Tolerancja - akceptacja, poszanowanie cudzych poglądów, otwartość, zrozumienie, brak uprzedzeń, postawa pozbawiona przemocy i agresji wobec innych , eliminacja przymusu, pokojowe nastawienie do człowieka, sposób odnoszenia się ludzi między sobą.

Torerale - cierpliwie znosić, wytrzymywać, znosić to, co niewygodne

Potrzeba tolerancji pojawia się w sytuacji, gdy mamy 2 racje osób przekonanych o swoich poglądach, gdy pojawia się różnica wartości. Nie jest pojęciem zimnym, ponieważ wyrasta z rozgrzanych emocji.

Tolerancja jako pojęcie prawne powstała w XVI jako potrzeba łagodzenia konfliktów między grupami wyznaniowymi (Wyspy Brytyjskie)

Tolerancja w XVI w oznaczała zgodę na praktykowanie wedle własnego sumienia własnych obrządków religijnych.

W XVI w nie było nakazu praktykowania jednej religii i istniała tylko tolerancja religijna, a teraz odnosi się do stylów życia, preferencji seksualnych. Ma oznaczać przejęcie się, jest pewna formą zaangażowania, a nie obojętności.

Absurdem jest ograniczanie wolności człowieka w imię tolerancji.

Tolerancja - postawa wykluczająca dyskryminacje ludzi, których postępowanie lub przynależność do grupy może przez większość zostać potraktowana z dezaprobatą.

Może się odbywać na poziomie prawnym jak i w relacjach do drugiego człowieka. Ma gwarantować pokojowe współistnienie i wykluczać przemoc i przymus.

Wolność religijna - polega na prawie do wyznawania wybranej religii bądź niewyznawania żadnej, wykluczając zarówno uprzywilejowanie jak i prześladowania czy dyskryminację na tym tle. Wiąże się z tolerancją i szacunkiem wobec wyznawców innych religii oraz niewierzących.

W sytuacji przestrzegania zasad wolności religijnej niedozwolone jest zabranianie wiernym swobodnego uzewnętrzniania swoich przekonań religijnych, nakłanianie do wyboru wyznania lub łamania zasad już wybranej wiary.

Według Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej kwestia przekonań religijnych w Polsce jest prywatną sprawą każdego obywatela. Zarówno wierzący w Boga, jak i nie podzielający tej wiary są wobec państwa równouprawnieni.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dyskryminacja nie równa akceptacji - poniżenie, wykluczenie ze względu na inność, nie akceptowanie, brak równości, pozbawienie równouprawnienia, , szykanowanie, upośledzenie pewnej grupy ludzi ze względu na pochodzenie, przynależność rasową, klasową, wyznaniową, płeć, orientacje seksualną.

discriminatio - od discriminare, rozdzielenie, rozróżnienie

Antysemityzm jest szczególną formą dyskryminacji rasowej

Ksenofobia nie równa otwartości - wrogość do obcych, niechęć do obywateli jakiegoś narodu

ksenon => obcy, gość, cudzoziemiec, ktoś na siłę wciśnięty

fobos => strach

phobia => termin medyczny oznaczający psychopatę

Ksenofobia jest często powiązana z megalomanią - przekonaniem o wyższości swojego narodu

Dogmatyzm nierówny sceptycyzmowi - ślepe, bezkrytyczne przyjęcie, bez żadnych dowodów dogmatów podawanych przez autorytet

dogmaton => postanowienie władzy zwierzchniej w mieście państwie (polis), teza obejmująca wszystkich adeptów ze szkoły filozoficznej

dogmat => zasada teologiczna podana przez kościół, jako prawda, która wierni maja przyjąć bezdyskusyjnie i bezkrytycznie, przyjęcie czegoś ślepo bez dowodów, podaje go autorytet

pokrewne słowa: ortodoksja, heretyk, heterodoksja (niezgodność z nauka kościoła)

Fanatyzm nierówny obojętności - postawa rozemocjonowana, żarliwość, zaślepienie, zagorzałość, sposób przeżywania własnych przekonań w słuszność własnej wiary, namiętność do szerzenia własnych idei przemocą, namiętność do zwalczania poglądów innych za wszelką cenę

fanaticus => należący do świątyni, natchniony przez bogów, szalony, entuzjastyczny

Szowinizm nie równy kosmopolityzmowi - skrajna forma nacjonalizmu, ślepe uwielbienie własnego narodu i nieposzanowanie, pogarda dla innych

Sposób myślenia:

doxa - sądy ludzkie, mniemanie o czymś, mniemania mogą być różne

episteme - wiedza prawdziwa

olokein - mniemać

Totalitaryzm nie równy demokracji - ustrój, sposób budowania państwa, w którym istnieje jedna ideologia, którą każdy musi przestrzegać

H. Arendt

• autorytaryzm, tyrania, totalitaryzm - ustroje które nie mają nic wspólnego z tolerancją

Autorytaryzm:

hierarchiczna struktura państwa, zewnętrzny autorytet sprawuje władze nad wszystkimi warstwami

Tyrania:

tyran i dyrektor jest źródłem prawa

Totalitaryzm:

ten kto sprawuje władzę jest w centrum

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Jahn Locke - zajmował się teoria poznania, w 1689 r stworzył list o tolerancji -> jeden z najważniejszych tekstów. W XVII wieku doszło do rozłamu kościoła, w imię wiary w Chrystusa zaczęła się rzeź.

„List o tolerancji”

• idea tolerancji jako rozwiązanie konfliktów w Anglii

• każdy chrześcijanin powinien mieć postawę miłości wobec wszystkich nawet tych, którzy wierzą inaczej lub wcale

• ataki na tle religijnym wyrastają z wyższości jednych nad drugimi, a przecież każdy ma coś na sumieniu

• prawdziwy chrześcijan umie zmierzyć się z tym, ze ktoś wierzy po swojemu, używając przemocy łamane są zasady chrześcijan

• lekarstwem na wojny religijne jest tolerancja

• państwo należy rozdzielić od kościoła żeby nie traktować instrumentalnie religii, Locke chciał wyodrębnić 2 przestrzenie, której 2 podmioty zajmą się swoimi sprawami

• Państwo zajmuje się sprawami doczesnymi, a jego celem jest ochrona obywateli, może posługiwać się przymusem w celu ochrony tych dóbr

• nikt z poddanych ani sam Bóg nie uprawnił władzy aby troskała się o duszę i zbawienie poddanych

• wiary nie da się zadeklarować, zmusić poddanych aby wierzyli

• kościół to dobrowolne, wolne i swobodne stowarzyszenie ludzi

• błędem kościoła jest ustanawianie praw, które nie wynikają z pisma św., a sam człowiek wie do jakiej wspólnoty ma przystąpić ponieważ kieruje się rozumem

• wg Locka jesteśmy zobowiązani do tolerancji

• kościół może wykluczyć kogoś ze swojej wspólnoty, może być nietolerancyjny, ale nie może używać przemocy, bo jej może użyć tylko władza publiczna

• osoby wierzące w innego Boga nie mogą stać się ofiarami grabieży ich majątków

• Locke prosi kościół o zaprzestanie nawoływania do grabieży innowierców

• duchowni powinni zając się nawracaniem do pokoju

• obowiązki władzy w praktyce tolerancji: nie może troszczyć się o ludzkie dusze używając swojego autorytetu, „ w brew czyjejś woli nawet Bóg go nie zbawi” - wiara jest sprawą należącą do wolności człowieka

• W państwie nie można tolerować: siły, przymusu, dogmatów wrogich społeczeństwu, które uniemożliwiają bycie w dobrej kondycji społ., postaw które głoszą że władza jest łaska od Boga, że z heretykami nie warto dyskutować bo nie są tego godni, kościoła, który czyni wyznawców poddanymi, cudzoziemskiego króla, postaw ateizmu (element niepewny)

• tolerancja to prawo dawania świadectwa swojej wierze, prawo wierzących do udziału w życiu publicznym

• przyczyną wojen i konfliktów nie była różnica poglądów, a brak tolerancji, brak prawa człowieka do wolności jego sumienia

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Weiler „Chrześcijańska Europa”

• amerykański żyd, prawnik, konstytucjonalista, pyta czym jest współczesna Europa jeśli chodzi o dziedzictwo?

Jego zdaniem Europa wyrasta z dziedzictwa chrześcijańskiego. Weiler odwołuje się do empirii, doświadczenia.

• Autor wyciąga wniosek, że wolność religijna składa się w zielu nurów, jednakże katolicyzm uważa za jedną z najbardziej reprezentatywnych religii.

• Europa powinna postawić sobie za cel poczucie tożsamości, ponieważ pominięcie religii w konstytucji, preambule pokazuje stosunek Europy do religii w ogóle - spowodowało odsunięcie religii od spraw państwa co może wpływać na tożsamość.

• Jeżeli w preambule jakiegoś państwa znajduje się jakakolwiek relacja między państwem, a kościołem, to preambuła europejska również powinna dla takiej relacji miejsce znaleźć.

• to, że Europa odrzuca relacje państwo-kościół jest wina współczesnych chrześcijan, którzy sprawiają wrażenie jakby zamkniętych w getcie, ten kto czuje obecność tradycji religijnej - wycofuje się

• współcześni chrześcijanie nie potrzebują ukazywać swojej religijności aby ukazać swoja tożsamość

Współczesne państwa są neutralne i nie rozstrzygają religijności, myślenie polityczne nie ukazuje różnicy między tym co neutralne, a tym co laickie. Wg Weilera podejście takie jest związane z wyborem pewnej opcji:

w UE neutralność to laickość => to powoduje, że to powoduje, że wybieramy po między 2 opcjami: między możliwością religijną, a laicką.

Preambuła w obecnym kształcie mówi nam, że współcześnie Europa jest wolna od religii, a wg Weilera powinna być wolna do religii. Konstytucje polska stawia za wzór.

Agnostycyzm - nie rozstrzyganie tego co jest, pozwolenie na własne rozstrzygnięcia.

Agnostycyzm jest punktem wyjścia, pozwalającym połączyć wierzących i niewierzących. Wolność możemy sobie gwarantować tylko wtedy, gdy powiemy kim jesteśmy.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

5 zasad wg Lutra, którymi powinien kierować się czlowiek:

1. sola scriptura - samo pismo

2. sola fide - sama wiara

3. sola gratia - sama laska

4. solus Christus - sam chrystus

5. solum verbum - samo zło

Kalwin: predestynacja - jest się do czegoś przeznaczonym bez względu na to co się czyni

Wg Kalwina wierzący są skazani na zbawienie.

W XVI wieku reformacja kościoła dociera do Polski.

1517 r Luter wiesza swoje tezy na drzwiach katedry

1530 r pojawia się mały katechizm Lutra w Polsce

Antytrynitare => Arianie - Bracia polscy (przybyli z Francji) - wspólnota religijna, która zrodziła się na gruncie reformacji; wcześniej byli protestantami. Wg nich Luter i kalwin byli zbyt zachowawczy. Pozostawili po sobie Dogmat Św. Trójcy. Arianie uważają że w Piśmie Św. nie znajdziemy wytłumaczenia Trójcy Św. Najważniejszym wzorem dl człowieka wierzącego jest Chrystus. Nie chcieli oni podlegać osądom sądów świeckiech, a przynależącym do ich wspólnoty. Znany Arianin to Szymon Budny - jeden z pierwszych tłumaczy Nowego testamentu na j. polski

1573 r konfederacja warszawska nadaje prawo szlachcie do wyznawania przez siebie dowolnej religii. szlachta pomogła w tworzeniu systemy polskiego na zasadach tolerancji.

1505 r po tym jak szlachta uzyskała gwarancje do nietykalności osobistej otrzymała prawo do udziału w podejmowaniu decyzji politycznych (nihil novi).

1572 rzeczywiste sądownictwo

1609 prawo do swobodnej wypowiedzi - podstawy ustrojowe do zaistnienia tolerancji w Polsce

Paweł Wlodkowic - prekursor polskiej tolerancji

Andrzej Frycz Modrzewski - religia jest źródłem moralności człowieka, miejsce kościoła i religii w państwie musi być zagwarantowana politycznie (pomija on wątek o religii i wierze)

Andrzej Wolan - nazywano go papieżem kalwinistów litewskich, napisał „Dzieło o wolności politycznej / obywatelskiej”, wg niego wolność musi być gwarantowana przez prawo. Nie ma wolności tam gdzie nie istnieją prawa.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Oriana Fallaci „Wściekłość i duma” (Islam)

• obecnie mamy doczynienia z konfliktem 2 cywilizacji, gdzie c. islamska dąży do zniszczenie c. europejskiej

• wg Fallaci wszystkie wartości europejskie są zagrożone przez Islam

• Europa jest kulturą samobójców i to jest swego rodzaju pułapką poprawności politycznej

• ona pluje na muzułmanów i ich nienawidzi

• oskarża polityków europejskich o lenistwo i tchórzostwo, ponieważ nikt nie potrafi wprost powiedzieć, że Europa wniosła więcej do kultury niż Muzułmanie

• gdyby islamistów zniszczono świat by nie zapłakał

• jeśli pozwolimy aby granice były otwarte na muzułmanów to zniszczymy Europę

• idea tolerancji jest sprzeczna z kulturą muzułmańską

• Jedyne co można zrobić dla Europy to wyrzucić ich z niej

• największy problem w polityce polega na tym, że ci, którzy przyjeżdżają nie maja żadnych ograniczeń, a tylko prawa

• otwartość Europy na każdego stanowi dla niej zagrożenie

• tolerancja nie jest pokojową formą budowania egzystencji między ludźmi.

Fallaci wpisuje się w teorię 2 cywilizacji Samuela Huntingtona, które nie maja ze sobą nic wspólnego. Huntington twierdzi, że politykę zdominują w przyszłości starcia między cywilizacjami. Przyszłe konflikty zbrojne będą się toczyć nie między państwami, ale między cywilizacjami. Źródłami konfliktów międzynarodowych staną się różnice kulturowe, wywodzące się z podziałów religijnych. Współczesny świat zmienia się w arenę walki i rywalizacji między dziewięcioma głównymi cywilizacjami.

Fallaci jest radykalna jak nasze Radio Maryja, atakuje wszystkich - premiera Włoch, papieża Benedykta II

Toriq Ramadan - muzułmanin europejski, luter umiarkowanych muzułmanów

• Europa musi otworzyć oczy, ale nie tak jak chce tego Fallaci - ma zacząć zauważać, że na jej terytorium żyją muzułmanie, którzy są wykształconymi ludźmi, a religia nie jest dla nich głównym punktem odniesienia

• we Francji każdy problem muzułmanów jest islamizowany, a to nie jest właściwe podejście

Tezy Ramadana:

1. Muzułmanie zamieszkujący Europę będą źródłem reformacji, odnowienia islamu na świecie. Stanie się tak dlatego, że:

• muzułmanie europejscy maja kontakt ze wszystkimi muzułmanami na świecie poprzez co mogą szerzyć swój pogląd na kulturę islamu, np. kobiety odwołując się do Koranu mówią o swoich problemach

• ci którzy są w europie musza się przebić przez tych rdzennych ziomków

• muzułmanie nie znają pojęć jak suwerenność, wolność polityczna, a umiarkowani muzułmanie chcą pokazać możliwość funkcjonowania państwa świeckiego

• podstawą jest rozłam państwa od kościoła

2. Należy spojrzeć na Islam jak na religie uniwersalną, tak jak patrzymy na Buddyzm czy Chrześcijaństwo. trzeba mówić o islamie jak o religii współgrającej z obywatelskością, widzieć w Islamie coś wewnętrznego dla społeczeństwa.

Ramadam mówi, że tolerancja jest błędem, ponieważ nie ma w niej wartości pokojotwórczych, nie prowadzi do dialogu. Drogą do porozumienia jest wzajemne poznanie się Europy i muzułmanów, a nie tolerancja.

Krytyka muzułmanów (Ramadan)

1. terroryzm - przemocy nie można uzasadnić dominacja europejskich gospodarek

2. muzułmanie, przyjmujący rolę ofiar, wyklętych - nigdy nie będą wolni i samodzielni od interesów europejskich

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Tolerancja, a dyskryminacja, prawa człowieka.

Martin Luter King „Miałem sen....” 1964 rok.

Mowa o równości wszystkich ludzi, sprzeciw domagający się zakończenia braku tolerancji.

Prawa człowieka są sposobem na walkę z dyskryminacją

Hugo Grotius (1583 - 1645) - kalwin, holender, teoretyk koncepcji filozoficznych, postać renesansowa. Stworzył teorię prawa neutralnego w „O prawie wojny i pokoju”

• przedstawił etykę wojny jako wojny sprawiedliwej (w przypadku obrony kraju lub religii)

• w nowy sposób zainicjował myślenie o prawie naturalnym

Prawo naturalne - zastanowienie się nad natura człowieka, który posiada pewną naturę, niezmienne typowo ludzkie wartości, wartości które posiadamy określają sposób naszego postępowania. Z niezmiennej natury człowieka wynikają prawa moralne naszego postępowania.

Natura -> człowiek -> istota człowieka

/ \

biologia niezmienna wartość człowieka

(cielesność) \

sposób postępowania

Skłonności człowieka które ukazuję w nas wymiar ponad doczesny:

• do zachowania życia, które jest darem o który trzeba dbać

• popęd seksualny - potrzeba przekazywania życia

• dzielenie się prawdą

Prawda jest elementem naszego życia i wynika z naszej natury. Każdy z nas dąży do życia w społeczeństwie, w którym jest prawda.

Z tych skłonności płyną normy i reguły naszego postępowania

To prawo naturalne jest uzasadnione przez słowo Boże, a zasady ludzkiego postępowania wynikają z wiary.

Grotius uważa, że:

• do odkrycia praw człowieka nie potrzebna jest wiara, a logiczne myślenie.

• prawo naturalne jest kwestią objawienia, a racjonalizm rozumu.

• człowiek przez to, że ma określona naturę na prawo do swojego określonego życia, a nie obowiązek.

• każdy z nas ma prawo do prawdy, do wolnego sądzenia, dzielenia się prawdą.

• nikt nie może nam wmawiać jakiejś prawdy, a my mamy prawo dana prawdę poznać.

Można prawo naturalne uzasadnić na 2 sposoby:

1. odnosząc się do Boga

2. odnosząc się do racjonalizmu

Skoro istnieją prawa człowieka to nie można tolerować ich nietolerowania, dyskryminowania. Większość praw człowieka znalazła swoją moc w przepisach prawa. Formuły praw człowieka znajdziemy w różnych artykułach konstytucjonalnych. Ludziom przysługuje prawo do życia, wolności i szczęścia. Aby respektować prawo potrzebne jest państwo. Prawa stanowią warunek dobrego zarządzania. Władza daje sobie prawo do ograniczania praw, wyraźnie rozdziela prawa obywatelskie od praw człowieka. Jeśli jakieś prawo jest dane od Boga to nikt nie jest w stanie nam go odebrać, a prawa ugruntowane w racjonalności można zmieniać i modyfikować.

Artykuł Marty Nusbal - każdy z nas ma obowiązki, ale ma tez prawa

Małżeństwa homoseksualne - zagrożenie czy nie?

• amerykańska debata na temat małżeństw homoseksualnych.

• małżeństwo to swego rodzaju umowa społeczna

• z perspektywy zasady moralności i równości nie ma prawa zapisanego w konstytucji, ani sensownego argumentu, że związki partnerskie powinny być zakazane

• przeciwko może być to że takie homo małżeństwa rozbija instytucje małżeństwa i pozbawią sensu rodzinę oraz fakt że nie mogą się prokreować

• małżeństwo może zawrzeć każdy nawet 70-latkowie, którzy też nie będą mogli się prokreować

• dyskusja na temat przepisów prawa powinna się odbywać ponad prawami stawianymi przez Boga, bądź też ideologię

• wg Nusbal jeśli państwo nie przyjmie prawa do małżeństw homo. to takie państwo będzie państwem nie respektującym prawa obywatelskie.

8

---