Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach

PROJEKT

Temat: Cele i znaczenie zrównoważonego rozwoju technologicznego

Opracował:

Jan Wielik

Spis treści

Wstęp

Stan obecny i potrzeba segregacji

Cele projektu

Opis projektu

Etapy projektu

Odbiorcy działań

Uczestnicy

Proponowany zakres

Zasady organizacji systemu

Etap minitoringowy

Możliwe bariery dla wdrożenia systemu

Możliwości wsparcia dla realizacji projektu

Koordynacja systemu

Dotychczasowe działania

Plan akcji promocyjno-edukacyjnej

Monitoring wdrożonego systemu

Twórcy i wykonawcy projektu

Realizacja projektu

- Organizacja

- Obszary wdrażania systemu

- Kontenery i pojemniki

- Oferty firm dotyczące pojemników

- Rozstawianie pojemników na osiedlu

Kosztorys projektu

Harmonogram działań

Wstęp

Przedmiotem opracowania jest projekt określający cele i znaczenie zrównoważonego rozwoju technologicznego.

W koncepcji trwałego rozwoju zrównoważonego jest kreowany zarówno przez użyteczności produkowanych dóbr (przy jednoczesnym zużywaniu zasobów odnawialnych i nieodnawialnych), jak i użyteczności bezpośrednich oddziaływań środowiskowych, które są zależne bezpośrednio od stanu środowiska. Z kolei stan środowiska jest uzależniony od ingerencji w jego funkcjonowanie, w tym składowanie materiałów poprodukcyjnych i pokonsumpcyjnych, czyli odpadów.

Zasady zrównoważonego rozwoju w gospodarce z odpadami.

System gospodarki odpadami komunalnymi, zgodny z zasadami zrów­noważonego rozwoju, powinien uwzględniać następujące aspekty:

Ekologiczne - wzorować się na zamkniętym obiegu ma­terii w przyrodzie, co zmniejszy zapotrzebowanie na surowce nieodna­wialne i energię. W praktyce takie podejście ma odzwierciedlenie w hie­rarchii postępowania z odpadami, np. zapobieganie powstawaniu odpadów ma wyższy priorytet niż odzysk. Postępowanie takie wymaga także wspar­cia władz publicznych dla wprowadzania czystych technologii.

Instytucjonalne - kluczową rolę w systemach gospodarki odpadami komu­nalnymi odgrywają władze publiczne (w większości wypadków są to wła­dze gminne). Powinny one zachować kontrolę nad kluczowymi kwestiami dotyczącymi funkcjonowania systemu, a przede wszystkim powinny być odpowiedzialne za:

- przejrzysty system wydatkowania środków publicznych przeznaczonych na gospodarkę odpadami komunalnymi,

- ścisłą kontrolę nad skutkami środowiskowymi oraz wpływem na zdro­wie ludzi, sposobów postępowania z odpadami.

Finansowe i ekonomiczne - podstawą funkcjonowania systemów gospo­darki odpadami komunalnymi powinna być pełna analiza kosztów i korzy­ści funkcjonowania. Systemy zbiórki i unieszkodliwiania odpadów powin­ny być oparte na zasadzie „zanieczyszczający płaci", co oznacza pełne po­krycie kosztów funkcjonowania.

Społeczne - wsparcie i akceptacja proponowanych rozwiązań jest zagad­nieniem kluczowym dla wdrożenia stabilnego i skutecznie działającego systemu gospodarki odpadami komunalnymi. Zaangażowanie społeczeń­stwa może przyczynić się do bardziej odpowiedzialnego zachowania, pod­nieść poziom świadomości ekologicznej i podwyższyć poziom skłonności do ponoszenia opłat za korzystanie z systemu.

Techniczno-organizacyjne - istotny wpływ na sposób zaprojektowania i wdro­żenia systemu gospodarki odpadami komunalnymi mają dostępne opcje technologiczne. Proces formułowania systemu wymaga podejścia kom­pleksowego - nie ma jednego uniwersalnego rozwiązania, każda sytuacja musi być analizowana indywidualnie i w zależności od niej powinna być wybrana odpowiednia technologia.

Polityczno-prawne - władze publiczne w trakcie planowania i tworzenia uregulowań dotyczących gospodarki odpadami powinny zwrócić szczegól­ną uwagę na:

- tworzenie przejrzystych, jednoznacznych oraz możliwych do wdrożenia uregulowań prawnych,

- wspieranie zaangażowania organizacji pozarządowych i sektora pry­watnego,

- wspieranie decentralizacji finansowania i zadań dotyczących gospodarki odpadami.

Definicja

Gospodarka odpadami - jest to zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów, w tym również nadzór nad takimi działaniami oraz nad miejscami unieszkodliwiania odpadów (Dz. U. 2007 r. Nr 39 poz. 251).

Odpady komunalne (bytowe) - to stałe i ciekłe odpady powstające w gos­podarstwach domowych, w obiektach użyteczności publicznej i obsługi ludności, w tym nieczystości gromadzone w zbiornikach bezodpływowych, porzucone wraki pojazdów mechanicznych oraz odpady uliczne, z wyjątkiem odpadów niebez­piecznych z zakładów opieki zdrowotnej i zakładów weterynaryjnych (Dz. U. 2007 r. Nr 39 poz. 251).

Odpady biodegradowalne - są to odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów (Dz. U. 2007 r. Nr 39 poz. 251).

Istnieje wiele definicji rozwoju zrównoważonego i żadna nie jest do końca precyzyjna - wg profesora Stefana Kozłowskiego: „Ekorozwój to kreowanie rozwoju bez destrukcji zasobów przyrody”

Technologia jest to:

- nauka o procesach wytwarzania lub przetwarzania surowców, półproduktów i wyrobów. W zależności od rodzajów otrzymywanych produktów rozróżnia się między innymi technologię: metali (stali, metali nieżelaznych, itp.), drewna, tworzyw sztucznych, budowy maszyn. Zależnie od stosowanych metod wyróżnia się: technologię chemiczną, obejmującą zmiany składu materiału oraz technologię mechaniczną, obejmującą metody i struktury materiałów, połączone ze zmianą niektórych własności fizycznych. W licznych działach technologii występują zarówno procesy technologii mechanicznej, jak i technologii chemicznej.

- zestawienie przebiegów operacji technologicznych (instrukcje, wykresy, rysunki), które należy wykonać, aby otrzymać określony produkt.

Analiza stanu istniejącego

Stan obecny i potrzeba segregacji

Skład grupowy odpadów komunalnych

Skład grupowy odpadów komunalnych, stanowi cenne źródło informacji o odpadach, mianowicie, pozwala na ocenę celowości stosowania odzyskiwania poprzez selektywne gromadzenie. Opierając się na składzie grupowym można w przybliżeniu określić właściwości paliwowe odpadów, a także ich przydatność do kompostowania.

Analizując skład grupowy odpadów komunalnych, można wyróżnić cztery zasadnicze grupy:

• realnie traktowane, jako surowce wtórne takie jak papier, tworzywa sztuczne, szkło, metale, tekstylia, stanowiące ok. 30% masy odpadów,

• rzadko traktowane, jako surowce wtórne odpady kuchenne z przygotowania posiłków, resztek pożywienia, odpady z ogrodów itp., stanowiące aż ok. 40-60% masy odpadów,

• nie rozważane, jako potencjalne surowce wtórne odpady paleniskowe z ogrzewania sezonowego mieszkań, głównie popiół i żużel, stanowiące od 20% a nawet 80%-90% masy odpadów zbieranych z terenów, w których dominuje o jednorodzinny typ zabudowy w ciągu całego roku.

• pozostałe, których udział waha się w granicach w zależności od typu środowiska od 10-30%,

Analizując właściwości fizyczne-skład grupowy odpadów komunalnych teoretycznie można przy właściwie rozwiązanym systemie gospodarki odpadami odzyskać (zredukować) od 50- 70% masy zbieranych odpadów i powtórnie je wykorzystać.

Przykładowo podczas miesięcznej obsługi Spółdzielni Mieszkaniowej X na terenie zasobów, której prowadzona jest selektywna zbiórka (system dzwonowy -szkło, plastik ) i liczbie mieszkańców ok. 6500 osób odbieranych jest ok. 300Mg odpadów komunalnych, które przy obecnie stosowanym systemie gospodarki odpadami trafia na składowisko odpadów komunalnych.

Natomiast podczas miesięcznej obsługi 1000 posesji indywidualnych, gdzie prowadzona jest selektywna zbiórka (system workowy - szkło, plastik) odbieranych jest ok. 25-30Mg odpadów, z czego od 70-90% to odpady z palenisk domowych.

Powstaje wiec pytanie, w jaki sposób rozwiązać-zaplanować system gospodarki odpadami, aby odzyskać zawarte w odpadach komunalnych surowce wtórne, a pozostałe unieszkodliwić w inny sposób niż składowanie na składowisku.

W Polsce ustawa o odpadach z dnia 27.04.2001 (Dz. U. 2001 nr 62 poz. 628) wprowadza obowiązek prowadzenia odzysku i recyklingu. Zakłada zasadę prewencji, według której, należy ograniczyć zarówno ilość, jak i szkodliwość powstających odpadów w największym możliwym stopniu.

Koszty i opłaty

Cena są następujące:

- jednorazowe opróżnianie pojemnika wraz z dzierżawą 120 l - 16,80 zł

- jednorazowe opróżnianie pojemnika wraz z dzierżawą 1100 l - 59,90 zł

- dzierżawa pojemnika, (120 litrów) - 2,50 zł

- dzierżawa pojemnika, (1100 litrów) - 22,00 zł

Podane ceny obowiązują w roku bieżącym. Ceny w roku następnym, tj. 2010 roku mogą ulec zmianie.

Zasady wprowadzania selektywnej zbiórki

Cel projektu

Celem opracowania niniejszego projektu jest zastosowanie odpowiednich technologii dla realizacji zasad zrównoważonego rozwoju w gospodarce z odpadami na terenie Spółdzielni Mieszkaniowej „Dom”, co umożliwi celowe i efektywne wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów. W ostatnim etapie ma również współpracę z sąsiadującymi właścicielami posesji. Ma być poprzedzony akcją edukacyjną, mającą na celu zapoznanie mieszkańców i osób przebywającym na terenach zarządzających przez spółdzielnię do włączenia się do planowanych działań.

Planowany system selektywnej zbiórki odpadów

1. „Pilotażowy” - ustawienie 30 pojemników selektywnej zbiórki plastiku ze względu na częściowe rozwiązanie problemów segregacji. Planowany okres wdrożenia przewidywany jest do 1 września 2009 roku.

2. Ustawienie 30 pojemników do selektywnej zbiórki szkła.

Wykazanie efektów selektywnej zbiórki plastiku.

Przewidywalny okres - 1 marzec 2010 roku.

3. Zakup i ustawienie pojemników do selektywnej zbiórki surowców plastik i szkło dostępnych dla wszystkich mieszkańców Spółdzielni Mieszkańców „Dom”.

Wykazanie efektów selektywnej zbiórki plastiku i szkła.

Termin realizacji 1 wrzesień 2010 roku.

4. W zależności od powodzenia wprowadzenie pojemników na odpady biodegradowalne.

Wykazanie efektów selektywnej zbiórki plastiku i szkła.

Termin realizacji 1 kwiecień 2011 rok.

Odbiorcy działań

- mieszkańcy spółdzielni

- pracownicy spółdzielni

Uczestnicy

- Spółdzielnia Mieszkaniowa „Dom”

- Samorząd mieszkańców

- Organizacja Odzysku „Czyste Środowisko”

- Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych

- Media: Gazeta lokalna, radio Puls, telewizja Sfera (część promocyjna - edukacyjna)

- Urząd gminy

Proponowany zakres segregacji

- plastik

- szkło

- odpady biodegradowalne

Zasady organizacji systemu

1. Dostawienie na terenie pojemników (dzwonów) do selektywnej zbiórki odpadów w placykach gospodarczych.

2. Ustawienie dodatkowych pojemników przy szkołach i przedszkolach na terenach zarządzających przez SM „Dom”.

NADZÓR NAD REALIZACJĄ PROJEKTU

Możliwe bariery dla wdrożenia systemu

- opór mieszkańców

- opór dozorców

- brak zapewnionych środków finansowych

Możliwości uzyskania wsparcia do realizacji projektu

- SM „Dom”

- Fundusze Unijne

- Urząd gminy

- Bank Ochrony Środowiska

- Prywatni sponsorzy

Koordynacja systemu

Do zadań twórców projektu dotyczących koordynacji proponowanego systemu, należałoby:

- zaprojektowanie plakatów

- kontakty z fundacjami

- organizowanie akcji promocyjno - edukacyjnej

- kontakty z administratorami budynków okolicznych

- stworzenie strony internetowej

- monitorowanie funkcjonalności wdrożonego systemu

- opracowanie ankiety dotyczącej skuteczności segregacji

- opracowanie raportu z realizacji zadań

Dotychczasowe działania

Do chwili obecnej twórcy projektu wykonali następujące zadania:

- zdobycie informacji dotyczących dotychczasowego systemu gospodarki odpadami na terenie województwa także organów administracyjnych za nią odpowiedzialnych.

- zdobycie informacji z PUK, związanych z zakresem usług wykonywanych przez tę firmę

- rozeznanie się w sprawie ofert na rynku dotyczących pojemników na odpady.

- nawiązanie kontaktu z firmą obierającej surowiec „Recykling” gotowej odbierać nieodpłatnie posegregowane

- nawiązanie kontaktu z firmą Organizacja Odzysku „Czyste Środowisko”, chętną wesprzeć akcję materiałami edukacyjnymi

- nawiązanie kontaktu z Fundacją „Nasza Ziemia” gotową wesprzeć przedsięwzięcie

- nawiązanie kontaktu z osobami współpracującymi z prasą

- zaplanowanie przebiegu i organizacji przedsięwzięcia na terenie SM „DOM”.

- konkurs plastyczny na plakat dla młodzieży „Czyste środowisko to lepsze jutro” w dniach 12-17 wrzesień 2009 roku (zorganizowanie wystawy prac)

- stworzenie strony internetowej: www.segregujmy.odpady.pl, informującej o celach i założeniach akcji oraz kolejnych krokach realizacji projektu

- stworzenie adresu mailowego: [e-mail], w celu kontaktu ze wszystkimi zainteresowanymi osobami,

- zaprojektowanie ulotek, promującej akcję i wydrukowanie ich w liczbie 10 000 sztuk

- wyszukiwanie możliwych źródeł wsparcia finansowego akcji.

Nadzór nad wdrożonym systemem

Do zadań wchodzących w skład monitoringu funkcjonalności wdrożonego systemu należałoby sprawdzanie, czy i w jakim stopniu odbywa się selektywna zbiórka odpadów a także przeprowadzenie ankiety po wprowadzeniu segregacji w SM „Dom”. Pomysłodawcy projektu oferują się prowadzić taki monitoring.

Twórcy projektu:

Jan Wielik

Koordynatorzy:

Wykonawcy:

Realizacja projektu

1. Organizacja

Odpady nieposegregowane odbierane będą tak jak dotychczas odpłatnie przez firmę PUK. Odpady posegregowane (szkło, plastik, odpady biodegradowalne) odbierać będzie odpłatnie firmę PUK, która dostarczy na zasadzie dzierżawy pojemniki odpadów.

2. Kontenery

- ograniczenie ilości pojemników na odpady komunalne niesegregowalne,

- wybranie odpowiednich pojemników we współpracy z PUK : SSI Schäfer Sp. z o.o. (http://www.ssi-schaefer.com.pl/), Otto (Poland) Sp. z o.o. (http://www.otto.com.pl/), Meva - Pol Sp. z o.o, ([e-mail]), ACU Composites

Na podstawie możliwości sprzętowych oraz funkcjonalności ustalono, że propozycje zarówno cenowe jak i jakość oferowanych pojemników są najkorzystniejsze w firmie Otto (Poland) Sp. z o.o.

Proponowane pojemniki na odpady:

9.4.2.2. Naklejki:

Na pojemniki do selektywnej zbiórki odpadów

Dostępne:
-szkło kolorowe, makulatura, metal i tworzywa sztuczne
Firma wykonuje również inne rodzaje naklejek na zamówienie

cena: 4 + VAT 22% = 4 + 0,88 = 4,88 PLN (za naklejki w formacie A5)

6 + VAT 22% = 6 + 1,32 = 7,32 PLN (za naklejki w formacie A4).

9.4.3. Warianty zakupu:

Ze względu na różne ceny, ale także walory estetyczne proponowanych pojemników, proponowane są 4 warianty zakupu różnych typów pojemników:

1. Wariant nr 1 (pojemniki tylko typu Rb S021 + K009 + naklejki A4)

2. Wariant nr 2 (pojemniki typu S016 + K009 + naklejki A4)

3. Wariant nr 3 (pojemniki typu Trio (S020) + K009 + naklejki A4)

Rozmieszczenia pojemników

Zgodnie z punktami na niesionymi na załączonej mapce.

Kosztorys projektu

1. Przy zakupie zestawów pojemników reprezentatywnych

Łączna liczba kompletów pojemników do segregacji odpadów to około 40 kompletów (w tym 8 zestawów pojemników reprezentatywnych) oraz 2 borowiki. Poniżej opisane są koszty w przypadku zakupu pojemników reprezentatywnych oraz pojemników typu borowik, w przypadku zakupu różnych wariantów trzech różnych typów pojemników (p. pkt. 9.4.3.). Zakup tych pojemników nie jest niezbędny, gdyż firma DISONI Trade House Sp. z.o.o. dostarczy nieodpłatnie pojemniki do segregacji, jednakże jest wart rozważenia w przypadku otrzymania wsparcia finansowego od fundacji i sponsorów.

1. Wariant nr 1 (pojemniki tylko typu Rb S021 + K009 + naklejki A4)

Suma: 2030,08 PLN

2. Wariant nr 2 (pojemniki typu S016 + K009 + naklejki A4)

Suma: 7534,72 PLN

3. Wariant nr 3 (pojemniki typu Trio (S020) + K009 + naklejki A4)

Suma: 2801,12 PLN

10.2. Koszty akcji edukacyjnej

Planowany koszt akcji promocyjno-edukacyjnej wynosić będzie prawdopodobnie pomiędzy 500 - 700 PLN.

10.3. Koszty łączne

Koszty łączne całego projektu stanowi suma wydatków jednego z pierwszych trzech wariantów, wariantu dodatkowego (jeżeli będzie brany pod uwagę), kosztów akcji promocyjnej, a także zakupu naklejek na pojemniki na zużyte ręczniki papierowe w toaletach Wydziału Biologii. Koszt tych naklejek wynosiłby około 250 PLN. Istnieje możliwość pominięcia tego dodatkowego wydatku, poprzez umieszczenie na pojemnikach napisu: ”tylko papier”.

Szacowane, ewentualne koszty wahają się więc od 2900 do 8400 PLN, odpowiednio dla wariantu (tab.1.).

Tab. 1. Szczegółowy kosztorys proponowanych wariantów.

Rodzaj produktu		Cena szt/PLN	Zestaw (3 pojemniki)	Proponowana ilość	Koszty (PLN)
Pojemniki	RB S021 (25L)	32,94	98,82	8	790,56
	S016		786,9	8	6295,2
	S020	195,2		8	1561,6
	Borowik K009	597,8		2	1195,6
Nalepki (A5)		4,88		50	244
Nalepki (A4)		7,32		6	43,92
akcja promocyjna		500-700		1	500-700
SUMA (+/- 100)					Nr.1. 2874,08
					Nr.2. 8378,72
					Nr.3. 3645,12

11. Harmonogram działań

W przypadku pojemników z DISONI Trade House Sp. z.o.o. dostawa kontenerów następuje w ciągu kilku dni od zamówienia.

Zamówienie na pojemniki firmy Abrys Technika Sp. z o.o. można wykonać telefonicznie lub wykorzystując formularz na stronie internetowej. Zostanie wykonana wycena oraz określony czas dostawy, który waha się pomiędzy tygodniem (dla artykułów, które są na stanie) do 6 tygodni (artykuły, które zostaną sprowadzone na zamówienie). Od chwili otrzymania towaru i faktury zamawiający ma do 14 dni na wykonanie przelewu na konto firmy Abrys Technika Sp. z o.o.

Ponieważ nie otrzymaliśmy jeszcze środków finansowych a czas wprowadzania przedsięwzięcia bardzo się wydłuża, proponujemy podpisać umowę z DISONI Trade House Sp. z.o.o. i wstawić zwykłe zestawy do segregacji. Po otrzymaniu wsparcia, co sądzimy nastąpi w przeciągu trzech miesięcy (czyli prawdopodobnie w marcu 2007) można by zakupić pojemniki reprezentatywne, w zależności od kwoty dofinansowania z danego wariantu.

Na podstawie analizy powyższych danych możliwe jest zagospodarowanie odpadów do wtórnego wykorzystania.

Dla ograniczenia deponowania odpadów komunalnych należy:

- wprowadzić selektywną zbiórkę surowców wtórnych, co powinno zminimalizować znacznie ilości odpadów deponowanych na wysypiskach,

- kompostować odpady biodegradowalne.

Dla realizacji tych celów należy:

- zakupić odpowiednie pojemniki do zbiórki surowców wtórnych oraz masy biodegradowalnej uwzględniając wykorzystanie posiadanego sprzętu,

- zapewnić odbiór pozyskanych surowców.

Powyższe działania pozwolą nam na realizację następujących aspektów zrównoważonego rozwoju :

Ekologiczny - ograniczenie składowanych odpadów na wysypiskach, pozyskanie surowców wtórnych, których powtórne wykorzystanie pozwoli nam zmniejszyć zapotrzebowanie na surowce nieodna­wialne i energię.

Instytucjonalne - współpracować z władzami gminy, która ma obowiązek kontrolować sposoby postępowania z odpadami i ich negatywny wpływ na zdrowie ludzi.

Finansowe i ekonomiczne - zaoszczędzane pieniądze za składowanie odpadów pozwoli na dofinansowanie selektywnej zbiórki odpadów.

Społeczne - podniesienie świadomości ekologicznej wśród mieszkańców zaangażowanie mieszkańców może pod­nieść poziom świadomości ekologicznej.

Techniczno-organizacyjne - istotny wpływ na sposób zaprojektowania i wdro­żenia systemu gospodarki odpadami komunalnymi mają dostępne opcje technologiczne. Proces formułowania systemu wymaga podejścia kom­pleksowego - nie ma jednego uniwersalnego rozwiązania, każda sytuacja musi być analizowana indywidualnie i w zależności od niej powinna być wybrana odpowiednia technologia.

Polityczno-prawne - władze publiczne w trakcie planowania i tworzenia uregulowań dotyczących gospodarki odpadami powinny zwrócić szczegól­ną uwagę na:

- tworzenie przejrzystych, jednoznacznych oraz możliwych do wdrożenia uregulowań prawnych,

- wspieranie zaangażowania organizacji pozarządowych i sektora pry­watnego,

- wspieranie decentralizacji finansowania i zadań dotyczących gospodarki odpadami.

Cel

Maksymalny odzysk surowców wtórnych z odpadów

Skrócenie czasu rozkładu deponowanych odpadów (np. kompostownie)

Deponowana substancja może być dostępna dla przyszłych technologii lub też może być zupełnym odpadem

Znaczenie

Literatura

Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 lutego 2007 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39 Poz. 251)

(Dz. U. Nr 132/96, poz. 622)

(Dz. U. 2007 r. Nr 39 poz. 251)

http://portalwiedzy.onet.pl/50557,,,,technologia,haslo.html

A. Lorek: Ocena poziomu ekoefektywności gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce i krajach UE” Wydawnictwo AE im. Karola Adamieckiego. Katowice 2007

http://www.eko-region.pl/?strona=katalog

---