Rozdział III

1. Omów dwoisty charakter polityki finansowej UE jako polityki międzynarodowej i ponadpaństwowej.

Polityka finansowa UE:

• Ponadpaństwowa polityka finansowa - forma pośrednia między polityką finansową międzynarodową a polityką finansową państw

- ponadpaństwowość przejawia się poprzez przejmowanie przez organizacje o charakterze ponadpaństwowym, powstałe w wyniku zachodzących procesów integracyjnych, z którymi ściśle łączy się ponadpaństwowa polityka finansowa, typowych funkcji państw (jednolita władza centralna, jednolite prawo, wspólny pieniądz)

przykładem takiej organizacji jest UE w fazie unii gospodarczej i walutowej

- cechą ponadpaństwowej polityki finansowej jest dualizm stosowanych rozwiązań:

a) stosowanie regulacji indykatywnych, które charakteryzują międzynarodową politykę finansową

regulacje te to zalecenia i opinie, poprzez które Wspólnota Europejska wskazuje, jakie rozwiązania są przez nią pożądane, ale ich nie narzuca. Wspólnota może stosować różnego rodzaju bodźce pozytywne

b) stosowanie regulacji dyrektywnych, które są zasadniczym wyróżnikiem polityki finansowej państw

regulacje te muszą być stosowane

najważniejsze z nich mają pierwszeństwo względem prawa krajowego

Przy konflikcie regulacji:

- indykatywnych i prawa krajowego - stosuje się zazwyczaj prawo krajowe

- dyrektywnych i prawa krajowego - powinny być stosowane dyrektywy, które zawieszają lub bezpośrednio zastępują (nowelizują) odpowiednie prawo krajowe

2. Podaj ogólne zasady funkcjonowania jednolitego rynku usług finansowych.

U podstaw funkcjonowania europejskiego rynku usług finansowych tkwią następujące zasady:

• wolność umożliwiająca wszystkim instytucjom finansowym tworzenie swoich siedzib i filii tam, gdzie uznają to za stosowne

• swoboda oferowania usług i produktów finansowych na terenie całej Unii, bez przeszkód granicznych i bez wymogów lokalizacyjnych

• swoboda ruchu kapitałów na terenie Unii

3. Scharakteryzuj politykę bankową UE.

Regulacje bankowości europejskiej wg stanu na koniec 2005:

• Pierwsza Dyrektywa Bankowa z 1977

3 cele Dyrektywy:

1. Wyeliminowanie większości przeszkód swobodnego zakładania banków i instytucji kredytowych

2. Umocnienie wspólnych zasad koncesjonowania licencji bankowych

3. Wprowadzenie podstawowej zasady kontroli przez państwo pochodzenia.

• Dyrektywa z 1989 w sprawie funduszy własnych instytucji kredytowych

• Druga Dyrektywa Bankowa z 1989

1. potwierdzała zasadę jednego upoważnienia, poprzez które upoważnia się banki i inne jednostki kredytowe do oferowania swoich usług na terenie całej Wspólnoty, bezpośrednio lub za pośrednictwem filii

2. zobowiązywała krajowe władze kontrolne do wzajemnego uznawania upoważnień udzielonych przez pozostałe państwa Unii

3. zawierała listę działań bankowych ujmującą nie tylko usługi tradycyjne, ale również nowe, w przypadku banków tradycyjnych niektórych państw

4. ustanawiała, jako warunek założenia banku wymóg kapitałowy w kwocie 5mln ECU

5. sformułowano w niej normy nadzoru tworzące punkt odniesienia, m.in. w zakresie zarządzania wewnętrznego i weryfikacji rachunków

Dyrektywa z 1989 w sprawie współczynnika wypłacalności instytucji kredytowych

Dyrektywa z 1991 w sprawie ochrony systemu finansowego przed wykorzystaniem go do celów „prania pieniędzy”

Dyrektywa z 1992 w sprawie monitorowania i kontroli koncentracji ryzyka kredytowego instytucji kredytowych

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej 1995 w sprawie umocnienia nadzoru ostrożnościowego, nowelizacja dyrektywy w sprawie instytucji kredytowych, ubezpieczeń majątkowych, ubezpieczeń na życie, firm inwestycyjnych, instytucji wspólnego inwestowania

Od 2006

• Regulacje Bazylea II (Nowa Metodologia Kapitałowa)

zmieniają dyrektywę UE dotyczącą adekwatności kapitałowej:

- regulacje kapitałowe UE maja być stosowane w odniesieniu do wszystkich instytucji kredytowych na bazie skonsolidowanej i indywidualnej , jak również w odniesieniu do firm inwestycyjnych

W sektorze bankowym dla prowadzenia operacji na terenie Unii wystarczy jedno upoważnienie - ze strony państwa, w którym jednostka finansowa ma swoją siedzibę. Zakres upoważnienia krajowego rozszerza się na całą Unię.

4. Scharakteryzuj politykę ubezpieczeniową UE.

Liberalizację sektora ubezpieczeń rozpoczęto w latach siedemdziesiątych.

• Pierwsze dyrektywy wspólnot dotyczące ubezpieczeń życiowych i pozostałych

• Różne dyrektywy dotyczące ubezpieczeń komunikacyjnych znosiły kontrole graniczne międzynarodowych dokumentów ubezpieczeniowych „zielona karta”

• Druga Dyrektywa z 1999 dotycząca ubezpieczeń innych niż życiowe:

- wprowadziła pewna harmonizację norm krajowych regulujących te ubezpieczenia

- zwiększyła swobodę świadczeń ubezpieczeniowych odnoszących się do dużego ryzyka sektora przemysłowego i handlowego jak też ryzyka transportowego

- zapewniała swobodny dostęp do całego rynku Wspólnoty dla wielkich ubezpieczycieli

• Dyrektywa 1990 dotycząca ubezpieczeń życiowych:

- duża swoboda świadczeń ubezpieczeniowych

- łatwy dostęp do rynku Wspólnoty

i komunikacyjnych:

- system swobody świadczeń dla wielkich ubezpieczycieli

- ubezpieczyciel świadczący usługi w innych państwach zobowiązany jest do ustanowienia tam swojego reprezentanta

• Dyrektywa z 1991 dotycząca harmonizacji bilansów rocznych firm ubezpieczeniowych:

- pozwala na lepsze porównanie wyników ubezpieczycieli w różnych państwach i ułatwia ich kontrolę

Zasady funkcjonowania sektora ubezpieczeniowego powinny być zbieżne (w myśl propozycji Komisji) z zasadami sektora bankowego:

• jedna licencja w miejscu siedziby firmy ubezpieczeniowej

• zwiększenie swobody ubezpieczyciela w przygotowaniu nowych kontraktów

• dyspozycje umożliwiające organowi kontrolnemu państwa, z którego pochodzi ubezpieczony, otoczenie go ochroną i stosowanie wobec niego norm generalnych obowiązujących w jego kraju

• pełna informacja dla ubezpieczonego dotycząca ubezpieczyciela i treści jego kontraktu.

5. Omów funkcjonowanie jednolitego rynku kapitałowego.

Stwarzanie jednolitego rynku kapitałowego jest jednym z podstawowych celów Unii. Aby go osiągnąć przyjęto szereg dyrektyw:

• Pierwsza Dyrektywa z 1979 (Dyrektywa 79/279/EWG) dotycząca funkcjonowania giełd

• Druga Dyrektywa z 1980 (dyrektywa 80/390/EWG) koordynuje informacje, które powinny być opublikowane i na podstawie których inwestorzy mogą sobie wyrobić stanowisko dotyczące właściciela, jego sytuacji finansowej

• Trzecia Dyrektywa z 1982 (Dyrektywa 82/121/EWG) nakłada na firmy, których akcje mają być przyjęte do notowań oficjalnych, obowiązek publikowania sprawozdań półrocznych, w których wykazane zostaną obroty i rezultaty pierwszego półrocza

• Dyrektywa z 1985 (Dyrektywa 85/611/EWG) w sprawie inwestycji kolektywnych walorów ruchomych typu „otwartego” (wspólne fundusze inwestycyjne, stowarzyszenia inwestycyjne itp.) ustanawia wspólne reguły kontroli, których realizacja dotyczy państwa ich pochodzenia

• Dyrektywa z 1989 (Dyrektywa 89/289/EWG) dotyczy prospektu emisyjnego i jego wykorzystania

• Dyrektywa Rady 93/6/EWG z 1993 w sprawie adekwatności kapitałowej przedsiębiorstw inwestycyjnych i instytucji kredytowych

• Dyrektywa Rady 93/22 z 1993 w sprawie usług inwestycyjnych w zakresie papierów wartościowych

• Dyrektywa 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 2003 porusza sprawy wykorzystania poufnych informacji i manipulacji na rynku

• Dyrektywa 2002/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie dodatkowego nadzoru nad instytucjami kredytowymi, zakładami ubezpieczeń oraz przedsiębiorstwami inwestycyjnymi konglomeratu finansowego

• Dyrektywa 2003/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie prospektu emisyjnego publikowanego w związku z publiczną ofertą lub dopuszczeniem do obrotu papierów wartościowych

• Dyrektywa Komisji 2004/72/WE zawiera wykonanie Dyrektywy 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie dopuszczalnych praktyk rynkowych, definicji informacji wewnętrznej w odniesieniu do towarowych instrumentów pochodnych, sporządzania list osób mających dostęp do informacji wewnętrznych, powiadamiania o transakcjach związanych z zarządem oraz o podejrzanych transakcjach

• Dyrektywa z 2004 w sprawie rynków instrumentów finansowych

- zastąpiła Dyrektywę dotyczącą usług inwestycyjnych

- określa całokształt zasad dotyczących wszystkich miejsc zawierania transakcji, rynków regulowanych , ramowych zasad transakcji wielostronnych, pośredników samodzielnie realizujących zlecenia klientów

Istotne znaczenie w zakresie integracji finansowej UE ma Europejski Bank Centralny (EBC). Jego działania dotyczą:

• usprawnienia regulacji sektora finansowego UE

• promowania konwergencji praktyk rynkowych dotyczących krótkoterminowych europejskich papierów wartościowych

• wprowadzenia Jednolitego Europejskiego Obszaru Płatniczego, którego celem jest takie uproszczenie płatności transgranicznych, aby pod względem prostoty i bezpieczeństwa były podobne do płatności krajowych

• promowania współpracy i budowania konsensusu na rynku 3-płatności

• wprowadzenia rozwiązań związanych z kartami płatniczymi

• integracji i reformy rozliczeń papierów wartościowych

• monitorowania integracji finansowej, przede wszystkim w strefie euro

6. Omów zasady koordynacji polityki ekonomicznej w ramach Unii Gospodarczej i Walutowej.

Unia Gospodarcza i Walutowa jest obszarem o wspólnej walucie, funkcjonującym w ramach wspólnego rynku Unii Europejskiej, gdzie obowiązują zasady swobodnego przepływu osób, towarów, usług oraz kapitału. Główne cechy wprowadzonej w życie UGW to: stabilna waluta, stabilne ceny, kontrola i współpraca w dziedzinie polityki gospodarczej, unikanie wysokiej inflacji i zadłużenia budżetowego państw członkowskich, utrzymanie niezależności Europejskiego Banku Centralnego i wprowadzenie wspólnej waluty.

7. Omów założenia i etapy realizacyjne Unii Gospodarczej i Walutowej.

Unia Gospodarcza i walutowa w swoich założeniach ma doprowadzić do powstania na kontynencie europejskim obszaru państw o wspólnej walucie, ujednoliconej polityce monetarnej prowadzonej przez ponadnarodowy organ kreujący ten pieniądz.

Etap 1 (1.07.1990-koniec 1993)

Działania:

- utworzenie rynku wewnętrznego, w szczególności w zakresie przepływów kapitałowych, usług finansowych (bankowych, ubezpieczeniowych),

- koordynacja w zakresie polityki gospodarczej,

Etap 2 (1994-1998)

Zadania:

- utworzenie Europejskiego Instytutu Walutowego(EIW) w 1993 roku we Frankfurcie, którego zadaniem było koordynowanie polityk monetarnych

państw członkowskich oraz nadzór nad wprowadzaniem wspólnej waluty.

- uniezależnianie się banków centralnych od rządów i zaciśnianie współpracy między sobą

- wdrożenie dyscypliny finansowej i monetarnej

- klasyfikacja poszczególnych państw UE poprzez porównanie ich wskaźników makroekonomicznych z tzw. kryteriami konwergencji w celu

wprowadzenia jednej waluty

Etap 3 (1999-2002)

Działania

- utworzenie Europejskiego Systemu Banków Centralnych (ESBC) oraz Europejskiego Banku Centralnego (EBC)

- wprowadzenie euro i wycofywanie z obiegu walut narodowych

- koordynacja polityk ekonomicznych

8. Jakie są warunki przystąpienia do strefy euro?

Kryteria konwergencji:

• - wskaźnik inflacji - średnia stopa inflacji w roku poprzedzającym przejście do III etapu nie powinna być wyższa o więcej niż 1,5% od średniej stopy inflacji odnotowanej w trzech krajach o najniższej inflacji; poziom inflacji powinien być mierzony za pomocą wskaźnika cen konsumpcyjnych (przy uwzględnieniu różnic w definicjach narodowych);

• - deficyt budżetowy - poziom deficytu budżetowego nie powinien być wyższy niż 3% PKB, mierzonego w cenach rynkowych;

• - dług publiczny - udział długu publicznego w PKB nie powinien przekraczać 60%;

• - poziom stóp procentowych - długoterminowa stopa procentowa nie może być wyższa o więcej niż 2% od porównywalnej średniej stopy procentowej z trzech krajów o najniższej stopie procentowej; podstawą do określenia długoterminowej stopy procentowej powinny być stopy oprocentowania długoterminowych obligacji rządowych l u b porównywalnych papierów;

• - udział w Europejskim Systemie Walutowym (ESW) - waluta powinna przynajmniej w ciągu 2 lat bez problemów utrzymywać się w ramach wskazanych w ESW widełek wahań kursowych (+/- 2,25).

9. Scharakteryzuj organa Unii Gospodarczej i Walutowej.

Głównymi instytucjami Unii Gospodarczej i Walutowej są :

1. Europejski System Banków Centralnych (ESBC),

2. Europejski Bank Centralny (EBC).

Europejski Bank Centralny został utworzony w 1993 roku z Europejskiego Instytutu Monetarnego, którego rolą było koordynowanie polityki europejskich banków centralnych, nadzorowanie rynków finansowych, kontrola realizacji wskaźników konwergencji. EBC stał się centralnym elementem ESBC. ESBC tworzą także banki centralne krajów, które przystąpiły do UGW. Podstawową zasadą funkcjonowania ESBC jest zasada subsydiarności, która polega na tym, że na szczeblu centralnym są podejmowane wyłącznie decyzje, które dla zapewnienia sprawnego działania systemu nie mogą być podejmowane na szczeblu krajowym.

Podstawowe cele ESBC, w tym EBC:

- utrzymanie stabilnych cen,

- wspieranie ogólnej polityki gospodarczej Unii oraz działanie zgodne z zasadami otwartej gospodarki rynkowej.

Zadania:

- emisja euro,

- wdrażanie polityki monetarnej,

- dokonywanie operacji walutowych,

- przechowywanie i zarządzanie oficjalnymi rezerwami zagranicznymi państw członkowskich,

- gwarantowanie dobrego funkcjonowania systemu płatniczego,

- nadzór nad działalnością instytucji kredytowych.

Organy EBC i ESBC:

Rada prezesów:

- skład - wszyscy członkowie Zarządu oraz prezesi krajowych banków centralnych państw strefy euro,

- zadania:

- opracowanie wytycznych i podejmowanie decyzji konicznych do zapewnienia realizacji zadań powierzonych Eurosystemowi,

-formułowanie zasad polityki pieniężnej strefy euro, w tym - w razie potrzeby - podejmowanie decyzji dotyczących pośrednich celów polityki pieniężnej, podstawowych stóp procentowych i zapewnienia rezerw w Eurosystemie oraz określenie wytycznych koniecznych do wdrożenia podjętych decyzji

- spotkania - przeważnie 2 razy w roku w siedzibie EBC we Frankfurcie nad Menem (lub w innym miejscu na terenie państw Eurosystemu)

- członkowie - nie działają jako przedstawiciele swoich państw, ale jako osoby całkowicie niezależne. Występuje zasada rotacji, (polegaja na tym, że niezależnie od przyszłej liczebności Rady Prezesów, za każdym razem liczba prezesów banków centralnych uprawnionych do głosowania nie będzie przekraczała 15, co oznacza, że po przystąpieniu nowych krajów do strefy euro, jej członkowie będą kolejno, okresowo pozbawieni prawa głosu; zasada nie dotyczy 6 członków, którzy mają stałe prawa głosu).

Zarząd:

- skład - Prezes, Wiceprezes EBC i 4 członków wyznaczonych wspólnie przez szefów państw lub rządów strefy euro.

- zadania: przygotowanie posiedzeń Rady Prezesów, realizowanie polityki pieniężnej strefy euro zgodnie z wytycznymi i decyzjami Rady Prezesów oraz udzielanie odpowiednich wskazówek bankom centralnym krajów strefy euro, zarządzanie bieżącą działalnością EBC, podejmowanie działań, również o charakterze regulacyjnym, w ramach pełnomocnictw udzielonych przez Radę Prezesów.

- organ pomocniczy - Komitet ds. Zarządzania - doradza i pomaga w sprawach dotyczących zarządzania, planowania działalności i opracowania rocznego budżetu EBC. Działa pod kierownictwem członka Zarządu.

- struktura - w strukturze znajdują się dyrekcje generalne (m. in. Administracji, Bankowości, Stabilności Finansowej i Nadzoru Finansowego, Systemów Informatycznych), którym podlegają działy.

Rada Ogólna

- zadania- jest odpowiedzialna za realizację zadań nałożonych na Europejski Instytut Monetarny, przede wszystkim za rozszerzanie stefy euro na pozostałe państwa UE.

- skład - Prezes, Wiceprezes EBC i prezesi banków centralnych wszystkich członków UE.

Komitet ESBC i Komitet Budżetowy:

- zadania - pomagają organom decyzyjnym w realizacji ich zadań.

- skład - pracownicy banków centralnych Eurosystemu (także przedstawiciele banków centralnych spoza Eurosystemu, jeśli przedmiotem zainteresowań są sprawy ich dotyczące).

- przykłady komitetów - Nadzoru Bankowego, Banknotów, Komunikacji, Prawny, Operacji Rynkowych.

11. Scharakteryzuj wsparcie publiczne rozwoju regionalnego:

W celu wspierania polityki regionalnej w 1975r. powstał Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. Istotne kwestie, dotyczące zmian polityki regionalnej, nastąpiły w latach 1985-1988. Wprowadzono m.in. obok finansowania poszczególnych projektów rozwojowych, finansowanie kompleksowych programów rozwoju regionu.

Zasady działania funduszy strukturalnych:

• Uzupełnienie działalności państw

• Określenie akcji i wprowadzenie ich w określonym terminie

• Preferencje dla inwestycji długoterminowych

• Faworyzowanie rozwiązań integrujących wykorzystanie środków z różnych funduszy

• Modulowanie form inwestycji

• Adaptowanie form współfinansowania programów z władzami lokalnymi

• Wykorzystanie skutecznych metod realizacji programów i kontroli realizacji

• Zwrócenie uwagi na studia przygotowawcze

• Działania w strefach najbardziej poszkodowanych

• Zróżnicowanie udziału Wspólnoty stosownie do przyjętych kryteriów

• Współdziałanie z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym

• Dążenie do zmniejszenia trudności technicznych oraz barier administracyjnych

• Zobowiązania finansowe określa się w ECU.

Statutowe cele FRR to:

• Finansowanie inwestycji produkcyjnych, generujących powstawanie lub utrzymanie już istniejących miejsc pracy

• Finansowanie inwestycji infrastrukturalnych i w razie potrzeby finansowanie wyposażenia obiektów takich jak: szpitale, urządzenia sanitarne

• Finansowanie wspomagania inicjatyw rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw

• Finansowanie studiów wstępnych

• Finansowanie inwestycji w zakresie ochrony środowiska.

12. Scharakteryzuj wsparcie publiczne sektora MSP:

Polskie małe oraz średnie przedsiębiorstwa mają możliwość korzystania z wszystkich form pomocy oferowanych przez UE. Najważniejsze źródła środków wspólnot europejskich przeznaczonych dla małych i średnich przedsiębiorstw to:

1. Europejski Bank Inwestycyjny - udziela on kredytów inwestycyjnych na następujące cele:

• Finansowanie projektów związanego z rozwojem regionalnym,

• Projekty znaczące m.in. w zakresie infrastruktury, energii środowiska naturalnego, przemysłu, tworzenie rynku…

Fundusz Rozwoju Regionalnego - można z niego uzyskać pożyczki z bonifikatą oraz subwencje z przeznaczeniem na:

• Tworzenie nowych miejsc pracy w przemyśle, rzemiośle i usługach,

• Inwestycje i infrastrukturę

• Finansowanie badań.

3. Europejski Fundusz Socjalny - przyznaje subwencje o przeznaczeniu celowym na:

• Przygotowanie zawodowe i przekwalifikowanie (zwłaszcza bezrobotnych i emigrantów)

• Pomoc w zawieraniu umów o prace z bezrobotna młodzieżą oraz osobami długo pozostającymi bez pracy

• Wspieranie mobilności zawodowej i przestrzennej pracowników.

4. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej - subwencje na:

• Poprawę struktury wykorzystania ziemi, infrastruktury wiejskiej,..

• Modernizacje, budowę, wyposażenie statków rybackich

5. Euratom - pożyczki na inwestycje w produkcję energii, opartą o energię jądrową

6. Europejski Fundusz Rozwoju - pomoc dla państw Afryki, Karaibów i państw Pacyfiku.

7. Biuro Współpracy Przedsiębiorstw - koordynacja małych i średnich przedsiębiorstw

8. Europejski Program Strategiczny Badań Technologicznych i Informacji ESPRIT - finansowanie projektów badawczych i subprogramów (związanych z informatyką i informacją)

9. Komisja UE - działania innowacyjne oraz rozpowszechnianie informacji naukowo-technicznej

10. Wsparcie przedakcesyjne

13. Scharakteryzuj wsparcie publiczne konkurencyjności na rynkach zagranicznych:

Konkurencyjność na rynkach zagranicznych jest wspierana m.in. przy pomocy:

• Biuro Współpracy Przedsiębiorstw, które koordynuje działalność MSP poprzez

1. udostępnianie ogólnych informacji o usługach i świadczeniach wspólnorynkowych

2. pogłębienie współpracy i ułatwianie poszukiwań wspólników dla przedsiębiorstw trans narodowych oraz porozumień o kooperacji

3. ułatwianie zdobywania informacji o dostępie do rynku

• Komisja UE - działania innowacyjne i rozpowszechnianie informacji naukowo-technicznej, inicjuje:

1. współpracę międzynarodową spółek zwiększonego ryzyka kapitałowego, przy projektach o wysokim poziomie technologicznym oraz MSP zainteresowanych działaniem na skale europejską

2. seminaria i sympozja problemowe

3. ułatwienia dostępu do wyników badań naukowych i prac rozwojowych w ramach Unii

• Wsparcie przedakcesyjne:

Rada Europejska w 1999r. na posiedzeniu berlińskim ustaliła trzy instrumenty przedakcesyjne: PHARE, rolne i strukturalne. W ramach PHARE 2003 powstał m.in. Program Rozwoju Przedsiębiorstw Eksportowych, w ramach programu finansowane mogły zostać Usługi doradcze, świadczone przez wykonawców akredytowanych przez PARP, związane z rozwojem eksportu przedsiębiorstwa poprzez zwiększenie jego konkurencyjności na rynkach zagranicznych.

• Inne programy oraz projekty mające na celu wspieranie konkurencyjności na rynkach zagranicznych

14. Scharakteryzuj motywy i zasady polityki finansowej UE.

-Motyw(myśl/temat) polityki finansowej UE sprowadza się do jej cechy jaką jest ponadpaństwowość polityki finansowej, która jest formą pośrednią między polityką finansową międzynarodową a polityką finansową państw.

-polityka ta łączy się z zachodzącymi procesami integracyjnymi, w wyniku którym powstają organizacje o charakterze ponadpaństwowym, cechujące przejmowanie przez tego typu organizacje (UE) typowych funkcji państw(jednolita władza centralna, jednolite prawo, jednolity pieniądz) np. takimi organizacjami są unia gospodarcza, czy walutowa.

-cechą polityki finansowej jest dualizm. Stosuje się regulacje indykatywne (nie narzucane przez UE i regulacje dyrektywne(muszą być stosowane, najważniejsze z nich mają pierwszeństwo względem prawa krajowego). Przy konflikcie regulacji indykatywnych i prawa krajowego stosuje się zazwyczaj prawo krajowe, przy konflikcie dyrektywnych i p. krajowego powinny być stosowane dyrektywne.

-Zasady polityki finansowej UE. Polityka finansowa UE dotyczy 3 kwestii

1.W ramach Jednolitego Rynku Europejskiego obejmuje ustalenia zobowiązujące państwa członkowskie do stosowania rozwiązań zapewniających sprawne funkcjonowanie rynku w obszarze finanse.2. W ramach Unii Gospodarczej i Walutowej tworzy w odniesieniu do państw członkowskich wspólną politykę finansową, głównie związaną ze wspólnym pieniądzem euro. 3. Organa UE jako gestor środków budżetowych, ma swobodę prowadzenia polityki poprzez wykorzystanie tych środków, swoboda ta jest jednak ograniczona ustaleniami traktatowymi.

-Zasady jednolitego rynku usług finansowych :1. swoboda rynku towarów 2. swoboda świadczenia usług 3. swoboda wykonania pracy 4. swoboda transferów kapitałowych.

15. Omów znaczenie usług finansowych w gospodarce.

• Znaczenie usług finansowych (bankowych, ubezpieczeniowych, rynku kapitałowego, rynku instrumentów pochodnych) w gospodarcze odgrywa dużo rolę, zwłaszcza w powiązaniach międzynarodowych, gdzie ważna jest swoboda prowadzenia transgenicznych transakcji finansowych szeroko pojmowanego sektora usług finansowych.

• Jest to sektor szczególnie ważny dla całej Unii Europejskiej. Polityka finansowa, jej formuły realizacyjne, wpływają na dynamikę i zakres zmian rynków finansowych.

• Cechy tego sektora i znaczenie: 1. globalizacja rynku , jego organizacja i integracja w skali państwowej- instytucje mogą szybko przemieszczać swoje kapitały z jednego do drugiego kontynentu. 2. rozwój nowych technik, technologii informacji i telekomunikacji zapewniających szybkie rozpowszechnianie się innowacji, a szczególnie nowych produktów finansowych. 3. wzrastająca konkurencja miedzy różnymi typami instytucji finansowych zacierająca granice między bankami, organizacjami ubezpieczeniowymi i innymi operatorami finansowymi. 4. wzrastająca konkurencja między instytucjami finansowymi Europy,Stanów Zjednoczonych oraz Japonii.

16. Omów zasady konkurencji i konkurencyjności na unijnym rynku usług finansowych.

-Polityka finansowa Unii koncentruje się na: zapewnieniu możliwości rozwoju usług finansowych, utrzymaniu pozycji w skali globalnej; rozszerzeniu konkurencyjności usług finansowych świadczonych dla sektora produkcyjnego; zapewnieniu zdolności

konkurencyjnej względem konkurentów amerykańskich, japońskich i innych dalekowschodnich.

-U podstaw funkcjonowania europejskiego rynku usług finansowych tkwią zasady:

1. Wolność umożliwienia wszystkim instytucjom finansowym tworzenie swoich siedzib i filii tam, gdzie uznają za stosowne 2. Swoboda oferowania usług i produktów finansowych na terenie całej Unii bez przeszkód granicznych i bez wymogów lokalizacyjnych 3. Swoboda ruchu kapitałów na terenie Unii.

-Obywatele poszczególnych państw członków Unii mogą korzystać z usług instytucji finansowych ( usług bankowych, ubezpieczeniowych, rynku kapitałowego i rynku instrumentów pochodnych) innych państw

- nie ma przeszkód ograniczających transfery kapitałowe

-żaden ze środków dyskryminujących nie może ograniczać lub zniekształcać swobodnej cyrkulacji kapitałów.

Zasady muszą być przestrzegane, ale aby były przestrzegane musi działać kontrola, która będzie stała na straży. Traktat Rzymski opracował strategię, która składa się z następujących elementów: 1. Harmonizacja podstawowych norm odnoszących się do nadzoru jednostek finansowych i ochrony inwestorów, depozytariuszy i konsumentów; 2. wzajemne uznanie przez władze kontrolne każdego państwa członka Unii, ze względu na zastosowanie przez każde z nich tych norm; 3. W konsekwencji- kontrola i nadzór jednostek finansowych przez państwo, w którym dana jednostka ma swoją siedzibę, odpowiednio do wszystkich działań Wspólnoty, zarówno, gdy prowadzi je poprzez filie, jak też gdy oferuje je bezpośrednio poza granicami.

17. Scharakteryzuj fundusze strukturalne, ich genezę i zasady udostępniania środków.

- Fundusze Strukturalne są najważniejszym instrumentem polityki strukturalnej Unii

Europejskiej (UE). To specjalne instytucje, których zadaniem jest wspieranie restrukturyzacji i modernizacji gospodarek krajów UE. Fundusze te kierowane są do tych sektorów gospodarki i regionów, które bez pomocy finansowej nie są w stanie dorównać do średniego poziomu ekonomicznego w UE

1. . Europejski Bank Inwestycyjny, który udziela kredytów inwestycyjnych o następującym przeznaczeniu:

- finansowanie realizacji projektów związanych z programami rozwoju regionalnego

-projekty związane z punktu widzenia Unii Europejskiej , państw członkowskich i państw stowarzyszonych w zakresie infrastruktury, energii i środowiska naturalnego, przemysłu, szczególnie dla przedsiębiorstw małych i średnich, z przeznaczeniem środków na modernizację i rekonwersję, na wspieranie rozwoju technologicznego, tworzenie rynku podejmowanie wspólnych przedsięwzięć w ramach rynku Unii.

2.Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ERDF - European Regional Development Fund)

ERDF powstał w 1975 roku. Celem jego działalności jest zmniejszanie dysproporcji w rozwoju regionów znajdujących się w UE. Pomoc dla regionów polega na inwestycjach

(np.utrzymanie lub tworzenie stałych miejsc pracy), rozwijaniu infrastruktury (np. budowa dróg, sieci telefonicznych), wspieraniu lokalnych inicjatyw rozwojowych (np. organizacji przygotowujących szkolenia z zakresu przedsiębiorczości lub wspierających przepływ innowacji) oraz na wspieraniu rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw (np. ułatwienie dostępu do kredytów i ich gwarantowanie lub współfinansowanie wybranych działań).

3. Europejski Fundusz Socjalny (ESF - (ang.) European Social Fund)

ESF powstał na mocy Traktatów Rzymskich w 1960 roku, a jego zadaniem jest walka z

bezrobociem. Pomoc dla określonych grup społecznych i regionów polega na organizowaniu szkoleń zawodowych (np. podnoszących kwalifikacje bezrobotnych oraz pracowników z gałęzi zagrożonych bezrobociem i ludzi młodych, którzy nie mogą znaleźć pracy) oraz na wspieraniu rozwoju zatrudnienia (np. przez zachęcanie przedsiębiorstw do tworzenia miejsc

pracy za pomocą promowania zasady równego dostępu do pracy kobiet i mężczyzn).

4. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EAGGF - European Agriculture Guidance and Guarantee Funds)

EAGGF powstał w 1964 roku na mocy Traktatów Rzymskich. Jego zadaniem jest wspieranie transformacji struktury rolnictwa oraz pomoc w rozwoju obszarów wiejskich.

Pomoc polega na finansowym wsparciu zmian związanych z reformą rolnictwa i leśnictwa

(np. wspomaganie kapitałowe gospodarstw, pomoc młodym rolnikom, popieranie wspólnego wykorzystywania maszyn, szkolenia zawodowe, udzielanie pomocy gospodarstwom położonym w obszarach górskich, górzystych lub zacofanych)

oraz na umożliwianiu rozwoju regionów wiejskich (np. przez pomoc w osiągnięciu odpowiedniego poziomu życia rolników, pobudzanie świadomości społecznej na terenach wiejskich - szczególnie w zakresie ochrony środowiska).

5. Biuro Współpracy Przedsiębiorstw- koordynuje działalność małych i średnich przedsiębiorstw poprzez udostępnianie im ogólnych informacji o usługach i świadczeniach wspólnorynkowych , organizowanie sympozjów sektorowych przedsiębiorstw i misji handlowych, pogłębianie współpracy i ułatwienie poszukiwań wspólników dla przedsiębiorstw.

6. Jednolity Instrument Finansowania Rybołówstwa (FIFG - Financial Instrument forFisheries Guidance)

FIFG powstał w 1993 roku w ramach reformy funduszy strukturalnych.

Finansuje inicjatywy także UE służące restrukturyzacji rybołówstwa. Pomoc dla tego sektora polega przede wszystkim na bezpośredniej pomocy np. w modernizacji floty, rozwoju gospodarstw rybnych, promocji produktów. Służy także ochronie określonych obszarów morskich.

18. Omów cechy systemu podatkowego UE.

Symptomem unii celnej jest wspólna polityka handlowa wobec zagranicy, jednolity obszar celny, wspólne zasady i taryfa celna. Ponieważ cło jest podatkiem, jest więc jednocześnie elementem systemu podatkowego Unii Europejskiej. Specyfika systemu podatkowego UE polega jednak na tym, że poza cłami będącymi w gestii organów unijnych pozostałe podatki mieszczą się w gestii państw członkowskich. W ramach UE tworzy się standardy, ogólne zasady i ramy aplikacyjne podatków. Poszczególne państwa mają dużą autonomię w ustalaniu ram podatkowych.

19. Omów systemy podatków od osób fizycznych w państwach UE.

W Unii Europejskiej nie ma ujednoliconego podatku od dochodów osób fizycznych. Komisja uważa, że podatki takie są instrumentem polityki gospodarczej państw członkowskich i nie proponuje ich harmonizacji.

-Francja: osoby fizyczne płaca podatki progresywne, z podatku zwolnione są dochody do 5515 euro, wyższe dochody ą opodatkowane odpowiednio 14% i 30%, dochody ponad 6559 euro 40%. Vat wynosi 19,6%. Żywność i lekarstwa opodatkowane są stawką 5,5%, a niektóre artykuły medyczne stawką 2,1%.

• Niemcy: Osoby fizyczne płacą podatek progresywny w przedziale 15-42%. Vat wynosi 16%, obniżony 7%

• Wielka Brytania: podatek progresywny. Do 2020 GBP stawka 10%, od 2021 do 31400 GBP 22%, powyżej 31400 funtów 40%. Vat 17,45%, obniżona 5%.

20. Stany Zjednoczone i Unia Europejska są zwykle postrzegane jako rywale, a nie ośrodki, które dzięki swemu zróżnicowaniu mogą lepiej ze sobą współpracować w różnych dziedzinach. Spory między UE a Stanami Zjednoczonymi, odnośnie współfinansowania programów rozwojowych w wiodących dziedzinach gospodarki przez UE, były zacięte. Takie współfinansowanie innych państw sprawiało, iż ich oferty na rynku mogą być bardziej atrakcyjne, co stanowiłoby jeszcze większą konkurencje dla USA.

21. Jaką rolę pełnią subwencje publiczne we wspomaganiu konkurencyjności międzynarodowej? Omów stanowisko Światowej Organizacji Handlu w tej sprawie.

Jednym z wiodących celów \wspólnot i UE jest zmniejszenie dysproporcji między regionami państw tworzących UE. Temu celowi służy polityka regionalna, której skuteczność zależna jest w dużym stopniu od środków przeznaczonych na cele rozwoju regionalnego i zasad ich dystrybucji.

Subwencje publiczne bardzo często są potrzebne w celu pomocy przedsiębiorstwom w staniu się firmami mogącymi konkurować z innymi na rynku światowym, ale również subwencje publiczne mogą prowadzić do zakłócenia konkurencji, gdyż przedsiębiorstwo, które uzyskało subwencję zbyt dużą, może znaleźć się na uprzywilejowanej pozycji w rywalizacji na rynkach światowych.

Stanowisko Światowej Organizacji Handlu odnośnie subwencji jest negatywny (dotyczy państw rozwijających się), gdyż państwa wysokorozwinięte (przede wszystkim Unii Europejskiej) przyznają między innymi swoim rolnikom subwencje do eksportu żywności. Dzięki nim unijni rolnicy mogą sztucznie zaniżać ceny na światowych rynkach, eliminując z nich producentów z państw rozwijających się, których rządów nie stać na udzielenie takiej pomocy. Dlatego WHO zadeklarowało rezygnację ze stosowania subwencji.

Nie mam odpowiedzi na pytanie 10.

---