GLIKOZYDY NASERCOWE

Budowa:

część cukrowa (genina) → cz. monosacharydów w liczbie 1 - 5 → warunkuje farmakokinetykę

część acukrowa (aglikon) → pierścień steroidowy + laktonowy → warunkuje dz. na serce

Działanie:

inotropowe (+) → ↑ siły skurczu ⇒ ↑ EF, ↓ wielkości serca, ↓ LVEDP, ↓ ciśnienia żylnego

tonotropowe (+) → ↑ napięcia

luzitropowe (+) → ↑ podatności

chronotropowe (-) → ↓ częstości (↓ automatyzmu)

dromotropowe (-) → ↓ przewodzenia w węźle przedsionkowo - komorowym i pęczku Hisa

batmotropowe (+) → ↑ pobudliwości mm. komór (depolaryzacja k. Purkinjego w fazie spoczynkowej) ⇒ dz. niekorzystne

↑ diurezy i przepływu nerkowego

↑ przepływu wieńcowego

Mechanizm działania:

wiązanie się glikozydów z Na⁺/K⁺ - ATP - azą

⇓

hamowanie Na⁺/K⁺ - ATP - azy

⇓

↑ stężenia Ca w komórce (także hamowanie wiązania Ca w ER i dokomórkowy prąd Ca)

⇓

aktywacja ATP-azy Ca²⁺/Mg²⁺

⇓

skurcz włókien m. sercowego

Dodatkowy mechanizm ⇒ ↓ reaktywności baroreceptorów ⇒ ↓ stężenia NA we krwi

Wpływ na EKG (może sugerować lub maskować zawał)

spłaszczenie lub odwrócenie załamka T

obniżenie odcinka ST

wydłużenie odstępu PR (na skutek zmniejszania przewodzenia)

skracanie odstępu QT (na skutek przyśpieszenia repolaryzacji)

Działania niepożądane:

zaburzenia czynności układu pokarmowego (↓ łaknienia, nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha) → cofają się po 2 -3 dniach po zaprzestaniu stosowania danego glikozydu; przy dłuższym stosowaniu - nadżerki błony śluzowej żołądka

zmiany neurologiczne (bóle głowy, zmęczenie, senność, ogólne rozbicie)

↑ kurczliwości mięśniówki gładkiej macicy, powrózka nasiennego, oskrzeli i pęcherzyka żółciowego (ustępują po lekach spazmolitycznych)

działanie estrogenne - u K: plamienia z pochwy (mogą sugerować raka dróg rodnych), u M: ginekomastia

Zatrucie:

zaburzenia widzenia (przymglenie, zaburzona percepcja kolorów)

zaburzenia rytmu serca: znaczna bradykardia, blok przedsionkowo - komorowy, przedwczesne częstoskurcze nadkomorowe i komorowe, migotanie komór

Przyczyny zatrucia (powodują ↓ eliminacji glikozydów):

stosowanie za dużych dawek

hipokaliemia

hiperkalcemia

hipomagnezemia

niedoczynność tarczycy

Postępowanie w zatruciu:

odstawienie leku

wyrównanie zaburzeń gospodarki wodno - elektrolitowej (KCl + 5% glukoza - wypiera glikozydy)

wyrównanie kwasicy (NaHCO₃): NaHCO₃ (mmol/l) = 1/3 masy ciała x BE

częstoskurcze nadkomorowe ⇒ fenytoina

częstoskurcze komorowe ⇒ lidokaina, fenytoina

znaczna bradykardia, blok przedsionkowo - komorowy ⇒ atropina (0,5 - 3 mg/24h)

ciężkie zatrucia zagrażające życiu ⇒ antytoksyna glikozydu naparstnicy z surowicy baraniej (Digitalis Antibode) 80 mg antytoksyny wiąże 1 mg digoksyny (= 1ng/ml) i digitoksyny (= 10 ng/ml); przed podaniem należy wykonać test uczuleniowy

Wskazania:

przewlekła niewydolność krążenia NYHA III° lub niższego stopnia z współistniejącym migotaniem przedsionków

ostra niewydolność krążenia z wyjątkiem zawału

migotanie przedsionków

P/wskazania:

BEZWGLĘDNE	WZGLĘDNE
blok przedsionkowo - komorowy II i III°, szczególnie z napadami MAS zaciskająca kardiomiopatia przerostowa częstoskurcz komorowy, migotanie komór zespół WPW niewydolność rozkurczowa zawał serca	niewydolność oddechowa niewydolność nerek nadciśnienie tętnicze zespół chorego węzła zat - przeds planowana kardiowersja elektryczna ekstrasystolie komorowe rzadkoskurcz i zaburzenia przewodzenia w czasie stosowania innych leków p/arytmicznych hipokaliemia hiperkalcemia

Interakcje glikozydów z innymi lekami:

Zwiększające wrażliwość	Zwiększające stężenie	Zmniejszające stężenie
kaliuretyki sole wapnia aminy katecholowe glukoza i insulina tyreostatyki kortykosteroidy inhibitory MAO	chinidyna amiodaron heparyna inhibitory ACE cyklosporyna antagoniści Ca NLPZ	rifampicyna cholestyramina metoklopramid sulfonamidy

Dawkowanie: najpierw dawka nasycająca, potem podtrzymująca (na podstawie obrazu klinicznego i zapisu EKG)

Nasycenie szybkie polega na wprowadzeniu pełnej dawki nasycającej w krótkim czasie np. 1 dnia → metoda przydatna w przypadkach, których potrzebny jest pośpiech oraz w migotaniu przedsionków z szybką czynnością komór i w trzepotaniu przedsionków; można je realizować tylko w warunkach klinicznych, bowiem łatwo może dojść do zatrucia

Nasycenie wolne to zastosowanie pełnej dawki nasycającej w ciągu 5 - 7 dni. Lek podajemy początkowo 3xdz. a następnie 2xdz.

Dawka nasycająca:

LBW - należna masa ciała

LBW_M = 50 kg + 2,3 kg/2,5 cm powyżej 150 cm wzrostu

LBW_K = 45 kg + 2,3 kg/2,5 cm powyżej 150 cm wzrostu

F - dostępność biologiczna (1,0 w przypadku podania i.v., 0,7 w przypadku p.o.)

Dawka podtrzymująca:

%_e - % wydalonej dawki w ciągu 24 h

Cl_kr - klirens kreatyniny

kr_st - stężenie kreat.

Dawkowanie: 0,1 - 0,25 mg

Farmakokinetyka

3

STROFANTYNA

ACETYLOSTROFANTYNA

PROSCYLARYDYNA

LANATOZYD C

DIGOKSYNA

DIGITOKSYNA

ACETYLODIGITOKSYNA

najsilniej inotropowo (+)

najsłabiej chronotropowo (-)

słabo wiążą się z białkami (słaba kumulacja, szybkie działanie, krótki T_1/2)

podawane i.v. (nie wchłaniają się przy podaniu p.o.)

wydalane przez nerki

najsłabiej inotropowo (+)

najsilniej chronotropowo (-)

wiążą się z białkami w 99% (kumulacja, długie działanie, długi T_1/2)

dobrze się wchłaniają - podawane p.o.

wydalane przez wątrobę

---