Praca zaliczeniowa pt.

PRAWO ENERGETYCZNE:

POLITYKA ENERGETYCZNA PAŃSTWA

Przedmiot: Energetyka

Aleksandra Rudzka

Lucyna Sienkievich

KNSiA III rok

Semestr 6

Gr. 3

Warszawa, dn. 2.04.2006 r.

Konstytucją dla polskiego sektora energetycznego jest ustawa z 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne (Dz. U. 1997 Nr 54 poz. 348). Artykuły 15 - 15c tej ustawy traktują o polityce energetycznej państwa.

Polityka energetyczna państwa jest opracowywana zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju kraju i zawiera ocenę realizacji polityki energetycznej państwa za poprzedni okres, część prognostyczną obejmującą okres nie krótszy niż 20 lat oraz program działań wykonawczych na okres czterech lat, zawierający instrumenty jego realizacji. Politykę opracowuje się co 4 lata. Przyjmuje ją Rada Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki. Następnie, przyjętą przez Radę Ministrów politykę energetyczną państwa minister właściwy do spraw gospodarki ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

Minister właściwy do spraw gospodarki będzie opracowuje, w terminie do dnia 30 czerwca danego roku, sprawozdania z wyników nadzoru nad bezpieczeństwem zaopatrzenia w gaz ziemny i energię elektryczną. Sprawozdania te mają zawierać informacje obejmujące w szczególności:

1) popyt i podaż gazu ziemnego i energii elektrycznej;

2) źródła i kierunki zaopatrzenia gospodarki krajowej w gaz ziemny i energię elektryczną oraz możliwości dysponowania tymi źródłami;

3) stan infrastruktury technicznej sektora gazowego i elektroenergetycznego;

4) działania podejmowane dla pokrycia szczytowego zapotrzebowania na gaz ziemny i energię elektryczną oraz postępowanie w przypadku niedoborów ich dostaw;

5) oddziaływanie sektora gazowego i elektroenergetycznego na środowisko;

6) poziom zapasów:

a) gazu ziemnego,

b) paliw wykorzystywanych do wytwarzania energii elektrycznej;

7) sytuację ekonomiczną przedsiębiorstw energetycznych, w tym konkurencyjność cenową gazu ziemnego i energii elektrycznej;

8) skuteczność podejmowanych działań w zakresie bezpieczeństwa zaopatrzenia w gaz ziemny i energię elektryczną;

9) przewidywane zapotrzebowanie na gaz ziemny i energię elektryczną;

10) planowane lub będące w budowie nowe moce źródeł energii elektrycznej lub zdolności przesyłowych gazu ziemnego.

Minister właściwy do spraw gospodarki ogłasza powyższe sprawozdania w drodze obwieszczenia w „Monitorze Polskim”, do dnia 31 lipca danego roku. Do dnia 31 sierpnia przekazuje je Komisji Europejskiej. Co roku przekazuje sprawozdania dotyczące gazu ziemnego, natomiast co dwa lata dotyczące energii elektrycznej.

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki we współpracy z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa oraz Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów obowiązany jest opracowywać sprawozdania dotyczące nadużywania pozycji dominującej przez przedsiębiorstwa energetyczne i ich zachowań sprzecznych z zasadami konkurencji na rynku energii elektrycznej oraz przekazywać je, do dnia 31 lipca każdego roku, Komisji Europejskiej. Sprawozdania te mają zawierać informacje o zmianie struktury właścicielskiej przedsiębiorstw energetycznych działających na rynku energii elektrycznej, podjętych działaniach mających na celu zapewnienie wystarczającej różnorodności uczestników rynku i zwiększanie konkurencji oraz o połączeniach z systemami innych państw.

Od czasu uchwalenia ustawy Prawo energetyczne, polityka energetyczna państwa była realizowana na podstawie trzech rządowych dokumentów:

1. „Założenia polityki energetycznej Polski do 2020 roku” przyjęte przez Radę Ministrów w dniu 22 lutego 2000 r.

2. „Ocena realizacji i korekta Założeń polityki energetycznej Polski do 2020 roku” przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 2 kwietnia 2002 r.

3. „Polityka energetyczna Polski do 2025 roku” przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 4 stycznia 2005 r.

Założenia polityki energetycznej Polski do 2020 roku

Zgodnie z Założeniami polityki energetycznej Polski do 2020 roku zasadniczym wyzwaniem dla polskiej polityki energetycznej było zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju. Oznaczało to konieczność podejmowania działań gwarantujących zaspokojenie potrzeb odbiorców po jak najniższych kosztach, przy równoczesnym uwzględnianiu wymagań bezpieczeństwa energetycznego i ochrony środowiska, a także równoważenia interesów wszystkich podmiotów życia gospodarczego i społecznego.

Za kluczowe elementy polskiej polityki energetycznej uznano:

1. bezpieczeństwo energetyczne, co oznacza pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania na paliwo i energię. (Integralnym elementem tego bezpieczeństwa jest dywersyfikacja dostępu do gazu i ropy naftowej.);

2. poprawę konkurencyjności krajowych podmiotów gospodarczych oraz produktów i usług oferowanych na rynkach międzynarodowych oraz rynku wewnętrznym;

3. ochronę środowiska przyrodniczego przed negatywnymi skutkami oddziaływania energetyki.

We wcześniejszych latach w międzynarodowym otoczeniu gospodarczym Polski, mającym bezpośredni wpływ na funkcjonowanie sektora energetycznego, występowały nowe zjawiska zmuszające do zmiany poglądów przy formułowaniu strategii rozwoju energetyki. Należały do nich:

• przyspieszenie procesów globalizacji rynków, również energetycznych, w tym najważniejszego dla Polski europejskiego rynku energii;

• odchodzenie od modelu narodowych monopoli energetycznych w większości krajów wysoko rozwiniętych;

• deregulacja i liberalizacja wszystkich rodzajów działalności przedsiębiorstw energetycznych;

• decentralizacja struktur zarządzania sektorem;

• gwałtowny rozwój technik informatycznych.

Dokument ten zawierał długoterminową prognozę energetyczną wyznaczoną w oparciu o scenariusze makroekonomicznego rozwoju kraju do roku 2020. We wszystkich scenariuszach uwzględniono ustalenia zawarte w dokumentach rządowych, dotyczących zjawisk gospodarczych przewidywanych na najbliższe lata, a także konieczność stopniowego dostosowania gospodarki polskiej do standardów obowiązujących w krajach OECD i Unii Europejskiej. Opracowano następujące scenariusze:

1. Strategia zintegrowanego zarządzania energią i środowiskiem.

Priorytetem tej strategii były rozwiązania o charakterze zintegrowanym, w których wykorzystywano się m.in. zaawansowane techniki. Z doświadczeń wielu przedsiębiorstw krajów Unii Europejskiej wynikało, że zastosowanie tego typu rozwiązań prowadzi do znaczącego zmniejszenia zużycia nośników energii, co równocześnie redukuje negatywny wpływ na środowisko i poprawia efektywność ekonomiczną przedsiębiorstwa. W przyszłych bilansach energetycznych kraju istotnym elementem miał być wzrost roli i znaczenia wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych. Kolejnym ważnym czynnikiem miało stosowanie instrumentów rynkowych do sterowania jakością środowiska, do których należały m.in. rozwiązania polegające na handlu pozwoleniami emisji.

2. Strategia decentralizacji organizacyjno- technicznej systemów energetycznych.

W myśl obowiązującego Prawa energetycznego organy samorządu gminnego winne były stać się na swoim terenie aktywnymi realizatorami polityki energetycznej państwa. Oznaczało to konieczność:

• rozwoju rozproszonych źródeł małej mocy produkujących energię elektryczną i ciepło;

• przyspieszonego wykorzystania lokalnych zasobów energii, głównie odnawialnej (biomasa, energia geotermalna), czy odpadowej, jak również gazu z małych złóż pozasystemowych;

• rozwoju lokalnych rynków energetycznych i tworzenia przedsiębiorstw multienergetycznych oraz doradczych, wykonawczych i instytucji finansowych.

Zasadniczym celem strategii było udzielenie wsparcia organom samorządowym w sprawniejszym wykorzystywaniu lokalnych warunków do stymulowania rozwoju na obszarze gminy czy regionu oraz przy opracowywaniu założeń do planów zaopatrzenia w energię.

3. Strategia liberalizacji sieciowych rynków energetycznych.

Strategia ta była logiczną konsekwencją dokonanej w latach dziewięćdziesiątych transformacji ustrojowej i gospodarczej Polski. Podstawowymi jej etapami były: restrukturyzacja, prywatyzacja, regulacja, deregulacja i docelowo konkurencja na rynkach energii, obejmująca także coraz więcej wydzielonych rodzajów działalności, będących domeną sieciowych monopoli energetycznych. Rząd uznał zasadę przejrzystości stanowienia cen paliw i energii za kluczową zasadę uczciwego kształtowania stosunków rynkowych wśród podmiotów działających na regulowanym i konkurencyjnych rynkach energii. W prywatyzacji sektora elektroenergetycznego priorytetami miały być:

• ochrona finalnych użytkowników energii przed nadmiernym wzrostem cen;

• zapewnienie polskim przedsiębiorstwom dopływu kapitału inwestycyjnego, by sprostały konkurencji firm zagranicznych;

• zagwarantowanie budżetowi państwa dopływu środków.

Rząd zadeklarował realizację powyższych priorytetów przy zachowaniu bezpieczeństwa energetycznego państwa, w tym podpisanie długoterminowego kontraktu na dostawę znaczących ilości gazu ziemnego z importu - z innych niż dotychczas kierunków i od innych dostawców.

4. Strategia poprawy efektywności energetycznej.

Istniała potrzeba obniżenia energochłonności we wszystkich sektorach gospodarki oraz w sektorze gospodarstw domowych i użyteczności publicznej. W efekcie miało poprawić się bezpieczeństwo energetyczne i ekologiczne, głównie wskutek eliminowania marnotrawstwa energii oraz miała wzrosnąć konkurencyjność krajowych podmiotów gospodarczych wskutek obniżenia składnika kosztu energetycznego w cenie wytworzonych towarów i usług. Ponadto miała zwiększyć się efektywność gospodarowania i poprawić się warunki życia społeczeństwa. Centralnym elementem strategii była promocja nowoczesnych, wysoko efektywnych energetycznie maszyn i urządzeń.

5. Strategia okresu przejściowego.

Przyszłe członkostwo w Unii Europejskiej zobowiązywało do przyjęcia w całości unijnego dorobku prawnego z wyjątkami, które miały zostać wspólnie określone w negocjacjach. Rząd uważał, że niektóre problemy trudno będzie zadowalająco rozwiązać przed zadeklarowanym na koniec 2002 roku terminem gotowości do akcesji i z tego powodu zamierzał ubiegać się o przyznanie okresu przejściowego, potrzebnego do wdrożenia dyrektywy dotyczącej zasad rynku gazu ziemnego, a także dyrektywy dotyczącej zapasów ropy naftowej i paliw ciekłych.

Chcąc sprostać światowym wyzwaniom rozwojowym, Polska musiała zdecydować się na przeprowadzenie często radykalnych zmian. Rezultatem ich miał być m.in. wzrost zaufania inwestorów do naszego kraju, a w konsekwencji zwiększenie liczby miejsc pracy. W okresie przejściowym konieczne było rozwiązanie problemów związanych z restrukturyzacją: kopalń węgla kamiennego, kontraktów długoterminowych w elektroenergetyce oraz restrukturyzacją Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa. Również niezbędna była budowa spójnego systemu współdziałania samorządów gminnych z przedsiębiorstwami energetycznymi, dostosowanie systemu gromadzenia informacji statystycznych do potrzeb analiz rynkowych oraz budowa systemu monitorowania realizacji polityki energetycznej. Ponadto konieczne było zawarcie kontraktu długoterminowego na dostawy gazu ziemnego do Polski w ramach dywersyfikacji kierunków.

Jeśli chodzi o program działania państwa, to w 2000 roku rząd miał dokonać kompleksowego przeglądu barier utrudniających pozyskiwanie terenów pod budowę linii elektroenergetycznych, sieci gazowych i ciepłowniczych, rurociągów naftowych. Rząd traktował politykę koncesjonowania realizowaną przez prezesa Urzędu Regulacji Energii jako ważny instrument, służący realizacji polityki energetycznej państwa. Jednocześnie zobowiązywał go do opracowania i opublikowania do końca II kwartału 2000 roku kryteriów, jakimi będzie się kierował przy wydawaniu decyzji administracyjnych, w wyniku których dane przedsiębiorstwo zostanie uznane za działające na konkurencyjnym rynku. Rząd podkreślał potrzebę ciągłego monitorowania zjawisk towarzyszących procesowi liberalizacji krajowego rynku elektroenergetycznego i uznał za celowe, aby zadanie to realizował prezes URE. Rząd zobowiązał się również podjąć stosowne działania, aby zmiany poziomu i struktury taryf mogły być dokonywane ewolucyjnie.

Ocena realizacji i korekta Założeń polityki energetycznej Polski do 2020 roku

Główne cele polityki energetycznej państwa zawarte w tym dokumencie pokrywały się z celami sformułowanymi w dokumencie poprzednim.

Polityka energetyczna Polski do 2025 roku

W związku ze zmianami w gospodarce, związanymi z akcesją Polski do Unii Europejskiej, a także nowymi wyzwaniami dla bezpieczeństwa energetycznego, wynikającymi z międzynarodowej sytuacji geopolitycznej i doświadczeń we wdrażaniu konkurencyjnych rynków energii elektrycznej i paliw gazowych, zaistniała konieczność aktualizacji prognozy energetycznej oraz sformułowania nowej strategii. Istotny wpływ miała także ocena realnych możliwości spełniania wymagań ochrony środowiska, zwłaszcza w zakresie zmniejszania zanieczyszczeń atmosfery wywołujących ocieplenie klimatu.

Polityka energetyczna Polski do 2025 roku została przygotowana
pod kierunkiem międzyresortowego Zespołu ds. Polityki Energetycznej, powołanego
przez Prezesa Rady Ministrów. Dokument ten zastąpił obowiązujące dotychczas Założenia polityki energetycznej Polski do 2020 r. wraz z korektą tych założeń.

Cel nadrzędny tej polityki - w horyzoncie do 2025 roku zapewnić Polsce
i Polakom możliwość pełnego korzystania z dobrodziejstw wspólnego, unijnego dorobku
w zakresie jednolitego rynku energii. W dokumencie tym potwierdzono zasadność kontynuacji polityki energetycznej, której celem jest:

• zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju,

• wzrost konkurencyjności gospodarki i jej efektywności energetycznej,

• ochrona środowiska przed negatywnymi skutkami działalności energetycznej, związanej z wytwarzaniem, przesyłaniem i dystrybucją energii i paliw.

Potrzebne są:

• poprawa skuteczności samej polityki energetycznej,

• trwałe powiązanie polityki energetycznej z długookresową wizją rozwoju kraju
  i jej narzędziami realizacyjnymi.

Konieczne jest przyjęcie na użytek przedkładanego programu istotnych dla doktryny polityki energetycznej kategorii oraz zasad. Możemy wyróżnić następujące kategorie:

1. Bezpieczeństwo energetyczne - stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię,
w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy minimalizacji negatywnego oddziaływania sektora energii na środowisko i warunki życia społeczeństwa.

2. Bezpieczeństwo ekologiczne państwa - stan, w którym zmniejsza się presja wszystkich sektorów gospodarki, w tym sektora energetyki, na środowisko.

3. Niezawodność dostaw - zaspokojenie oczekiwania odbiorców, gospodarki
i społeczeństwa na wytwarzanie w źródłach i ciągłe otrzymywanie, za sprawą niezawodnych systemów sieciowych lub działających na rynku konkurencyjnym pośredników-dostawców, energii lub paliw odpowiedniego rodzaju i wymaganej jakości, realizowane poprzez dywersyfikację kierunków dostaw oraz rodzajów nośników energii pozwalających na ich wzajemną substytucję.

4. Ekonomiczne uwarunkowania bezpieczeństwa energetycznego - suma efektów mechanizmów rynkowych i regulacyjnych, kształtujących zakres i poziom konkurencyjności w sektorze energii i paliw.

5. Dywersyfikacja źródeł dostaw paliw i energii, i jej stopień - stan i miara zróżnicowania źródeł dostaw energii z powodów ekonomicznych, naturalnych
i politycznych.

6. Samowystarczalność energetyczna kraju - relacja między krajowym pozyskaniem paliw i energii a całkowitym zużyciem energii pierwotnej. Jest ona wyrażana poprzez wskaźnik.

Za najistotniejsze zasady polityki energetycznej uważa się:

1. Konstytucyjna zasada postępu w gospodarce opartego na idei zrównoważonego rozwoju. Istotnym elementem zrównoważonego rozwoju kraju jest wzrost efektywności użytkowania energii. Zwiększenie efektywności nastąpi poprzez: zmniejszenie energochłonności wyrobów, zwiększenie sprawności wytwarzania energii, zmniejszenie energochłonności procesów przemysłowych, zmniejszenie strat energii w przesyle i dystrybucji oraz wdrożenie systemów zarządzania popytem na energię.

W realizacji tego celu planuje się m.in. prowadzenie kampanii informacyjnej na temat celowości i opłacalności stosowania wyrobów efektywnych energetycznie, wypracowanie systemu zachęt dotyczących zwiększenia sprawności wytwarzania energii, ponadto przeprowadzenie analizy możliwości zmniejszenia strat energii
w systemie energetycznym i dokonanie przeglądu sektorów przemysłowych
pod kątem zmniejszenia ich energochłonności.

2. Pełna integracja polskiej energetyki z europejską i światową. Międzynarodowa współpraca w sferze energii jest jednym z gwarantów bezpieczeństwa energetycznego państwa. Zapewnia bowiem warunki konieczne dla rozwoju handlu nośnikami energii i energią elektryczną, a także dla wprowadzenia
   do Polski zagranicznych inwestycji i realizacji polskich inwestycji za granicą.
   W tym celu zakłada się udział Polski w pracach organów Unii Europejskiej,
   w tym w dialogu pomiędzy Unią Europejską a Rosją, a także w organizacjach międzynarodowych zajmujących się sprawami energetyki. Planuje się również zacieśnianie międzynarodowej współpracy regionalnej, zwłaszcza w regionie Bałtyku i w Grupie Wyszehradzkiej oraz prowadzenie aktywnej współpracy bilateralnej z krajami sąsiednimi na rzecz wzmocnienia bezpieczeństwa zaopatrzenia oraz zapewnienia dywersyfikacji dostaw. Promowane będą: rozbudowa połączeń transgranicznych służących budowie jednolitego rynku energii elektrycznej i rynku gazu w UE i polskie przedsiębiorstwa energetyczne za granicą. Zakłada się też zacieśnienie współpracy międzynarodowej na rzecz wypełnienia przez Polskę celów zawartych w Protokole z Kioto w zakresie ograniczenia emisji oraz rozwoju handlu emisjami oraz uzyskanie członkostwa
   w Międzynarodowej Agencji Energii i udział w pracach Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej.

3. Podstawowymi mechanizmami funkcjonowania energetyki są mechanizmy rynku konkurencyjnego z niezbędną administracyjną regulacją w tych jego obszarach, gdzie zaistnienie konkurencji jest obecnie znacznie ograniczone.

4. Wypełnienie zobowiązań traktatowych RP w określonych terminach
   i w przyjętych wielkościach, zarówno poprzez wdrożenie odpowiednich rozwiązań prawno - ekonomicznych o charakterze systemowym,
   jak i indywidualne decyzje administracyjne.

5. Wspomaganie rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) przy użyciu mechanizmów rynkowych. Celem strategicznym polityki państwa jest wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii i uzyskanie 7,5 proc. udziału energii, pochodzącej z tych źródeł, w bilansie energii pierwotnej do roku 2010. Planuje się przeprowadzenie do 2008 r. systemowej analizy mechanizmów wsparcia wykorzystania odnawialnych źródeł energii, a także podjęcie inicjatywy dotyczącej objęcia nowych krajów członkowskich UE systemem dopłat
   ze środków unijnych do wszystkich upraw energetycznych. Zakłada się również opracowanie koncepcji powiązania rozwoju energetyki wiatrowej
   z elektrowniami szczytowo pompowymi oraz przeprowadzenie analizy dotyczącej lokalizacji terenów pod energetykę wiatrową. Zostanie również przygotowany projekt regulacji zapewniającej wdrożenie dyrektywy 2003/30/WE o promocji wykorzystania biopaliw lub innych paliw odnawialnych w transporcie.

6. Autonomiczne wykonywanie zadań polityki energetycznej zgodnie z posiadanymi kompetencjami (i tym samym odpowiedzialnością) przez administrację rządową
   i samorządową.

7. Podejmowanie przez administrację publiczną wobec przedsiębiorstw energetycznych działań inspirujących i wspierających.

8. Upowszechnianie idei partnerstwa publiczno - prywatnego na szczeblu regionalnym i lokalnym w przedsięwzięciach świadczenia usług dystrybucyjnych i zapewnienia dostaw energii i paliw.

9. Konsekwentna realizacja zasady regulowanego Dostępu Strony Trzeciej (TPA - Third Party Access) jako podstawowego narzędzia demonopolizacji i liberalizacji naturalnego monopolu przedsiębiorstw sieciowych.

10. Udostępnienie przez operatorów systemów przesyłowych (OSP) zdolności przesyłowych połączeń transgranicznych w formie aukcji, z których przychody będą przeznaczane na rozbudowę tych połączeń.

11. Dokonywanie wymiany energii elektrycznej z sąsiednimi systemami elektroenergetycznymi na zasadach rynkowych.

12. Utrzymanie właścicielskiego nadzoru państwa nad podmiotami posiadającymi infrastrukturę przesyłową i przeładunkową, w tym operatorami systemów przesyłowych (OSP), których jedyną funkcją jest zapewnienie funkcjonowania
    i rozwoju infrastruktury konkurencyjnego rynku energii elektrycznej, gazu ziemnego i paliw ciekłych.

13. Realizacja doktryny polityki energetycznej "przy otwartej kurtynie". Informacje o zasadach i rezultatach funkcjonowania oraz tendencjach rozwojowych
    w energetyce, istotne dla potencjalnych inwestorów oraz odbiorców, powinny być upowszechniane wśród zainteresowanych w formie ogólnodostępnych publikacji.

Realizacja tych zasad ma być prowadzona w sposób jawny i przejrzysty. Informacje o zasadach funkcjonowania i tendencjach rozwojowych w energetyce, istotne
dla potencjalnych inwestorów oraz odbiorców, będą upowszechnianie w formie ogólnodostępnych publikacji.

W ciągu najbliższych czterech lat, do kolejnej aktualizacji polityki energetycznej, przewidzianej obecnie nowelizowaną m.in. w tym zakresie ustawą - Prawo energetyczne, za najważniejsze priorytety i kierunki działań rządu przyjmuje się :

• kształtowanie zrównoważonej struktury paliw pierwotnych,
  z uwzględnieniem wykorzystania naturalnej przewagi zasobów węgla, a także
  z koniecznością zmniejszenia obciążeń środowiska naturalnego;

• monitorowanie poziomu bezpieczeństwa energetycznego przez wyspecjalizowane organy państwa, poprawa stopnia dywersyfikacji źródeł dostaw energii i paliw, zwłaszcza gazu ziemnego i ropy naftowej ;

• konsekwentną budowę konkurencyjnych rynków energii elektrycznej i gazu, zgodnie z polityką energetyczną Unii Europejskiej poprzez pobudzanie konkurencji
  i skuteczne eliminowanie jej barier (np. kontrakty długoterminowe w energetyce) ;

• działania nakierowane na redukcję kosztów funkcjonowania energetyki, zapewnienie odbiorcom racjonalnych cen energii i paliw oraz zwiększenie (poprawę) efektywności energetycznej we wszystkich dziedzinach wytwarzania i przesyłu
  oraz wykorzystania energii ;

• ustawowe wzmocnienie pozycji administracji samorządowej wobec przedsiębiorstw energetycznych dla skutecznej realizacji gminnych planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe ;

• propodażowe modyfikacje dotychczasowych sposobów promowania energii z OZE i energii elektrycznej wytwarzanej w powiązaniu z wytwarzaniem ciepła, a także wdrożenie systemu obrotu certyfikatami pochodzenia energii, niezależnego
  od jej odbioru, co przyczyni do wzrostu potencjału wytwórczego;

• równoważenie interesów przedsiębiorców energetycznych i odbiorców końcowych, w powiązaniu z poprawą jakości ich obsługi w zakresie dostaw paliw
  i energii ;

• aktywne kształtowanie struktury organizacyjno - funkcjonalnej sektora energetyki, zarówno poprzez regulacje zawarte w ustawie - Prawo energetyczne, jak
  i poprzez konsekwentną restrukturyzację (własnościową, kapitałową, przestrzenną
  i organizacyjną) przedsiębiorstw energetycznych nadzorowanych przez Skarb Państwa.

Rozwiązaniem nowym w stosunku do poprzednich programów, jest z pewnością propozycja systemowego podejścia do zarządzania bezpieczeństwem energetycznym - będącego szczególną sferą urzeczywistnienia polityki energetycznej - o maksymalnie dużych walorach aplikacyjnych. Takie oczekiwanie spełnia zespół działań związanych z planowaniem, organizowaniem, koordynacją, nadzorem i kontrolą bezpieczeństwa energetycznego, z wykorzystaniem wszelkich dostępnych w warunkach rynkowych środków jego zapewnienia, ujętych procesowo jako zarządzanie bezpieczeństwem energetycznym.

W warunkach polskiej transformacji ustrojowej i gospodarczej istotne stają się zarówno instytucjonalizacja, jak i sposoby zarządzania bezpieczeństwem energetycznym. Są one pochodną:

  1.  cech ustrojowo-systemowych - oznacza to podział odpowiedzialności za bezpieczeństwo energetyczne, w ujęciu podmiotowym, między administrację publiczną (rządową oraz samorządową) i operatorów energetycznych systemów sieciowych: zdefiniowanie jej zakresu oraz przyporządkowanie im mechanizmów i narzędzi realizacji;

  2.  sytuacji dziedzin gospodarki energetycznej (ujęcie przedmiotowe);

  3.  czynnika czasu (czasu reakcji i czasu działania), właściwego zarówno dla danego podmiotu, jak i przedmiotu zarządzania.

Za bezpieczeństwo energetyczne odpowiedzialne są: administracja rządowa, samorządowa administracja wojewódzka i gminna oraz operatorzy systemów sieciowych (przesyłowych i dystrybucyjnych).

Osiąganie celów określonych w doktrynie polityki energetycznej w perspektywie
do 2025 r. wymaga współdziałania organów państwa w poszczególnych obszarach tej polityki, szczególnie w tych, które są związane z pokrywaniem przyrostów zapotrzebowania na paliwa i energię, poprawą konkurencyjności i efektywności energetycznej gospodarki oraz ze zmniejszaniem oddziaływania sektora energii na środowisko przyrodnicze.

Podsumowując, można powiedzieć, iż mimo postępu w osiąganiu celów polityki energetycznej, jej realizacja wymaga ciągłego monitorowania oraz szczególnej uwagi w doborze narzędzi realizacyjnych, dostosowanych do zmieniających się uwarunkowań. Dlatego też uzasadnione było uchwalenie nowej polityki w 2005 roku. W dokumencie tym potwierdzono zasadność kontynuacji polityki energetycznej z 2000 roku, której celem było zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju, wzrost konkurencyjności gospodarki i jej efektywności energetycznej oraz ochrona środowiska przed negatywnymi skutkami działalności energetycznej.

W obu politykach zwrócono szczególną uwagę na problem wyczerpywania się rezerw paliw i energii oraz opracowanie strategii poprawy efektywności energetycznej. Znaczący wpływ na formułowanie założeń i celów w przypadku obu polityk odegrało członkostwo w Unii Europejskiej i wynikający z tego porządek prawny. Ważnym zagadnieniem polityki do 2020 roku było dostosowanie istniejącego stanu energetyki do norm unijnych, zaś celem polityki do 2025 roku pełna integracja polskiej energetyki z europejską i światową. Rozwiązaniem nowym natomiast, w polityce do 2025 roku, jest propozycja systemowego podejścia do zarządzania bezpieczeństwem energetycznym.

Należy podkreślić, iż ustawowe zobowiązanie do cyklicznego uaktualniania polityki energetycznej implikuje konieczność dokonywania rzetelnej analizy jej celów, przebiegu działań i ich skutków, a przede wszystkim - zmieniających się uwarunkowań.

Bibliografia :

1. Ustawa z 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne (Dz. U. 1997 Nr 54 poz. 348).

2. Założenia polityki energetycznej Polski do 2020 roku.

3. Polityka energetyczna Polski do 2025 roku.

4. www.sejm.gov.pl

5. www.kprm.gov.pl

6. www.ukie.gov.pl

7. www.mgip.gov.pl

8. www.pse.pl

14

---