Skonsolidowane sprawozdania finansowe 2

Barczyk

Jednostka dominująca - jednostka będąca spółką handlową lub przedsiębiorstwem państwowym sprawująca kontrolę nad innym przedsiębiorstwem.

Jednostka zależna Spółka handlowa lub inny podmiot utworzony i działający zgodnie z przepisami obecnego prawa handlowego, kontrolowany przez jednostkę dominującą. (Jednostka dominująca posiada bezpośrednio lub pośrednio przez udziały w większości ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym jednostki zależnej więcej niż 50% głosów).

Jednostka stowarzyszona - spółka handlowa lub podmiot utworzony i działający zgodnie z przepisami obcego prawa handlowego, na którą znaczący inwestor wywiera znaczący wpływ. (Znaczący inwestor posiada nie mniej niż 20% głosów w organie stanowiącym tej jednostki).

Jednostka współzależna jest jednostką współkontrolowaną przez wspólników na podstawie umowy zawartej między nimi, na podstawie umowy spółki lub statutu tej spółki.

JEDNOSTKI POWIĄZANE

Jednostka dominująca Jednostki współzależne Znaczący inwestor

Jednostki zależne Jednostki stowarzyszone

Grupa jednostek powiązanych obejmuje szerszy krąg podmiotów niż grupa kapitałowa.

JEDNOSTKI PODPORZĄDKOWANE

Jednostki zależne Jednostki współzależne Jednostki stowarzyszone

METODY KONSOLODACJI

METODA	ZASTOSOWANIE
Metoda konsolidacji pełnej	Jednostki zależne
Metoda konsolidacji proporcjonalnej	Jednostki współzależne*
Metoda praw własności	Jednostki stowarzyszone
		Jednostki współzależne*

* Udział w jednostkach współzależnych wykazuje się w skonsolidowanych sprawozdaniu przy zastosowaniu wybranej metody.

Rodzaje grup kapitałowych

1. 
   
   jednopoziomowe 2. wielopoziomowe

GRUPA KAPITAŁOWA JEDNOPOZIOMOWA

D

Jednostka dominująca

80% 90% 90%

Z1 Z2 Z3

Jednostka zależna Jednostka zależna Jednostka zależna

GRUPA KAPITAŁOWA DWUPOZIOMOWA

D

Jednostka dominująca

wyższego szczebla

80% 90% 90%

Z1 Z2 Z3

Jednostka zależna Jednostka zależna Jednostka zależna

Jednostka dominująca

niższego szczebla

60% 70%

Jednostka zależna Jednostka zależna

Metody ustalania udziału kapitałowego jednostki

dominującej w jednostce podporządkowanej

1. Kontrola bezpośrednia 2. Kontrola pośrednia

USTALANIE UDZIAŁÓW METODĄ BEZPOŚREDNIĄ I POŚREDNIĄ

D

70% 85% 100%

Z1 Z2 Z3

Udziały większości	Z1	Z2	Z3
Udział bezpośredni	70	85	100
Udział pośredni	0	0	0
suma	70	85	100
Udziały mniejszości	30	15	0
ogółem	100	100	100

D

90%

Z1

80% 45%

A B

Udziały większości	Z1	A	B
Udział bezpośredni	90	0	0
Udział pośredni	0	72*	40,5**
suma	90	72	40,5
Udziały mniejszości	10	28	59,5
ogółem	100	100	100

* 90% x 80% = 72%

** 90% x 45% = 40,5%

D

90%

Z1 30%

55% 65%

Z2 Z3

Udziały większości	Z1	Z2	Z3
Udział bezpośredni	90	0	30
Udział pośredni	0	49,5*	58,5**
suma	90	49,5	88,5
Udziały mniejszości	10	50,5	11,5
ogółem	100	100	100

* 90% x 55% = 49,5%

** 90% x 65% = 58,5%

ISTOTA KONSOLIDACJI METODĄ PEŁNĄ

Line - by - line - consolidation

konsolidacja wiersz po wierszu

Sumowanie kolejno w pełnej wartości poszczególnych pozycjach

Bilansów, rachunku zysków i strat, rachunku przepływów pieniężnych, zestawień zmian w kapitale własnym

Konsolidacja metodą pełną określa UoR

(UoR art. 61 ust 1)

Metoda konsolidacji pełnej polega na sumowaniu,

w pełnej wartości,poszczególnych pozycji odpowiednich

sprawozdań finansowych

jednostki dominującej i jednostek zależnych

oraz dokonaniu odpowiednich wyłączeń i korekt

konsoliduje się dane jednostki zależnej

Zasady przestrzegane przy konsolidacji

Zasady jednolitego dnia bilansowego.

Zasady jednolitości metody wyceny.

Zasady jednolitości w zakresie grupowania operacji gospodarczych.

Zasady przeliczania danych wyrażonych w obcej walucie.

ETAPY POSTĘPOWANIA

	Etapy metody konsolidacji pełnej	Moment
1	Wycena aktywów netto jednostek zależnych oraz kapitału mniejszości wg wartości godziwej (aktywa netto = aktywa - zobowiązania)	Na dzień objęcia kontroli
2	Ustalenie różnic konsolidacyjnych	Na dzień objęcia kontroli
3	Sumowanie w pełnej wartości pozycji odpowiednich sprawozdań finansowych jednostki dominującej i jednostek zależnych	Na dzień bilansowy
4	Wyłączenia kapitałowe	Na dzień bilansowy
5	Rozliczenie i dokonanie odpisów wartości firmy lub ujemnej wartości firmy	Na dzień bilansowy
6	Ustalenie i wyłączenie całości dublujących się wartości spowodowanych transakcjami wewnątrz grupy kapitałowej oraz inne korekty	Na dzień bilansowy

1. Wycena aktywów netto

Na dzień objęcia kontroli przez jednostkę dominującą należy dokonać

wyceny aktywów netto (art.3 ust. 1 pkt. 29) jednostki zależnej wg wartości godziwej (art. 28 ust. 6)

Aktywa netto = Kapitały własne

=

aktywa - zobowiązania

Wartość godziwa - to kwota, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi stronami, dobrze poinformowanymi i niepowiązanymi ze sobą.

Wartość godziwa określonych aktywów lub zobowiązań

(UoR art. 44 ust. 6)

Składnik majątku	Wartość godziwa
1. Notowane papiery wartościowe	Aktualny kurs notowań minus koszty sprzedaży
2. Nie notowane papiery wartościowe	Wartość oszacowana uwzględniając takie czynniki jak stopa dywidendy porównywalnych papierów wartościowych
3. Zapasy produktów i towarów	Cena sprzedaży netto
4. Zapasy materiałów	Aktualne ceny nabycia
5. Środki trwałe	Wartość rynkowa
6. Zobowiązania	Wartość bieżąca (zdyskontowana) kwot wymagających zapłaty

Przykład. Ustalenie wartości godziwej wybranych składników

Jednostka A 17.10.T1 nabyła 100% udziałów w jednostce B.

Jednostka B na dzień nabycia udziałów posiada:

• Zapas materiałów: 1 000 szt. po cenie nabycia 10 zł/ szt., w dniu 17.10.T1 cena nabycia wynosiła 12 zł/szt.

• Środki trwałe wycenione w księgach rachunkowych na dzień nabycia:

• Maszyny i urządzenia techniczne 780 000 zł

• Budynki 840 000 zł

• Razem 1 620 000 zł

Ustalenie wartości godziwej materiałów

Aktualna cena nabycia 1 000 szt * 12 zł/szt. = 12 000 zł

Wzrost wartości zapasu materiałów + 2 000 zł

Korekty związane z przeszacowaniem do wartości godziwej:

Materiały + 2 000 zł

Kapitał z aktualizacji wyceny + 2 000 zł

Ustalenie wartości godziwej środków trwałych

WARTOŚĆ GODZIWA
Wartość rynkowa	Wartość wg niezależnej wyceny	Cena nabycia lub koszt wytworzenia z uwzględnieniem aktualnego stopnia zużycia

Wartość godziwa środków trwałych jednostki zależnej:

• Maszyny i urządzenia techniczne 850 000 zł

• Budynki 800 000 zł

• Razem 1 650 000 zł

Wycena wynikająca z ksiąg rachunkowych 1 650 000 zł

• Wzrost wartości o 30 000 zł

Korekty: Środki trwałe + 30 000 zł

Kapitał z aktualizacji wyceny + 30 000 zł

Kapitał z aktualizacji wyceny

Różnicę między wartością godziwą

a wartością księgową netto

odnosi się na „Kapitał z aktualizacji wyceny”

EFEKT WYCENY AKTYWÓW NETTO
Zwiększenie wartości aktywów (Dt) Kapitał z aktualizacji wyceny (Ct)	Zwiększenie wartości pasywów (Ct) Kapitał z aktualizacji wyceny (Dt)
Zmniejszenie wartości aktywów (Ct) Kapitał z aktualizacji wyceny (Dt)	Zmniejszenie wartości pasywów (Dt) Kapitał z aktualizacji wyceny (Ct)

Kapitał mniejszości

Kapitał mniejszości powstaje, gdy jednostka nie posiada 100% udziałów w jednostce zależnej

Udziały mniejszości wykazywane są w odrębnej

pozycji pasywów skonsolidowanego bilansu,

po kapitałach własnych jako „Kapitał mniejszości”.

Kapitał mniejszości

Jest to część aktywów netto jednostki zależnej,

która nie jest przypisana do udziałów

posiadanych przez jednostki grupy kapitałowej.

Podmiot dominujący dla B

D

80%

10%

A B C udziały

5% mniejszości

G 5%

Ustalenie wartości godziwej nabytych udziałów oraz kapitału mniejszości

Założenia:

• Jednostka A nabyła 70% udziałów jednostki B za 450 000 zł.

• Aktywa netto jednostki zależnej na dzień nabycia 500 000 zł.

• Dokonano przeszacowania aktywów netto do wartości godziwej:

• Środków trwałych + 10 000 zł

• Inwestycji krótkoterminowych - 15 000 zł

• Należności krótkoterminowych - 5 000 zł

- 10 000 zł

Rozwiązanie

Aktywa netto jednostki zależnej wg wartości godziwej

500 000 - 10 000 = 490 000 zł

Kapitał mniejszości

30% z 490 000 = 147 000 zł

2. Ustalenie różnic konsolidacyjnych

Ustalenie różnic pomiędzy wartością udziałów w cenie nabycia posiadanych przez jednostkę dominującą, a odpowiadającą im częścią aktywów netto jednostek zależnych wycenionych wg wartości godziwej.

Wartość firmy lub ujemna wartość firmy

wartość nabycia udziałów ≠ wartość aktywów netto

Powstała różnica może występować jako:

Wartość firmy

wartość nabycia udziałów > wartość aktywów netto

Ujemna wartość firmy

wartość nabycia udziałów < wartość aktywów netto

Algorytm ustalania wartości firmy

wartość nabycia udziałów ▬ wartość aktywów netto jednostki zależnej

wycenionych wg wartości godziwej

=

tak

wartość firmy czy różnica jest dodania różnica z konsolidacji

nie

ujemna wartość firmy

Przykład

Założenia:

1. spółka „M” S.A. Nabyła 100% akcji spółki „P” S.A.

2. Cena nabycia akcji 200 000 zł

3. Bilans spółki „P” S.A.

AKTYWA	Wartość	PASYWA	Wartość
A. Aktywa trwałe	197 500	A. Kapitał własny	192 600
B. Aktywa obrotowe	124 600	B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania	129 500
Suma	322 100	Suma	322 100

cd.

Wartość księgowa aktywów odpowiada wartości godziwej.

1. Wartość aktywów netto spółki „p” S.A.

• Suma aktywów 322 100

• Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania (-) 129 500

• AKTYWA NETTO 192 600

• Wartość firmy

• Wartość nabytych akcji 200 000

• Wartość aktywów netto spółki „p” S.A. (-) 129 600

• WARTOŚĆ FIRMY 7 400

Gdyby spółka „M” S.A., zapłaciła 190 000 zł za 100 % akcji to:

Wartość firmy

• Wartość nabytych akcji 190 000

• Wartość aktywów netto spółki „P” S.A. (-) 192 600

• WARTOŚĆ FIRMY 2 600

Ustalenie wartości firmy i kapitału mniejszości

Założenia

1. Spółka „M” S.A. Nabyła 70% akcji spółki „P” S.A.

2. Cena nabycia akcji 140 000 zł.

3. Bilans Spółki „P”S.A.

AKTYWA	Wartość	PASYWA	Wartość
A. Aktywa trwałe	197500	A. Kapitał własny	192600
B. Aktywa obrotowe	124600	B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania	129500
	322100		322100

cd.

Obliczenia:

Wartość aktywów netto spółki „P”S.A. Wynosi 162600 zł

wartość 70% aktywów spółki „P”S.A. Wynosi:

70% x 192 600 zł = 134 820 zł

Wartość aktywów netto spółki „P”S.A. Stanowiąca własność mniejszościowych udziałów

30% x 192 600 = 57 780 zł

Wartość firmy:

wartość nabycia akcji 140 000

wartość 70% aktywów spółki „P” (-) 134 820

wartość firmy 5 180

3. Agregacja danych ze sprawozdań finansowych

Sumowanie poszczególnych pozycji odpowiednich sprawozdań finansowych jednostki dominującej i jednostek zależnych.

Korekty kapitałowe

Polegają na wyeliminowaniu:

• wartości udziałów posiadanych przez jednostkę dominującą w jednostce zależnej,

• wartości kapitałów własnych jednostki zależnej będących wartościowym odzwierciedleniem jej aktywów netto.

Korekty kapitałowe

Eliminacji w ramach wyłączeń kapitałowych eliminacji podlegają wszystkie pozycje kapitału własnego jednostek zależnych wypracowane przed nabyciem udziałów dających jednostce dominującą kontrolę.

Pozycjami tymi są:

• kapitał podstawowy,

• kapitał zapasowy,

• wynik finansowy,

• inne pozycje kapitału własnego.

Przykład

• Jednostka dominująca nabyła 31.12.200X r. 100% udziałów spółki B płacąc na nie 400 000 zł.

• Wartość godziwa aktywów netto jednostki B jest równa ich wartości księgowej.

Konsolidacja bilansów na 31.12.200X r. (w tys. zł)

Pozycje	Spółka A	Spółka B	Razem	Korekty	Bilans Skonsolidowany
AKTYWA
A. Aktywa trwałe	1400	500	1900	-400	1500
I. Udziały w B	400	-	400	-400
II. Pozostałe	1000	500	1500		1500
B. Aktywa obrotowe	800	300	1100		1100
Aktywa razem	2200	800	3000	-400	2600
PASYWA
A. Kapitał własny	1500	400	1900	-400	1500
I. Kapitał podstawowy	900	350	1250	-350	900
II. Pozostały kapitał własny	600	50	650	-50	600
B. Zobowiązania	700	400	1100		1100
Pasywa razem	2200	800	3000	-400	2600

Komentarz

W ramach wyłączeń kapitałowych wyłączeniu podlega:

• wyrażona w cenie nabycia wartość udziałów w jednostce zależnej B 400 000 zł

• odpowiadająca im część aktywów netto B według wartości godziwej na dzień nabycia 100% kapitału własnego B 400 000 zł.

Przykład

• Jednostka dominująca A nabyła 31.12.200X r. 100% udziałów spółki B płacąc za nie 400 000 zł.

• Wartość godziwa aktywów netto jednostki B jest równa 500 000 zł.

Powstaje różnica konsolidacyjna:

• wartość nabycia udziałów spółki B 400 000 zł

• wartość nabytych aktywów netto spółki B 500 000 zł

• 
  ujemna wartość firmy (-) 100 000 zł

Konsolidacja bilansów na dzień 31.12.200X r. (w tys. zł)

Pozycje	Spółka A	Spółka B	Razem	Korekty	Bilans Skonsolidowany
AKTYWA
A. Aktywa trwałe	1500	400	1900	-400	1500
I. Udziały w B	400	-	400	-400
II. Pozostałe	1100	400	1500		1500
B. Aktywa obrotowe	600	300	900		900
Aktywa razem	2100	700	2800	-400	2400
PASYWA
A. Kapitał własny	1500	500	2000	-500	1500
I. Kapitał podstawowy	800	300	1100	-300	800
II. Pozostały kapitał własny	700	200	900	-200	700
B. Ujemna wartość firmy jednostki podległej				100	100
B. Zobowiązania	600	200	800		800
Pasywa razem	2100	700	2800	400	2400

Komentarz

W ramach wyłączeń:

• Wyłączeniu podlega wyrażona w cenie nabycia wartość udziałów w jednostce zależnej 400 000 zł

• Odpowiadająca im część aktywów netto B według wartości godziwej na dzień nabycia 100% kapitału własnego B 500 000 zł.

• Ponieważ wartość udziałów w cenie nabycia jest różna od wartości godziwej nabytych aktywów netto wykazana została różnica konsolidacyjna -100 000 zł ujemna wartość firmy.

Przykład

Jednostka dominująca A nabyła 31.12.200X r. 70% udziałów spółki B płacąc za nie 400 000 zł. Wartość godziwa aktywów netto jednostki B jest równa 500 000 zł.

Różnie konsolidacyjne:

wartość nabycia udziałów spółki B 400 000 zł

wartość nabytych aktywów netto spółki B

70% z 500 000 zł 350 000

wartość firmy 50 000

Kapitał mniejszości 150 000 zł

Pozycje	Spółka A	Spółka B	Razem	Korekty	Bilans Skonsolidowany
AKTYWA
A. Aktywa trwałe	1400	400	1800	-350	1450
I. Wartość firmy				50	50
II. Udziały w B	400		400	-400
III. Pozostałe	1000	400	1400		1400
B. Aktywa obrotowe	600	300	900		900
Aktywa razem	2000	700	2700	-350	2350
PASYWA
A. Kapitał własny	1500	500	2000	-500	1500
I. Kapitał podstawowy	800	300	11000	-300	800
II. Pozostały kapitał własny	700	200	900	-200	700
B. Kapitał mniejszości				150	150
C. Zobowiązania	500	200	700		700
Pasywa razem	2000	700	2700	-350	2350

Komentarz

W ramach wyłączeń:

• Wyłączeniu podlega wyrażona w cenie nabycia wartość udziałów w jednostce zależnej 400 000 zł.

• Odpowiadająca im część aktywów netto B według wartości godziwej na dzień nabycia 100% kapitału własnego B 500 000 zł

• Różnie konsolidacyjne -

wartość firmy 50 000 zł

kapitał mniejszości 30% z 500 000 zł 150 000 zł

2

---