POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

Stanisław Wach - konsultacje pok. 329 środy 10-14 piątki 12-17, egzamin ustny - konfrontacja przed-termin II połowa maja.

Literatura:

1. KPA - 2005r. lub koniec 2004r.,

2. Postępowanie administracyjne- ogólne, podatkowe, egzekucyjne i sądowo- administracyjne 2005r. Marek Wierzbowski, Marek Szulakowski, Aleksandra Wiktorowska,

3. Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądami administracyjnymi - W. Chróścielewski, J.P. Darlo 2004r.,

4. Postępowanie administracyjne i postępowanie sądowo - administracyjne - B. Adamiak, J. Borkowski 2005r.,

5. KPA - komentarz - Piotr Przybysz 2004r.,

6. KPA - komentarz - B. Adamiak, J. Borkowski 2004r.,

1. Charakterystyka Kpa.

Składa się on z trzech części administracyjnych:

1. postępowanie administracyjne ogólne - art. 1-163,

2. postępowanie w sprawach wydawania zaświadczeń (pa uproszczone) - art. 217-220,

3. postępowanie w sprawach skarg i petycji oraz wniosków - art. 221-260.

2. Organy uprawnione do prowadzenia postępowania administracyjnego

to organy administracji publicznej, jeżeli z mocy prawa upoważnione są do rozstrzygania spraw indywidualnych w drodze decyzji administracyjnej.

Organy administracji publicznej:

administracja rządowa: administracja samorządu terytorialnego

- zespolona

- niezespolona

Administracja rządowa zespolona to ta część administracji, która funkcjonuje pod zwierzchnictwem wojewody. Istotą jest to, że wojewoda ma swój zakres kompetencji, ale też pełni zwierzchnictwo nad pewnymi organami administracji publicznej, które realizują swoje kompetencje wynikające z ustawy i jednocześnie kompetencje nadane im przez wojewodę.

Administracja rządowa nie-zespolona to ta część administracji, której agendy terenowe podlegają bezpośrednio określonemu ministrowi (wojsko, straż graniczna, urzędy miar, organy skarbowe, urzędy celne).

Administracja samorządu terytorialnego:

- samorząd gminny,

- samorząd powiatowy,

- województwo samorządowe.

Tu nie ma hierarchicznego podporządkowania (powiat nie jest organem, któremu gmina jest podporządkowana). W przypadku samorządu terytorialnego wspólnym organem wyższego stopnia w sensie procesowym jest samorządowe kolegium odwoławcze. Zwierzchnikiem samorządu jest Prezes RM.

Postępowanie administracyjne mogą prowadzić organy państwowe oraz inne państwowe jednostki organizacyjne, jeżeli z mocy prawa lub w drodze porozumienia zostały upoważnione do załatwiania spraw indywidualnych w drodze decyzji administracyjnej. W sprawach prowadzonych przez inne podmioty (samorząd zawodowy, jednostki spółdzielcze, organizacje społeczne a nawet podmioty prywatne - szkoły wyższe niepubliczne - organami tu są Rektor i Dziekan), jeżeli z mocy prawa lub w drodze porozumienia zostały upoważnione do załatwiania spraw indywidualnych w drodze decyzji administracyjnej. Np. Izba lekarska, bo może zawiesić lekarza w prawie do wykonywania zawodu.

3. Zakres obowiązywania kpa.

Kpa stosuje się:

1. w sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej,

2. w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość pomiędzy organami samorządu terytorialnego i administracji rządowej,

3. w sprawach wydawania zaświadczeń (z wyjątkiem spraw uregulowanych ordynacją podatkową),

4. w sprawach skarg i wniosków rozpatrywanych przez:

• organy państwowe,

• organy samorządu terytorialnego,

• organy organizacji społecznych.

Ponadto Kpa powinien być stosowany wszędzie tam gdzie dokonuje się czynności z zakresu administracji publicznej.

Kpa nie stosuje się:

1. w sprawach karnych skarbowych,

2. w sprawach uregulowanych przepisami ordynacji podatkowej z wyłączeniem działów 4,5 i 8,

3. w sprawach należących do właściwości polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i organów konsularnych o ile przepis szczególny nie stanowi inaczej,

4. w sprawach nadrzędności i podległości organizacyjnej pomiędzy organami państwowymi a innymi państwowymi jednostkami organizacyjnymi,

5. w sprawach podległości służbowej pracowników organów państwowych i innych państwowych jednostek organizacyjnych.

Słownik ustawowy - art. 5 - nie uczyć się ale przeczytać

4. Zasady postępowania administracyjnego

Zasady są to reguły, dyrektywy o podstawowym znaczeniu odnoszące się do całego postępowania.

Zasady posiadają taką moc prawną jak i pozostałe przepisy Kpa, pełnią one rolę dyrektyw interpretacyjnych.

Naruszenie zasad może spowodować zmianę/uchylenie/stwierdzenie nieważności decyzji.

Zasady Kpa mają zastosowanie również tam, gdzie chociażby posiłkowo stosuje się przepisy kodeksu.

Zasady te zawarte są w art. od 6 do 16 Kpa.

ZASADA PRAWORZĄDNOŚCI - LEGALIZMU:

Art. 6 i 7 Kpa i art. 7 Konstytucji

Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa i w granicach przez to prawo zakreślonych, czyli:

Administracja publiczna w sposób władczy w sferę życia obywatela może ingerować wówczas, jeżeli przepis prawa tak stanowi.

Jeśli przepis nie reguluje określonej dziedziny ingerencja administracji jest bezprawna. Do administracji nie ma zastosowania reguła: „co nie jest zakazane to jest dozwolone”.

Zasadę stosują wszelkie organy władzy, zasada jest skierowana do ich, ponieważ dysponują przymusem państwowym i muszą postępować samorządnie.

22.10.2005r

ZASADA PRAWDY OBIEKTYWNEJ - art. 7 kpa

Organ prowadzący postępowanie powinien dążyć do ustalenia stanu faktycznego, tak jak on się miał w momencie zdarzenia wywołującego skutki prawne. Organ ma podjąć kroki, jak zdarzenie powstało, przebiegało i czy wywołało skutki prawne. Organ analizuje zdarzenia przeszłe.

Druga zasada wynikająca z art. 7 kpa to ZASADA UWZGLĘDNIAJĄCA Z URZĘDU INTERES SPOŁECZNY (grupowy) oraz słuszny interes stron (obywateli). Jest to zasada o charakterze politycznym. Organ prowadzi postępowanie sam, z urzędu musi uwzględniać, aby interes obywateli jeżeli ma być naruszony to musi pilnować, aby był naruszony w jak najmniejszym stopniu.

Według orzeczenia NSA interes indywidualny podlega ochronie do granic kolizji z interesem społecznym. W razie kolizji pierwszeństwo ma interes społeczny.

ZASADA POGŁĘBIANIA ZAUFANIA OBYWATELA DO ORGANÓW PAŃSTWA I ZASADA POGŁĘBIANIA ŚWIADOMOŚCI I KULTURY PRAWNEJ OBYWATELI - art. 8 kpa

Organ prowadzący postępowanie ma obowiązek w formie pisemnej utrwalać wszystkie fakty i okoliczności, wnioski, uzasadnienia, aby nikt nie mógł zarzucić stronności. Organ musi także informować uczestników postępowania o rozstrzygnięciach.

Zasada pogłębiania świadomości polega na wyjaśnianiu obywatelom dlaczego takie a nie inne rozstrzygnięcie zapadło. Organy gminy mają obowiązek nadto prowadzić zbiory przepisów prawa miejscowego i zbiory prawa obowiązującego na terenie całego kraju i dokładnie udostępniać je obywatelom.

ZASADA UDZIELANIA INFORMACJI (POMOCY PRAWNEJ) - art. 9

Organ ma obowiązek informowania stron oraz innych uczestników postępowania o jego przebiegu. Ma obowiązek pouczać o skutkach prawnych, czuwać aby nikt ze względu na nieznajomość prawa nie poniósł szkody. Organ ma informować obywateli o skutkach określonych czynności prawnych. Jeżeli obywatel nie będzie mógł znaleźć uchybień w naszym postępowaniu to powołuje się na art. 9, że nie został należycie poinformowany.

ZASADA CZYNNEGO UDZIAŁU STRON W POSTĘPOWANIU ADMINISTRACYJNYM - art. 10

Organ prowadzący postępowanie administracyjne ma informować stronę o przeprowadzanych czynnościach dowodowych, informować że strona może być obecna przy czynności, może zadawać pytania świadkom i biegłym, jak również może ustosunkować się do wypowiedzi świadków biegłych i stron. Zawiadomienie powinno być wysłane z takim wyprzedzeniem, aby do rąk adresata trafiło na 7 dni przed planowanym terminem dokonania czynności prawnych. Organ ma obowiązek pouczyć stronę, że ma prawo wglądu w akta postępowania. Przed wydaniem decyzji organ ma obowiązek pouczyć stronę, że służy jej prawo przejrzenia akt, robienia odpisów i prawo ustosunkowania się do dowodów zebranych w aktach. Obowiązek wysłania zawiadomienia o postępowaniu wynika z art. 92 kpa.

ZASADA PRZEKOWNYWANIA - art. 11

Jeżeli na obywatela zostanie nałożony obowiązek , to organ musi przekonać obywatela, aby wykonał go dobrowolnie. Jeśli go nie wykona dobrowolnie wówczas zostanie do tego przymuszony. Wszystko co się dzieje w postępowaniu egzekucyjnym dzieje się na koszt i niebezpieczeństwo zobowiązanego.

ZASADA SZYBKOŚCI I PROSTOTY POSTĘPOWANIA - art. 12

Organ winien wydać rozstrzygnięcie bez zbędnej zwłoki. Jeśli organ może wydać rozstrzygnięcie na podstawie zebranych danych to robi to bez postępowania wyjaśniającego.

ZASADA NAKŁANIANIA DO UGODY STRON, KTÓRE MAJĄ SPRZECZNE INTERESY W SPRAWIE - art. 13

Czasami się zdarza, że w postępowaniu występuje kilka osób, a interesy ich są względem siebie sprzeczne, sporne. Organ może wystąpić z inicjatywą o zawarcie między nimi ugody.

Zostało to wymyślone po to, aby:

1. uniknąć przewlekłości postępowań

2. uniknąć posądzenia organu o stronniczość

Jeśli by nie zawarto ugody, to trzeba wydać decyzję na korzyść jednej strony, inne pokrzywdzone strony wówczas by się odwołały i postępowanie ciągnęłoby się długo.

ZASADA PISEMNOŚCI - art. 14

Wszystkie fakty i okoliczności sprawy powinny być udokumentowane w formie pisemnej. Podstawowym środkiem utrwalania jest pismo. Nie można zastępować protokołów nagraniem.

§3 - ze względu na interes społeczny lub strony sprawa może być w formie ustnej, ale w adnotacji (notatce) ma być opisane dlaczego zezwolono na formę ustną oraz inne wyjaśnienia postępowania - nota podpisana przez wszystkie strony.

ZASADA DWUINSTANCYJNOŚCI - art. 15

Postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne. Od każdej decyzji wydanej przez organ I instancji służy stronie odwołanie do organu II instancji. Od zasady tej istnieje wyjątek - jeżeli decyzję w I instancji wyda Samorządowe Kolegium Odwoławcze, bądź właściwy w sprawie minister. Od decyzji takiej nie służy odwołanie. Jednakże przepisy kodeksu (art. 127 §3) przewidują środek jak gdyby odwoławczy - wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. To nie jest stricte środek odwoławczy. Trzeba wnieść skargę do Sądu Administracyjnego i wyczerpać środki zaskarżenia.

ZASADA TRWAŁOŚCI DECYZJI OSTATECZNYCH - art. 16 §1

Decyzja, która przeszła tok odwoławczy albo decyzja od której nie służy odwołanie, staje się decyzją ostateczną i podlega wykonaniu. Nie można jej wzruszyć zwykłymi środkami zaskarżenia. Można w trybach nadzwyczajnych - możliwość wzruszenia przewiduje przepis prawa i w ściśle określonych przypadkach. Jest 7 przesłanek, okoliczności i przypadków. Wniesienie skargi do Sądu Administracyjnego nie powoduje wstrzymania wykonania decyzji. Sąd może ale nie musi wstrzymać wykonanie decyzji. Jeśli strona nie skorzystała ze środków zaskarżenia, to nie może wnieść skargi do Sądu Administracyjnego. Minister może ze względu na zagrożenie życia lub zagrożenia gospodarcze kraju uchylić każdą decyzję ostateczną.

ZASADA SĄDOWEJ KONTROLI DECYZJI ADMINISTRACYJNYCH - art. 16 §2

Decyzje administracyjne mogą być zaskarżone do SA z powodu ich niezgodności z prawem. Organ wydający decyzję naruszył prawo materialne lub procesowe lub oba na raz. Tylko z tych powodów sąd może ponownie rozpatrzyć sprawę. Sąd nie rozstrzyga co do istoty sprawy.

ZASADA PRAWOMOCNOŚCI DECYZJI ADMINISTRACYJNYCH - art. 16

Prawomocnymi są takie decyzje, na które nie służy skarga do Sądu Administracyjnego. Z dwóch powodów:

1. względy formalne

2. sąd sprawę już rozpatrzył

Względy formalne:

- należy wyczerpać tok odwołania, a strona tego nie uczyniła

- skargę należy dostarczyć w terminie 30 dni od otrzymania decyzji

- sąd skargę już rozpatrzył, uchylił lub oddalił

5. Organy wyższego stopnia i organy naczelne wg kpa (art. 17 - 18 kpa)

Organem wyższego stopnia jest SKO, wyjątkowo może być wojewoda dla samorządu terytorialnego. Dla wojewody organem wyższego stopnia jest właściwy minister.

Organy naczelne to ministrowie i Prezes Rady Ministrów.

6. Pojęcie organu administracji publicznej i jego właściwości

Organem jest osoba lub jednostka organizacyjna, którą upoważniono do załatwienia określonego rodzaju spraw na określonym terytorium w drodze decyzji administracyjnej.

Gdy organem jest osoba: wójt, burmistrz, prezydent.

Gdy organem jest jednostka organizacyjna: zarząd powiatu, SKO.

Organy cechują się następującymi właściwościami:

1. właściwość rzeczowa

2. właściwość miejscowa

3. właściwość instancyjna (funkcjonalna)

WŁAŚCIWOŚĆ RZECZOWA - jest to upoważnienie do załatwienia określonego rodzaju spraw w drodze decyzji administracyjnych. Szuka się jej w przepisach ustrojowych. Drugie to ustawy kompetencyjne. Trzeci to przepis szczególny, który może wstrzymać właściwość rzeczową.

WŁAŚCIWOŚĆ MIEJSCOWA - jest wyznaczona granicami administracyjnymi jednostki; teren gminy, powiatu, czy województwa. Ustala się ją ze względu na podmiot, czy przedmiot sprawy. Przykładowo dla osoby fizycznej właściwym miejscowo jest ten organ, na terenie którego osoba jest zameldowana na pobyt stały lub przebywa z zamiarem stałego pobytu.

Dla nieruchomości właściwy miejscowo jest ten organ, na którego terenie nieruchomość się znajduje, albo jej większa część. W przypadku zakładu lub przedsiębiorstwa właściwy jest ten organ, na terenie którego przedsiębiorstwo się znajduje lub ma się znajdować albo tam gdzie się znajduje zakład wiodący lub ośrodek decyzyjny.

WŁAŚCIWOŚĆ INSTANCYJNA - to upoważnienie do załatwienia środków zaskarżenia. Pomiędzy organami może zaistnieć spór o właściwość. Spór może być pozytywny (gdy dwa organy spierają się o podjęcie jednej sprawy) albo negatywny (gdy żaden organ nie chce podjąć się prowadzenia sprawy).

Art. 22 kpa który organ jest właściwy do załatwienia sporu.

1. Jeżeli spór wiodą 2 jednostki samorządu terytorialnego to spór rozstrzyga wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu robi to NSA.

2. Gdy jednym uczestnikiem sporu jest minister, to spór rozstrzyga Prezes Rady Ministrów.

3. Jeśli spór prowadzą organ samorządu terytorialnego i organ administracji rządowej to spór rozstrzyga NSA.

KTO MOŻE WYSTĄPIĆ Z WNIOSKIEM O ROZSTRZYGNIĘCIE SPORU O WŁAŚCIWOŚĆ?

1. strona

2. jeden z uczestników sporu

3. minister właściwy ds. administracyjnych

4. Prokurator Generalny, Minister Sprawiedliwości

5. Rzecznik Praw Obywatelskich

Do czasu rozstrzygnięcia sporu czynności wykonuje organ, który pierwszy wszczął postępowanie, bądź organ, na terenie którego zaistniało zdarzenie.

6. Wyłączenie pracownika lub organu z postępowania administracyjnego - art 24-27a

Art. 24 - wyłączenie pracownika obowiązkowe (art. 24 §1) i nieobowiązkowe (art. § 3).

Wyłączenie pracownika jest realizacją następujących zasad:

1. praworządności

2. obiektywizmu lub bezstronności (nikt nie powinien być sędzią we własnej sprawie lub z którą jest związany)

3. pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa - zasada prawdy obiektywnej

Wyłączenie obowiązkowe - art. 24 §1

Jeżeli zaistnieją przesłanki z art. 24 §1 pracownik bezwzględnie musi być wyłączony z postępowania:

1. jeżeli jest stroną w sprawie, pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływa na jego prawa lub obowiązki jako pracownika organu (umowa o pracę, o dzieło, wspólnik, udziałowiec)

2. jeżeli sprawa dotyczy małżonka oraz krewnych i powinowatych do 2 stopnia

• krewni: dzieci i wnuki - nie mogą prowadzić ich sprawy, także brata i jego dzieci

• powinowaci : krewni małżonka, osoby przysposobione, pozostające w stosunku opieki albo kurateli (Przysposobienie to uznanie krewnego albo osoby obcej za dziecko naturalne = adopcja. Opieka to sprawowanie władzy rodzicielskiej nad krewnym lub osobą obcą z mocy ustawy, orzeczenia sądu. Kuratela to zawiadywanie cudzymi sprawami majątkowymi, reprezentacja nieobecnego np. w wypadku choroby albo nieobecność z powodu przebywania za granicą kraju).

• nie rozpoznaje, gdy brał udział jako biegły albo przedstawiciel strony albo był świadkiem

• gdy brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji w niższej instancji

• nie może rozstrzygać ktoś przeciwko komu wszczęto postępowanie dyscyplinarne, wyjaśniające albo karne

• osoba będąca względem pracownika w nadrzędności służbowej

Pracownika wyłącza z postępowania jego bezpośredni przełożony w drodze postanowienia, na które nie służy zażalenie (art. 124 kpa). Wyłączony pracownik nie wykonuje czynności w sprawie. Wyznacza się innego pracownika, ale wyłączony pracownik może dokonywać czynności nie cierpiących zwłoki.

Skąd przełożony wie, ze pracownika należy wyłączyć?

1. Powiadamia go o tym pracownik

2. Strona informuje przełożonego

3. Przełożony z urzędu poweźmie taką decyzję

Wyłączenie nieobowiązkowe (art. 24 § 3).

Bezpośredni przełożony, jeżeli zajdą inne okoliczności niż wymienione w § 1jest obowiązany na żądanie pracownika, strony bądź urzędu wyłączyć go z postępowania np. gdy:

- pracownik pozostaje w zażyłych stosunkach z jedną ze stron

- pracownik pozostaje w konflikcie z jedną ze stron

- jest poważnym dłużnikiem jednej ze stron

W takiej sytuacji:

• pracownik składa wniosek o wyłączenie

• strona składa wniosek o wyłączenie

• przełożony z urzędu poweźmie taką decyzję

Wyłączenie organu z postępowania administracyjnego (art 25 i 26)

Organ wyłącza się tylko obowiązkowo gdy sprawa dotyczy interesów majątkowych

1. jego kierownika lub osób pozostających z tym kierownikiem w stosunkach określonych w art. 24 § 1 pkt 2 i 3, ( czyli osób przysposobionych, kuratela, opieka)

2. gdy sprawa dotyczy osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia np. dyrektor izby skarbowej nie może rozliczać się na terenie swojego województwa.

ale minister finansów może się w swoim urzędzie rozliczać bo nie uregulowano spraw prominenckich.

Wyłączenie dokonuje bezpośrednio organ wyższego stopnia w drodze postanowienia na które nie służy zażalenie. W przypadku wyłączenia organu sprawa może być załatwiona w dwojaki sposób:

1. organ wyższego stopnia przejmuje sprawę i załatwia ją, chyba że przepis szczególny mówi inaczej

2. wówczas organ wyłączający wyznacza inny podległy sobie organ do załatwienia sprawy np. izba skarbowa nie może przyjąć żadnej sprawy.

Wyłączenie członka organu kolegialnego art. 27 kpa

wyłączenie to następuje na zasadach określonych w art. 24 § 1 (z mocy prawa), a w przypadku wpłynięcia wniosku o wyłączenie stosuje się przepis art. 24 § 3.

Organ jest wyłączony gdy wskutek wyłączenia jego członków nie jest w stanie podjąć decyzji.

7. Strona i podmioty na prawach strony w postępowaniu administracyjnym.

Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Pod pojęciem interesu rozumie się uprawnienie, które stronie przysługuje albo którego się ona domaga. Obowiązkiem jest natomiast obciążenie, które albo spoczywa, albo ma być nałożone. Każdy - to osoba fizyczna, jednostka organizacyjna (przedsiębiorstwo, spółdzielnia, organizacja społeczna itp.) Większość organizacji społecznych nie ma osobowości prawnej. Nie ma jej także spółka cywilna.

Osoba fizyczna posiada dwie cechy: zdolność prawną i zdolność do czynności prawnej. Zdolność nabywamy w chwili urodzenia i tracimy w chwili śmierci. Zdolności prawnej nie możemy się zrzec, ani pozbyć.

Zdolność do czynności prawnej:

- pełna zdolność d.c.p. gdy osoba ukończy 18 lat, a nie jest ubezwłasnowolniona

- ograniczona z.d.c.p. w przedziale wieku od 13-18 lat bądź ubezwłasnowolniona częściowo

- brak z.d.c.p. dotyczy osób które nie ukończyły lat 13, albo zostały ubezwłasnowolnione

Osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnej ma prawo i obowiązek dokonywania czynności prawnych we własnym imieniu i na własny rachunek. Osoba taka może działać osobiście w postępowaniu administracyjnym albo zatrudniać pełnomocnika. Pełnomocnictwo może być udzielane na piśmie lub do protokołu. W postępowaniu administracyjnym nie wymaga szczególnej formy (np. nie musi być podpis uwierzytelniony).

Wyróżnia się pełnomocnictwa: ogólne, szczególne i rodzajowe.

Ogólne upoważniają do załatwiania wszystkich rodzajów spraw.

Rodzajowe - np. w zakresie podatków.

Szczególne - do załatwiania określonej sprawy albo do dokonywania określonej czynności.

Nie wolno pełnomocnikowi przekroczyć granic pełnomocnictwa.

Jeżeli osoba nie posiada zdolności do czynności prawnej to reprezentuje ją przedstawiciel np. ustawowy - rodzice lub ustanowiony przez sąd - opiekun. Dla osoby nieobecnej ustanawia się kuratora ( w jego imieniu i na jego rachunek). W sprawach nie cierpiących zwłoki organ może ustanowić kuratora.

Art. 33 § 4

Pełnomocnictwo w sprawach mniejszej wagi: organ może nie żądać pełnomocnictwa jeżeli pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik, a zakres pełnomocnictwa nie budzi wątpliwości. To organ decyduje o wadze i zakresie.

Kiedy „KAŻDYM” jest jednostka organizacyjna np. przedsiębiorstwo, mająca regulamin, statut z mocy ustawy? Jednostka organizacyjna reprezentowana jest przez organ statutowy (prezes, dyrektor, osobiście albo przez pełnomocnika). Organizacja społeczna staje się stroną gdy od organu żąda określonej czynności.

Podmioty na prawach stron.

Charakterystyka ogólna.

1. Występują w każdej sprawie

2. Mogą działać zgodnie z żądaniem strony lub wbrew.

3. Nie obciąża ich wynik rozstrzygnięcia

4. Ich udział jest niezależny od udziału stron

Są nimi:

• prokurator (uregulowany zakres w art. 182 - 189 kpa)

• rzecznik praw obywatelskich (art. 14ustawy o rzeczniku praw obywatelskich z 1987r. Nr 109)

• Organizacje społeczne (art. 31 kpa)

Prokuratorowi służy prawo:

1. zwrócenia się do właściwego organu administracji publicznej o wszczęcie postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem np. ogrodzenia zbiornika wodnego.

2. udziału w każdym stadium postępowania w celu zapewnienia, aby postępowanie i rozstrzygnięcie sprawy było zgodne z prawem. Może on jak strona składać wnioski dowodowe, być obecny przy czynnościach procesowych

3. wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznej, jeżeli przepisy kodeksu lub przepisy szczególne przewidują wznowienie postępowania, stwierdzenie nieważności decyzji albo jej uchylenie lub zmianę. Sprzeciw prokuratora powinien być rozpoznany przez organ w terminie 30 dni. O wniesionym sprzeciwie organ powiadamia strony. Prokurator może też wnieść skargę do sądu administracyjnego. Skargę może wnieść w terminie 30 dni po wyczerpaniu środków zaskarżenia. Jeżeli nie bierze udziału w postępowaniu, skargę może wnieść w terminie 6 miesięcy i może nawet zaskarżyć decyzję organu I instancji.

Rzecznik Praw Obywatelskich.

Art 14 Ustawy o rzeczniku praw obywatelskich określa kompetencje i uprawnienia w/w podobnie jak prokuratora. Rzecznik programowo nie zajmuje się sprawami indywidualnymi, zajmuje się sprawami zbiorowości. Nie przysługuje mu sprzeciw od decyzji.

Organizacja społeczna.

art. 31 kpa.

Organizacja społeczna może w sprawie występować z żądaniem:

1. gdy sprawa dotyczy innego podmiotu

2. gdy sprawa znajduje się w zakresie statutowego działania organizacji

Organizacja społeczna może żądać wszczęcia postępowania. Organ wszczyna postępowanie bądź odmawia w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. Żądanie wszczęcia może nie być zgodne z interesem podmiotów. Organizacja może żądać jej dopuszczenia do udziału w postępowaniu(już toczącym się). Organizacja występuje o to wnioskiem, a organ dopuszcza ją lub odmawia w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. Może to się dziać z pominięciem strony. Organizacja może działać nawet wbrew interesom strony. Przedstawicielom organizacji przysługuje prawo składania wniosków dowodowych, udziału w czynnościach procesowych, prawo składania środków zaskarżenia albo środków prawnych. Organizacja może wnieść skargę do sądu administracyjnego. Jeżeli organizacja nie bierze udziału w postępowaniu to za zgodą organu może przekazać swoje stanowisko w sprawie np. podejmując uchwałę. W doktrynie nie określono czy organ musi się do tego ustosunkować, czy strona może taką uchwałę zaskarżyć.

8. Terminy w postępowaniu administracyjnym.

Pojęcie i rodzaje terminów.

Termin to odcinek czasu wyznaczony do załatwienia sprawy lub dokonania czynności procesowej, urzędowej.

Ze względu na źródło wyróżniamy:

• terminy ustawowe

• terminy urzędowe - terminy wyznaczone przez organ

Ze względu na skutki prawne wyróżniamy:

• terminy prekluzyjne utożsamiane z terminami zawitymi (nieprzekraczalne), przy zastosowaniu których czynność dokonana po tych terminach nie wywołuje skutków prawnych np. terminem prekluzyjnym jest wniesienie odwołania od decyzji - 14 dni, to także termin 7 dni do wniesienia zażalenia na postanowienie. Terminy prekluzyjne to terminy ustawowe, ale mogą być także urzędowymi, jeżeli przepis szczególny tak stanowi. W odwołaniu można zapytać o podstawę terminu prekluzyjnego. Przepisy kpa przewidują możliwość przywrócenia terminu prekluzyjnego. Jest to możliwe w drodze konwalidacji. Terminy prekluzyjne dotyczą obywatela. Jeżeli strona nie dotrzyma terminu prekluzyjnego to może zwrócić się w drodze podania o przywrócenie takiego terminu. W podaniu należy uprawdopodobnić, że nie dotrzymanie terminu nastąpiło bez winy stron. Nie trzeba tego udowadniać. Wraz z podaniem należy dokonać czynności, do której strona była zobowiązana. Podanie wnosi się do organu właściwego do załatwienia sprawy. Podanie należy wnieść w terminie 7 dni od daty ustania przyczyny z powodu, której nie dotrzymano terminu

• terminy instrukcyjne, których przekroczenie nie wywołuje ujemnych skutków procesowych. terminy te mogą być ustawowymi jak również urzędowymi np. termin do załatwienia sprawy.

Terminy w p.a wyznaczane są w dniach, tygodniach, miesiącach oraz latach. Np. Skarga - 30 dni, roszczenie o odszkodowanie w terminie do 3 lat itd.

Obliczanie terminów:

09.12.2005r. g 11:30 wyznaczony termin np 7 dni

Od kiedy biegnie termin 7 dni? od dnia 10.12.2005r. od godziny 0:00. termin 7 dni kończy się więc w dniu 16.12.2005r. o godzinie 24:00

Jeżeli do 23:59 złożone zostanie pismo w Polskim Urzędzie Pocztowym, a poza granicami kraju w Polskim Urzędzie Konsularnym wszystko będzie OK! W przypadku żołnierza w JW u Dowódcy JW, w ZK u Komendanta ZK, a na statku u Kapitana jednostki.

Pismo takie składa się w formie pisma poleconego.

Rozliczenie finansowe drogą elektroniczną przesyła się do godziny 18:00 biorąc pod uwagę system elektronicznego przesyłu danych zgodnie z przepisami danego Banku. Przy terminach ustawowych nie można ich skracać ani wydłużać. Można je przywracać, jeżeli przepisy tak stanowią. Terminy urzędowe mogą być wydłużane lub skracane.

Terminy załatwiania spraw.

Art. 35 wymienia terminy załatwiania spraw:

• termin niezwłoczny (bez zbędnej zwłoki), często przepisy wewnętrzne określają ten termin jako termin kilku dni.

• termin 1 miesiąca - dotyczy spraw, które nie są skomplikowane, ale należy prowadzić postępowanie wyjaśniające

• termin 2 miesięcy - dotyczy spraw skomplikowanych. Pojęcie skomplikowanej sprawy jest nie ostre i jego interpretacja zależy od urzędnika.

Jeżeli organ nie dotrzyma terminu do załatwienia sprawy informuje o tym stronę, wyjaśnia przyczynę niedotrzymania terminu i wyznacza prawdopodobny termin załatwienia sprawy. Jeżeli i ten termin nie zostanie dotrzymany to stronie służy zażalenie do organu II stopnia na tzw. bezczynność organu. Organ wyższego stopnia wyznacza termin do załatwienia sprawy. Zażalenie jednak musi być uzasadnione.

Jeżeli ten termin nie zostanie dotrzymany strona może wnieść skargę do sądu administracyjnego. Wtedy sąd wyznacza termin załatwienia sprawy. Jeżeli organ nie dotrzyma tego terminu sąd na wniosek strony może nałożyć na organ grzywnę w wysokości do 10 średnich poborów krajowych. Grzywnę taką można powtórzyć wielokrotnie.

9. Doręczanie wezwań oraz innych pism procesowych art. 50-56 i 39-49.

Wezwanie jako szczególne pismo procesowe.

Podstawowa postać wezwania to postać pisemna. Wezwanie jest pismem ściśle sformalizowanym (art. 54kpa). Wykonanie wezwania jest zawarowane przymusem państwowym (art. 88 kpa).

Wezwanie to urzędowe polecenie określonego zachowania się skierowane do osoby fizycznej. Organ może wzywać osobę do udziału w czynnościach procesowych osobiście przez pełnomocnika lub w inny sposób. Wezwanie w postępowaniu administracyjnym spełnia następujące funkcje:

• informacyjną

• porządkującą

• dyscyplinującą

• represyjną (niestawiennictwo zagrożone jest odpowiedzialnością - grzywna)

Wezwanie musi odpowiadać wymogom określonym w art. 54 kpa tzn:

• oznaczenie organu wzywającego (siedziba, pełna nazwa)

• imię i nazwisko wzywanego, miejsce zamieszkania lub pobytu

• określenie w jakiej sprawie, w jakim celu i charakterze się wzywa osobę

• czy wzywany ma się stawić osobiście, czy przez pełnomocnika

• czy czynność może być dokonana na piśmie

• data spełnienia żądania, albo data godzina stawienia się

• pouczenie o skutkach prawnych nie zastosowania się do wezwania. Zgodnie z art. 88 pouczenie o grzywnie:

- do 50 złotych za nie stawienie się pierwszym razem

- do 200 złotych za nie stawienie się za drugim razem

Można także zastosować przymusowe doprowadzenie osoby do miejsca dokonania czynności prawnej.

• podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego. Imienna pieczęć nie zwalnia z czytelnego podpisu!!!

W przypadkach uzasadnionych, osobę można wezwać telefonicznie, telegraficznie lub w inny sposób. Wezwanie takie musi odpowiadać wymogom art. 54 kpa. Jednakże nie można osoby karać jeżeli nie ma pewności, ze wezwanie w sposób prawidłowy dotarło do adresata.

Organ powinien dołożyć staranności aby stawianie się na wezwanie nie było dla osoby zbyt uciążliwe w związku z tym wyróżnia się następujące ograniczenia w osobistym stawiennictwie na wezwanie:

• ograniczenie terytorialne (art. 51 kpa) - do osobistego stawienia się jest zobowiązany mieszkaniec gminy, której organ prowadzi postępowanie, a także gminy bezpośrednio przyległej do prowadzącej postępowanie. Jeżeli starosta prowadzi postępowanie to obowiązek rozciąga się na terytorium gminy gdzie znajduje się siedziba starostwa lub sąsiedniej gminy.

• ograniczenie osobiste - jest to ograniczenie ze wzgl. na fizyczną lub przewlekłą chorobę. Wówczas pracownik organu udaje się do osoby.

• ograniczenie zawodowe - przy wykonywaniu niektórych zawodów, wezwanie osoby należy uzgodnić z jej przełożonym

Stawiającemu się na wezwanie przysługuje zwrot kosztów stawiennictwa, koszty przejazdu, utracony zarobek, dieta, koszty noclegu. Nie zwraca się tych kosztów stronie na żądanie której wszczęto postępowanie. Natomiast wszystkim innym uczestnikom postępowania przysługuje ten zwrot. (Dekret z 26.10.1950r. o należnościach świadków i biegłych oraz stron w postępowaniu Dz. U. 49 poz. 445, Rozporządzenie MS z 04.07.1990r. Dz. U. 48 poz. 284 w sprawie wysokości należności świadków i stron w postępowaniu sądowym.)

Zwrot kosztu dojazdu należy się osobie, która dojechała z odległości powyżej 10 km, a wyjątkowo powyżej 4 km. Z żądaniem przyznania kosztów stawiennictwa należy wystąpić przed wydaniem decyzji prze organ I instancji.

Doręczanie innych pism art. 35 kpa.

Pismo doręcza się adresatowi do rąk własnych za pokwitowaniem. Pismo doręcza się poprzez:

• Pocztę Polską

• przez pracowników organu

• przez inne osoby lub organy upoważnione do doręczania przesyłek, ale organ nie może upoważniać takich osób

Doręczać pisma mogą tylko te osoby lub instytucje, które zawarły umowę z Pocztą Polską. Doręczanie odbywa się w dni powszednie od 6:00 do 21:00.

Pisma doręcza się:

- w miejscu zamieszkania

- w miejscu pracy

- w siedzibie organu bądź w każdym innym miejscu gdzie się adresata zastanie.

Jeżeli osoba ustanowiła pełnomocnika w sprawie to pisma doręcza się pełnomocnikowi. Stronie nie doręcza się pisma.

Doręczenia zastępcze

Jeżeli osoba chwilowo nie przebywa w miejscu zamieszkania to pismo można pozostawić dorosłemu domownikowi jeżeli ten zobowiąże się do doręczenia pisma. Dorosłość ocenia się wg przepisów kodeksu cywilnego. terminy wyznaczone w piśmie biegną od chwili doręczenia. Jeżeli adresat czasowo nie przebywa w miejscu zamieszkania to pismo można pozostawić u sąsiada lub dozorcy domu. W skrzynce pocztowej, a w przypadku jej braku na drzwiach mieszkania adresata umieszcza się pismo informujące gdzie przesyłka została złożona. Tzw. awizo pocztowe nie jest pismem w rozumieniu przepisów kpa. Jeżeli adresat nie przebywa w miejscu zamieszkania to pismo pozostawia się w urzędzie pocztowym albo w najbliższym organie administracji publicznej na okres 14 dni. W skrzynce pocztowej bądź na drzwiach mieszkania adresata umieszcza się pismo jak w treści wyżej. Czynności doręczenia należy ponownie powtórzyć po upływie 7 dni od daty pierwszej czynności. Pismo uważa się wtedy za doręczone skutecznie.

Doręczanie pism jednostkom organizacyjnym.

Pisma doręcza się w siedzibie jednostki do rąk uprawnionego pracownika. Jednakże przepisy kpa przewidują zastępcze doręczanie pism jednostkom organizacyjnym na zasadach wymienionych powyżej. Jeżeli adresat odmówi przyjęcia pisma doręczyciel czyni wzmiankę określającą datę i godzinę. Pismo uważa się wtedy za skutecznie doręczone. Nikt nie może uchylić się od skutków prawnych przy nie przyjęciu treści pisma do wiadomości.

Ogłaszanie publiczne treści pisma.

Jeżeli treść pisma ma dotrzeć do szerszej grupy adresata to pismo ogłasza się w sposób zwyczajowo przyjęty (rozplakatowanie). Skutki prawne - po upływie 14 dni od daty dokonania tej czynności przyjmuje się, że treść pisma dotarła do wiadomości adresatów.

10. Wszczęcie postępowania administracyjnego art. 61-66

Postępowanie może być wszczęte na żądanie strony bądź przez organ z urzędu.

Na żądanie wszczyna się wówczas jeżeli strona żąda dla siebie uprawnienia. Z urzędu organ wszczyna postępowanie jeżeli chce na stronę nałożyć obowiązek. Istnieje przepis, że postępowanie może być wszczęte z urzędu, ale by mogło się toczyć wymagana jest zgoda strony. Strona żądając wszczęcia postępowania zwraca się do organu w formie podania. Podanie może być wniesione na piśmie bądź ustnie do protokołu. Może być to pismo ręczne, maszynowe, może być wniesione za pomocą poczty elektronicznej lub w formie faksu, telegramu itp.

Przy poczcie elektronicznej musimy przedstawić wzór podpisu elektronicznego. Podanie jest pismem sformalizowanym, w którym winno się znaleźć:

• oznaczenie wnoszącego (adres, imię i nazwisko)

• do kogo podanie jest kierowane

• przedmiot lub opis sprawy

• wskazanie czego wskazany żąda

• podpis

CIEKAWOSTKI Z WYKŁADU!!!

Pismo powinno być napisane na kartce A4. Do rektora adresowane : Jego Magnifikcencja Rektor, prof....

PODANIE

Za pośrednictwem np. działu kadr zwracam się.....

Bieg terminów

Termin do załatwienia sprawy biegnie od daty wniesienia pisma. W przypadku poczty - data wpływu w kancelarii. Zgodnie z art 65 i 66 jeżeli podanie wniesiono do organu nie właściwego to pismo przekazywane jest do organu właściwego w drodze postanowienia, na które służy zażalenie wnoszącemu podanie, ale także organowi, do którego podanie skierowano. Art. 66 kpa. Jeżeli w podaniu jest kilka spraw do załatwienia, organ zajmuje się sprawą wedle właściwości, a o właściwości innych organów powiadamia stronę zwracając podanie w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. Jeżeli na podstawie podania nie można określić organu właściwego albo właściwym do rozpatrzenia jest sąd powszechny podanie w drodze postanowienia zwraca się wnoszącemu. Na postanowienie służy zażalenie.

Wszczęcie postępowania może nastąpić na żądanie strony lub z urzędu gdy organ chce zmienić uprawnienia, obowiązki strony. Podanie musi być pisemne wniesione do protokołu, dalekopisem, faksem lub pocztą elektroniczną (problem w tym przypadku nastręcza podpis elektroniczny).

Jeżeli podanie (art. 65 kpa) zostało wniesione do organu niewłaściwego do rozpatrzenia, to organ przekazuje właściwemu w drodze postanowienia, na które stronie służy zażalenie.

(Art. 66 kpa) jeżeli w podaniu jest kilka spraw to organ załatwia wg właściwości właściwe, a o innych organach właściwych do rozpatrzenia sprawy zawiadamia stronę w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. Podanie jest względnie sformalizowanym. Przepis szczególny może określić warunki dodatkowe. Termin do uzupełnienia braków to 7 dni. W przypadku nie uzupełnienia, podania nie rozpatruje się. Forma powiadomienia o tym stronę jest dowolna. Strona może wnieść skargę do sądu na bezczynność organu. Termin załatwienia podania to najwyżej 2 miesiące. Bieg terminu rozpoczyna się od daty wniesienia podania.

Jeżeli postępowanie wszczęte jest z urzędu to za datę wszczęcia uznaje się datę pierwszej czynności prawnej wywołującej skutki prawne, o której to czynności powiadamia się stronę. Wynika to z orzeczenia sądowego.

Doczytać - dowody i postępowanie dowodowe w art. 75-88a

Podział dowodów nie obowiązuje na egzamin

11. Rozprawa administracyjna (art. 89-96 kpa)

Art. 89 §1 i §2 kpa należy analizować łącznie (doczytać!!!). Rozprawę administracyjną przeprowadza się tylko obowiązkowo. To organ decyduje czy przeprowadzić rozprawę.

12. Zawieszenie postępowania (art. 97-103 kpa).

Wyróżnia się zawieszenie:

• Obowiązkowe - określone w art. 97 kpa

• Nieobowiązkowe - określone w art. 98 kpa

Art. 97 wymienia 4 przesłanki, przy których należy zawiesić postępowanie:

1) w razie śmierci strony lub jednej ze stron, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony do udziału w postępowaniu nie jest możliwe i nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 30 § 5, a postępowanie nie podlega umorzeniu jako bezprzedmiotowe (art. 105),

2) w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony,

3) w razie utraty przez stronę lub przez jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych,

4) gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji

Zawieszenie postępowania wstrzymuje bieg terminów przewidzianych w kpa. Np.: terminy do załatwienia spraw (2 miesiące). Np.: gdy osoba zmarła i trzeba ustalić następców procesowych.

Mimo zawieszenia postępowania organ może wydać decyzję administracyjną . W jakich przypadkach? Np.: ze względu na zagrożenie życia ludzkiego, ze względu na ważny interes strony, ale wtedy organ może zażądać stosownego zabezpieczenia finansowego, ze względu na ważny interes społeczny.

13. Decyzja administracyjna (art. 14 - 114 kpa)

Decyzja administracyjna jest aktem administracyjnym rozstrzygającym sprawę co do jej istoty w całości lub w części bądź w inny sposób kończącym postępowanie.

Akt ten jest aktem władczym, kwalifikowanym, wydawanym przez organ administracyjny.

Pojęcie:

„co do istoty” oznacza, ze organ w drodze decyzji nakłada obowiązki bądź je znosi, nadaje bądź ogranicza uprawnienia.

„w całości lub części” zależy od rozległości żądania

„inny sposób” oznacza: umorzenie postępowania, odmowę wznowienia postępowania, odmowę stwierdzenia nieważności, odmowę wszczęcia postępowania.

W prawie administracyjnym, decyzja występuje pod różnymi nazwami:

• Decyzja administracyjna

• Prawo jazdy

• Licencja (ochroniarza, detektywa)

• Koncesja (przy działalności gospodarczej)

• Orzeczenie lekarskie (przy komisjach) CIEKAWOSTKA - odwołanie od takiej decyzji wnosi się w terminie do 30 dni z uzasadnieniem!!!

• Rozkaz w służbach mundurowych

Zgodnie z orzeczeniem Naczelnego Sądu Administracyjnego jeżeli akt administracyjny rozstrzyga sprawę indywidualną i jest podpisany to jest decyzja bez względu na nazwę.

Decyzja podlega zaskarżeniu w toku instancji, a następnie zaskarżeniu do Sądu Administracyjnego.

Decyzja jest aktem administracyjnym ściśle sformalizowanym. W art. 107 kpa przedstawia minimum elementów, które decyzja obowiązkowo musi zawierać. Przepis szczególny liczbę tych elementów może zwiększyć natomiast nie może zmniejszyć.

Obowiązkowe elementy decyzji:

• Oznaczenie organu wydającego decyzję /z określeniem miejsca - siedziby organu w przypadku gdy organ rezyduje w innym mieście niż urząd np.: Wojewoda w Gorzowie Wlkp, a Urząd Wojewódzki w Poznaniu/

• Data wydania decyzji /jest bardzo ważna do obliczania biegów terminów/

• Oznaczenie strony bądź stron /imię nazwisko, pełna nazwa oraz adres siedziby/

• Odstawa prawna rozstrzygnięcia /przepis prawa materialnego regulujący daną dziedzinę, kwestię, wyjątkowo przepis kpa/

• Rozstrzygnięcie

• Uzasadnienie każda decyzja musi być uzasadniona. Nie wymaga uzasadnienia decyzja organu I instancji jeżeli w całości uwzględnia żądanie strony. Decyzja uwzględniająca w całości żądania strony wydana przez organ II instancji wymaga uzasadnienia. Uzasadnienie składa się z dwóch części:

• Uzasadnienia faktycznego - krótkie przedstawienie procesu dowodzenia, które fakty i okoliczności przyjął organ za podstawę rozstrzygnięcia i dlaczego. Które fakty i okoliczności organ uznał za udowodnione i dlaczego, którym faktom i okolicznościom dowodowym odmówiono mocy dowodowej i dlaczego

• Uzasadnienia praktycznego - przytoczenie podstawy prawnej w pełnym brzmieniu (art. § i treść), wyjaśnienie dlaczego dany przepis przyjęto jako podstawę rozstrzygnięcia, wyjaśnienie treści przepisu.

• Pouczenie o środkach zaskarżenia - czy od decyzji służy odwołanie, do kogo w jakim terminie i za czyim pośrednictwem, albo że odwołanie nie służy i wtedy strona może wnieść wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy w jakim terminie i za czyim pośrednictwem albo stronie służy skarga do sądu administracyjnego w jakim terminie i za czyim pośrednictwem. Odwołanie od decyzji ZUS - do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Przy decyzji ostatecznej nie służy odwołanie, ale skarga do S.A. np. w Szczecinie za pośrednictwem ....

Decyzja może być wydana na piśmie bądź ogłoszona ustnie. Natomiast decyzję doręcza się na piśmie. Termin odwołania biegnie od daty ogłoszenia decyzji.

• Podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego osoby podpisującej decyzję, wydającej decyzję (własnoręczny, czytelny, przystawienie pieczęci nie zwalnia od tych wymogów)

Organ załatwiający sprawę jeżeli przepis szczególny tak stanowi ma obowiązek zwrócenia się do innego organu o zajęcie stanowiska w sprawie (art. 106 kpa). Organ do którego zwrócono się o zajęcie stanowiska zajmuje je w terminie 2 tygodni w drodze postanowienia na które służy zażalenie. Ze zajęciem stanowiska mamy do czynienia gdy jeden organ zwraca się do innego organu (nie w przypadku jednego organu).

14. Różnica pomiędzy zajmowanym stanowiskiem a rozstrzygnięciem zagadnienia wstępnego.

Zagadnienie wstępne rozstrzygane jest w toku prowadzenia postępowania. Brak zagadnienia wstępnego lub jego nieuwzględnienie nie jest podstawą do stwierdzenia nieważności decyzji. Jest podstawą do wznowienia postępowania. Zagadnienie wstępne jest rozstrzygane w drodze decyzji najczęściej przed wszczęciem postępowania. Brak rozstrzygnięcia uniemożliwia załatwienie sprawy.

Organ, który wyda decyzje i doręczył ją stronie jest decyzją związany tzn. że z urzędu nie może jej uchylić lub zmienić. Strona nie jest związana decyzją przez termin 14 dni (środki odwoławcze). Decyzja może być dotknięta wadami (błędy pisarskie, rachunkowe itp.) to wówczas organ z urzędu lub na żądanie strony może dokonać poprawek w drodze postanowienia na które służy zażalenie. W przypadku popełnienia istotnego błędu w rozstrzygnięciu decyzji uchyla się ją. Strona w terminie 14 dni od daty doręczenia lub ogłoszenia może żądać uzupełnienia decyzji co do rozstrzygnięcia, uzasadnienia lub sprostowania powyższych kwestii. Organ prostuje powyższe w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. Terminy odwołań mogą być krótsze zgodnie z przepisami szczególnymi.

15. Elementy dodatkowe decyzji.

Elementami dodatkowymi decyzji są:

• Rygor natychmiastowej wykonalności

• Termin

• Warunek

• Zlecenie

• Klauzula odwołalności (?)

Rygor natychmiastowej wykonalności podawany jest w decyzji nieostatecznej czyli takiej, od której służy odwołanie. Decyzja organu I instancji bez rygoru nie podlega wykonaniu przez okres 14 dni (okres do wniesienia odwołania). Rygor może być nadany z mocy prawa, gdy przepis szczególny przewiduje, że decyzję należy natychmiast wykonać (np. Ustawa o Państwowej Straży Pożarnej przewiduje przypadki wydania decyzji z rygorem natychmiastowej wykonalności w przypadku zagrożenia budowy pożarem. Inwestor musi wstrzymać budowę natychmiast. Podobne przepisy istnieją ze względu na zagrożenie sanitarno-epidemiologiczne). Organ nadaje rygor w następujących przypadkach:

• Ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia ludzkiego ( zakaz przywożenia mięsa itp.)

• Ze względu na ważny interes społeczny

• Ze względu na ważny interes strony (strona w takim przypadku musi wykazać ważność interesu, organ może zażądać od strony zabezpieczenia finansowego, o wysokości orzeka w drodze postanowienia na które nie służy zażalenie)

• Ze względu na ważny interes gospodarki kraju

Rygor nadaje się w samej decyzji, a jeżeli decyzję doręczono stronie, rygor nadaje się w drodze postanowienia na które służy zażalenie.

Termin - dwa rodzaje:

• Do którego decyzja wywiera skutki prawne (dowód rejestracyjny)

• Od którego decyzja wywiera skutki prawne (rzadkie decyzje)

Warunek - czynności bądź zespół czynności, które mogą być wykonane w dłuższym okresie czasu.

Zlecenie - jest to czynność, która może być wykonana jednorazowo albo w krótkim okresie czasu.

Klauzula odwołalności art. 162 kpa. Jeżeli czegoś strona nie dokona organ może decyzję uchylić.

16. Odwołanie od decyzji art. 122 - 140 kpa.

Od każdej decyzji wydanej w I instancji przysługuje stronie odwołanie do jednej instancji. Wyjątek: jeżeli decyzję w I instancji wyda samorządowe kolegium odwoławcze lub właściwy w sprawie minister, odwołanie nie przysługuje, ale art. 177 § 3 przewiduje środek jak gdyby odwoławczy - wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy (do tego wniosku stosuje się przepisy i rygory jak w odwołaniu od decyzji).

Na gruncie obecnie obowiązującego prawa od każdej decyzji jednostki samorządu terytorialnego, odwołanie wnosi się do samorządowego kolegium odwoławczego chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej. Przy prawie wodnym decyzję wydaje starosta, a odwołanie wnosi się do Wojewody (jest to wyjątek bo zawsze wnosi się do samorządowego kolegium odwoławczego).

Odwołanie wnosi się w terminie 14 dni od daty doręczenia bądź ogłoszenia decyzji do organu II instancji za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżoną decyzję.

Odwołanie nie jest sformalizowane. Jeżeli z treści pisma wynika, że strona nie jest zadowolona z rozstrzygnięcia należy traktować je jako odwołanie od decyzji. Odwołanie nie musi być uzasadnione. Przez okres (14 dni) do wniesienia odwołania, decyzja nie podlega wykonaniu, chyba że nadano jej rygor natychmiastowej wykonalności. Również w trakcie postępowania odwoławczego decyzja w dalszym ciągu nie podlega wykonaniu. Organ I instancji do którego wpłynęło odwołanie przestaje być związany swoją decyzją i w związku z tym swoją decyzję może uchylić lub zmienić jeżeli w całości przychyla się do żądania strony. Natomiast jeżeli uważa, ze jego rozstrzygnięcie jest słuszne to odwołanie wraz z aktami postępowania przekazuje organowi II instancji. Powyższych czynności powinien dokonać w terminie 7 dni od daty wpływu odwołania.

17. Postępowanie przed organem II instancji.

Organ II instancji powinien rozpatrzyć odwołanie w terminie jednego miesiąca od daty wpływu odwołania. Organ odwoławczy sprawdza czy został dotrzymany termin do wniesienia odwołania. Jeżeli termin nie został dotrzymany, organ stwierdza niedopuszczalność odwołania i uchybienie terminowi w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. Natomiast jeżeli termin został zachowany, organ bada poprawność postępowania dowodowego i jeżeli stwierdzi uchybienia to postępowanie uzupełniające może przeprowadzić we własnym zakresie albo zlecić dokonanie określonych czynności dowodowych czy procesowych organowi I instancji.

18. Rozstrzygnięcie organu II instancji art. 138 kpa.

1. Organ utrzymuje zaskarżoną decyzję w mocy - wtedy decyzja staje się ostateczną.

2. Organ uchyla zaskarżoną decyzję w całości lub części i orzeka co do istoty sprawy

3. Organ uchyla zaskarżoną decyzję i umarza postępowanie organu I instancji

4. Umarza postępowanie odwoławcze (gdy strona wycofała odwołanie - najczęściej lub gdy postępowanie stało się bezprzedmiotowe)

Organ uchyla zaskarżoną decyzję i przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia jeżeli w całości bądź w znacznej części należy ponownie przeprowadzić postępowanie wyjaśniające lub dowodowe. Decyzja, która przeszła tok odwoławczy staje się ostateczną i podlega wykonaniu. Decyzji takiej nie można wzruszyć zwykłymi środkami zaskarżenia ( w trybie instancji). Można ją wzruszyć w trybie nadzwyczajnym lub wnieść skargę do sądu administracyjnego.

W postępowaniu odwoławczym obowiązuje zasada zakazu rozstrzygania na niekorzyść odwołującego się - „zakaz referationis imperius”. Organ odstąpi od tej zasady jeżeli decyzję wydano z naruszeniem prawa. Organ I instancji, do którego wpłynęło odwołanie powiadamia o tym pozostałe strony.

• Postępowanie egzekucyjne - sami (podstawowe elementy, kto, kogo informuje wobec kogo egzekucja, wysokość obowiązku na jakie konto org. Egzekucyjnego, Egzekucja z weksla, z rachunku bankowego, zawiadomienie zobowiązanego

• Ugoda administracyjna

• Postanowienia

• Zażalenie na postanowienie

• Skargi i wnioski (221-260) - możliwośc składania, kto, kiedy i do kogo

• Wydawanie zaświadczeń (217-220)

Organ odwoławczy jeżeli wpłynie odwołanie, może utrzymać lub uchylić postanowienie. W postępowaniu odwoławczym obowiązuje reguła „zakazu rozstrzygania na niekorzyść odwołującego się” „reformationis…..”

Są dwie sytuacje w których reguła ta nie obowiązuje:

- gdy organ decyzję wydaje z rażącym naruszeniem prawa (np. gdy wydana zostanie decyzja

zezwalająca wznieść budowle w granicach otuliny parku narodowego|).

- gdy organ wydaje decyzję z rażącym naruszeniem interesu społecznego.

Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Reguluje tą kwestię art. 127 § 3 kpa.

Jeżeli decyzję w I instancji wyda Minister lub samorządowe kolegium odwoławcze nie przysługuje odwołanie. Przysługuje jednak wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Do wniosku stosuje się przepisy o odwołaniu od decyzji z pewnymi zmianami. Ten wniosek składa się w terminie 14 dni od daty doręczenia bądź ogłoszenia decyzji bezpośrednio do organu, który wydał decyzję. Organ ma na rozpatrzenie tego wniosku 1 miesiąc. Rozstrzygnięcie może być dwojaki:

- uchylenie decyzji i orzeczenie co do istoty sprawy

- utrzymanie decyzji

W tym postanowieniu obowiązuje zakaz rozstrzygania na niekorzyść odwołującego się. Przez okres 14 dni (czas do wniesienia wniosku) i 1 miesiąca (czas na rozpatrzenie wniosku) decyzji nie wykonuje się, chyba że decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Organ jest władny wstrzymać rygor nadany z mocy prawa (zdanie WACHA ! - lepiej się zgodzić i mówić tak samo!)

Nadzwyczajne środki wzruszenia decyzji ostatecznej (art. 145-163)

Środki te można wnieść w przypadku gdy:

• Służą od decyzji ostatecznej

• W przypadkach ściśle określonych

Art. 156 § 1 wymienia się 7 przyczyn z powodu których można stwierdzić nieważność decyzji, która :

1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości,

2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa,

3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną,

4) została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie,

5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały,

6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,

7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa

Obywatel decyduje o tym czy wystąpi na drogę sądową czy w trybie uchylenia za pomocą środka wzruszenia.

Środki wzruszenia decyzji dzielimy na:

• zwyczajne - czyli takie, które przysługują w toku instancji odwoławczej od decyzji, np. wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, zażalenie na postanowienie.

• Nadzwyczajne - np.: uchylenie lub zmiana decyzji w trybie art. 154 i 155 kpa, uchylenie decyzji w niezbędnym zakresie art. 161 kpa itp.

Inny podział środków wzruszenia to podział na:

• samoistne - są to wszystkie powyżej wymienione

• niesamoistne zgodnie z art. 142 kpa Postanowienie, na które nie służy zażalenie, strona może zaskarżyć tylko w odwołaniu od decyzji.

1. Uchylenie lub zmiana decyzji w trybie art. 145 kpa.

Decyzja ostateczna na mocy, której żadna ze stron nie nabyła prawa, może być uchylona lub zmieniona w każdym czasie na wniosek strony bądź z urzędu przez organ, który ją wydał lub organ wyższego stopnia w trybie nadzoru. Nie nabycie prawa przez stronę oznacza sytuację gdy odmówiono jej przyznania uprawnienia.

Decyzja uchylająca może być zaskarżona jako decyzja I instancji.

2. Uchylenie lub zmiana decyzji w trybie art. 155 kpa.

Decyzja ostateczna na mocy, której strona nabyła prawo może być w każdym czasie uchylona lub zmieniona przez organ, który tę decyzję wydał lub wyższego stopnia, ale pod warunkiem:

• Wyrażenia zgody strony

• Zmianie lub uchyleniu nie sprzeciwia się przepis szczególny

• Przemawia za tym interes społeczny

Pod pojęciem nabycia prawa rozumiemy:

• Przysługiwanie stronie uprawnienia

• Nałożenie na stronę obowiązku (strona wie jaki obowiązek, ze tylko ten obowiązek i w takiej wysokości)

3. Uchylenie lub zmiana decyzji w niezbędnym zakresie (art. 161 kpa).

Minister (kierownik organu centralnego) może Minister każdym czasie uchylić lub zmienić decyzję ostateczną w niezbędnym zakresie Minister powodu|:

• Zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzkiego

• Ważnego interesu gospodarczego kraju

• Innego ważnego interesu państwa

Jeżeli Minister wyniku uchylenia bądź zmiany strona poniesie szkodę służy jej roszczenie Minister odszkodowanie. Odszkodowanie przyznaje organ, który uchylił lub zmienił decyzję jednakże stronie niezadowolonej Minister wysokości odszkodowania służy powództwo do sądu powszechnego Minister pozostałą część (art. 417 kc )Odszkodowanie dotyczy rzeczywiście poniesionej straty utraconego zarobku lub wynagrodzenia ewentualnych strat moralnych. Minister wysokości odszkodowania orzeka organ administracji publicznej. (art. 161 § 2 kpa - przeczytać tylko).

4. Stwierdzenie nieważności decyzji (art. 156-160 kpa)

Przy stwierdzeniu nieważności decyzji w literaturze utrwalił się pogląd, ze w trybie art. 156 § 1 kpa można stwierdzić nieważność decyzji I instancji (nieostatecznej) i decyzji ostatecznej przypadku zaistnienia 7 rodzajów okoliczności z powodu których można nieważność stwierdzić:

1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości,(rzeczowej lub miejscowej)

2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa ( brak pouczenia, uzasadnienia decyzji),

3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną,

4) została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie,

5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały,

6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,

7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.

Postępowanie może być wszczęte na żądanie strony bądź przez organ z urzędu. Odmawia się wszczęcia postępowania w drodze decyzji i decyzję unieważnia się w drodze decyzji. Właściwym do stwierdzenia nieważności jest organ II instancji. Wnieść o stwierdzenie nieważności można bez względu na upływ czasu. Skutki stwierdzenia nieważności decyzji:

• decyzja przestaje obowiązywać z mocą wsteczna

• należy uchylić skutki prawne wywołane przez decyzje (cofamy się do momentu kiedy decyzja stała się ostateczną), w związku z tym stronie nie służy roszczenie o odszkodowanie na zasadzie art. 417 kc.

Strona nie może ubiegać się o odszkodowanie jeżeli przyczyniła się do wydania wadliwej decyzji. Natomiast jeżeli do wydania takiej decyzji przyczyniła się Ina strona (osoba) powództwo kieruje się do tej osoby. Nie stwierdza się nieważności decyzji jeżeli od daty jej doręczenia lub ogłoszenia minęło lat 10 w przypadku określonym w art. 156 pkt 1,3,4 i 7 W pozostałych przypadkach jeżeli minęło lat 5, wówczas organ stwierdza że decyzję wydano z naruszeniem prawa. Decyzja taka wywiera skutki prawne. Strona ewentualnie może wnieść o odszkodowanie.

5. Wznowienie postepowania (art. 145 - 153 kpa)

W art. 145 § 1 wymienia się 8 przesłanek z powodu których można wznowić postępowanie. Art. 145 a dodano w związku z wejściem Ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Wznowienie postępowania nie przesądza o tym, ze decyzja została uchylona lub zmieniona. Zadecyduje o tym wynik postępowania wyjaśniającego. Postępowanie wznawia się gdy:

• dowody na podstawie których oparto rozstrzygnięcie okazały się fałszywe

• decyzję wydano w wyniku przestępstwa (przekupienie, zastraszenie, przekroczenie uprawnień przez urzędnika)

• decyzja została wydana przez pracownika lub organ podlegający wyłączeniu z mocy prawa (art. 24, 25, 27 kpa)

• strona bez własnej winy brała udział w postępowaniu (choroba, nie mogła ustanowić pełnomocnika)

• wyjdą na jaw istotne dla sprawy okoliczności, które nie były znane organowi w momencie wydawania decyzji chociaż obiektywnie istniały

• decyzja została wydana bez wymaganego prawem stanowiska innego organu

• zagadnienie wstępne rozstrzygnięte przez właściwy organ bądź sąd odmiennie od stanowiska (oceny) przyjętej przez organ załatwiający sprawę art. 100 § 2 kpa

• decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie zmienione lub uchylone

Art. 145a. [Żądanie wznowienia postępowania na skutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego] § 1. Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja.

§ 2. W sytuacji określonej w § 1 skargę o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Wznowienie postępowania może być z urzędu lub na żądanie strony. Strona powinna złożyć wniosek w terminie 1 miesiąca od daty kiedy się o podstawie do wniesienia wniosku dowiedziała. Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu I instancji. Właściwym do wznowienia jest organ, który wydał decyzje w ostatniej instancji (czyli także może być to organ I instancji). Natomiast jeżeli podstawą wznowienia działalności organu są sfałszowane dowody, decyzja wydana w wyniku przestępstwa, to wówczas postępowanie wznawia organ II instancji i wyznacza inny podległy sobie organ do załatwienia sprawy. Wznawia się postępowanie w drodze decyzji. Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego organ odmówi uchylenia zaskarżonej decyzji w drodze decyzji albo uchyla zaskarżoną decyzję i wydaje nowe rozstrzygnięcie ( w drodze decyzji). Organ odmówi uchylenia decyzji jeżeli od daty jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło lat 10 w przypadku art. 145 § 1 pkt 1 i 2 (bo upływa termin ścigania), w pozostałych przypadkach oraz art. 145a jeżeli upłynęło lat 5.

Jeżeli organ odmówi uchylenia decyzji to stwierdza, że decyzja wydana została z naruszeniem prawa i wyjaśnia przyczyny odmowy uchylenia.

Skutki uchylenia decyzji:

- decyzja przestaje obowiązywać od momentu jej uchylenia, a zatem skutki wynikłe z tej decyzji pozostają w mocy. Natomiast jeżeli strona w wyniku uchylenia poniosła szkodę służy jej powództwo do sądu powszechnego o odszkodowanie z art. 417 kc.

Stwierdzeni wygaśnięcia decyzji (art. 162 kpa)

§ 1 tego przepisu mówi, że organ który wydał decyzje w I instancji stwierdzi jej wygaśnięcie jeżeli decyzją stała się bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia wymaga:

- przepis prawa

- ważny interes społeczny

- ważny interes strony

albo została wydana pod warunkiem, warunkiem strona warunku nie dotrzymała

§ 2. Organ administracji publicznej, o którym mowa w § 1, uchyli decyzję, jeżeli została ona wydana z zastrzeżeniem dopełnienia określonych czynności, a strona nie dopełniła tych czynności w wyznaczonym terminie.

§ 3. Organ stwierdza wygaśnięcie decyzji lub uchyla decyzję na podstawie przepisów § 1 i 2 w drodze decyzji.

19. Postępowanie w sprawie wydawania zaświadczeń.

Zaświadczenie jest pismem urzędowym , w którym urzędowo stwierdza się stan faktyczny bądź stan prawny albo oba razem. Jest to urzędowe potwierdzenie jakiegoś faktu. Zaświadczenie występuje w prawie administracyjnym pod różnymi nazwami (dowód osobisty, skrócony odpis aktu małżeństwa itp.). Zaświadczenie wydaje się na żądanie stron. Zaświadczenie nie wydaje się z urzędu. Zaświadczenie wydaje się albo na żądanie strony jeżeli strona chce potwierdzić określone fakty bądź okoliczności albo gdy przepis prawa wymaga potwierdzenia pewnych faktów i okoliczności np. zaświadczenie lekarskie niezbędne do rozpoczęcia nauki na studiach. Zaświadczenie powinno być wydane bez zbędnej zwłoki w terminie nie późniejszym niż 7 dni. Organ może wydać zaświadczenie po przeprowadzeniu postępowanie wyjaśniające (ale w terminie 7 dni). Organ może odmówić wydania zaświadczenia w drodze postanowienia na które służy zażalenie (np. organ nie jest właściwy). Strona może zaskarżyć treść zaświadczenia jeżeli zaświadczenie wykracza poza granice żądania. Nie dotyczy to przepisu prawa (np. ktoś chce się zapisać do policji i żąda zaświadczenia o karalności którego treści nie może zakwestionować). Odmowę wydania zaświadczenia lub treść ożeń zaskarżyć do sądu administracyjnego. Art. Te odnoszą się do przedsiębiorstw, j.st. oraz organizacji prywatnych. Nie dotyczą w sprawach skarbowych.

20. Postępowanie w sprawach skarg, petycji oraz wniosków art. 221-260

Skarga zwykła (popularna) jest wyrazem niezadowolenia obywatela ze sposobu, biurokratycznego załatwienia spraw, niewłaściwego sposobu załatwienia sprawy i zachowania się urzędnika oraz naruszania praworządności. Nie dotyczy spraw określonych w art. 1-163 (tam służy nam zażalenie). Przewlekle biurokratycznie - tzn mnożenie dokumentów.

Skarga a petycja.

Skarga dot. osoby indywidualnej. Petycja większej zbiorowości. Petycja (słownikowo to żądanie). Skarge można wnieść w imieniu własnym albo w imieniu innej osoby bądź grupy osób. Wnoszący musi mieć wyraźne upoważnienie do działania w ich imieniu. Mogą być wnoszone na piśmie bądź ustnie do protokołu, a także droga elektroniczną. Skargę wnosi się do właściwego do jej załatwienia. Właściwość określa art. 229 kpa.

1) rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa - wojewoda, a w zakresie spraw finansowych - regionalna izba obrachunkowa,

2) organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego w sprawach należących do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej - wojewoda,

3) wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) i kierowników gminnych jednostek organizacyjnych, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 - rada gminy,

4) zarządu powiatu oraz starosty, a także kierowników powiatowych służb, inspekcji, straży i innych jednostek organizacyjnych, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 - rada powiatu,

5) zarządu i marszałka województwa, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 - sejmik województwa,

6) wojewody w sprawach podlegających rozpatrzeniu według kodeksu - właściwy minister, a w innych sprawach - Prezes Rady Ministrów,

7) innego organu administracji rządowej, organu przedsiębiorstwa państwowego lub innej państwowej jednostki organizacyjnej - organ wyższego stopnia lub sprawujący bezpośredni nadzór,

8) ministra - Prezes Rady Ministrów,

9) organu centralnego i jego kierownika - organ, któremu podlega.

Skargi mogą być wnoszone za pośrednictwem parlamentarzystów, radnych oraz organów prasowych. Podstawowy termin załatwienia skargi wynosi 1 miesiąc. pośrednictwem przypadku wniesionej za pośrednictwem parlamentarzystów oraz radnych wynosi 14 dni. Skarga może być przekazana za pośrednictwem organu prasowego do organu administracji publicznej albo opublikowana. Jeżeli przekazano ją do organu to odpowiada się na nią stronie oraz organowi prasowemu do wiadomości. Jeżeli skargę opublikowano, to organ odpowiada w ramach tzw. krytyki prasowej.

Organ w zawiadomieniu o sposobie załatwienia skargi zawiera składniki zgodnie z art. 238 kpa.

- nazwę organu załatwiającego skargę

- sposób załatwienia skargi

- podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego osoby załatwiającej skargę

W przypadku negatywnego załatwienia skargi należy podać uzasadnienie faktyczne i prawne. Organy państwowe, samorządu terytorialnego oraz organizacji społecznych mają obowiązek zorganizowania przyjmowania skarg i wniosków. Na widocznym miejscu w każdej jednostce organizacyjnej należy umieścić informacje, kto, gdzie i kiedy przyjmuje w sprawie skarg i wniosków. Raz w tygodniu w sprawie skarg i wniosków przyjmować winien kierownik jednostki lub wyznaczony zastępca. Godziny przyjęć skarg i wniosków powinny być tak zorganizowane by można było składać skargi i wnioski także po godzinach pracy. Organy mają obowiązek prowadzenia rejestru skarg i wniosków oraz trybu ich załatwiania (art. 254 kpa). Skargę załatwia organ wedle swojej właściwości jednakże może on zlecić załatwienie skargi zlecić organowi niższego stopnia jeżeli skarga dotyczy jej pracownika. Nadzór nad przyjmowaniem i załatwianiem skarg sprawują wojewodowie, ministrowie oraz Prezes RM.

21. Opłaty i koszty postępowania (art. 261-267 kpa)

Opłaty wnoszone są z góry, a ich wysokość określona jest w ustawach lub uchwałach Rady Gminy lub Powiatu (Np. Ustawa o opłacie skarbowej Dz. U. nr 86 poz. 960 z 09.09.2002)

Opłaty wnosi się od:

- podania (żądania, odwołania, zażalenia) - 5 zł

- załączników do w/w - 0,50 zł

- czynności urzędowe dokonywane na podstawie zgłoszenia lub na wniosek zainteresowanego

- zaświadczenia wydawane na wniosek zainteresowanego

- zezwolenia, koncesje, pozwolenia wydawane na wniosek zainteresowanego

- dokumenty stwierdzające ustanowienie pełnomocnictwa oraz ich odpisy

Koszty natomiast obliczane SA po zakończeniu postępowania. Z reguły wraz z wydaniem decyzji organ orzeka o wysokości kosztów postępowania. Z reguły koszty ponoszone są przez organ prowadzący postępowanie. Natomiast stronę obciąża się kosztami w następujących przypadkach:

1. gdy wymaga tego przepis prawa

2. koszty wynikły z winy strony

3. czynności dokonywane były na wniosek strony a nie leżały we właściwości urzędowej organu

O wysokości kosztów orzeka się w drodze postanowienia na które służy zażalenie. Wyjątkowo organ może zarządzać zaliczki na poczet kosztów. Jeżeli strona nie uiści opłaty lub nie poniesie kosztów, organ pozostawi podanie bez rozpoznania. W tym przypadku organ zwraca podanie w drodze postanowienia na które służy zażalenie. Organ musi rozpoznać sprawę jeżeli :

1. zachodzi ważny interes społeczny lub strony

2. dla czynności ustanowiono termin zawity

3. osoba zamieszkuje za granicą (nie przebywa!!!!!, ale zamieszkuje)

termin do wniesienia kosztów nie może być dłuższy niż 14 ani nie krótszy niż 7 dni. Jeżeli strona nie może uiścić kosztów następuje ściągnięcie ich w trybie egzekucji administracyjnej.

22. Postępowanie egzekucyjne w administracji.

1. Znaczenie egzekucji administracyjnej

Egzekucja administracyjna (inaczej postępowanie wykonawcze, przymusowe) ma miejsce wówczas gdy na stronę nałożono obowiązek, obowiązek strona dobrowolnie tego obowiązku nie wykonuje. Żeby państwo mogło skutecznie funkcjonować jest wyposażone w środki przymusu. Jednym z takich środków jest egzekucja administracyjna. Obecne regulacje nie zawierają zachęty dla obywatela by dobrowolnie wykonał obowiązek (np. w postaci bonifikaty). Postępowanie egzekucyjne służy do przymuszenia zobowiązanego do wykonania obowiązku. Egzekucja nie zastępuje wykonania obowiązku.

2. Podstawy prawne obowiązków podlegających egzekucji administracyjnej wynikają z:

1. decyzji administracyjnej lub postanowień

2. przepisów prawa powszechnie obowiązującego (ustawa, rozporządzenie) przy czym obowiązek o charakterze pieniężnym tylko w randze ustawy.

3. Orzeczeń sądowych skierowanych do wykonania w drodze egzekucji administracyjnej, jeżeli przepisy prawa tak stanowią

4. Art. 3a Ustawy

1) z deklaracji lub zeznania złożonego przez podatnika lub płatnika; 

2) ze zgłoszenia celnego złożonego przez zobowiązanego; 

3) z deklaracji rozliczeniowej złożonej przez płatnika składek na ubezpieczenie społeczne; 

4)  z informacji o opłacie paliwowej. 

Przy czym wymagane jest tutaj pouczenie oraz na 7 dni przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego należy doręczyć zobowiązanemu upomnienie.

3. Rodzaje obowiązków podlegających egzekucji administracyjnej art. 2 ustawy. Obowiązki to zakres przedmiotowy ustawy.

1. o charakterze pieniężnym art. 2 § 1 pkt 1-9 czyli takie które mają wartość wymienialną

1)  podatki, opłaty i inne należności, do których stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. 2005 r. Nr 8, poz. 60, Nr 85, poz. 727, Nr 86, poz. 732 i Nr 143, poz. 1199); 

2) grzywny i kary pieniężne wymierzane przez organy administracji publicznej; 

3) należności pieniężne, inne niż wymienione w pkt 1 i 2, jeżeli pozostają we właściwości rzeczowej organów administracji publicznej; 

4) należności przypadające od jednostek budżetowych, wynikające z zastosowania wzajemnego potrącenia zobowiązań podatkowych z zobowiązaniami tych jednostek; 

5) należności pieniężne przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie innych ustaw; 

6) wpłaty na rzecz funduszy celowych utworzonych na podstawie odrębnych przepisów; 

7) należności pieniężne z tytułu składek do Funduszu Żeglugi Śródlądowej oraz składek specjalnych do Funduszu Rezerwowego; 

8) należności pieniężne wynikające z tytułu: 

a) zwrotów, interwencji i innych środków będących częścią systemu całkowitego lub częściowego finansowania Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej, łącznie z sumami, które mają być pobrane w związku z tymi działaniami, 

b) opłat i innych należności przewidzianych w ramach wspólnej organizacji rynku Unii Europejskiej dla sektora cukru, 

c) należności przywozowych, 

d) należności wywozowych, 

e) podatku od towarów i usług, 

f) akcyzy od: 

- produktów tytoniowych, 

- alkoholi i napojów alkoholowych, 

- olejów mineralnych, 

g) podatku od dochodu lub podatku od majątku, 

h) podatku od składek ubezpieczeniowych, 

i) odsetek, kar i grzywien administracyjnych, kosztów i innych należności związanych z należnościami, o których mowa w lit. a-h, z wyłączeniem wszelkich sankcji o charakterze karnym określonych w prawie państwa udzielającego pomocy; 

9) należności pieniężne przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska; 

2. o charakterze nie pieniężnym art. 2 § 1 pkt 10 wymieniane są w przepisach szczególnych np. obowiązki mieszkańca domu (wywieszenie tabliczki z numerem domu, odśnieżanie chodnika przed posesją itp.)

Obowiązki o charakterze niepieniężnym






Obowiązki z działania obowiązki znoszeni obowiązki z zaniechania

- posyłania dziecka do szkoły - wejście konserwatorów na posesję - powstrzymania się od

przekraczania prędkości

4. Zasady postępowania egzekucyjnego.

Zasady postępowania egzekucyjnego rozproszone są po całej ustawie i stanowią reguły o podstawowym znaczeniu odnoszące się do całego postępowania egzekucyjnego.

Skutkiem naruszenia zasad może być wniesienie zarzutów, a w konsekwencji zawieszenie lub umorzenie egzekucji.

10 zasad wg Leońskiego:

1. zasada celowości - wynika z art. 7 § 2 oraz z istoty postępowania egzekucyjnego. Celem egzekucji nie jest wyrządzenie dolegliwości zobowiązanemu, ale chodzi o zapewnienie wykonalności poleceń (zakazów, nakazów) zawartych w normach prawnych. Nie wykonanie obowiązków przez zobowiązanego w terminie upoważnia wierzyciela do podjęcia kroków zmierzających do wszczęcia egzekucji, ale również rozważenia czy żądanie wykonania zobowiązania jest nadal celowe. Należy zwrócić uwagę czy egzekucja jest celowa, a tym samym czy:

a. koszty egzekucji nie przekroczą wartości zobowiązania

b. egzekucja jest celowa ze względów społecznych

2. zasada stosowania najłagodniejszego środka art. 7 § 2 - organ stosuje środki wskazane w ustawie najłagodniejsze w stosunku do zobowiązanego, ale zapewniające i prowadzące do osiągnięcia celu

3. zasada stosowania środków egzekucyjnych przewidzianych tylko w ustawie art. 7 § 1 -

a. o charakterze pieniężnym - egzekucję z:

- z pieniędzy, 

- z wynagrodzenia za pracę, 

- ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego, a także z renty socjalnej, 

- z rachunków bankowych, 

- z innych wierzytelności pieniężnych, 

- z praw z instrumentów finansowych w rozumieniu przepisów o obrocie instrumentami finansowymi, zapisanych na rachunku papierów wartościowych lub innym rachunku, oraz z wierzytelności z rachunku pieniężnego służącego do obsługi takich rachunków, 

- z papierów wartościowych niezapisanych na rachunku papierów wartościowych, 

- z weksla, 

- z autorskich praw majątkowych i praw pokrewnych oraz z praw własności przemysłowej, 

- z udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, 

- z pozostałych praw majątkowych, 

- z ruchomości, 

- z nieruchomości, 

b. o charakterze nie pieniężnym

- grzywnę w celu przymuszenia, ( musi być wyrażona w ratach, może być wielokrotnie nakładana; na osobe fizyczną w co najmniej 2 ratach do 10 tysięcy złotych, na osobę prawną do 100 tysięcy złotych. Orzekana drodze postanowienia na które służy zażalenie)

- wykonanie zastępcze,(np. przy rozbiórce domu na koszt osoby zobowiązanej) 

- odebranie rzeczy ruchomej, (przy odebraniu dziecka stosuje się przepisy o rzeczy ruchomej, broń palna itd.)

- odebranie nieruchomości, opróżnienie lokali i innych pomieszczeń, 

- przymus bezpośredni(zgodnie z ustawą o Policji)

Postępowanie administracyjne

25

---