POLITECHNIKA POZNAŃSKA Instytut Technologii Mechanicznej LABORATORIUM ZAKŁAD METROLOGII I SYSTEMÓW POMIAROWYCH		Wykonawcy: Andrzej Bąk, Zuzanna Janicka Urszula Jarych
				Wydział/kierunek/grupa BMIZ/MCHT/lab2
				Rok studiów/sem./Rok akad. 2 / 3 / 2011/2012
Data wykonania ćwiczenia: 29.11.2011	Data oddania sprawozdania: 13.12.2011	Ocena:	Podpis prowadzącego:	Uwagi:
SPRAWOZDANIE z ćwiczenia nr 3 TEMAT: Pomiary elementarnych odchyłek koła zębatego.

1. Wiadomości teoretyczne - podstawowe wielkości w kole zębatym.

Do podstawowych wielkości określających rozmiary kół zębatych można zaliczyć:

• 
  średnicę koła wierzchołków d_a,

• średnicę koła podstaw d_f,

• średnicę koła podziałowego d,

• moduł m,

• nominalny kąt zarysu α,

• podziałkę nominalną p_t,

• wysokość zęba h,

• głowę zęba h_a,

• stopę zęba h_f,

• grubość zęba s,

• liczba zębów z.

2. Rozpoznanie sprawdzanego koła zębatego.

Wielkość mierzona lub obliczona		Wynik
1. Liczba zębów z		25
2. Średnica wierzchołkowa da		120.8 mm
3. Średnica wrębów df		101.6 mm
4. Moduł obliczony mobl=da/(z+2)		4.47
5. Moduł znormalizowany m		4.5
6. Średnica kołą podziałowego d		112.5 mm
7. Wysokość zęba (z pomiarów) hpom=0.5(da-df)		9.6 mm
8. Teoretyczna wysokość zęba h=2.2*m		9.9 mm
9. Współczynnik wysokości zęba y=(hpom-0.2m)/2m	obliczony 0.97	przyjęty 1
10. Współczynnik korekcji x=(da-d)/2m-y	obliczony -0.078	przyjęty 0
11. Nominalny kąt zarysu α=arccos((Wn+1-Wn)/πm)	obliczony 25.12°	przyjęty 25°
12. Podziałka obwodowa pt=πm		14.137
13. Podziałka zasadnicza pb=pt*cosα		12.81

3. Pomiary grubości zęba koła zębatego.

Pomiar grubości zęba suwmiarką modułową.
Sprawdzane koło zębate				z = 25		m = 4.5			α = 25°		y = 1			x = 0
= 1.02467		= 1.56976			= 4.611015					= 7.06392
Wyniki pomiarów (1,2,3, … nr zęba)
1. 7.00	2. 6.90		3. 7.00				4. 7.01					5. 7.00
6. 7.00	7. 7.15		8. 7.02				9. 7.00					10. 6.98
11. 6.99	12. 6.98		13. 6.99				14. 7.02					15. 7.01
= 7.15	= 6.90		Tcr = 0.25				Essr = 0.08608					Esir = -0.16392

4. Wnioski

Badane koło zębate jest typu normalnego, o czym świadczy współczynnik wysokości zęba przyjęty jako 1. Ponadto bliski zeru zmierzony współczynnik przesunięcia zarysu zęba - przyjęty jako 0 mówi o tym, że uzębienie tego koła zębatego nie jest korygowane, co cechuje zęby zerowe. Wyznaczony z pomiarów nominalny kąt zarysu równy 25 stopni nie należy do wartości znormalizowanej, którą jest 20 stopni. Moduł badanego koła wynoszący 4,5 także nie jest najczęściej spotykany, ponieważ nie jest to wartość uprzywilejowana w normie dotyczącej kół zębatych. Możliwe, że to koło zębate zostało wykonane dla specjalnego zastosowania.

Pomiar grubości zęba suwmiarką modułową pokazał, że pole tolerancji rzeczywistej zęba mieści się w większości pod linią zerową, ponieważ dolna rzeczywista odchyłka grubości jest ujemna a jej wartość bezwzględna jest ok. dwukrotnie większa od wartości górnej rzeczywistej odchyłki. Jest to spowodowane zapewne koniecznością prawidłowego zazębiania się współpracujących kół zębatych w przekładni.

---