Temat: Istota rachunkowości, funkcje i zasady.

System ewidencji, prezentowania i interpretacji procesów gospodarczych oraz ich skutków w wyodrębnionej jednostce gospodarczej.

Funkcje rachunkowości:

• informacyjna;

• kontrolna;

• analityczna.

Podział rachunkowości:

• rachunkowość zarządcza (menedżerska);

• rachunkowość finansowa (sprawozdania finansowe, dostarcza informacji o sytuacji przeszłej sporządzana na potrzeby zewnętrzne);

• księgowość;

• kalkulacja;

• sprawozdawczość finansowa;

• interpretacja danych sprawozdawczych.

Przepisem prawnym regulującym zasady rachunkowości jest ustawa o rachunkowości
z dnia 29.09.1994 roku.

Podmiotowy zakres rachunkowości.

Zasady rachunkowości:

1. Zasada wiernego obrazu.

2. Zasada ciągłości działania.

3. Zasada kontynuacji działalności.

4. Zasada periodyzacji.

5. Zasada memoriałowa.

6. Zasada ostrożnej wyceny.

Temat: Klasyfikacja aktywów trwałych i obrotowych.

MAJĄTEK - AKTYWA

AKTYWA TRWAŁE (AT) AKTYWA OBROTOWE (AO)

AKTYWA TRWAŁE- składniki trwale związane z jednostką. Jednostka osiąga korzyści ekonomiczne w okresie dłuższym niż 1 rok.

1. WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE:

• koszty zakończonych prac rozwojowych

• nabyta wartość firmy - różnica miedzy ceną nabycia jednostki lub zorganizowanej jej części, a niższą od niej wartość godziwą przejętych aktywów netto.

• nabyte autorskie prawa majątkowe np. programy komputerowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje

• nabyte prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych, oraz zdobniczych

• know-how - wiedzieć jak: wartość informacji uzyskanych przez jednostkę związanych z wiedza przemysłową, naukową, handlową.

RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE:

• środki trwałe - speł. warunki: okres użytkowania jest dłuższy niż 1 rok, są kompletne, do własnych potrzeb jednostki:

• budynki i budowle;

• grunty;

• maszyny i urządzenia;

• środki transportu;

• narzędzia, przyrządy i wyposażenia;

• inwentarz żywy;

• prawo wieczystego użytkowania gruntu;

• własność spółdzielcza, prawo do lokalu mieszkalnego;

• spółdzielcze prawo do lokalu uzytkowego

• nieruchomości - grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budynki, lokale, obiekty inżynierii lądowej i wodnej, własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego.; maszyny, urządzenia techniczne; środki transportu; ulepszenia w obcych środkach trwałych; inwentarz żywy

• środki trwałe w budowie - budowa, montaż, ulepszenie środka trwałego

• NALEŻNOŚCI DŁUGOTERMINOWE (kwoty pieniężne od osób trzecich, czyli dług osób trzecich wobec jednostki) grupa należności wymagalne po 12 miesiącach od dnia bilansowego, należności wynikające z rozrachunków tytułu sprzedanych składników AT w postaci papierów wartościowych, środków trwałych innych.

• INWESTYCJE DŁUGOTERMINOWE: (AT nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych, wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów formie odsetek, dywidend. Płatne i wymagalne lub przeznaczone do zbycia w okresie przekraczającym rok. Od dnia bilansowego lub daty ich wystawienia, założenia , nabycia.

• nieruchomości inwestycyjne i wartości niematerialne i prawne - zostały nabyte z zamiarem uzyskania w przyszłości korzyści ekonomicznych, nie są używane do prowadzenia bieżącej działalności operacyjnej jednostki.

• długoterminowe aktywa finansowe: udziały - wkłady pieniężne lub rzeczowe wniesione przez jedn. do drugiej spółki; akcje - prawo do własności spółki
  i prawo do uczestnictwa w zysku do podziału

• inne długoterminowe aktywa finansowe: weksle, lokaty bankowe o terminie dłuższym niż 1 rok

AKTYWA OBROTOWE - składniki nietrwale związane z jednostką, okres krótszy niż
1 rok

1. RZECZOWE AKTYWA OBROTOWE (ZAPASY) - zasoby majątkowe przeznaczone do zużycia lub sprzedaży:

• materiały - zużywają się całkowicie w procesie produkcyjnym: materiały podstawowe(używane bezpośrednio produkcji, przetwarzane na wyroby gotowe; materiały pomocnicze; paliwa (materiały zużywane na cele technologiczne, energetyczne, gospodarcze); części zapasowe maszyn
  i urządzeń zużywane w czasie ich remontów; opakowanie; odpadki użytkowe nadające się do wykorzystania; inwentarz żywy zakupiony w celu uboju

• produkty w toku - produkty rozpoczęte, nie zakończone

• produkty gotowe - produkty wytworzone przeznaczone do sprzedaży odbiorcom zewnętrznym

• towary - wyroby gotowe przemieszczone z produkcji do handlu w celu ich odsprzedaży odbiorcom zewnętrznym.

• NALEŻNOŚCI KRÓTKOTERMINOWE (stają się wymagalne w okresie nie przekraczającym 12 miesięcy od dnia bilansowego)

• należności od odbiorców - powstałe z tytuły sprzedaży wyrobów gotowych, towarów, usług na zewnątrz jednostki

• należności publiczno-prawne - powstałe z tytułu dotacji lub nadpłaconych instytucjom publiczno-prawnym (ZUS, Budżet Państwa) kwot podatków, składek ubezpieczeń społecznych

• należności dochodzone na drodze sądowej

• należności od pracowników - wypłacone pracownikom i nie rozliczone zaliczki, pożyczki

• pozostałe należności - nadpłacone składki wobec instytucji(Związki Zawodowe, Kasy Zapomogowo-Pożyczkowe, z tytułu odszkodowań do wypłaty przez Zakłady Ubezpieczeniowe

1. INWESTYCJE KRÓTKOTERMINOWE (nabyte aktywa finansowe w celu osiągnięcia zysków ekonomicznych, wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów formie odsetek, dywidend. Są płatne
   i wymagalne lub przeznaczone do zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego):

• krótkoterminowe aktywa finansowe: udziały, akcje przeznaczone do obrotu
  w najbliższym roku, bony skarbowe, obligacje, weksle i czeki obce o terminie wykupu dłuższym niż 3 miesiące, a krótszym niż 12 miesięcy, udzielone pożyczki na okres krótszy niż 1 rok, inne krótkoterminowe aktywa finansowe

• środki pieniężne - do 3 miesięcy: gotówka przechowywana w kasie; na bieżących rachunkach bankowych; czeki, weksle obce płatne w terminie nie przekraczającym 3 miesięcy, lokaty założone na okres krótszy niż 3 miesiące

KAPITAŁY WŁASNE (stanowią równowartość wniesionych przez założyciela jednostki, środki wygospodarowane przez jednostkę w toku jej działalności):

• powierzone (podstawowe) - równowartość wniesionych przez właściciela jednostki środków pieniężnych wkłady rzeczowe (aporty)

• samofinansowania - tworzone z wygospodarowanego toku działalności zysku.

• wynik finansowy: dodatni (zysk netto); ujemny (strata netto)

ZOBOWIĄZANIA (zadłużenie jednostki wobec innych jednostek i osób):

KREDYTY BANKOWE - zobowiązania wobec banku z tytułu kwot pieniężnych oddanych przez bank do dyspozycji jednostki kredytobiorcy

POŻYCZKI - zobowiązania wobec osób fizycznych i prawnych z tytułu kwot pieniężnych oddanych przez pożyczkodawcę do dyspozycji pożyczkobiorcy

ZOBOWIĄZANIA - dług wobec osób trzecich:

• wobec dostawców - z tytułu zakupionych u dostawców materiałów, towarów, środków trwałych

• zobowiązania wekslowe - z tytułu wystawionych weksli własnych

• publiczno-prawne - z tytułu naliczonych i niezapłaconych podatków, ceł, składek na ubezpieczenie społeczne

• wobec pracowników - z tytułu naliczonych i nie wypłaconych pracownikom wynagrodzeń, poniesionych kosztów podróży służbowej

• pozostałe - z tytułu składek na związki zawodowe, wobec PZU, kasy zapomogowo-pożyczkowej

Pasywa dzieli się według różnych kryteriów:

• zapadalności (zobowiązania długo i krótkoterminowe),

• od tego czy pozostają trwale (kapitały własne) czy przejściowo w dyspozycji przedsiębiorstwa

• od tego czy są one pochodzenia własnego czy obcego.

Podział pasywa według źródła pochodzenia zasobów majątkowych

1. Kapitał (fundusz) własny

1. kapitał (fundusz) podstawowy

2. należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna)

3. udziały (akcje) własne (wielkość ujemna)

4. kapitał (fundusz) zapasowy

5. kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny

6. pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe

7. zysk (strata) z lat ubiegłych

8. zysk (strata) netto

9. odpisy zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)

2. Zobowiązania i rezerwy na Zobowiązania

1. rezerwy na zobowiązania

• rezerwa z tytułu odroczonego podatku

• rezerwa na świadczenie emerytalne i podobne:

• długoterminowa

• krótkoterminowa

• pozostałe rezerwy

• długoterminowe

• krótkoterminowe

• zobowiązania długoterminowe

• wobec jednostek powiązanych

• wobec pozostałych jednostek

• kredyty i pożyczki

• zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych

• inne zobowiązania finansowe

• inne zobowiązania długoterminowe

• zobowiązania krótkoterminowe

• wobec jednostek powiązanych

• z tytułu dostaw i usług o okresie wymagalności (do 12 miesięcy / powyżej 12 miesięcy)

• inne zobowiązania krótkoterminowe

• wobec pozostałych jednostek

• kredyty i pożyczki

• zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów

• inne zobowiązania finansowe

• zobowiązania z tytułu dostaw i usług w okresie wymagalności (do 12 miesięcy / powyżej 12 miesięcy)

• zaliczki otrzymane na dostawy

• zobowiązania wekslowe

• zobowiązania z tytułu podatków

• zobowiązania z tytułu wynagrodzeń

• fundusze specjalne

• rozliczenia międzyokresowe

• ujemna wartość firmy

• inne rozliczenia międzyokresowe

• długoterminowe

• krótkoterminowe

Majątek trwały, Aktywa trwałe

1. wartości niematerialne i prawne

2. rzeczowy majątek trwały, środki trwałe

3. finansowy majątek trwały, inwestycje długoterminowe

4. należności długoterminowe

Majątek obrotowy, Aktywa obrotowe

1. zapasy

• materiały

• produkcja niezakończona (półprodukty i produkcja w toku)

• produkty gotowe (wyroby gotowe, usługi)

• towary

2. należności krótkoterminowe

3. finansowy majątek obrotowy, inwestycje krótkoterminowe

• papiery wartościowe

• środki pieniężne

Klasyfikacja pasywów

Aktywa trwałe i obrotowe posiadają swoje źródło pochodzenia w postaci kapitałów (w przedsię­biorstwach prywatnych) lub funduszy (w przedsiębiorstwach państwowych i spółdzielniach).

Kapitały (fundusze) informują, kto i na jakich warunkach finansuje aktywa jednostki. W związku z tym kapitały dzielą się na:

• kapitały własne - podstawowe (równowartość przekazanych aktywów na rzecz jed­nostki przez właścicieli) oraz uzupełniające (powstałe z wygospodarowanego zysku),

• kapitały obce - równowartość powierzonych jednostce środków przez inne pod­mioty niż właściciele.

W zależności od formy własności kapitał własny może występować pod różnymi nazwami (tabela nr 1).

Tabela nr 1. Kapitał własny w różnych formach prawnych przedsiębiorstw

Kapitał	Wybrane formy prawne przedsiębiorstw
		Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością	Spółka akcyjna	Przedsiębiorstwo państwowe	Spółdzielnia
	podstawowy stanowi podstawę działania spółki i materialnej odpowiedzialności wobec wierzycieli	kapitał zakładowy	kapitał zakładowy	fundusz założycielski	fundusz udziałowy
		równowartość wniesionych zgodnie z umową spółki udziałów pieniężnych oraz. aportów (min. 50 000 zł w momencie tworzenia spółki)	równowartość wymienionej w statucie sumy pieniężnej, która podlega wpłaceniu przez, akcjonariuszy (min. 500 000 zł w momencie tworzenia spółki)	równowartość majątku ogólnonarodowego wydzielonego przedsiębiorstwu	równowartość wniesionych udziałów
	kapitał zapasowy	kapitał zapasowy	fundusz przedsiębiorstwa	fundusz zasobowy
uzupełniający tworzony w czasie działania przedsiębiorstwa	utworzenie nie jest obligatoryjne	tworzony z.: - zysku *, - nadwyżki osiągniętej przy emisji akcji powyżej wartości nominalnej, a pozostałej po pokryciu kosztów emisji akcji, - dopłat, które uiszczają akcjona­riusze w zamian za przyznanie szczególnych uprawnień ich dotychczasowym akcjom (o ile te dopłaty nie będą użyte na wyrównanie nadzwyczajnych odpisów lub strat)	tworzony z zysku	tworzony z zysku

*^: Powstaje poprzez przelanie co najmniej 8% zysku za każdy rok obrotowy, dopóki kapitał ten nie osiągnie co najmniej jednej trzeciej kapitału zakładowego.

Jednostka, która nie posiada kapitału własnego, wystarczającego na sfinansowanie zasobów majątkowych, może wykorzystać do tego celu kapitały obce w postaci zobowiązań.

Zobowiązania jest to wynikający z zaistniałych wcześniej zdarzeń obowiązek uregulowania zadłużenia danej jednostki u innej jednostki lub osób. W zależności od przewidywanego ter­minu spłaty zobowiązania dzieli się na: długoterminowe (spłata po upływie jednego roku) i krótkoterminowe (spłata w ciągu roku od dnia bilansowego).

Rezerwy są to zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są jeszcze pewne.
















































Aktywa

Aktywa trwałe

Aktywa obrotowe

Rzeczowe aktywa trwałe

Inwestycje długoterminowe

Wartości niematerialne i prawne

Należności długoterminowe

Rzeczowe aktywa obrotowe (zapasy)

Należności i roszczenia

Inwestycje krótkoterminowe

Środki pieniężne

Krótkoterminowe aktywa finansowe

Dochodzone na drodze sądowej

Środki trwałe

Środki trwałe w budowie

Materiały

Wyroby gotowe

Towary

Produkcja niezakończona

Od odbiorcy

Od pracowników

Publiczno - prawne

Pozostałe

W kasie

Na rachunku bankowym

Inne aktywa pieniężne

PAS Y W A (źródła pochodzenia zasobów majątkowych)

Rezerwy na zobowiązania

1. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

2. Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne:

• długoterminowa

• krótkoterminowa .

3. Pozostałe rezerwy:

• długoterminowe

• krótkoterminowe

ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA

Kapitał (fundusz) podstawowy

KAPITAŁ (FUNDUSZ) WŁASNY

Udziały (akcje) własne

(wielkość ujemna)

Należne wpłaty na kapitał podstawowy

(wielkość ujemna)

Zobowiązania długoterminowe

1. Wobec jednostek powiązanych

2. Wobec pozostałych jednostek:

1. kredyty i pożyczki

2. zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych

3. inne zobowiązania finansowe

4. inne zobowiązania długoterminowe

Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny

Kapitał (fundusz) zapasowy

Zobowiązania krótkoterminowe

1. Wobec jednostek powiązanych

1. z tytułu dostaw i usług o okresie
   wymagalności:

• do 12 miesięcy

• powyżej 12 miesięcy

1. inne zobowiązania krótkoterminowe

• Wobec pozostałych jednostek:

1. kredyty i pożyczki

2. zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych

3. inne zobowiązania finansowe

4. zobowiązania z tytułu dostaw i usług o okresie wymagalności:

• do 12 miesięcy

• powyżej 12 miesięcy

• zaliczki otrzymane na dostawy

• zobowiązania wekslowe

• zobowiązania z tytułu podatków

• zobowiązania z tytułu wynagrodzeń

• inne zobowiązania krótkoterminowe

• Fundusze specjalne

Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe

Zysk (strata) netto

Zysk (strata) z lat ubiegłych

Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego

(wielkość ujemna)

Rozliczenia międzyokresowe

1. Ujemna wartość firmy

2. Inne rozliczenia międzyokresowe:

• długoterminowe

• krótkoterminowe

---