Cecha/rodzaj	Escherichia coli	Salmonella	Proteus
Gram -/+	Gram -	Gram-	Gram -
Kształt i obraz w mikroszkopie	Pałeczka,może tworzyć formy nitkowate	Pałeczka,rzadko ułożone	Pałeczka,może tworzyć formy nitkowate
Otoczka/przetrwalniki rzęski	Może wytwarzać otoczki,nie wytworzy przetrwalników i nie ma rzęsek	Mają rzęski (peritrichia)	Urzęsione (peritrichia)
Kwasoodporność	Niekwasooporne	Niekwasooporne	Niekwasooporne
Tlenowe/beztlenowe	Względnie beztlenowe	Względnie beztlenowce	Względnie beztlenowce
Katalaza/oksydaza	Nie znalazłem	Nie znalazłem	Nie znalazłem
Rozkład cukrów	Laktoza,glukoza,mannitol Z kwasem i gazem	Rozkłada glukozę i mannitol, ale nie laktozę	Nie rozkłada laktozy,glukozę rozkłada z wytworzeniem gazu
Siarkowodór	Nie wytwarza	Wytwarza	Wytwarza
Podłoża i charakterystyczne na nich reakcje	Rosną dobrze na podłożach podstawowych w temp. 30-37,wytwarzaja indol,nie wytwarzają acetoina(próba Voges-Proscauera) i siarkowodoru,próba z czerwienia metylową wypada dodatnio(MR+)na podłożu cytrynianowi-amonowym nie rosną,gina w 60 stopniach po 30min	Rosną dobrze na podłożach podstawowych.tylko Salmonella rosnie dobrze na podłożu Sołtysa,na podłożu McConkeya nie rozkłada laktozy i daje szare kolonie,na podłożu Kliglera daje siarkowodór i gaz,na podłożu Christiansena nie wytwarza ureazy	Rosną dobrze na podłożach podstawowych,na podłożu Sołtysa i McConkeya tworzą szare kolonie,na podłożu klingera dają żółty słupek a czerwony skos czyli nie rozkładaja laktozy,napodłożu Christiansena tworzą ureazę
Zjadliwość/ chorobotwórczość	Warunkowane przez antygeny-somatyczne O, powierzchniowe K, rzęskowe H,na podstawie ich budowy wyróżniamy serotypy	Aby była chorobotwórcza musi mieć:LPS, wytwarzać toksyny, musi się namnażać w organizmie, musi mieć enzymy wspomagające inwazyjność w organizmie	Nie wspomniano
Szczepy zjadliwe i choroby przez nie wywoływane	Ze względu na zjadliwość wyróżnia się szczepy: 1.enterotoksyczne 2enteropatogenne 3enteroinwazyjne 4enterokewotoczne 5enteroagregacyjne 6nekrotyczne Wywołują głównie biegunki,mogą niszczyć nabłonek jelit(szczegóły w wykładach)	Wywołuje zwykle:zapalenie żołądka i jelt,posocznice,infekcje ogniskowe Salmonella typhi/paratyphi wywołuje dury i paradury i ludzi S.cholerae suis posocznica i zmiany ogniskowe S.typhirium/enteretidis zapalenia żołądka i jelit	P.vulgaris, P.mirabilis P.morganii P.inconstans P.rettgeri powodują schorzenia cieląt z zapaleniem p.pokarmowego i płuc
Diagnozowanie	Nie rośnie dobrze na podłożu Sołtysa(kolonie z czerwonym czubkiem)na podłożu Christiansena nie wytwarza ureazy,barwne rzędy z glukozą i laktozą daja wynik pozytywny na podłożu Kliglera rozkłada laktozę i glukozę,słupek żółty,gaz może rozerwać podłoże.Rozpoznanie bakteriologiczne po wyizolowaniu z materiału(zwykle kał,szpik kostny rzadziej krew,ropa)-zwykle wykonuje się aglutynacje metodą szkiełkową z mieszaniną surowic,po dodatym wyniku nastawia się ten odczyn z każdą osobno	1-przednamnażanie 2selektywne namnażanie z użyciem podłoża Rapaporta-Vasilidisa i Muller-Kauffmana 3wzrost na podłożach wybiórczo- różnicujących 4identyfikacja za pomocą testów serologicznych z surowicami przeciwko antygenowi rzęskowemu i grupom serotypowym	Tylko rozpoznanie bakteriologiczne,posiewy z kalu i krwi daja czyste hodowle.Można je wykonywać już podczas choroby
Coś wybitnie charakterystycznego	Są bardzo wrażliwe na zieleń malachitową i brylantową	Ma predyspozycje do atakowania woreczka żółciowego,może się dostać do kości i opon mózgowych	Z czerwienią metylową daje wynik dodatni, zwykle nie tworzy acetoniny, rośnie w obecności KCN

Cecha/rodzaj	Bacillus	Clostridium
Gram -/+	Gram +	Gram+ ale stare kolonie mogą się odbarwiać
Kształt i obraz w mikroszkopie	Cylindryczne B.anthracis w makroorganizmie daje obraz ,,pędów bambusa” otoczonych otoczka,w preparacie hodowli końcówki są zaokrąglone	Laseczki,wytworzone przetrwalnii deformują biegunowo komórkę
Otoczka/przetrwalniki rzęski	Wytwarza otoczki,w kontakcie z tlenem zaczyna tworzyć przetrwalniki,mogą mieć rzeski typu peritrichia	Wytwarzają przetrwalniki deformujące komórkę Cl.botulnum posiadają rzęski, Cl.tetani nie wytwarzają otoczek,mają rzęski Cl,perfingens nie ma rzęsek
Kwasoodporność	niekwasooporny	Nie wspomniano
Tlenowe/beztlenowe	Bacillus rośnie w warunkach tlenowych	Beztlenowe lub mikroaerofilne
Katalaza/oksydaza	B.anthracis tworzy katalazę	Nie posiadaja katalazy peroksydazy ani dysmutazy nadtlenkowej
Rozkład cukrów	B.anthracis rozkłada glukozę maltozę i sacharozę z wytworzeniem kwasu pH-5,5-5,9	Enzymy te są zależne od szczepu-np. Cl.chauevi jest sacharolityczny a Cl.haemoliticum proteolityczny
Siarkowodór	Nie wytwarza	Cl.tetani nie wytwarza siarkowodoru,tworzy indol i troche amoniaku Cl.perfringens/septicum tworzy trochę siarkowodoru i amoniaku Cl.chauvoei tworzy siarkowodór ale nie tworzy indolu ani amoniaku
Podłoża i charakterystyczne na nich reakcje	B.anthracis ma zdolności rozkładu salicyny i upłynnia żelatyne,peptonizuje mleko i redukuje błękit metylenowy,tworzy amoniak,nie produkuje indolu.Na podłożu podstawowym daje szorstkie kolonie-głowa Meduzy,z dodatkiem CO2 i surowicy krwi dają śłuzowe kolonie i otoczki jak w organizmie	Cl.tetani/septicum /novyii na bulionie Wrzoska daje zmętnienie,Cl.tetani ma zdolnośc wytwarzania indolu i niewielkich ilości amoniaku,daje hemolize alfa przechodzącą w beta Cl.botulinium na agarze-kolonie z postrezpionym brzegiem,przeźroczyste błyszczące,na agarze z krwią-nieprzeźroczyste w środku,z regularnym brzegiem,na bulionie Wrzoska zmętnienie Cl.perfringens wytwarza otoczkę na podłożach białkowych,na bulionie Wrzoska daje silne zmętnienie i dużo gazu,daje hemolizę beta Cl.septicum musi mieć ściśle beztlenowe warunki,dodatek glukozy wspomaga,daje wąska strefe hemolizy beta
Zjadliwość/ chorobotwórczość	Czynnikiem wirulencji są:1 otoczka z polimeru kwasu D-glutaminowego kodowana w plazmidzie pOX2; 2 toksyna białkowa w plazmidzie pOX1 składająca się z 3 części- antgenu ochronnego PA,czynika obrzeku EF i czynnika letalnego LF	Zależy głównie od rodzaju wytwarzanych toksyn.Wyróżnia się 3 grupy:nieinwazyjne Cl.boulinum/tetani,inwazyjne Cl.perfringen/,septicum/novyi /haemoliticum powodujące enterotoksemie Cl.perfringens/dificile
Szczepy zjadliwe i choroby przez nie wywoływane	B.anthrcis-zależnie od drogi wprowadzenia:1 alimentarna-postać jeltowa-po 12h-5 dniachbrak apetytu,bóle brzucha wymioty 50%umiera 2 inhalacyjna-postać płucna po 24h kaszel,gorączka,sinica szok i śmierc 100% zakażonych 3 przyranna-,,czarna krosta”u 20% śmiertelna posocznica B.larvae-zgnilec złośliwy czerwia pszczelego B.cerreus-biegunka i wymioty,jego toksyny są hamowane przez cholesterol	Cl.botulinum neurotoksyna która aktywuje się w organizmie pod wpływem proteaz,zależna od cynku,daje porażenie miekkie, śmierć na skutek uduszenia lub zatrzymania akcji serca Cl.tetani tworzy:tetanolizyne- hemoliza krwinek,hamowana cholesterolem tetanospazmine neurotoksyna-powoduje odnerwieni mięśni i trwały ich skurcz Cl.novyi zakażenia martwicowe wątroby u owiec krów i koni Cl.haemoliticum hemoglobinuria Cl.chauvoei szelestnica(jest silnie sacharolityczna a gaz zbiera się pod skórą) Cl.difficile toksyna A enterotoksyna powodująca gromadzenie się płynu w jelitach toksyna B silnie cytotoksyczna
Diagnozowanie	B.anthracis-badania mikroskopowe(babusowate nici z otoczką bez przetrwalników),hodowlane(po 24h w warunkach tlenowych otrzymamy kolonie w kształcie głowy Meduzy), biologiczne(materiał domięśniowo lub podskórnie śwince lub myszce-padają po kilku dniach z objawami posocznicy),odczyn precypitacji wg Ascoliego (materiał gotuje się w płynie fizjologicznym,przesącza i nawarstwia na surowice z przeciwciałami-dodatni wynik to prążek precypitacyjny)	Podstawą rozpoznania są objawy klinczne, badania laboratoryjne opierają się głownie na wykryciu toksyn w badanym materiale C.botulinum- podaje się wyciąg z podejrzanego materiału(wymiociny,treśc przewodu pokarmowego)dootrzewnowo myszkom lub świnkom jednocześnie drugiej grupie podaje się ogrzany i zmieszany z przeciwtoksyczna surowicą,jeśli w materiale była toksyna pierwsza grupa padnie po kilku godzinach C.novyi można wykryć bezpośrednio metodą immunofluorescencji
Coś wybitnie charakterystycznego	B.cerreus wytwarza w odróżnieniu od B.anthracis beta hemolizynę oraz lecytynazę i fosfolipazę	Aby zdiagnozować te bakterie: muszą być izolowane w dużych ilościach 10^7na 1ml,muszą być z kilku przypadków, charakterystyczne objawy chorobowe, brak innych potencjalnych patogenów w materiale chorobowym

Cecha/rodzaj	Streptoccocus	Staphylococcus
Gram -/+	Gram+	Gram +
Kształt i obraz w mikroszkopie	Kuliste,w parach lub łańcuszkach	Okrągłe ziarniaki, najczęściej w nieregularnych skupiskach
Otoczka/przetrwalniki rzęski	Nie wytwarzają przetrwalników,niektóre mają otoczki,nie są urzęsione	Nie posiadają rzęsek, nie wytwarzają przetrwalników niektóre mogą posiadać otoczki
Kwasoodporność	Nie wspomniano	Nie wspomniano
Tlenowe/beztlenowe	Względne beztlenowce	Tlenowce względne beztlenowce
Katalaza/oksydaza	Katalazo ujemne(odróżnienie od gronkowców)	Zawsze katalazo+ (odróżnienie od paciorkowców) oksydazo -
Rozkład cukrów	Mogą rozkładać sorbitol,sacharozę,laktozę i trechaloze(wykorzystuje się do różnicowania szczepów)	Nie wspomniano o właściwościach
Siarkowodór	Nie wspomniano	Nie wspomniano o właściwościach
Podłoża i charakterystyczne na nich reakcje	Rosną dobrze na podłożach wzbogaconych o węglowodany,surowice lub krew.Podłoże Edwarda- Chodorowskiego-agar, krew,octan lub siarczan talu(hamuje inne bakterie) eskulina(różnicujący) fiolet krystaliczny(wskaźnik) szczepy rozkładające eskuline(Str.pyogenes/uberis/equi/equisimilis/ zooepidermicus) zabarwią podłoże na czarno, Str.agalactiae/dysagalactiae nie dadzą tego efektu-do ich dalszego rozróżnienia używa się podłoża Edwarda-Chodorkowskiego- Str.agalaciae da nam hemolizę beta, Str.dysagalactiae hemolizę alfa	Podłoże Chapmana- NaCl 10%(wybiórczość)agar, mannitol(selektywność) fuksyna fenolowa- chorobotwórcze szczepy daja żółte zabarwienie S.aureus/intermedius daja hemolizę beta
Zjadliwość/ chorobotwórczość	Streptoidyna S-nie ma właściwości antygenowych ale daje hemolize beta Streptidyna O ma właściwości antygenowe i powoduje powstanie przeciwciał, oznacza się ich poziom jeśli >200 jest infekcja Egzotoksyna erytrogenna ma trzy typy A,B i C,najbardziej zjadliwa jest A-odpowiada za wywoływanie szkarlatyny i błonicy Streptodonnaza ma właściwości antygenowe,rozpuszcza rope i martwicze tkanki Hialuronidaza rozpuszcza kwas hialuronowy(spoidło tkanki łącznej) Streptokinaza rozpuszcza fibrynę Antygen N w zewnętrznych pariach ściany komórkowej warunkuje odporność bakterii na fagocytozę(ma 80 rodzajów dlatego są nawroty angin paciorkowcowych)	Czynniki odpowiedzialne za wirulencje bakterii: infekcyjne-białka powierzchniowe, clumping factor, adhezyjny dla kolagenu odpowiedzialne za inwazyjność-toksyny zwane hemolizynami alfa,beta gamma i delta,koagulaza, stafylokinaza,enzymy- lipazy,hialuronidaza przeciwdziałające czynnikom obronnym organimu-otoczka polisacharydowa,białko A, leukocydyna bezpośrednio odpowiedzialne za objawy choroby-alfa hemolizyna odpowiedzialna za szok septyczny,superantygeny TSST, toksyna powodująca rozwarstwienie naskórka EFT(z uwagi na ich długie opisy po szczegóły odsyłam do wykładów)
Szczepy zjadliwe i choroby przez nie wywoływane	Str.pyogenes -mastistis, płonica, gorączka połogowa,róża zakarzenia ropne Str.zooepidemicus zapalenia macicy,ronienia jałowość,zakażenia pępowiny,stawów otrzewnej posocznicy źrebiąt,u bydła mastistis zapalenia macicy i szyjki macicy Str.uberis/agalactiae/dysagalactiae mastistis u bydła, Str,equi zołzy u koni Str.pnumoniae zapalenie płuc,stawów posocznica	St.epidermidis ropne zmiany na skórze, St.hyicus zapalenie naskórka u świń ,może wywoływać mastistis krów Stschleiferi spp coagulans wywołuje stany zapalne ucha zewnętrznego psa Gronkowce wywołują schorzenia-ropne-ze zmianami na skórze(ropnie czyraki); infekcje ogólne-zapalenia płuc,opon mózgowych,infekcje układu moczowego; infekcje głębokie-zapalenia wsierdzia,stawów szpiku kostnego; zatrucia pokarmowe-np. enterotoksyna gronkowca; syndrom szoku septycznego
Diagnozowanie	Do badania przysyła się zeskrobiny ze zmienionych chorobowo miejsc, ropę,płyn mózgowo-rdzeniowy,mleko (wszystkie płyny się odwirowuje.1bezpośrednio barwienie Gramma,immunofluorescencja 2.badania na podłożu McConkeya i Edwardsa 3.badania biochemiczne (najczęściej Apitesty S20) 4.badania serologiczne Różnicowanie paciorkowców wywołujących mastistis CAMP eskulina McConkey Agalactiae + - - Dysagalactiae - - - Uberis - + - Fecalis - + +	Do badania przesyła sie ropę,wymazy ze zmian chorobowych I ze zmienonych błon śluzowych,jesli mastitis to i mlekoKoagulaza:aureus +,intermedium +,epidermidis -,hyicus+/- Hemoliza beta:aureus+, intermedius+,epidermidis-,hyicus-maltoza(fermentacja kwaśna)aureus+,intermedius-,epidermidis+,hyicus- Wykonuje sie też testy na katalazę i oksydazę Szczepy chorobotwórcze są identyfikowane na podstawie wytwarzania: koagulazy; hemolizyn; hialuronidazy; lipazy fosfolipoprotedowej .Rozpoznanie intoksykacji polega na wykryciu toksyny w resztkach pokarmowych i wymiocinach
Coś wybitnie charakterystycznego	Str.agalactiae wykrywa się testem CAMP,bakteria hydrolizuje również hipuran sodowy a w warunkach beztlenowych wytwarza karotenoid Str.pyogenes jest wrażliwy na bazytracynę Strpneumoniae jest wrażliwy na sole żółci i opsoniny Str.suis rozpoznaje się podczas reakcji z amylazą na rozkład skrobi Str.equi różnicują barwne rzędy-tylko on nie rozkłada sorbitolu,sacharozy laktozy a rozkłada maltoze Bakterie kałowe rosną nawet w temp 45 stopni,tolerują 40% żółci w podłozu i hydrolizują eskulinę.	Wszystkie gronkowce mogą rosnąc w obecności do 15% NaCl i w temp do 45 stopni,są odporne na penicylinę(obecność plazmidu kodującego beta laktanazę)wytrzymuja pH 4-9,5 po przechorowaniu nie dają odporności

Cecha/rodzaj	Serpulina	Bonelia
Gram -/+	+	+
Kształt	kretek	Kretek
Otoczka/przetrwalniki rzęski	Brak rzesek 6-14 wlokien osiowych wychodzących z jednego dysku przyczepu na biegunie komórki	15-20 wlokien osiowych wychodzącychz dwóchdyskow ułożonychnaprzeciw siebie bardzo ruchliwe
Wytwarzane enzymy
Kwasoodporność	Nie
Tlenowe/beztlenowe	Beztlenowe	mikroaerofilne
Katalaza/oksydaza
Rozkład cukrów
Siarkowodór
Podłoża i charakterystyczne na nich reakcje	Agar tryptozowo sojowy lub bulion mozgowo-sercowy z dodatkiem surowicy cielecej dla obniżenia potencjalu oksydoredukcyjnego dodaje się l-cysteiny hodowle inkubuje się w 40ºC przez kilka dni w mieszaninie wodoru (90%) i dwutlenku wegla (10%) w warunkach beztlenowych kolonie rosna w glab lub śluzowato na powierzchni	Zle rosna w podlozach jedynie na podlozu kelly'ego ale dobrze w zarodkach kurzych 6-8 dniowych
Zjadliwość/ chorobotwórczość		Okres inkubacji w organizmie człowieka 3-30 dni
Szczepy zjadliwe i choroby przez nie wywoływane	Wywołują dyzenterie u swin wraz z fuscobacterium necrophorium bakterie sytoluja się w kryptach jelitowych i przechodza do Komorek kubkowych i enterocytow objawy to biegunka z krwia sluzem i wloknikiem	Boreli anserina atakuje drob i dzikie ptactwo-wysoka temp. Depresja anoreksja porazenie konczyn theileri bydlo coriaceae bydlo reccurentis wywoluje u człowieka gorączkę nawrotowa a przenoszona jest przez wesz ludzka burgdorferi wywoluje borelioze z Lome atakuje ludzi psy bydlo gryzonie i konie przenoszone przez stawonogi wszy kleszcze, rezerwuarem jest zwierzyna plowa pierwszy objaw to tzw. Erythema mig rans rumien do 5 cm średnicy potem zanika i po miesiącu pojawiaja się objawy ze strony OUN, serca bądź stawow . czasami jest mylona z zapaleniami stawow bądź nawet stwardnieniem rozsianym
Diagnozowanie	Do badania Kal lub wymazy z odbytu. Z kalu 10% zawiesina i przepuszczamy przez filtry coraz to mniejsze 0d 1 do 0,4µm Mikroskop ciemnego (20x0,1-0,2µm)i barwniki anilinowe fuksyna i fiolet wiktorii	Do badania krew, plyn stawowy, plyn mozgowo rdzeniowy. Badamy bezposrenio pod mikroskopem ciemnego pola rozmazy możemy ewentualnie wybarwiac barwnikami zasadowymi
Coś wybitnie charakterystycznego	6-10 skretow spiraliSilna hemoliza ß; antygen można określić testemaglutynacjimikroskopowej; zarazki można tez wykryc metoda tcr lub hybrydyzacji dna

Cecha/rodzaj	Brucella	Pastereulla		Manhaimia
Gram -/+	-	-
Kształt	Paleczki	Drobne paleczki bądź kokopaleczki
Otoczka/przetrwalniki rzęski	Nie wytwarzaja rzesek ani przetrwalnikow ale mogą wytwarzac otoczki mocno przylegające do sciany komorkowej i slabo widoczne	Nie wytwarzaja przetrwalnikow ani rzesek wytwarzaja otoczki z kw. Hialuronowego i wielocukrow
Wytwarzane enzymy	ureaza
Kwasoodporność	Slabo kwasoodporne
Tlenowe/beztlenowe	Tlenowe (zapotrzebowanie na CO2 (5-10%)	tlenowe
Katalaza/oksydaza	Oksydazo i katalazo pozytywne
Rozkład cukrów		p.multocida	sorbitol		Dulcitol
				Multocida	+		-
				Septica	-		-
				gallicida	+		+
Siarkowodór	Wytwarzany jest tylko przez abortus-na specjalnym agarze skośnym z paskiem testowym hoduje się je przez 4 dni zaczernirnie świadczy o wyniku +
Podłoża i charakterystyczne na nich reakcje	Podloza musza być bardzo bogate zawierające peptony,surowice bydleca, Konska, wyciągi z wątroby lub drozdzy inkubacja w 37ºC z dodatkiem 5-10% CO2 przez 15 dni a jeśli nie ma wzrostu i dłużej Na podlozu christensena rozkładają mocznik do amoniaku zmieniając kolor podloza na rozowy proba dodatnia jeśli po 0,5 h jeżeli po 24h ujemna	Podloza wzbogacone w krew przez 24-48h w warunkach tlenowych. Kolonie średniej wielkości o słodkawym zapachu. Im wieksza kolonia tym bardziej zjadliwe sa bakterie				Rosnie na podlozu McConceya
Zjadliwość/ chorobotwórczość		Endotoksyny chorobe uaktywniaja stres nidozywienie bądź choroby wirusowe. Jest to zarazek zewnątrzkomórkowy
Szczepy zjadliwe i choroby przez nie wywoływane	Brucella melitensis, abortus, suis, ovis, neotomae(niepatogena wyizolowana u szczurow. Do zakazen brucella dochodzi w kontakcie z wydzielinami drog rodnych w okresie poronienie z mlekiem i z jego przetworami. Brucella „lubi” ciezarna macice a zwłaszcza omocznie gdzie wystepuje erytrol i hormony sterydowe wzmagające wzrost (u kobiet eryytrol nie wystepuje) bakterie zostaja wchłonięte i namnazaja się wewnątrz fagocytow nastepnie dostaja się do najbliższych węzłów chłonnych a stad do OUN narządów miąższowych i kosci u samic brucella powoduje ronienia u samcow zapalenie jader u ludzi inkubacja 1-3 tygodnie. Choroba jest dwuetapowa: faza ostra- goraczka falujaca potem przewlekla w narzadach miąższowych tworza się ziarniaki które potem ropieja i serowacieja przypominając gruźlicę	Multocida wystepuje jako komensal przewodu oddechowego a w odpowiednich warunkach wywoluje shippin fever - gorączkę transportowa Multocida typ A może wywołać zapalenie pluc cholere lub posocznice drobiu typ B i E wywołują krwotoczna posocznice u przezuwaczy typ D- schorzenia u swin typ określony jako AR+ czyli toksynogenny z fimbriami wraz z brondetella bronchiseptica wywoluje ZZZN Ze względow epidemiologicznych pasteurella multocida podzielono na: Spp. Multtocida- patogenna dla wszystkich zwierzat Spp. Septica- atakuje psy, koty człowieka i drób Spp. Gallicida- atakuje drob
Diagnozowanie	Do badania łożysko, wodyplodowe, poroniony plod, bądź jego żołądek siare krew nasienie. Barwimy zmodyfikowanym ziechel Nielsenem i oglądamy pod mikroskopem czerwone paleczki Aglutynacja z monospecyficznymi surowicami - melithensis abortus i suis gdy rosna w formie plaskiej posiadaja antygeny powierzchniowe N i A - proba:14 min w 60ºC potem kropla zawiesiny z bakteriami mieszamy z surowica zorcowa i przy probie dodatniej aglutynacja powinna się pojawic natychmiast Typowanie przy udziale fagow; proba dodatnia dla abortus i suis - przygotowuje się kolejne rozcieńczenia z bilis-fagami i jeżeli nastepuje liza komurek bakteryjnych to roztwor robi się klarowny Proba biologiczna na swinkach morskich- dwom swinkom podaje się domięśniowo homogenizat 0,5-1 ml. Po 3 tygodniach usypia się jedna a druga po 6 i poszukuje zmian ziarniakowych Testy oksydatywnego metabolizmu- bada się zuzywanie tlenu przez drobnoustroje w obecności roznych welowodanow i aminokwasow w specjalnym aparacie wartburga Można wykonac test elisa lubtest pierścieniowy badając bezpośrednio mleko-dodajemy barwny antygen do mleka a jeśli SA w nim przeciwciała to będą unoszone z tluszczem do gory i powstanie pierścień	Od zwierzat padlych fragmenty pluc, przy posocznicy wątrobę, śledzionę, nerki, węzły chłonne, od zwierzat żywych rope, mleko, wymazy z nosa i gardła. Bezpośrednie wymazy barwi się metoda laefflera lub leishmanna. Wybarwiaja się jedynie ziarnistości znajdujące się na biegunach dajac charakterystyczny widok, dotyczy to tylko bakterii świeżo pobranych gdz te z chodowli nie wytwarzaja ziarnistości
Coś wybitnie charakterystycznego	Barwienie zmodyfikowana metoda Ziehel-Nielsena (0,5% kw. Octowego) Barwienie tionina (niebieski kolor) fuksyna zasadowa (czerwony) barwniki dodaje się do podloza jeżeli mamy wzrost wynik dodatni Polska jest wolna od brucelozy ale robi się co roku testy aglutynacji szkielkowej oka. Coraz czesciej przeciwciała znajduja się w surowicy zajęcy i dzikow	Multocida jest wrazliwa na penicyline ale często Może wytwarzac plazmidy oporności Pasteurella wytwarzaja indol i nie rosna na podlozu McConceya				Hemolizaβ nie wytwarza indolu nie rosnie na McCon.

Cecha/rodzaj		Erysiphelotrix			Listeria
Gram -/+		+			+
Kształt		Paleczki			Paleczka
Otoczka/przetrwalniki rzęski		Nie wytwarzaja			Nie wytwarzaja przetrwalnikow ani otoczek. Rzeski typu peritricha
Wytwarzane enzymy
Kwasoodporność
Tlenowe/beztlenowe					Tlenowa z 5-10 % CO2
Katalaza/oksydaza		negatywne			Katalazo pozytywna oksydazo neg.
Rozkład cukrów		Podstawowe ale slabo			Trehaloza glukoza salicyna maltoza ramnoze dekstryne
Siarkowodór		Wytwarzaja			Nie wytwarza
Podłoża i charakterystyczne na nich reakcje		Agar z dodatkiem surowicy konskiej w 37ºC przez 24h w pierwszym pasazu 10% CO2 przyspiesza wzrost Bryll-szynkiewicza z azydkiem sodu fioletem krystalicznym krwia surowica i glukoza w przypadku zanieczyszczonego materialu			Podloza z krwia (dodajemy 10%CO2) bakterie rosna najczęściej w formie s sa wypukle szare i gładkie ale wystepuje tez forma r (dłuższe wluknikowate) Wysiewa się również na podloza z eskulina i jonami żelaza Na podlozach plynnych rosnie w gornych warstwach ma kształt parasola
Zjadliwość/ chorobotwórczość		Neurominidaza uszkadzajaca naczynia prowadzaca do skrzepow i zatorow Hialuronidaza ulatwiajaca zarazkowi rozprzestrzenianie sie			Listeria wytwarza silna hemolizyne tzw listeriozyne O która penetruje bariere epitelium
Szczepy zjadliwe i choroby przez nie wywoływane		Rhuisopathiae (wloskowiec rozycy) wywoluje choroby u swin czasem ptakow i ryb u ludzi wywoluje zmiany skorne (erysypeloid). Wloskowiec może zaatakowac serce (endocarditis) a nawet stawy (arthritis) Postac ostra - posocznica Postac pokrzywkowa - zmiany skurne Postac przewlekla - zapalenie wsierdzia i stawow			Komorki namnarzaja się w makrofagach wątroby i śledziony- jest patogenem wewnątrzkomórkowym. Penetruje oslonki nerowe i może atakowac OUN. Listeria może mieć dwie postaci: trzewna-posocznicowa atakuje narzad wewnętrzne; nerwowa-powoduje porazenia niedowlady i poronienia. U ludzi zaczyna się od postaci skornej potem uogólniona i nerwowa również może wywołać poronienie
Diagnozowanie		Do badania fragmenty wątroby śledziony nerek serca tk. Maziowej krew wycinki skory bakterie hodujemy na agarze z krwia lub surowica Konska i na McConcey'u (nie rosnie-dla wykluczenia innych zakażeń) forma ostra (S-gladka) posocznicowa kolonie drobne szpilkowate przejrzyste pod mikroskopem krotkie paleczki na bulionie rosnie w formie zmetnienia; forma szorstka (R) kolonie wieksze matowe o nieregularnych brzegach na bulionie w formie osadu Na zelatynie rosnie w postaci szczoteczki W probie biologicznej zaraza się myszki lub golebie podając dootrzewnowo supernatant, zwierzęta padaja po 4 dniach Proby serologicznej nie ma. Sa 22 serowary			Do badania fragment wątroby nerek śledziony przy postaci nerwowej pobiera się plyn mozgowo rdzeniowy pien mozgu rdzen przedłużony przy poronieniach łożysko żołądek plodu zmienione fragmenty macicy. W badniu bezpośrednim uzywamy mechanicznego homogenizatu (listeria namnaza się skupiskowo przy postaci nerwowej) barwimy go metoda gramma i oglądamy sobie zajebistyczne krotkie jak Kuby wacek paleczki.przy materiale z mozgu uzywamy metody zimnego wzbogacenia czyli (1ml homogenizatu do 10ml bulionu i do lodowki na12 tygodni i co tydzień oglądamy wacki czy nam uro sły, jeżeli material jest zanieczyszczony dodajemy telurynupotsu. Fragmenty mozgu utrwalane w formalinie i pod mikroskopem będą widoczne mikroropnie Można wykonac probe CAMP- na agarze z krwia nanosi się linie toksyn β gronkowca i prostopadla donich linie bakterii, w miejscu gdzie linie sa najbliżej siebie wystepuje hemoliza typu β Proba biologiczna- myszkom swinkom morskim i krolikom podaje się dootrzewnowo odwirowany homogenizat, padaja po kilku dniach z ogniskami martwicowymi w wątrobie Proba Antona odrobibe bulionu dospojówkowo i po 24h zapalenie rogowki i spojówki Można tez oglądać ruch w kropli wiszącej
Coś wybitnie charakterystycznego		Może tworzyc nici do kilkunastu μm rosna w temp. 5-42 ºC przy pH 6,7-9,2 w obecności 8% NaCl Nie hydrolizuje eskuliny			Rosna we temp. 3-45 ºC w pH 5,6-9,6 toleruja 10% sterzenie NaCl często występują w kiszonkach (duza zawartość żelaza) Hemoliza typu β Hydrolizuje eskuline
	Strefa hemolizy β		CAMP	Mannitol		Ksyloza	Ramnoza
L. mococytogenes	-		+	-		-	+
L. ivanovi	+		-	-		+	-

Gatunek drobnoustroju

Ruch

Hemo- liza

Kata- laza

H2S

Rozklad cukrow i glikozydow

Chorobo- twórczość dla

Ram- noza

Esku- lina

Sali- cyna

Gole-bia

Swinki mor- skiej

E. rhusiopathie

-

α

-

+

-

-

-

+

-

L. monocytogenes

+

β

+

-

±

+

-

-

+

Cecha/rodzaj	Helicobacter	Corynebacterium
Gram -/+		+
Kształt	Wydłużone lekko skrecone	Paleczka na jednym biegunie zgrubiala (przez co nazywana maczugowcem)
Otoczka/przetrwalniki rzęski	Peczek rzesek na biegunie (szybko się porusza)	Nie wytwarzaja
Wytwarzane enzymy	ureaza
Kwasoodporność
Tlenowe/beztlenowe		Tlenowe bądź mikroaerofilne
Katalaza/oksydaza		Katalazo pozytywna oksydazo negatywna
Rozkład cukrów		Renale rozklada maltoze protuberculosis nie
Siarkowodór
Podłoża i charakterystyczne na nich reakcje	Podloze christensena (bardzo szybka alkalizacja	Podloza agarowe z krwia w 37ºC Paratuberculosis tworzy matowo biale suche kolonie Renale i pilosum zolte Crystididis rownie biale
Zjadliwość/ chorobotwórczość		Corynebacterium diphtherica wytwarza toksyne która powoduje gromadzenie się w gardle i krtani sluzowych nalotow z krwia i włóknikiem utrudniających oddychanie. Aby bakteria mogla wytworzyc te toksyny musi dojsc do zarazenia fagiem i konwersji izogennej - wbudowania materialu genetycznego faga w material bakterii
Szczepy zjadliwe i choroby przez nie wywoływane	Helicobacter pylori powoduje wrzody żołądka stany zapalne a w efekcie nie leczone powoduja raka żołądka	C. renale, pilosum i cystididis powoduja zapalenie nerek u bydla; diphteriae blonice lub dyfteryt u dzieci; paratuberculosis powoduje gruźlicę rzekoma koz i owiec i wrzodzejace zapalenie naczyn chłonnych u krow i koni; bovis wywoluje mastitis; kutcheri powoduje zapalenie pluc u gryzoni
Diagnozowanie	Metoda inwazyjna- endoskopia potem pobrany fragment śluzówki na podloze christensena Metoda nieinwazyjna- test oddechowy - inhalacje znakowanym izotopami wegla mocznikiem proba dodatnia w wydychanym powietrzu znajduja się znakowany wegiel	Do badania wycinki ze zmienionych tkanek, zawartość ropni, material z ploc węzłów chłonnych oraz mocz (w przypadku renale). WWW badaniu bezpośrednim pod mikroskopem gram + nieregularne paleczki układające się w V, Y, L Do roznicowania uzywa się apitestow zwane API-coryne, oraz test CAMP- renale wykazuje hemolze α protubeculosis nie;
Coś wybitnie charakterystycznego	Dzieki ureazie tworzy sobie środowisko alkaliczne zagniezdza się w warstwie podsluzowej	Zawieraja bardzo często metachromatyczne ziarnistości Ernesta-Babesa bedace skupiskiem polifosforanow - materiałów wysokoenergetycznych uzywanych w metabolizmie bakterii Corynrbacterium renale może rosnac przy pH 5,4

Cecha rodzaj	Nocardia	Rhodococcus
Gram -/+	+	+
Kształt	Ziarniaki i paleczki tworzące nici	Polimorficzne od ziarniakow po formy nitkowate
Otoczka/przetrwalniki rzęski		Wytwarzja otoczke polisacharydowa nie wytwarzaja endospor
Wytwarzane enzymy
Kwasoodporność		Slabo kwasooporne
Tlenowe/beztlenowe		Tlenowe
Katalaza/oksydaza		katalazododatnie
Rozkład cukrów
Siarkowodór
Podłoża i charakterystyczne na nich reakcje	Rosna na zwykłych podlozach kolonie sa suche, pomarszczone, jakby popruszone pudrem	Rosna na agarze odżywczym dodatek tiaminy wspomaga wzrost przy zanieczyszczonym materiale dodajemy kwas nalidiksowy, cykloheksamid lub teluryn potasu po 24h kolonie male okrągłe białawe z kolei po 3-4 dniach łososiowe śluzowate rozlewające się po podlozu
Zjadliwość/ chorobotwórczość		Otoczka, kwasy mykolowe, fosfolipaza C i oksydaza cholesterolowa zwane także czynnikiem equi (factor equi)- enzymy te niszcza blone komorkowa erytrocytow. Chorobotwórczość jest warunkowana przez plazmidy zjadliwości których geny warunkują tworzenie bialek powierzchniowych
Szczepy zjadliwe i choroby przez nie wywoływane	N. asteroidem u osob z immunosupresja i zakazonych HIV powoduja ropnie w roznych narzadach	R. equi wywoluje u źrebiąt tuz po odsadzeniu (2-6 m-cy) ropna bronchopneumonie zwana rodokokoza (80% smiertelnosci). Choruja również zrebietata starsze, wywoluje u nich ropnie w plucach. Nosicielami sa osobnii dorosle które normalnie nie choruja ale w przypadku obniżonej odporności mogą cierpiec na schozenia układu moczowoplciowego (m. in. Ronienia) choroba może być spotykana również u innych zwierzat a także u ludzi szczególnie z HIV powodując ropnie w calym ciele. Zarazek może być wydalany z kalem może bytowac wszedzie także na roślinach co jest czestym powodem zakazenia
Diagnozowanie		Wymazy z nosa popłuczyny z tchawicy pośmiertnie także ropnie z pluc.w badaniu bezpośrednim oglądamy pod mikroskopem gram + polimorficzne paleczki, w preparacie z hodowli będą występować formy ziarniakowate Daja pozytywny wynik CAMP z β-toksyna gronkowca złocistego i ujemny wynik rozkładu glukozy
Coś wybitnie charakterystycznego	Nici pod wpływem sedymentacji rozpadaja się

rodzaj Cecha	Mycobacterium
Gram -/+	+ ale bardzo trudno się barwia
Kształt	Paleczki roznej wielkości
Otoczka/przetrwalniki rzęski	Nie wytwarzja
Wytwarzane enzymy	Dysmutaza ponadtlenkowa
Kwasoodporność	Kwasoodporne
Tlenowe/beztlenowe	Tlenowe
Katalaza/oksydaza	Katalazo pozytywna
Rozkład cukrów
Siarkowodór
Podłoża i charakterystyczne na nich reakcje	Hodowla na podlozu z glownym składnikiem masa jajowa - lowenstein-jensen Stonebrinca (dodatek pirogronianu- stymuluje M. bovis) Middlbrooca(kw. oleinowy) Ogawy (glutaminian sodu) Podloza maja tez dodatek zieleni mlachitowej która hamuje inne zarazki bakterie hoduje się bardzo dlugo bo 3-12 tygodni
Zjadliwość/ chorobotwórczość	Zjadliwość zwiazana jest z lipidami sciany kourkowej które chronia przed fagocytami razem z bialkami stymuluja odpowiedz typu komórkowego, a także wywołują nadwrażliwość typu opuznionego W tuberkulinie znajduje się antygen A60 jest to antygen sekrecyjny który wydzielany jest w cytoplazmie podczas wzrostu prątków w fazie spoczynku przechodzi do sciany komórkowej a stamtąd na zewnatrz Trehaloza dwumykolinowa zwana czynnikiem wiazkowym zwiekszajaca immunogenność odpowiedz ziarninowa i przyczynia się do zwyrodnen w mitochondriach upośledzając oddychanie wewnatrzkomurkowe. Bakterie z uwagi na sciane komórkowa mogą się namnazac wchłonięte wewnątrz fagocytow
Szczepy zjadliwe i choroby przez nie wywoływane	M. tuberculosis- wywoluje gruźlicę u ludzi i zwierzat M. bovis - wywoluje gruźlicę u zwierzat (bovis BCG- na jego podstawie opracowano zywa szczepionke) M. africanum- wystepuje w Afryce, powoduje gruźlicę u ludzi i zwierzat M. microti- powoduje choroby nornic M. canetti	Grupa MTC lub MTGPowoduja gruzlice
		Pratki fotochromogenne Pratki skotochromogenne Pratki niechromogenne - pratki ptasie (M. avium i M. intercellulare) Szybko rosnące	Grupa MOTT
		Inkubacja trwa 18-24 miesiace. Glown droga zakazenia jest droga aerofilna. Najczesceij stwierdza się gruźlicę układu oddechowego , ale może ona obejmowac narzady, u krow gruczol wymieniowy a mleko może być źródłem zarazka i może wywołać gruźlicę u ludzi. Pratki rozsiewane sa droga aerofilna, z moczem, kalem, mlekiem, nasieniem. Dzikimi nosicielami mogą być opos borsuk bawoly i zwierzyna plowa. W miejscu infekcji powstaje guzek z serowatym srodkiem bedacy następstwem ziarninowego nacieku zlimfocytow i makrofagow. Pozniej ten guzek wapnieje jeśli organizm jest wystarczająco silny jeżeli nie to ulega upłynnieniu i choroba szerzy się droga naczyn limfatycznych i krwionośnych. U ludzi zwapnienia najczęściej powstaja w plucach, u zwierzat mogą być w migdałkach, sluzowce jelit Mycobacterium lepra pratek tadu wywoluje trad u ludzi lepraemurium u kotow nie potrafimy go chodowac na zadnym podlozu penetruje oslonki nerwowe powoduje zanikanie nerwow ukrwienia i kosci
Diagnozowanie	Do badania plyny po plukaniu tchawicy i oskrzeli, bioptaty z węzłów chłonnych mleko mocz pośmiertnie zmienione wycinki z narządów, u ludzi plwociny. niezbedna jest homogenizacja materialu najczęściej metoda lugowa. W badaniu bezpośrednim preparat barwimy metoda ziechel-nielsenai pod mikroskopem oglądamy czerwone paleczki. Glicerol w podlozu stymuluje tuberculosis i avium a hamuje bovis Material z hodowli tez barwimy ziehel-nielsenem i widoczne sa smukle czerwono zabarwione pratki. Testy biochemiczne: wykazanie obecności niacyny dla tuberculosis(po dodaniu chloraminy i cyjanku potasu r-r barwi się na zolto) tuberculosis redukuje także azotyny do azotanow Szybkie testy radiometryczne Chromatografia gazowa Badanie kw. nukleinowych Testem stosowanym powszechnie jest tuberkulinizacja Testy serologiczne nie maja zastosowania bo przeciwciała w tym przypadku nie odgrywaja wielkiej roli natomiast wazna jest odpowiedz komorkowa, w tescie elisa okresla się poziom IFNγ po stymulacji limfocytow tuberkulina
Coś wybitnie charakterystycznego	Wytrzymuja kilka m-cy w glebie, 2 tygodnie w kwasnym mleku. Przy ekspozycji na światło gina już po 5 godzinach, nie niszczy ich ogrzewanie do 65ºC przez 30 min wytrzymuja sterzenie kw. i zasad np. kw. siarkowy 6% ale latwo niszczone przez lugi 2% i 4% r-ry chloru 40% masy bakterii stanowia lipidy- fosfolipidy, sulfolipidy, glikolipidy, peptydoglikolipidy. W scianie wystepuje terz czynnik wiazkowy który powoduje ze pratki rosna w formie pofaldowanych wiazek

---