PRAWO WSPÓLNOTOWE - wykłady dr A. Wentkowska

FUNDAMENTY UNII EUROPEJSKIEJ

• Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWIS) podpisany 18.04.1951r. w Paryżu, który wszedł w życie 23.07.1952r. i wygasł 23.07.2002r.

• Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) podpisany 25.03.1957r. w Rzymie wszedł w życie 01.01.1958r. (często nazywany traktatem rzymskim)

• Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (EURATOM) podpisany w Rzymie jednocześnie z traktatem ustanawiającym EWG

• Traktat o Unii Europejskiej (UE) podpisany 07.02.1992r. który wszedł w życie 01.11.1993r.

UNIA EUROPEJSKA

I FILAR II FILAR III FILAR

Wspólnota (większość obszarów, w których istnieje wspólna polityka EWWiS do 2002r. EURATOM EWG (WE)

Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa

Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych

POZOSTAŁE TRAKTATY

• Jednolity Akt Europejski (ang. SEA) podpisany w lutym 1986r. wszedł w życie 01.07.1987r.

• Traktat z Amsterdamu podpisany 02.10.1997r. wszedł w życie 01.05.1999r.

• Traktat Nicejski podpisany 26.02.2001r. wszedł w życie 01.02.2003r.

• Traktat Lizboński XII/2007r. - wejście w życie po zatwierdzeniu przez 27 państw

ROZSZERZENIE WSPÓLNOT EUROPEJSKICH

1973r. Wielka Brytania; Irlandia; Dania

1981r. Grecja

1986r. Hiszpania, Portugalia

1995r. Austria; Szwecja; Finlandia

01.05.2004r. Czechy; Cypr; Estonia; Litwa; Łotwa; Malta; Polska; Słowacja; Słowenia;

Węgry

01.01.2007r. Bułgaria; Rumunia

TRZY PODSTAWOWE INSTYSUCJE DECYZYJNE UNII EUROPEJSKIEJ

• Parlament Europejski - reprezentuje obywateli Unii Europejskiej i jest przez nich bezpośrednio wybierany

• Rada Unii Europejskiej - reprezentująca poszczególne państwa członkowskie

• Komisja Europejska - stara się dbać o wspólne dobro całej Unii

INSTYTUCJE „KONTROLNE”

• Trybunał Sprawiedliwości - stoi na straży prawa europejskiego

• Trybunał Obrachunkowy - kontroluje finansowanie działań Unii

W FUNKCJONOWANIU UNII EUROPEJSKIEJ ISTOTNĄ ROLĘ ODGRYWAJĄ

• Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny - reprezentuje społeczeństwo obywatelskie, pracodawców i pracowników

• Komitet Regionów - reprezentuje władze regionalne i lokalne

• Europejski Bank Inwestycyjny - finansuje projekty inwestycyjne UE oraz pomaga małym przedsiębiorstwom na pośrednictwem Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego

• Europejski Bank Centralny - odpowiada za europejską politykę monetarną

• Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich - bada skargi na niewłaściwe administrowanie w instytucjach i jednostkach UE

• Europejski Inspektorat Ochrony Danych - stoi na straży prywatności danych osobowych obywateli

OSOBOWOŚĆ PRAWNA - każda ze Wspólnot ma własną osobowość prawną. Osobowość prawna występuje na gruncie krajowym i międzynarodowym

PODMIOTOWOŚĆ WEWNĘTRZNA (krajowa) - wspólnoty posiadają najszerszą osobowość prawną jaką ustawodawstwo krajowe przyznaje osobom prawnym. Może zbywać lub nabywać nieruchomości i ruchomości oraz być stroną w postępowaniu sądowym (reprezentowane przez Komisję)

PODMIOTOWOŚĆ ZWENĘTRZNA (międzynarodowa):

• ius contrahendi - posiada zdolność międzynarodowoprawną do zawierania umów międzynarodowych

• art. 281 TWE - w stosunkach zewnętrznych Wspólnota korzysta ze zdolności tworzenia więzi kontraktowych z państwami trzecimi

• prawo legacji

• zdolność procesowa

UNIA EUROPEJSKA - nie posiada osobowości prawnej

• podstawą jej działania to umowa międzynarodowa - traktat

• samodzielne cele i działania - art. 2 TUE, ale w oparciu o Wspólnoty, tylko niektóre cele są autonomiczne - nie ma samodzielnych środków urzeczywistniania celu społeczno-gospodarczego

• samodzielna struktura organizacyjna - jedyny własny organ to Rada Europejska, nie stanowi prawa, a więc nie ma podstawy dla niej. Ale art. 3 TWE wypożycza instytucje wyspecjalizowane Wspólnot. Samodzielność wynika z art. 49 TUE o przyjmowaniu do Unii

• nie ma uprawnień do zawierania umów międzynarodowych - jedynie umowy o przystąpieniu do Unii Europejskiej

• nie ma immunitetów, przywilejów

• brak wysuwania roszczeń międzynarodowych, ani ponoszenia odpowiedzialności międzynarodowej

• tzw. wtórne prawo legacji, gdyż przedstawicielstwa Wspólnot będą również przedstawicielstwami Unii

RADA EUROPEJSKA (nie mylić z Radą Europy -to organizacja międzynarodowa niezależna od Unii Europejskiej powstała w 1949r.)

• quasi organ Unii Europejskiej

• członkowie: głowy państw lub rządów państw członkowskich oraz Prezydent Komisji, wspomagani przez Ministra Spraw Zagranicznych oraz członka Komisji

• spotkania: Bruksela

• działania: wspólne akcje i decyzje oparte na konsensusie (uzgodnieniu)

ZADANIA RADY EUROPEJSKIEJ

• wytycza główne kierunki polityki Unii Europejskiej

• ustala priorytety polityki

• rozwiązuje problemy sporne, którym nie podoła Rada Ministrów

• rozstrzyga problemy Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa

• od 1983r. Rada może bezpośrednio włączać się w sprawy znajdujące się w kompetencji Wspólnot Europejskich - działa wtedy jako Rada Unii Europejskiej

KONKLUZJE

• wyrazem wspólnego stanowiska Rady Europejskiej są komunikaty końcowe, ich bark oznacza, że na danym posiedzeniu nie osiągnięto porozumienia

• nie wydaje żadnych aktów prawnych

• po każdym szczycie Przewodniczący Rady Europejskiej składa sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu, natomiast co roku przedkłada pisemny raport na temat postępów integracji

PARLAMENT EUROPEJSKI

• rola: organ prawodawczy Unii Europejskiej wybierany w wyborach bezpośrednich

• najbliższe wybory - VI/2009r.

• posiedzenia: comiesięczne sesje plenarne w Strasburgu, posiedzenia komisji parlamentarnych i dodatkowe sesje w Brukseli, sekretariat w Luksemburgu

EURODEPUTOWANI

• od 1979r. posłowie są wybierani w wyborach bezpośrednich przez obywateli, których reprezentują

• wybory odbywają się ci 5 lat. Głosować w nich może każdy zarejestrowany w spisie wyborczym obywatel Unii. Parlament wyraża demokratyczną wolę obywateli Unii Europejskiej

• obecny skład zgromadzenia wybrany w VI/2004r. liczy 785 posłów ze wszystkich 27 krajów Unii (Bułgaria 18, Rumunia 35)

• posłowie nie zasiadają w Parlamencie Europejskim wg kraju pochodzenia lecz wg przynależności do jednego z 7 ogólnoeuropejskich ugrupowań politycznych

• mandat wolny (nie związany instrukcjami swoich państw), fakultatywny podwójny (czyli można być jednocześnie eurodeputowanym i posłem lub senatorem w swoim państwie)

• immunitet

ZADANIA PARLAMENTU

• przyjmuje akty prawa europejskiego - w wielu obszarach polityki wspólnie z Radą Ministrów

• sprawuje nadzór demokratyczny nad pozostałymi instytucjami Unii Europejskiej, zwłaszcza nad Komisją

• kompetencje budżetowe - wraz z Radą przyjmuje on budżet Unii Europejskiej

EUROPEJSKI RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH
The European Ombudsman

-- Rola: ujawnianie przypadków złej praktyki administracyjnej i proponowanie rozwiązań

• Kadencja: odnawialna kadencja pięcioletnia

• Adres: Strasburg

GENEZA

• Traktat o Unii Europejskiej (Maastricht, 1992 r.)

• Pośrednik między obywatelami a władzami UE. Jest instancją właściwą do przyjmowania i badania skarg obywateli, firm i organizacji UE, jak również osób zamieszkałych lub posiadających zarejestrowaną siedzibę w jednym z krajów Unii.

• Wybierany przez Parlament Europejski na odnawialną pięcioletnią kadencję, odpowiadającą kadencji Parlamentu.

• Od kwietnia 2003 roku były grecki rzecznik praw obywatelskich Nikiforos Diamandouros (ponownie wybrany na okres pięciu lat w styczniu 2005 r.)

ZADANIA

• Ujawnianie przypadków złej praktyki administracyjnej w instytucjach

i organach UE.

• Rzecznik przeprowadza dochodzenia na podstawie przedkładanych mu skarg lub z własnej inicjatywy.

• Działa całkowicie niezależnie i bezstronnie. Nie oczekuje ani nie przyjmuje instrukcji od żadnego rządu ani organizacji.

REZULTAT SKARGI

1. Brak właściwości- Jeśli rzecznik nie jest uprawniony do rozpatrzenia danej skargi (była już przedmiotem postępowania sądowego) będzie starał się skierować skarżącego do właściwego organu, który może mu pomóc.

2. Uznanie właściwości:

• poinformowanie przez rzecznika instytucji lub organu, którego dotyczy skarga,

• Jeśli problem nie zostanie rozwiązany, Rzecznik będzie starał się znaleźć polubowne wyjście, które rozwiązuje problem i satysfakcjonuje skarżącego,

• Jeśli jednak takie podejście okaże się nieskuteczne, Rzecznik ma prawo do wystosowania zaleceń w celu rozwiązania problemu.

• Jeśli skarżona instytucja nie przyjmie jego zaleceń, Rzecznik może przedłożyć Parlamentowi Europejskiemu specjalne sprawozdanie, prowadzące do podjęcia przez Parlament niezbędnych działań na szczeblu politycznym. Rzecznik składa przed Parlamentem coroczne sprawozdanie ze swojej działalności.

SKARGA DO EUROPEJSKIEGO RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH

1. konsultacja z instytucją na zwykłej drodze administracyjnej oraz wniosek o naprawienie sytuacji.

2. Przesłanki złożenia skargi:

• w ciągu dwóch lat od daty dowiedzenia się o danym przypadku złej administracji.

• Skarżący musi ujawnić swoją tożsamość,

• jednoznacznie wskazać, której instytucji lub organu skarga dotyczy oraz opisać, na czym polega problem. Skarżący może poprosić o potraktowanie skargi jako poufnej

MALADMINISTRATION

• Zła praktyka administracyjna- niedostateczne lub niewłaściwe działanie administracji, tzn. sytuacje, w których dana instytucja działa niezgodnie z prawem lub nie przestrzega zasad dobrej administracji lub też łamie prawa człowieka.

• Wśród przykładów można wymienić:

• niesprawiedliwość,

• dyskryminację,

• nadużywanie władzy,

• brak lub odmowę udzielenia informacji,

• nieuzasadnione opóźnienia,

• niepoprawne procedury.

RADA UNII EUROPEJSKIEJ
The Council of European Union

• Rola: organ prawodawczy (w niektórych dziedzinach także wykonawczy) UE; reprezentuje państwa członkowskie

• Członkowie: jeden minister z każdego kraju Unii

• Prezydencja: oparta na systemie rotacyjnym - zmieniająca się co sześć miesięcy

• Posiedzenia: Bruksela, z wyjątkiem posiedzeń w kwietniu, czerwcu i październiku, które odbywają się w Luksemburgu

GENEZA

• Traktaty założycielskie

• Rada jest głównym organem decyzyjnym Unii Europejskiej.

• Rada reprezentuje państwa członkowskie. W jej posiedzeniach uczestniczy po jednym ministrze z każdego kraju Unii (uzależnione od poruszanej na nim tematyki)

• Stosunkami Unii z resztą świata zajmuje się Rada ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych- szeroki zakres odpowiedzialności, obejmujący zagadnienia ogólnej polityki Unii (w jej posiedzeniach może uczestniczyć dowolny minister lub sekretarz stanu wyznaczony przez rząd swego kraju)

SPOTKANIA „NA SZCZYCIE”

• Maksymalnie cztery razy w roku prezydenci lub premierzy państw członkowskich wraz z przewodniczącym Komisji Europejskiej spotykają się jako Rada Europejska.

• UE wyznaczane są ogólne kierunki polityki Unii oraz rozwiązywane problemy, których nie można było rozwiązać na niższym szczeblu (tzn. na szczeblu ministrów w ramach zwykłych posiedzeń Rady)

• Każdy minister zasiadający w Radzie jest pełnomocny do podejmowania zobowiązań w imieniu swojego rządu, każdy minister w Radzie odpowiada przed parlamentem swojego kraju oraz przed obywatelami, których ten parlament reprezentuje (umocowanie demokratyczne decyzji Rady)

RADY SZCZEGÓLNE

• Rada ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych

• Rada ds. Gospodarczych i Finansowych (Ecofin)

• Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (JHA)

• Rada ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Polityki dotyczącej Konsumentów

• Rada ds. Konkurencyjności

• Rada ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii

• Rada ds. Rolnictwa i Rybołówstwa

• Rada ds. Środowiska

• Rada ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury

ZADANIA RADY

• Przyjmuje akty prawa europejskiego - w wielu obszarach polityki wspólnie z Parlamentem Europejskim.

• Koordynuje kierunki polityki gospodarczej i społecznej w krajach członkowskich.

• Zawiera umowy międzynarodowe pomiędzy UE a innymi krajami lub organizacjami międzynarodowymi.

• Przyjmuje budżet UE - wspólnie z Parlamentem Europejskim.

• Realizuje i rozwija wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa na podstawie wytycznych Rady Europejskiej.

• Koordynuje współpracę między krajowymi sądami i organami policji w sprawach karnych

1. LEGISLACJA

• Znaczna część aktów prawa europejskiego przyjmowana jest wspólnie przez Radę i Parlament.

• Zasadniczo Rada podejmuje działania legislacyjne na wniosek Komisji. Zwykle to również Komisja jest odpowiedzialna za zapewnienie, że unijne prawodawstwo jest właściwie stosowane.

• Ministrowie ze wszystkich państw UE spotykają się w ramach Rady w celu podejmowania wspólnych decyzji w sprawach polityki UE i jej prawodawstwa

2. KOORDYNACJA POLITYKI POSZCZEGÓLNYCH PAŃSTW CZŁONKOWSKICH

• Kraje Unii postanowiły kształtować ogólną politykę gospodarczą w oparciu o ścisłą koordynację swoich polityk gospodarczych na szczeblu krajowym.

• Koordynacją tą zajmują się ministrowie gospodarki i finansów, którzy razem tworzą Radę ds. Gospodarczych i Finansowych (Ecofin).

• otwarta metoda koordynacji

Kraje członkowskie dążą także do tworzenia nowych miejsc pracy i poprawy swych systemów edukacji, ochrony zdrowia i zabezpieczeń socjalnych. Wprawdzie poszczególne kraje samodzielnie odpowiadają za własną politykę w tych dziedzinach, jednak mogą uzgadniać między sobą wspólne cele i na podstawie doświadczeń innych uczyć się najbardziej skutecznych rozwiązań.

3. ZAWIERANIE UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH

• Co roku Rada zawiera szereg umów między Unią Europejską a krajami spoza UE oraz organizacjami międzynarodowymi.

• Umowy te obejmują sprawy ogólne, takie jak handel, współpraca czy pomoc rozwojowa, lub też dotyczą bardziej wąskich dziedzin, takich jak włókiennictwo, rybołówstwo, nauka i technika, transport itp.

• Rada może zawierać konwencje między krajami UE w obszarach takich jak podatki, prawo spółek czy ochrona konsularna, współpraca w obszarze wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości

4. PRZYJMOWANIE BUDŻETU UE

Roczny budżet UE zatwierdzają wspólnie

Rada i Parlament Europejski.

5. WSPÓLNA POLITYKA ZAGRANICZNA I BEZPIECZEŃSTWA

• polityka zagraniczna, bezpieczeństwo i obrona- podlegają niezależnej kontroli rządów poszczególnych państw, dlatego Parlament i Komisja Europejska odgrywają w nich jedynie bardzo ograniczoną rolę, a Rada jest głównym forum współpracy międzyrządowej

• Siły Szybkiego Reagowania- żołnierze pozostają członkami krajowych sił zbrojnych pod dowództwem własnego kraju, zaś ich rola ogranicza się do realizacji konkretnych zadań związanych z pomocą humanitarną, operacjami ratunkowymi, misjami pokojowymi czy też zarządzaniem kryzysowym.

• w roku 2003 UE przeprowadziła operację wojskową (kryptonim Artemis) w Demokratycznej Republice Konga,

• w 2004 roku rozpoczęła operację pokojową (kryptonim Althea) w Bośni i Hercegowinie.

• W tego rodzaju działaniach Radę wspierają:

• Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa (PSC),

• Komitet Wojskowy Unii Europejskiej (EUMC)

• Sztab Wojskowy Unii Europejskiej (EUMS), składający się z ekspertów krajowych oddelegowanych do sekretariatu Rady przez państwa członkowskie.

6. WOLNOŚĆ, BEZPIECZEŃSTWO I SPRAWIEDLIWOŚĆ

Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych

(ministrowie sprawiedliwości i ministrowie spraw wewnętrznych)- jednolita przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

• dostęp do wymiaru sprawiedliwości- sądy krajowe muszą współpracować

• współpraca między sądami, organami policji, celnikami oraz służbami imigracyjnymi wszystkich państw UE.

• Muszą one między innymi zadbać o to, by:

- zewnętrzne granice Unii były skutecznie strzeżone,

- celnicy i policja wymieniali informacje na temat przemieszczania się osób podejrzanych o przemyt narkotyków lub ludzi,

- uchodźcy występujący o azyl podlegali jednolitej procedurze w całej Unii w celu uniknięcia zjawiska wtórnego przenoszenia się imigrantów w UE, wykorzystujących różnice w prawie imigracyjnym poszczególnych krajów.

PREZYDENCJA RADY

• Prezydencja Rady zmienia się na zasadzie rotacji co sześć miesięcy.

• każdy kraj UE po kolei przejmuje odpowiedzialność za porządek obrad Rady i przewodzi wszystkim jej posiedzeniom przez sześć miesięcy, kierując podejmowaniem decyzji legislacyjnych i politycznych oraz wypracowując kompromisy pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi.

COREPER

• Każdy kraj UE ma w Brukseli stały zespół (przedstawicielstwo), które go reprezentuje i broni jego interesu narodowego

• Ambasadorowie (zwani stałymi przedstawicielami) spotykają się co tydzień w ramach Komitetu Stałych Przedstawicieli.

• Zadaniem tego Komitetu jest przygotowywanie prac Rady - z wyjątkiem większości zagadnień rolniczych, którymi zajmuje się Specjalny Komitet ds. Rolnictwa.

• Coreper jest wspierany przez szereg grup roboczych, składających się z urzędników administracji poszczególnych krajów.

Sekretariat Generalny

• przygotowuje i zapewnia płynność działań Rady na wszystkich poziomach.

Sekretarz Generalny jest także Wysokim Przedstawicielem ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (WPZB) i pełniąc tę rolę przyczynia się do koordynacji działań UE na arenie międzynarodowej.

• Sekretarza Generalnego wspiera jego zastępca, który jest odpowiedzialny za zarządzanie Sekretariatem Generalnym.

GŁOSOWANIE

• System głosów ważonych- im większa jest liczba mieszkańców danego kraju, tym więcej ma on głosów. Jednak liczba głosów jest wyważona na korzyść państw o mniejszej liczbie ludności.

• Decyzje w niektórych szczególnie ważnych dziedzinach, takich jak wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, podatki, polityka azylowa i imigracyjna, wymagają jednomyślności Rady. Każde państwo członkowskie ma prawo zgłosić weto wobec decyzji w tych obszarach.

• W większości dziedzin Rada podejmuje decyzje większością kwalifikowaną (QMV)

• zgoda większości państw członkowskich (w niektórych przypadkach dwóch trzecich)

oraz

• co najmniej 232 głosów „za”, co stanowi 72,3% całkowitej liczby głosów w Radzie. Dodatkowo każde państwo członkowskie może wystąpić z wnioskiem o sprawdzenie, czy głosy „za” reprezentują przynajmniej 62% łącznej liczby ludności Unii. Jeżeli okaże się, że warunek ten nie został spełniony, dana decyzja nie może być przyjęta.

KOMISJA EUROPEJSKA
The European Commission

• Rola: organ wykonawczy UE i inicjator wniosków legislacyjnych

• Członkowie: 27 członków, po jednym z każdego państwa członkowskiego

• Kadencja: pięć lat (2004-2009)

• Adres: Bruksela, Luksemburg

Geneza

• Komisja powstała na mocy traktatów założycielskich.

• w pełni niezależna od rządów państw członkowskich

• reprezentowanie i ochrona wspólnych interesów Unii jako całości

• przygotowuje wnioski dotyczące nowych aktów prawa europejskiego, które następnie przedkłada Parlamentowi i Radzie

• organ wykonawczy Unii - odpowiada za wprowadzanie w życie decyzji Parlamentu i Rady, zarządzanie bieżącymi sprawami Unii Europejskiej, wdrażanie jej polityk, prowadzenie jej programów i dysponowanie jej środkami finansowymi.

• Komisja ponosi odpowiedzialność polityczną przed Parlamentem, który ma prawo odwołania całej Komisji poprzez przyjęcie wotum nieufności.

• Poszczególni członkowie Komisji muszą natomiast złożyć dymisję na wniosek jej przewodniczącego, o ile zgodę wyrażą pozostali komisarze.

• Komisja uczestniczy we wszystkich sesjach Parlamentu:

• wyjaśnianie i uzasadnianie swoich działań,

• odpowiada regularnie na ustne i pisemne zapytania poselskie.

Znaczenia

• zespół 27 osób - po jednej z każdego kraju - powołanych do kierowania tą instytucją i podejmowania decyzji.

• sama instytucja i cały jej personel (Europejska Służba Cywilna)- urzędnicy merytoryczni, eksperci, tłumacze pisemni i konferencyjni oraz personel sekretarski (ok 25 000 osób)

• Urzędnicy Komisji pracują w dyrekcjach generalnych (DG) oraz służbach (np Służba Prawna). Każda DG odpowiada za konkretny obszar polityki i jest kierowana przez dyrektora generalnego, który odpowiada przed jednym z komisarzy.

• Koordynację prac poszczególnych departamentów zapewnia Sekretariat Generalny- zajmuje się obsługą cotygodniowych posiedzeń Komisji. Sekretariatem kieruje sekretarz generalny, odpowiedzialny bezpośrednio przed przewodniczącym Komisji.

KOMISARZE

Procedura powołania

• Komisja jest powoływana co pięć lat, w ciągu sześciu miesięcy od daty wyborów do Parlamentu Europejskiego.

Procedura:

• Rządy państw członkowskich uzgadniają między sobą, kogo nominować na nowego przewodniczącego Komisji.

• Kandydatura nominowanego na przewodniczącego Komisji jest następnie zatwierdzana przez Parlament.

• Nominowany na przewodniczącego Komisji w porozumieniu z rządami państw członkowskich wybiera pozostałych członków Komisji.

• Nowy Parlament przesłuchuje następnie każdego z członków i wydaje opinię dotyczącą całego proponowanego składu Komisji. Po mianowaniu nowa Komisja może oficjalnie rozpocząć urzędowanie.

• Kadencja obecnej Komisji wygasa 31 października 2009 r. Jej przewodniczącym jest Portugalczyk José Manuel Barroso.

Organizacja pracy

• Przewodniczący Komisji- decyzja o rozdziale obszarów polityki pomiędzy komisarzy oraz o ewentualnych zmianach w tym rozdziale w trakcie kadencji Komisji.

• spotkania raz w tygodniu, zwykle w środę, w Brukseli.

• Każdy punkt porządku obrad prezentowany jest przez komisarza odpowiedzialnego za dany obszar polityki, zaś decyzja w danej sprawie podejmowana jest wspólnie przez cały zespół.

Procedura wniosków legislacyjnych

• Dyrekcja Generalna ds. … przygotowuje odpowiedni wniosek na podstawie szerokich konsultacji w państwach członkowskich.

• Wniosek poddany jest także dyskusji z innymi departamentami Komisji oraz weryfikacji przez Służbę Prawną i Sekretariat Generalny.

• Kiedy wniosek jest w pełni gotowy, trafia on do porządku dziennego najbliższego posiedzenia Komisji. Jeśli co najmniej 13 z 25 komisarzy opowiada się za wnioskiem, Komisja go przyjmuje (wniosek zyskał bezwarunkowe poparcie całego kolegium komisarzy)

• Dokument jest następnie przedkładany pod obrady Rady i Parlamentu Europejskiego.

SPOSÓB PODEJMOWANIA DECYZJI PRZEZ KOMISJĘ

• metoda ustna - bezpośrednia polega na spotkaniach bezpośrednich raz w tygodniu członków Komisji i podejmowaniu decyzji

• metoda obiegowa - polega na tym, że do poszczególnych Komisarzy wysyłane są propozycje działań prawodawczych i w zależności od pilności sprawy Komisarze są zobowiązani do przesłania odpowiedzi w określonym terminie

• metoda delegacji - polega na upoważnieniu przez przewodniczącego Komisji konkretnego Komisarza do podejmowania działań w określonym zakresie

ZADANIA KOMISJI

1. Przedkłada wnioski legislacyjne Parlamentowi i Radzie;

2. Prowadzi i wdraża unijne polityki oraz budżet UE;

3. Stoi na straży prawa europejskiego (wspólnie z Trybunałem Sprawiedliwości);

4. Reprezentuje Unię Europejską na arenie międzynarodowej, na przykład negocjując umowy między UE a innymi krajami.

Przedkładanie wniosków legislacyjnych

• Prawo inicjatywy ustawodawczej.

• Komisja jest samodzielnie odpowiedzialna za opracowywanie wniosków nowych aktów prawa europejskiego, przedkładanych Parlamentowi i Radzie. Wnioski te muszą mieć na celu ochronę dobra Unii i jej obywateli, a nie interesów konkretnych krajów czy też gałęzi przemysłu.

• Zanim Komisja przedłoży jednak jakikolwiek wniosek, musi zdobyć rozeznanie w bieżącej sytuacji i problemach w Europie

• Kontakt z grupami interesów oraz z dwoma organami doradczymi: Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym oraz Komitetem Regionów, parlamenty i rządy krajów członkowskich.

• Komisja wnioskuje o podjęcie działań na szczeblu unijnym jedynie, jeśli uzna, że danego problemu nie da się rozwiązać skuteczniej za pomocą działań na szczeblu krajowym, regionalnym lub lokalnym (zasada pomocniczości).

• Jeśli Komisja uzna, że konieczne są kroki legislacyjne, opracowuje wniosek, który jej zdaniem skutecznie rozwiąże problem oraz zaspokoi interesy możliwie najszerszego grona zainteresowanych.

Realizacja polityki oraz budżetu UE

• zapewnienie należytego zarządzania finansami- zarządzanie budżetem UE i jego wykonanie. Wydanie większości środków spoczywa w rzeczywistości na władzach krajowych lub lokalnych, jednak Komisja odpowiada za ich nadzorowanie wraz z Trybunałem Obrachunkowym. Parlament Europejski udziela Komisji absolutorium z wykonania budżetu tylko wówczas, gdy satysfakcjonuje go roczne sprawozdanie Trybunału Obrachunkowego.

• wdrażanie wytycznych polityki przyjętych przez Parlament i Radę (np w ramach wspólnej polityki rolnej)

polityka w zakresie konkurencji, w ramach której Komisja uprawniona jest do wydawania zezwoleń lub zakazów dotyczących połączeń przedsiębiorstw. Komisja musi również sprawdzać, czy kraje UE nie subsydiują różnych gałęzi swego przemysłu w sposób mogący prowadzić do zakłócenia konkurencji.

• Zróżnicowane Programy unijne, zarządzane przez Komisję np.:

• Interreg i URBAN -budowanie partnerstwa transgranicznego między regionami oraz pomoc w odnowie upadających obszarów miejskich

• Erasmus- wymiana studentów w całej Europie.

Egzekwowanie prawa europejskiego

• Komisja- strażnikiem traktatów- wraz z Trybunałem Sprawiedliwości jest odpowiedzialna za zapewnienie właściwego stosowania prawa UE we wszystkich państwach członkowskich.

• Jeśli Komisja uzna, że dany kraj UE nie stosuje się do przepisów prawa europejskiego - przez co nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań prawnych - podejmuje ona środki w celu naprawy zaistniałej sytuacji.

• procedura w sprawie naruszenia- przekazanie oficjalnego pisma do rządu danego kraju, w którym Komisja wyjaśnia, dlaczego jej zdaniem doszło do naruszenia prawa europejskiego, oraz wyznacza termin, w którym powinna otrzymać szczegółowe wyjaśnienia w tej sprawie. Jeśli ta procedura nie przyniesie pożądanego skutku i nie naprawi zaistniałej sytuacji, Komisja musi skierować sprawę do Trybunału Sprawiedliwości, który jest uprawniony do nakładania grzywien. Wyroki Trybunału są wiążące dla krajów członkowskich oraz instytucji UE.

Reprezentowanie UE na arenie międzynarodowej

• Rzecznik Unii Europejskiej na arenie międzynarodowej

• reprezentuje państwa członkowskie na forach międzynarodowych, takich jak Międzynarodowa Organizacja Handlu (WTO)

• negocjowanie w imieniu Unii umów międzynarodowych.

• umowa z Cotonou, w której zawarto warunki ważnego partnerstwa o charakterze pomocowym i handlowym między UE i rozwijającymi się krajami Afryki, Karaibów i Pacyfiku.

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI
The European Court of Justice

• Rola: wydawanie wyroków w sprawach do niego wnoszonych

• Trybunał Sprawiedliwości: jeden sędzia z każdego kraju Unii, ośmiu rzeczników generalnych

• Sąd Pierwszej Instancji: przynajmniej jeden sędzia z każdego kraju Unii

• Kadencja: członkowie Trybunału i Sądu powoływani są na odnawialną sześcioletnią kadencję

• Adres: Luksemburg

STRUKTURA SĄDOWNICTWA EUROPEJSKIEGO

Izby Sądowe

• pierwsza instancja

• rozstrzygają niektóre kategorie skarg wniesionych w szczególnych dziedzinach (jak np. Sąd do spraw Służby Publicznej)

• powołane na podstawie decyzji Rady (Sąd do spraw Służby Publicznej)

• odwołanie do SPI

Sąd Pierwszej Instancji

Jurysdykcja pierwszej instancji

Art. 230 TWE skarga o stwierdzenie nieważności aktu wspólnotowego

Art. 232 TWE skarga na bezczynność instytucji WE

Art. 235 z art. 288 TWE skargi odszkodowawcze przeciwko instytucjom WE

Art. 238 TWE klauzula arbitrażowa umów zawartych przez WE

Sprawy wnoszone przez osoby fizyczne lub prawne !

Jurysdykcja odwoławcza

Odwołania od orzeczeń Izb Sądowych

Trybunał Sprawiedliwości

1.Jurysdykcja administracyjna

Art. 230 TWE skarga o stwierdzenie nieważności aktu wspólnotowego

Art. 232 TWE skarga na bezczynność instytucji WE

Art. 235 z art. 288 TWE skargi odszkodowawcze przeciwko instytucjom WE

Sprawy wnoszone przez państwa członkowskie, instytucje WE, EBC !

2. Jurysdykcja kontrolna

• w zakresie sporów o niewywiązanie się ze zobowiązań:

art. 226 TWE Komisja

art. 227 TWE Państwa członkowskie

• Art. 239 TWE Klauzula sądowa

3. Jurysdykcja niesporna

Art. 300 TWE zgodność umowy międzynarodowej

Art. 234 TWE orzeczenia wstępne

4.Jurysdykcja odwoławcza

1. od orzeczeń Sądu Pierwszej Instancji (kwestie prawne: brak właściwości SPI, błąd proceduralny SPI, naruszenie prawa wspólnotowego przez SPI)

2. przekazanie sprawy do ETS, w sytuacji która może mieć wpływ na jedność i spójność prawa wspólnotowego

3. ponowne zbadanie orzeczenia SPI, w sytuacji gdy sprawa może mieć wpływ na jedność i spójność prawa wspólnotowego :

• odwołania od orzeczenia Izby Sądowej

• orzeczenia wstępne SPI

5. Jurysdykcja w I filarze

1. Pełna (za wyjątkiem regulacji w Tytule IV, polityki: wizowa, azylowa, imigracyjna)

2. Art. 68 TWE ograniczenia dot. pytań wstępnych:

• Wyłącznie przez sądy, od których nie przysługuje odwołanie

• Brak właściwości w zakresie decyzji w ramach art. 62.1 TWE - kontrola w zapewnieniu prawa, porządku i ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego

• Państwa Członkowskie, Rada, Komisja mają uprawnienia zwracania się o wydanie orzeczenia wstępnego

6. Jurysdykcja w III filarze:

1. Postanowienia zmieniające Traktaty wspólnotowe

2. Orzeczenia wstępne decyzji ramowych i decyzji, interpretacji Konwencji w ramach Tytułu IV, ważności i interpretacji środków służących interpretacji

3. Skarga na nieważność- kontrola legalności decyzji ramowych i decyzji

4. Spory pomiędzy państwami członkowskimi dot. Wykładni lub stosowania aktów przyjętych na podst. Art. 34.2 (wspólne stanowiska, decyzje ramowe, decyzje, konwencje)

5. Sprawy z zakresu wzmocnionej współpracy

6. Art. 6.2 TUE- ochrona praw podstawowych w odniesieniu do działań instytucji

7. Postanowienia proceduralne w art. 7 TUE- naruszenie przez państwa członkowskie zasad w art. 6.1

8. Art. 46- 53 TUE- postanowienia końcowe

INSTYTUCJA RZECZNIKA GENERALNEGO

Rzecznik Generalny wydaje bezstronne, niezależne opinie na temat sprawy rozstrzyganej przez Trybunał, które następnie bez udziału i ingerencji stron przedstawia publicznie Trybunałowi przed wydaniem orzeczenia. Opinia ta nie jest wiążąca dla Trybunału. Językiem roboczym jest francuski, język samego postępowania zależy od wniosku stron postępowania.

PEŁNOMOCNIK PROCESOWY

może być wyznaczony z urzędu ale tylko wtedy, gdy wyczerpano tok krajowy (jeżeli Krajowa Izba Odwoławcza odmówi przydziału pełnomocnika

1. ORZECZENIA W TRYBIE PREJUDYCJALNYM

• jeżeli sąd krajowy ma jakiekolwiek wątpliwości co do interpretacji lub zastosowania aktu prawa europejskiego może on - a czasami jest zobowiązany - zwrócić się o wykładnię do Trybunału Sprawiedliwości.

• jest ona udzielana w formie orzeczenia w trybie prejudycjalnym

2. SKARGI NA UCHYBIENIE ZOBOWIĄZANIOM

• Komisja lub każde inne państwo członkowskie UE może wszcząć postępowanie, jeżeli ma podstawy aby sądzić, że państwo członkowskie nie wypełnia zobowiązań, które nakłada na nie prawo europejskie

• Trybunał rozpatruje domniemane uchybienie i wydaje wyrok

• jeżeli Trybunał uzna oskarżone państwo członkowskie za winne uchybienia, jest ono zobowiązane do natychmiastowego naprawienia sytuacji

• jeżeli Trybunał stwierdzi, że państwo członkowskie nie zastosowało się do jego wyroku, może nałożyć na to państwo kary pieniężne

3. SKARGI O UNIEWAŻNIENIE

• jeżeli którekolwiek z państw członkowskich, Rada Komisji lub (pod pewnymi warunkami) Parlament uważają, że akt prawny jest niezgodny z prawem, mogą zwrócić się do Trybunału o jego unieważnienie

• skargę o unieważnienie może również wnieść osoba fizyczna, która wnioskuje o unieważnienie przez Trybunał konkretnego aktu prawnego jako wywierającego na nią osobiście bezpośredni negatywny wpływ

• jeżeli Trybunał stwierdzi, że dany akt prawny został przyjęty w niewłaściwy sposób lub nie posiada odpowiedniej podstawy w traktatach może orzec o jego nieważności

4. SKARGA NA ZANIECHANIE DZIAŁANIA

• traktat zobowiązuje Parlament Europejski, Radę oraz Komisję do podejmowania pewnych decyzji w określonych warunkach

• jeżeli tego nie robią, państwa członkowskie, osoby fizyczne mogą wnieść do Trybunału skargę w celu oficjalnego odnotowania faktu takiego zaniechania

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY

inaczej Trybunał Rewidentów Księgowych
The European Court of Auditors

• Rola: weryfikacja właściwego wykorzystania funduszy UE

• Członkowie: jeden członek z każdego kraju Unii

• Kadencja: członkowie Trybunału powoływani są na odnawialną sześcioletnią kadencję

• Adres: Luksemburg

GENEZA

• powstał w 1975 roku

ZADANIA:

• sprawdzanie, czy fundusze UE pochodzące od podatników są właściwie pozyskiwane i wydawane zgodnie z prawem, w sposób gospodarny i na zamierzone cele

• prawo skontrolowania dowolnej osoby lub organizacji dysponującej środkami UE

ORGANIZACJA

• po jednym członku z każdego państwa Unii, mianowanym przez Radę na odnawialną sześcioletnią kadencję.

• Członkowie wybierają spośród siebie prezesa na odnawialną trzyletnią kadencję.

• zatrudnia około 800 osób, a wśród nich tłumaczy, personel merytoryczny i administracyjny oraz kontrolerów.

KONTROLERZY

• Kontrolerzy podzieleni są na grupy kontroli. Przygotowują projekty sprawozdań, które zatwierdza następnie Trybunał.

• Kontrolerzy często udają się na wyjazdy kontrolne do pozostałych instytucji UE, państw członkowskich oraz krajów, które otrzymują pomoc od Unii.

• praca Trybunału związana jest z funduszami, za które odpowiada Komisja, (w praktyce w 90% tymi dochodami i wydatkami zarządzają organy krajowe)

• Trybunał Obrachunkowy nie posiada samodzielnych uprawnień w zakresie egzekwowania prawa. Jeśli kontrolerzy odkryją nadużycia lub nieprawidłowości, informują o tym OLAF - Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych.

ZADANIA TRYBUNAŁU

• Kontrola właściwego wykonania budżetu UE

• sprawdzanie, czy dochody i wydatki Unii są zgodne z prawem i prawidłowe oraz zapewnianie należytego zarządzania finansami

• skuteczne i przejrzyste funkcjonowanie systemu unijnego.

REALIZACJA

• musi pozostawać całkowicie niezależny od pozostałych instytucji, jednocześnie utrzymując z nimi stałe kontakty.

• Trybunał bada dokumentację osób i organizacji mających do czynienia z dochodami lub wydatkami UE- dokonuje kontroli na miejscu, a wnioski zamieszcza w sprawozdaniach, które zwracają uwagę Komisji i rządów państw UE

• wspomaganie Parlamentu Europejskiego i Rady poprzez przedkładanie im co roku sprawozdania z kontroli finansowej za poprzedni rok budżetowy. Przed podjęciem decyzji dotyczącej zatwierdzenia wykonania budżetu przez Komisję Parlament szczegółowo analizuje to sprawozdanie. Trybunał, po odpowiedniej weryfikacji, przedkłada również do Rady i Parlamentu poświadczenie wiarygodności, potwierdzające poprawność wykorzystania pieniędzy podatników europejskich Wreszcie Trybunał obrachunkowy wydaje opinie w sprawie wniosków legislacyjnych dotyczących kwestii finansowych oraz działań Unii związanych ze zwalczaniem nadużyć.

EUROPEJSKI KOMITET EKONOMICZNO-SPOŁECZNY
The European Economic and Social Committee

• Rola: reprezentowanie organizacji społeczeństwa obywatelskiego

• Kadencja: cztery lata

• Posiedzenia: comiesięczne posiedzenia w Brukseli

• Adres: Bruksela

GENEZA

• Powołany Traktatem Rzymskim w 1957 roku,

• organ doradczy reprezentujący pracodawców, związki zawodowe, rolników, konsumentów oraz pozostałe grupy interesu, które łącznie tworzą zorganizowane społeczeństwo obywatelskie.

• przedstawia ich opinie i broni ich interesów w dyskusjach politycznych z Komisją, Radą i Parlamentem Europejskim.

• pomost między Unią a jej obywatelami, przyczyniającym się do uczestnictwa, włączenia, dalszej demokratyzacji społeczeństwa europejskiego

• nieodzowny uczestnik procesów decyzyjnych UE. Konsultacji z nim wymagają decyzje dotyczące polityki gospodarczej i społecznej.

• Z własnej inicjatywy lub na wniosek innej instytucji UE Komitet może też wydawać opinie w innych kwestiach.

SKŁAD

• liczba członków z poszczególnych krajów w przybliżeniu odzwierciedla ich liczbę ludności.

• Członkowie Komitetu są nominowani przez rządy państw Unii, jednak w ramach Komitetu są całkowicie niezależni politycznie. Powoływani są na odnawialną czteroletnią kadencję.

• Komitet zbiera się w ramach Zgromadzenia Plenarnego, którego debaty są przygotowywane przez sześć podkomitetów, zwanych sekcjami. Każdy podkomitet zajmuje się określonymi obszarami polityki. Komitet wybiera spośród swych członków przewodniczącego i dwóch wiceprzewodniczących na okres dwóch lat.

CZŁONKOWIE

• Członkowie Komitetu, pracujący głównie w swoich państwach członkowskich, tworzą trzy grupy reprezentujące pracodawców, pracowników oraz grupy różnych interesów gospodarczych i społecznych.

• Grupa Pracodawców: członkowie wywodzący się z prywatnych i publicznych sektorów przemysłu, małych i średnich przedsiębiorstw, izb handlowych, handlu detalicznego i hurtowego, bankowości i ubezpieczeń, transportu i rolnictwa.

• Grupa Pracowników reprezentuje wszystkie kategorie pracowników, od robotników po kierowników. Członkowie tej grupy wywodzą się z krajowych organizacji związkowych.

• Trzecia grupa reprezentuje szeroki zakres grup interesów: organizacje pozarządowe, organizacje rolników, małe przedsiębiorstwa, rzemieślników i wolne zawody, spółdzielnie i organizacje nienastawione na zysk, organizacje konsumenckie i ekologiczne, kręgi naukowe i akademickie, stowarzyszenia wspierające rodzinę, kobiety, niepełnosprawnych itd.

ZADANIA

• doradza Radzie, Komisji i Parlamentowi Europejskiemu - na ich wniosek lub z własnej inicjatywy;

• zachęca społeczeństwo obywatelskie do większego zaangażowania w kształtowanie polityki UE;

• wzmacnia rolę społeczeństwa obywatelskiego poza Unią i pomaga w tworzeniu struktur doradczych.

KOMITET REGIONÓW
The Committee of the Regions

• Rola: reprezentowanie władz regionalnych i lokalnych

• Kadencja: cztery lata

• Posiedzenia: pięć posiedzeń plenarnych rocznie w Brukseli

• Adres: Bruksela

GENEZA

• Powołany na mocy Traktatu o Unii Europejskiej w 1994 roku

• organ doradczy, składający się z przedstawicieli władz regionalnych i lokalnych w krajach członkowskich.

• Konsultacji z Komitetem wymagają wszelkie decyzje UE związane z zagadnieniami takimi jak polityka regionalna, środowisko, edukacja i transport, wszystkie one dotyczą bowiem szczebla lokalnego i regionalnego.

SKŁAD

• 344 członków.

• Członkowie wywodzą się z wybieralnych władz regionalnych lub lokalnych, często są marszałkami regionów lub burmistrzami czy prezydentami miast. Nominują ich rządy państw Unii, ale muszą wykazywać się oni całkowitą niezależnością polityczną.

• Członkowie KR powoływani są przez Radę Unii Europejskiej na odnawialną czteroletnią kadencję. Wszyscy muszą posiadać mandat władz, które reprezentują, lub muszą być przed nimi politycznie odpowiedzialni. Komitet Regionów wybiera spośród swych członków przewodniczącego na dwuletnią kadencję.

ZADANIA

• Reprezentowanie perspektywy lokalnej i regionalnej w dyskusjach na temat aktów prawnych.

----wydawanie opinii dotyczących wniosków legislacyjnych Komisji. Komisja i Rada mają obowiązek konsultowania się z Komitetem Regionów w sprawach mających bezpośrednie znaczenie dla władz lokalnych i regionalnych. Mogą one zwracać się o jego opinię również w dowolnej innej sprawie, Komitet może przyjmować opinie z własnej inicjatywy i przedstawiać je Komisji, Radzie i Parlamentowi

EUROPEJSKI BANK INWESTYCYJNY
The European Investment Bank

• Rola: finansowanie projektów UE

• Członkowie: państwa członkowskie

• Adres: Luksemburg

CHARAKTERYSTYKA

• EBI powstał w 1958 roku na mocy traktatu rzymskiego

• zajmuje się udzielaniem pożyczek na projekty europejskie (np. połączenia kolejowe i drogowe, lotniska, programy ochrony środowiska), zwłaszcza w regionach uboższych, krajach kandydujących rozwijających się

• Udziela kredytów na inwestycje dla małych przedsiębiorstw.

ORGANIZACJA PRACY BANKU

• instytucja autonomiczna

• Samodzielnie podejmuje decyzje w sprawach udzielania i zaciągania pożyczek, wyłącznie na podstawie jakości projektów oraz możliwości, jakie oferują rynki finansowe.

• Co roku przedkłada sprawozdanie ze swojej działalności.

• współpracuje z instytucjami UE (jego przedstawiciele mogą uczestniczyć w posiedzeniach różnych komisji Parlamentu Europejskiego, zaś prezes EBI może uczestniczyć w posiedzeniach Rady)

Decyzje w Banku podejmują trzy organy:

• Rada Gubernatorów- ministrowie (zwykle ministrów finansów) ze wszystkich państw członkowskich; określa ogólną politykę Banku w zakresie udzielania pożyczek, zatwierdza roczny bilans i sprawozdanie z działalności, upoważnia Bank do finansowania projektów poza UE oraz podejmuje decyzje o zwiększeniu kapitału.

• Rada Dyrektorów- 28 dyrektorów - 27 nominowanych przez poszczególne państwa UE oraz jednego nominowanego przez Komisję Europejską; zatwierdza operacje udzielania i zaciągania pożyczek oraz kontroluje właściwe zarządzanie bankiem.

• Komitet Zarządzający- 9 osób- pełnoetatowe kierownictwo Banku, bieżące zarządzaniem EBI

ZADANIA BANKU

• EBI nie osiąga zysku i nie zdobywa dochodów z oszczędności lub rachunków bieżących

• Nie wykorzystuje też żadnych funduszy z budżetu UE

• Działalność finansowana za pomocą pożyczek na rynkach finansowych oraz przez udziałowców Banku - państwa członkowskie UE

• Wspólnie obejmują one udziały w kapitale banku, każde według udziału swojej gospodarki w gospodarce Unii. To wsparcie ze strony państw członkowskich daje EBI najwyższy możliwy rating kredytowy (AAA) na rynkach pieniężnych. Dzięki temu EBI może na nich zebrać bardzo wysokie kwoty kapitału na bardzo korzystnych warunkach- umożliwia to bankowi inwestowanie w projekty, które są w interesie publicznym, a które nie mogłyby być finansowane z innego źródła, lub też pożyczki na nie byłyby znacznie droższe

• EBI wspiera zrównoważony rozwój w krajach śródziemnomorskich i w państwach Afryki, Karaibów i Pacyfiku, jak również projekty w Ameryce Łacińskiej i Azji

PROJEKTY INWESTYCYJNE

Projekty starannie wybierane na podstawie określonych kryteriów:

• Powinny przyczyniać się do realizacji celów UE, takich jak zwiększanie konkurencyjności europejskiego przemysłu i przedsiębiorstw, budowanie sieci transeuropejskich (transport, telekomunikacja i energia), rozwój sektora technologii informacyjnej, ochrona środowiska naturalnego i miejskiego, poprawa usług w zakresie ochrony zdrowia i edukacji;

• powinny nieść korzyści głównie dla regionów mniej uprzywilejowanych;

• powinny przyciągać fundusze z innych źródeł.

EUROPEJSKI FUNDUSZ INWESTYCYJNY
European Investment Found

• Powstał w 1994 roku w celu dostarczania kapitału podwyższonego ryzyka małym i średnim przedsiębiorstwom (MŚP)

• Fundusz nie udziela bezpośrednich pożyczek przedsiębiorstwom ani też nie inwestuje bezpośrednio w firmy- działa za pośrednictwem banków i innych pośredników finansowych, którym wystawia gwarancje kredytowe na pożyczki udzielane małym i średnim przedsiębiorstwom.

• EBI jest większościowym udziałowcem w Europejskim Funduszu Inwestycyjnym, który współtworzy z Grupą EBI.

• Działalność funduszu obejmuje państwa członkowskie Unii, jak również Bułgarię,Rumunię, Turcję oraz trzy kraje EFTA (Islandię,Liechtenstein i Norwegię)

EUROPEJSKI BANK CENTRALNY
The European Central Bank

• Rola: zarzadzanie euro

• Członkowie: Rada Ogólna, Zarząd, Rada Prezesów

• Adres: Frankfurt am Main

GENEZA

• EBC powstał w 1998 roku na mocy Traktatu o Unii Europejskiej

• Zadaniem Banku jest zarządzanie euro - wspólną walutą Unii Europejskiej.

• odpowiada także za kształtowanie i wdrażanie polityki gospodarczej i pieniężnej UE.

• W listopadzie 2003 roku prezesem EBC został Francuz, Jean-Claude Trichet.

CHARAKTERYSTYKA

• EBC jest instytucją w pełni niezależną.

• Ani on, ani żaden inny narodowy bank Eurosystemu, ani też żaden z członków ich organów decyzyjnych nie może zwracać się do żadnej instytucji o instrukcje, ani takich instrukcji przyjmować.

• Instytucje UE oraz rządy państw członkowskich muszą szanować tę zasadę i nie mogą wywierać nacisków na EBC ani na swój rodzimy bank centralny.

SYSTEM

• EBC realizuje zadania we współpracy z Europejskim Systemem Banków Centralnych (ESBC), który obejmuje wszystkie 25 państw członkowskich Unii (tylko 12 z nich przyjęło dotąd euro!)

• Te 12 krajów tworzy wspólnie strefę euro, zaś ich banki centralne wraz z Europejskim Bankiem Centralnym tworzą tzw. Eurosystem.

RADA PREZESÓW

• jest najwyższym organem decyzyjnym Europejskiego Banku Centralnego.

• Składa się z sześciu członków Zarządu oraz z prezesów 13 banków centralnych krajów strefy euro. Na jej czele zasiada prezes EBC.

• Głównym zadaniem Rady Prezesów jest wytyczanie polityki pieniężnej strefy euro, a w szczególności ustalanie stóp procentowych, po których banki komercyjne mogą uzyskać fundusze z banku centralnego

ZARZĄD

• składa się z prezesa EBC, wiceprezesa oraz czterech innych członków mianowanych za wspólnym porozumieniem prezydentów lub premierów państw strefy euro. Członkowie Zarządu powoływani są na nieodnawialną ośmioletnią kadencję.

• Zarząd odpowiada za wdrażanie polityki pieniężnej określonej przez Radę Prezesów oraz za instruowanie krajowych banków centralnych. Przygotowuje również posiedzenia Rady Prezesów i odpowiada za bieżący zarząd EBC.

Rada Ogólna

• Składa się ona z prezesa i wiceprezesa EBC oraz z prezesów banków centralnych wszystkich 27 państw członkowskich

• wspomaga działania EBC zakresie doradztwa i koordynacji oraz pomaga przygotowywaniu dalszego rozszerzania strefy euro.

ZADANIA

• Zapewnienie stabilności cen w strefie euro, tak by siła nabywcza euro nie osłabła wskutek Inflacji

• dąży do utrzymania rocznego wzrostu cen dóbr konsumenckich poniżej 2%. Zadanie to realizowane jest poprzez dwa rodzaje działań:

1. kontrolowanie podaży pieniądza- nadmierna podaż pieniądza w stosunku do podaży towarów i usług prowadzi do inflacji.

2. monitorowanie tendencji cen i ocenę ryzyka, jakie niosą one dla stabilności cen w strefie euro- kontrola podaży pieniądza polega między innymi na ustalaniu stóp procentowych obowiązujących w całej strefie euro

EUROPEJSKI RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH

• instytucja ta występuje przy Parlamencie Europejskim

• jest wybierany przez Parlament

• siedziba w Strasburgu

• kadencja - tyle ile Parlamentu (5 lat)

• funkcja jest podobna do naszego Rzecznika w Polsce

• powołany na podstawie Traktatu z Mastricht

• do Rzecznika Europejskiego skarżymy się na działania instytucji wspólnotowych; przyjmowanie skarg od obywateli UE na niewłaściwe funkcjonowanie instytucji wspólnotowych, za wyjątkiem sądów wspólnotowych (Europejski Trybunał Sprawiedliwości i Sąd I instancji)

• przedmiotem skargi jest zła administracja np.:

- bezczynność instytucji

- przekroczenie uprawnień przez instytucje

- ograniczenie dostępu do dokumentów w swoim postępowaniu

- działania niezgodne z prawem wspólnotowym

- działania dyskryminujące interesanta

- wydawanie decyzji niesprawiedliwych

• może on podejmować działania z urzędu i na wniosek

• działa całkowicie niezależnie od instytucji wspólnotowych i krajowych przy podejmowaniu tych działań na wniosek lub z urzędu

• gdy skarga zostaje złożona - interesant składa skargę (na wniosek):

- brak właściwości Rzecznika - nie podejmuje on swojego postępowania tylko przekazuje sprawę właściwej instytucji np. ktoś skarży TS, że wydał niewłaściwe orzeczenie w jego sprawie

- uznanie właściwości Rzecznika - Rzecznik rozpoczyna postępowanie i informuje instytucję, której dotyczy skarga z prośbą o ustosunkowanie się do tej skargi; na tym etapie Rzecznik stara się załatwić sprawę polubownie między osobą składającą skargę a instytucją, stara się być mediatorem. Jeżeli polubowne załatwienie sprawy nie przyniesie rezultatu Rzecznik może przedstawić sprawę na sesji posiedzenia Parlamentu Europejskiego. Kwestie, które są przedstawiane Parlamentowi są składane w postaci sprawozdania specjalnego; oprócz tego Rzecznik składa także sprawozdania roczne.

PRZESŁANKI ZŁOŻENIA SKARGI

• złożenie skargi w ciągu 2 lat od daty podjęcia informacji o przypadku niewłaściwego administrowania (ograniczenie czasowe) - w przypadku Rzecznika krajowego nie ma ograniczenia czasowego

• skarga nie może być anonimowa; skarżący musi ujawnić swoją tożsamość (w Polsce jest możliwe to, by interesant poprosił o nieudostępnianie jego danych)

• w skardze należy jednoznacznie podać i opisać problem oraz podać jakiej instytucji dotyczy skarga

PARLAMENT - PETYCJA

• patrząc praktycznie od strony obywatela mamy możliwość wniesienia petycji do Parlamentu

• petycja nie jest skomplikowana, należy podać tytuł i treść

• może ona być składana indywidualnie lub grupowo (np. przez organizacje)

• przedmiotem petycji jest wszystko co wiąże się z prawem wspólnotowym i co może naruszać prawa obywateli UE

KOMISJA EUROPEJSKA

• skład - 27 komisarzy

• siedziba główna - Bruksela

• sekretariat - Luksemburg

• kadencja - 5 lat

• najbliższa zmiana - 2009 rok

• podstawy działania: Komisja swoje podstawy prawne znajduje w Traktatach założycielskich

• jest w pełni niezależna od rządów państw członkowskich, a sami Komisarze nie mogą być związani żadnymi instrukcjami ze strony swoich państw; zakaz zajmowania lukratywnych stanowisk państwowych (które mogłyby mieć wpływ na działalność gospodarki państwowej, nawet po ustaniu pełnienia funkcji Komisarza)

• Komisja reprezentuje UE jako całość; odpowiada zbiorowo za działania każdego z Komisarzy (co w skrajnych przypadkach może doprowadzić do dymisji całej Komisji)

• Komisja ponosi odpowiedzialność polityczną składając Parlamentowi sprawozdanie z wykonania budżetu - wtedy Parlament może złożyć Komisji votum nieufności

• Eurodeputowani mogą składać pytania pisemne lub ustne do Komisji, która zobowiązana jest udzielić odpowiedzi

• Komisja wyjaśnia przez Parlamentem wszystkie podjęte działania - na życzenie Parlamentu

ZNACZENIE KOMISJI

• Komisja to 27 Komisarzy proponowanych przez Przewodniczącego Komisji do zatwierdzenia przez Parlament Europejski

• Komisja to cały personel urzędniczy, który stoi za 27 komisarzami, pracujący w poszczególnych dyrektoriatach Komisji

Możliwość dostania się do służby europejskiej:

• przeprowadzane są egzaminy pisemne (testowe) w państwach członkowskich; zakres jest różny; należy również napisać esej

• ustna rozmowa kwalifikacyjna w Brukseli lub na zasadzie telekonferencji z urzędnikami odpowiedzialnymi za nabór pracowników

Pomyślne zakończenie tych dwóch etapów powoduje wpis kandydata na listę rezerwową

• następnie jest się klasyfikowanym do konkretnej klasy urzędników - od A do D (D-wszyscy pracownicy fizyczni); istnieją również podgrupy A1; A2; A3

SPOSÓB PODEJMOWANIA DECYZJI PRZEZ KOMISJĘ

• metoda ustna - bezpośrednia polega na spotkaniach bezpośrednich raz w tygodniu członków Komisji i podejmowaniu decyzji

• metoda obiegowa - polega na tym, że do poszczególnych Komisarzy wysyłane są propozycje działań prawodawczych i w zależności od pilności sprawy Komisarze są zobowiązani do przesłania odpowiedzi w określonym terminie

• metoda delegacji - polega na upoważnieniu przez przewodniczącego Komisji konkretnego Komisarza do podejmowania działań w określonym zakresie

ZADANIA KOMISJI

• przedstawianie wniosków legislacyjnych Parlamentowi Europejskiemu

• odpowiedzialność za polityki wspólnotowe oraz za budżet

• Komisja jako „strażnik traktatów” - wszczynanie postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości przeciwko państwu członkowskiemu, które nie zrealizowało zobowiązań przyjętych Traktatem Wspólnotowym

• reprezentacja na arenie międzynarodowej w zakresie np.: negocjowania umów międzynarodowych

SKARGI DO KOMISJI

• może być złożona i na jej podstawie może zostać wszczęte postępowanie przeciwko niewłaściwemu postępowaniu państwa członkowskiego i jego braku wywiązywania się ze zobowiązań

• formularze - na stronie internetowej Komisji

• w skardze do Komisji skarżyć się możemy na działania instytucji krajowych reprezentujących państwo, które naszym zdaniem naruszają prawo wspólnotowe - możemy złożyć pismo przed sądem krajowym i wyczerpać drogę instancji lub można jednocześnie wystosować „donos” na nasze państwo do Komisji skarżąc się na działania instytucji w naszym państwie. Nie ma obowiązku wyczerpania toku instancji w naszym kraju.

RADA UNII EUROPEJSKIEJ (Rada Ministrów)

• odbywa posiedzenia w Brukseli, conajmniej 2 razy w roku (do 4 razy w roku)

• system prezydencji - czyli system rotacyjny w przewodnictwie w Radzie; co 6 miesięcy inne państwo przewodniczy w Radzie

• dwa rodzaje Rady Ministrów

- Rada Ogólna - składająca się z ministrów Spraw Zagranicznych państw członkowskich

- Rady Specjalne - składające się z Ministrów Poszczególnych Resortów w zależności od poruszanej problematyki

• Rada jest głównym organem decyzyjnym i reprezentuje państwa członkowskie

• sposób podejmowania decyzji w Radzie odbywa się na zasadzie systemu głosów ważonych; w zależności od potencjału ludnościowego przyznawana jest odpowiednia liczba głosów danemu państwu

ZADANIA RADY UNII EUROPEJSKIEJ

• przyjmuje akty prawa wspólnotowego, bardzo często wspólnie z Parlamentem Europejskim

• przyjmuje budżet europejski wspólnie z Parlamentem Europejskim

• koordynuje kierunki polityki gospodarczej i społecznej w państwach członkowskich

• koordynuje współpracę sądową i policyjną w sprawach karnych

• koordynuje wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa na podstawie wytycznych Rady Europejskiej

• zawiera umowy międzynarodowe pomiędzy Unią Europejską a państwami trzecimi

---