 13:00-14:00

Rada polityki pieniężnej- ustala stopy procentowe 4,5%, jeżeli wzrośnie hamowanie gospodarki (droższe kredyty)

klin podatkowy- różnice między tym ile pracownik kosztuje pracodawcę, a ile pracownik dostaje wynagrodzenia

ćwiczenia 2- 17.02.2012

kryzys 2008:

-winowajca USA

-nadpłynność w sektorze bankowym- za dużo depozytów

Wibor w ujęciu rocznym, po jakiej cenie bank pożycza bankowi

sekurytyzacja- emisja papierów wartościowych zabezpieczonych aktywami:

co dla banku jest aktywem?- kredyty

SPV- spółka specjalnego przeznaczenia

współczynnik wypłacalności na poziomie 9% powinien być: kapitały własne, aktywa ważone ryzykiem

rating stoping- nabywanie ratingu

NOTATKA:

Błędne praktyki leżące u podstaw kryzysu z lat 2008-2010:

• założono ciągły wzrost cen nieruchomości i w związku z tym mniejszą wagę przywiązywano do badania zdolności kredytowych

• zaniżano wymogi formalne przy badaniu zdolności

• forma wynagradzania menedżerów skłoniła ich do maksymalizacji wyników krótkoterminowych w zamian za akceptację wyższego stopnia ryzyka w długim terminie

• brak obiektywizmu doradców finansowych polegających klientów bankom

Sekurytyzacja- proces emisji papierów wartościowych zabezpieczonych aktywami (ABS), w przypadku banków zabezpieczeniami były jednorodne kredyty hipoteczne

Zalety sekurytyzacji:

• pozwala podwyższyć współczynnik wypłacalności (obniżyć mianownik)

• pozwala zwiększyć udział w rynku

• pozwala zrealizować zyski z prowizji i części odsetek, a jednocześnie zapewnia dopływ nowych środków na rozwój akcji kredytowej

Rynek finansowy dzielimy na pieniężny i kapitałowy

Kryteriami podziału są:

• czas realizacji praw wynikających z papierów wartościowych

• przeznaczenie środków pozyskanych z emisji

Rynek pieniężny: realizujemy prawa do roku czasu, środki przeznaczone są na zachowanie płynności finansowej

Instrumenty rynku pieniężnego (krótkoterminowy):

• bony skarbowe

• bony pieniężne

• bony komercyjne

bony są sprzedawane na przetargach

rosnąca płynność- da się spieniężyć

22.02.2012

rynek pieniężny:

• bony skarbowe emitowane są przez MF w imieniu skarbu państwa, służą do regulowania krótkoterminowych braków płynności w budżecie.

• Wielkość popytu jak i oferowane ceny za bony w trakcie przetargów świadczą o nastawieniu instytucji finansowych do naszego kraju

• bony pieniężne emitowane są przez NBP, służą do regulowania ilości pieniądza w systemie bankowym.

W ostatnich latach (od 2009) banki komercyjne każdego tygodnia lokują w bankach nadwyżki rzędu 80- 100 mld zł. Taka sytuacja wiąże się ze spadkiem zaufania między instytucjami finansowymi i brakiem pożyczek na rynku międzybankowym

• bony komercyjne to grupa instrumentów finansowych, dłużnych emitowanych przez firmy na krótkie terminy. Podstawą prawną bonów może być prawo wekslowe, ustawa o obligacjach, Kodeks Spółek Handlowych

Wybór podstawy prawnej wpływa na:

nazwę

prawa i obowiązki stron

formę zabezpieczenia

opłaty przy obrocie

Cechami wspólnymi bonów są:

- wysoki nominał instrumentów

- obrót w gronie instytucji (IF)

- sprzedawane są z dyskontem, czyli poniżej wartości nominalnej

Rynek kapitałowy:

• prawa z papierów wartościowych mogą być realizowane przez rok, powyżej roku lub czas nieokreślony

• pozyskane środki służą finansowaniu inwestycji

Instrumenty rynku kapitałowego:

• akcje

• obligacje

• certyfikaty inwestycyjne

• kwity depozytowe

• listy zastawne

obligacje

(bony) zero kuponowe- brak odsetek, coś na podobę dyskonta

podobnie jak bony sprzedawane są z dyskontem

listy zastawne emitowane są przez banki hipoteczne; ze względu na poziom zabezpieczenia, ryzyko oraz oferowaną rentowność porównywane są z obligacjami skarbowymi

kwity depozytowe

ADR- amerykańskie

GDR- globalne

ćwiczenia 4- 07.03.2012

ćwiczenia 5 - 14.03.2012

NOTATKA- PRAWA AKCJONARIUSZY

Akcjonariuszom przysługują prawa majątkowe i korporacyjne są to:

• prawa głosu

• dywidendy

• poboru

• udziału w majątku w przypadku likwidacji przedsiębiorstw

Akcjonariusze mogą osiągać dochody ze wzrostu kursu akcji lub z dywidendy.

Dywidenda może być wypłacana z zysku netto lub niepodzielonego zysku z lat poprzednich oraz z kapitału zapasowego lub rezerwowego.

Młode spółki zwykle nie wypłacają dywidendy.

Spółki dojrzałe, które zakończyły już procesy inwestycyjne i osiągają stabilne zyski wypłacają dywidendę. Na GPW ok. 30% spółek wypłaca dywidendę.

Dywidenda płacona jest raz w roku, ewentualnie może być poprzedzona wypłatą zaliczki na poczet dywidendy. Dywidenda w formie gotówkowej trafia na rachunek inwestora po potrąceniu podatku

Polityka dywidendy to stałe, przewidywalne zachowanie w zakresie jej wypłaty np.:

• stała kwota dywidendy na akcje (+ dywidenda extra)

• stały % zysku na dywidendę

• dywidenda rezydualna wypłacana ze środków pozostałych po sfinansowaniu inwestycji i spłacie długów

Zarząd proponuje wysokość dywidendy

Walne wyznacza:

• dzień ustalenia prawa do dywidendy

• dzień wypłaty dywidendy

Zasada T+3 oznacza, że wszelkie prawa wynikające z akcji przechodzą na ich nabywcę po 3 dniach sesyjnych od zawarcia transakcji.

Prawo poboru zapewnia zachowanie procentowego udziału w głosach mimo kolejnych emisji akcji. Jest odrębnym papierem wartościowym notowanym bez ograniczeń cenowych (bez widełek)

Prawo to można włączyć dysponując co najmniej 80% głosów

Dochodzi wówczas do emisji z wyłączeniem prawa poboru, która może mieć charakter oferty publicznej lub być kierowana do wybranego akcjonariusza.

Akcje zwykłe dają 1 głos, natomiast akcje uprzywilejowane zgodnie z kodeksem spółek handlowych max 2 głosy. Wcześniej Kodeks Handlowy dawał prawo do max 5 głosów. Przedmiotem obrotu na giełdzie są wyłącznie akcje zwykłe, których zbywalność nie jest ograniczona. Świadectwa depozytowe to dokument wystawiony przez bank/ dom maklerski zaświadczający fakt posiadania akcji oraz uprawniający do realizowania praw

Świadectwo depozytowe zawiera:

• dane wystawcy

• dane inwestora + numer rachunku

• rodzaj i liczbę papierów

• cel wystawienia świadectwa

• termin ważności świadectwa

ćwiczenia 6- 21.03.2012

NOTATKA- OFERTA PUBLICZNA

Większość rynków ma średni poziom efektywności informacji, oznacza to, że w cenach akcji uwzględniane są (zdyskontowane) tylko informacje przeszłe oraz obecnie znane

Informacja poufna to taka, która nie została opublikowana.

Insider to osoba posiadająca większa wiedzę na temat spółki z racji wykonywanego zawodu lub pełnionej funkcji (prezes, księgowy, audytor, doradca finansowy)

Transakcje realizowane przez insiderów są komunikowane rynkowi, wiązać to należy z faktem, ze posiadają one dodatkową wartość informacyjną.

Okresy zamknięte to czas (przykładowo 2 tygodnie przed publikacją raportu kwartalnego) kiedy insiderzy nie mogą zawierać transakcji na walorach spółki

Oferta publiczna to przekazywanie informacji na temat papierów wartościowych w jakiejkolwiek formie, w jakikolwiek sposób do 100 lub więcej osób, albo adresata nieoznaczonego na podstawie których można podjąć decyzję o odpłatnym nabyciu papierów wartościowych.

W ofercie prywatnej czyli adresowanej do max 99 osób, strony (emitent, inwestorzy) ustalają zakres i formę przekazywanych informacji

Po zatwierdzeniu prospektu emisyjnego przez KNF spółka może przeprowadzić ofertę publiczną, ale jednocześnie zobowiązuje się do wypełnienia wymogów informacyjnych wynikających z przepisów.

Raporty bieżące to wszelkie istotne informacje z życia spółki, mające mieć wpływ na wycenę ich walorów. Raport musi zostać opublikowany w ciągu 24 godzin od zdarzenia lub od powzięcia informacji o zdarzeniu. Raport trafia do KNF, gdzie na prośbę spółki może zostać „zamrożony”. Następnie trafia także na giełdę, a po 20 minutach do agencji informacyjnej

Treść raportu:

• znaczący kredyt

• podpisanie/ zerwanie dużej umowy/ kontraktu

• termin walnego

• zmiana w składzie rady nadzorczej

• pojawienie się dużego inwestora w akcjonariacie

Sprawozdania okresowe publikowane są do 35-40 dni po zakończeniu kwartału.

Insider trading to nielegalne wykorzystywanie informacji poufnych. Prowadzi do realizowania zysków przy ograniczonym ryzyku bądź pozwala unikać strat

Prospekt emisyjny może mieć formę papierową bądź opublikowanym w wersji elektronicznej na stronach emitenta, giełdy, domu maklerskiego.

Prospekt może mieć formę dokumentu jednolitego lub składać się z dokumentów: rejestrowego, ofertowego, podsumowującego.

Zawartość prospektu:

• dane o emitencie

• dane o działalności emitenta

• dane o ofercie

• ważne osoby i struktura organizacyjna

• audytowane wyniki finansowe

• oceny i prognozy

• podsumowanie i czynniki rozwoju

Buy back to skup akcji celem umorzenia; warunki:

• spółka posiada nadwyżki finansowe, których nie chce przeznaczyć na dywidendę lub inwestycję

• akcje spółki są niedoszacowane lub niedowartościowane przez rynek

Uchwała walnego w sprawie buy backu zawiera:

• kwotę środków przeznaczonych na skup

• limit akcji do skupu

• proces realizacji operacji- względnie długi (1rok- 2 lata)

ćwiczenia 7 -28.03.2012

NOTATKA- PROCES EMISJI PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

Na rynku pierwotnym ma miejsce emisja czyli tworzenie akcji. Pozyskane środki trafiają do spółki.

Na rynku wtórnym zawiera się transakcje kupna-sprzedaży papierów wartościowych z pominięciem emitenta.

IPO- czyli Inciel Public Ofering to pierwotna oferta publiczna. Akcje obecne dotychczas w obrocie pierwotnym lub akcje emitowane oferowane są po raz pierwszy w sposób publiczny.

Doradcy w procesie emisji:

• bank prowadzący działalność maklerska, lub dom maklerski- ustawowy obowiązek pośrednictwa tych podmiotów w kontraktach spółki z inst. rynku kapitałowego

• audytor

• kancelaria prawna

• agencja promocyjna

• firma

Koszt emisji wynoszą minimalnie 500 000 zł przeciętnie kształtują się na poziomie 3-5% kwoty pozyskanej z akcji.

Podejmując decyzje o pozyskaniu środków z rynku należy określić:

• rodzaj papieru

• termin oferty

• adresatów

• cenę oraz ilość akcji

Zalety akcji:

• kapitał bez zwrotny, który nie trzeba na bieżąco obsługiwać

• spadek wskaźnika zadłużenia

Wady emisji:

• nowi akcjonariusze mogą dążyć do przejęcia spółki

• spada wskaźnik RDE (rentowności kapitału

Najlepiej jest oferować akcje w okresie hossy kiedy nasza oferta jest jedyna na rynku

• koncentracja uwagi i środków inwestorów na naszych papierach

• nie należy oferować akcji gdy na rynku ma miejsce MEGA OFERTA

Transza to część oferty o specyficznych warunkach. Wyróżniamy transzę krajową i zagraniczną kierowaną do instytucji i inwestorów indywidualnych.

Zwykle ok. 80-90% akcji otrzymują instytucje, ich zaletami są:

• fachowa wiedza i doradztwo

• przewidywalność zachowań

• możliwość przekazania środków w kolejnej ofercie

Podstawą zaletą inwestycji indywidualnych jest ich duża liczba gwarantująca rozproszenie i wysoką płynność obrotu.

Przy ofertach prywatyzacyjnych w stosunku do inwestycji stosowano zachęty typu:

• dyskonto przy nabywaniu akcji w stosunku do ceny płaconej przez instytucje

• opcja stabilizacyjna- zatrudniano przez bank, którego celem było niedopuszczenie do spadku kursu poniżej ceny nabycia przez inwestorów indywidualnych

Subskrypcja to przyjmowanie zapasów na akcje. Nadsubskrypcja występuje, gdy popyt przewyższa podaż walorów. Konieczne jest wówczas ustalenie stopy redukcji i stopy alokacji zleceń.

W celu zwiększenia prawdopodobieństwa prowadzenia oferty stosuje się emisję widełkową oraz zatrudnia subemitentów

Inwestycyjny obejmuje tę część emisji, na którą nie złożono zapisów w trakcie ich przyjmowania:

• bank

• dom maklerski

• fundusz inwestycyjny

• fundusz emerytalny

Wynagrodzenie otrzymuje prowizję za gotowość do 3% wartości emisji oraz dyskonto przy faktycznym objęciu akcji do 20%.

Subemitent usługowy nabywa całą emisję z dyskontem celem dalszej odsprzedaży:

• bank

• dom maklerski

Roadshows to spotkania przedstawicieli emitenta z inwestorami organizowane w centrach finansowych. Prezentowane są dokonania spółki oraz plany na przyszłość

Book bulding- budowanie księgi popytu, to przyjmowane dotyczących ilości i ceny akcji do nabycia

W prospekcie emisyjnym powinna być podana cena lub formuła jej wyznaczania.

Forma ceny:

• sztywna

• nie niższa niż

• cena podana w widełkach (przedziałach

ćwiczenia 8 - 04.04.2012

Free float- to akcje pozostające w swobodnym (wolnym) obrocie

Podawany jest w procencie ogółu akcji oraz ich wartości. Przy wyliczaniu free float nie są brane pod uwagę pakiety należące do skarbu państwa, inwestora strategicznego, pakiety powyżej 5%

Lewar to relacja kwoty kredytu na zakup papierów wartościowych do środków własnych inwestora. Wyróżniamy lewary:

• 2-3 na zakup akcji notowanych już na giełdzie

• 10-15 na zakup akcji w ramach IPO

Formy zabezpieczenia interesu banków:

1. relacja graniczna kapitału własnego do kwoty kredytu

2. blokada wpłaty środków z rachunków

3. udzielenie bankowi pełnomocnictwa do przeprowadzania transakcji na rachunku klienta

4. czarna lista- zawiera wykaz instrumentów, w które nie wolno inwestować na rachunkach gdzie jest kredyt (instrumenty pochodne, spółki spekulacyjne, upadłość)

5. szara lista zawiera wykaz instrumentów wraz z wagami maksymalnego zaangażowania w portfelu

6. prawidłowe oszacowanie skali redukcji zleceń (przy dużych lewarach)

ćwiczenia 9 - 11.04.2012

NOTATKA- Giełda

Na giełdzie koncentrowany jest popyt i podaż papierów wartościowych celem wyznaczania jednolitych kursów.

Funkcje giełdy:

• mobilizacja kapitału

• alokacja- środki kierowane są na sfinansowanie najbardziej efektywnych przedsięwzięć

• transfer kapitału

• wycena kapitału przedsiębiorstw

Pierwsza sesja odbyła się 16 kwietnia 1991 roku.

Dane rynkowe (statystyczne):

• liczba spółek- około 430 z czego zagranicznych około 40

• obroty- ok. 1 mld PLN- liczone pojedynczo,

• kapitalizacja spółek krajowych około 480 mld PLN, spółek zagranicznych ponad 200 mld

Kapitalizacja to wartość rynkowa spółki, jest iloczynem ceny rynkowej akcji i liczby wszystkich akcji spółki.

WIG- indeks szerokiego rynku, udział jednej spółki ograniczono do 10%, zaś branży do 30%

WIG 20- indeks blue chipów GPW (blue chip- spółki największe o najwyższej płynności)

mWIG40

sWIG80

Indeksy spółek światowych (przykłady)

• DAX- Frankfurt

• CAC40- Paryż

• BUX- Budapeszt

• FTSE100- Londyn

• DOW JONES (DIIA)-USA

• S&P500- USA

• NASDAQ 100- rynek technologiczny

• NIKKEI 225- rynek azjatycki

NYSE-EURONEXT

NASDAQ-OMX

Corporate Governance- to inaczej zasady ładu korporacyjnego. Ich przestrzeganie jest zalecane. Nieprzestrzeganie zasad wymaga wyjaśnienia.

Spółki stosujące dobre praktyki traktowane są jako bardziej przejrzyste, przewidywalne, przez co mogą być wyżej wyceniane.

Zasady dotyczą relacji między akcjonariuszami, pracy zarządu, rady nadzorczej, działań walnego, kontaktów spółki z otoczeniem

Pod koniec 2010 roku giełda została sprywatyzowana i notowana jest na GPW. Roczne zyski giełdy to około 100 mln PLN. Giełda zarabia na umożliwianiu notowań oraz sprzedaży danych rynkowych

NOTATKA- WARSET

Harmonogram sesji w systemie notowań ciągłych:

FPO-Faza przed otwarciem

TKO- Teoretyczny Kurs Otwarcia

FIXING NO- FIXING na otwarcie

FIXING NZ- FIXING na zamknięcie

NC- notowania ciągłe

NO- notowanie otwarcia

NZ- notowanie zamknięcia

FNZ- fana za zamknięcie

DOG- dogrywka, kurs już nie faluje

== możliwość składania zleceń, ale nie są one realizowane

8:00 Faza na otwarcie albo przed otwarciem; wyznaczamy TKO

o 9:00 fakultatywny kurs otwarcia

widełki statyczne +/- 15%

widełki dynamiczne +/- 2%

Pod koniec 2000 roku wprowadzono system WARSET. Początkowo jego zdolność wynosiła 40 zleceń na sekundę, obecnie jest to ponad 180 zleceń na sekundę.

Stary system wymagał wymiany gdyż zapychał się z powodu dużej ilości zleceń. Nie był przystosowany do obsługi nowych instrumentów i nowych typów zleceń.

W WARSECIE przywiązano uwagę do płynności obrotu nie zaś kapitalizacji spółki.

Funkcjonują dwa systemy notowań:

1. podwójny FIXING- dla najmniej płynnych akcji

2. system notowań ciągłych- dla pozostałych akcji, certyfikatów inwestycyjnych, instrumentów pochodnych

Zasady wyznaczania kursu jednolitego (FIXINGu)

1. maksymalizacja wolumenu obrotu

2. minimalizacja różnicy w ofertach kupna i sprzedaży przy danej cenie

3. minimalizacja różnicy między kursem określonym a kursem odniesienia

Typy zleceń:

1. z limitem ceny

2. bez limitu ceny:

• PKC- po każdej cenie

• PCR- po cenie rynkowej

• PCRO- po cenie rynkowej na otwarcie

Warunki dodatkowe przy zleceniach:

1. WUJ- warunek wielkości ujawnionej; gdzie zlecenie dzielone jest na części i ujawnia się na ekranach partiami

2. L_akt- warunek z limitem aktywacji pozwala włączyć się w pojawiający się trend wzrostowy lub ogranicza straty gdy pojawiają się spadki (ucinanie strat)

8

BANK

SPV

INW

CR

ABS

giełda NY

sojusz giełd z Paryża, Brukseli, Amsterdamu, Lizbony

8:0000

9:00

17:20

17:30

17:35

NC- notowania ciągłe

DOG

FNZ

FPO

TKO

FIXING NO

FIXING NZ

---