Ćwiczenia godz. 9:30 02.10.2008

Będą 2 kolokwia (13 listopad, 6 styczeń wstępnie). Tematyka ćwiczeń: system bankowy w naszym kraju, NBP, banki w Polsce i ich funkcjonowanie, rodzaje bankowości, bankowość finansowa, bankowość hipoteczna, marketing bankowy, systemy bankowe innych krajów.

Na następne zajęcia:

Ustawa prawo bankowe. Ustawa o NBP.

• ile jest banków w Polsce

• kapitał zagraniczny w naszym kraju

• tendencje w systemie bankowym (czy rośnie, czy maleje liczba banków itp.)

• ile akcji najwięcej (w raporcie).

Temat: Konsolidacja, kapitał zagraniczny w systemie bankowym. 16.10.2008

Procesy w systemie bankowym:

• ustawodawstwo (ustawa Prawo Bankowe, ustawa o NBP),

• globalizacja, liberalizacja,

• rynkowa transformacja gospodarki.

Liczba funkcjonujących w Polsce banków 1989 - 06.2007

Zmiany polityczne, społeczne i gospodarcze zapoczątkowane w 1989 r. przyczyniły się do rozwoju sektora bankowego. W 1989 roku funkcjonowało 18 banków.

ROK	Liczba funkcjonujących w Polsce banków
1989	18
1990	70
1991	83
1992	85
1993	87
1994	83
1995	81
1996	81
1997	81
1998	83
1999	77
2000	73
2001	69
2002	59
2003	58
2004	54
2005	54
2006	51
2007	65

Biorąc pod uwagę sytuację w sektorze bankowym, można wyodrębnić następujące okresy:

• lata 1990-1992, kiedy wystąpiły kłopoty finansowe pojedynczych banków;

• lata 1993-1994, gdy nasiliły się trudności finansowe w bankach, cały sektor bankowy ponosił straty, a władze państwowe oraz bank centralny włączyły się w restrukturyzację systemu bankowego;

• lata 1995-1996, kiedy poprawiły się wyniki finansowe sektora;

• lata 1997-1998, w których sytuacja w sektorze była stabilna;

• lata 1999−2003, kiedy w wielu bankach ponownie wzrosło ryzyko, wymagające interwencji Komisji Nadzoru Bankowego;

• od 2004 r. − wyraźna poprawa wyników finansowych banków i stabilizacja w sektorze.

Po roku 1999 następuje spadek liczby banków co wynika z procesu konsolidacji, możliwości upadłości banków.

Klasyfikacja łączenia się (fuzji) przedsiębiorstw

Inkorporacja

Konsolidacja

Rodzaje fuzji:

1. fuzja wewnątrz danego kraju w ramach sektora bankowego - pomiędzy bankami,

2. fuzja wewnątrz danego kraju wykraczająca poza sektor bankowy - pomiędzy bankiem i jakąś inną instytucją finansową (fundusze emerytalne, inwestycyjne, biura maklerskie, firmy ubezpieczeniowe),

3. fuzja międzynarodowa w ramach sektora bankowego - pomiędzy bankiem polskim i zagranicznym,

4. fuzja międzynarodowa wykraczająca poza sektor bankowy.

Fuzje dzielone wg EBC:

1. ofensywne - w celu: umocnienia swojej pozycji, zwiększenia udziału w rynku, zwiększenia zasięgu swojej działalności,

2. defensywne - w celu: bank ma problemy finansowe, w ramach przetrwania.

Rodzaje konsolidacji:

1. pozioma - pomiędzy bankami podobnej wielkości,

2. pionowa - pomiędzy mniejszym i większym bankiem,

3. konglomerat - połączenie banku z firmą ubezpieczeniową, funduszem emerytalnym, inwestycyjnym.

Holding bankowy

powiązania związane

z czynnikiem ludzkim,

sprzętem i programem

informacyjnym

Rodzaje holdingu finansowego:

1. BANCASSURANCE - holding węższy, powiązanie banku z towarzystwem ubezpieczeniowym,

2. ALLFINANZ - powiązanie z innymi podmiotami, podobny do konglomeratu.

Cele, przyczyny procesów konsolidacyjnych:

1. zwiększyć, umocnić pozycję,

2. zwiększyć udział w rynku,

3. żeby być bardziej konkurencyjnym,

4. zwiększyć, poszerzyć liczbę produktów i usług bankowych,

5. żeby przetrwać,

6. żeby pozbyć się konkurencji,

7. wymienić się wiedzą,

8. mieć większy kapitał,

9. zaspokajać lepiej potrzeby klientów,

10. mieć większy zysk,

11. dominować na rynku,

12. zmniejszyć koszty działalności.

W Polsce procesy konsolidacyjne realizowane są poprzez:

1. zakup mniejszych instytucji znajdujących się w kłopotach finansowych, przez większe banki,

2. przejęcie kontroli nas instytucją o porównywalnej wielkości,

3. łączenie banków z inicjatywy inwestorów - banków zagranicznych:

• banków krajowych z działającymi w Polsce spółkami córkami banków zagranicznych,

• dwóch banków krajowych zakupionych przez tego samego inwestora zagranicznego (Bank Zachodni, Wielkopolski Bank Kredytowy stworzył Bank Zachodni WBK),

• banków zagranicznych, których właściciele w swoich krajach macierzystych połączyli się (Bank BPH z Bankiem PEKAO S.A.),

4. tworzenie uniwersalnych grup bankowych.

Koncentracja rynku usług bankowych w nowych krajach UE:

Polska - ponad 50%

Węgry - 53%

Łotwa - 62%

Słowenia - 64%

Czechy - 64%

Słowacja - 66%

Cypr - 69%

Malta - 79%

Litwa - 79%

Estonia - 99%

Liczba banków w Polsce ze względu na strukturę własności w latach 1989 - 06.2007

od 1999 roku zmalał kapitał państwowy.

ROK	Liczba funkcjonujących w Polsce banków wg struktury własności
		banki państwowe	banki prywatne
1993	29	58
1994	29	53
1995	27	54
1996	24	57
1997	15	66
1998	13	70
1999	7	70
2000	7	66
2001	7	62
2002	7	52
2003	6	52
2004	5	49
2005	4	50
2006	4	47
2007	4	47

Przyczyny wzrostu kapitału prywatnego w systemie bankowym w Polsce:

1. polityka licencyjna - prowadzona przez Komisję Nadzoru Finansowego,

2. prywatyzacja - celem jest wprowadzenie kapitału prywatnego, z zysków wzmocni się budżet państwa, będą środki na reformy, spłatę długu publicznego, pierwszy sprywatyzowany był Wielki Bank Kredytowy i Bank Śląski w 1994 roku,

3. przepisy prawne - ustawa Prawo bankowe dopuściła możliwość wejścia kapitału prywatnego,

4. pochodna strategii inwestorów zagranicznych.

Słabości systemu bankowego w Polsce wykorzystywane przez kapitał zagraniczny:

1. słabe wyposażenie polskich banków w kapitał,

2. niższe koszty banków zagranicznych (wynika z doświadczenia),

3. istnienie nisz, wynikających ze słabej ofensywności polskich banków,

4. wyposażenie banków zagranicznych w lepszą technikę, bardziej elastyczną politykę wobec klienta, a przez to oferowanie nowocześniejszych produktów i usług bankowych.

Wybrane motywy ekspansji zagranicznych banków na polski rynek:

1. po stronie banku zagranicznego:

1. maksymalizacja zysków,

2. konkurencja międzybankowa,

3. podążanie za własnymi klientami,

4. rozwijanie bazy klientów banku,

2. po stronie Polski:

1. stabilność makroekonomiczna i polityczna Polski,

2. członkostwo w UE.

Formy obecności kapitału zagranicznego w Polsce reguluje ustawa Prawo bankowe. Wyróżnia ona 4 sposoby wejścia zagranicznego kapitału do systemu bankowego w Polsce, należą do nich:

1. utworzenie banku w formie spółki akcyjnej,

2. wykupienie pakietu udziałów w istniejącym banku krajowym,

3. utworzenie oddziału banku zagranicznego,

4. utworzenie przedstawicielstwa.

Art. 40, 41 i 42 ustawy Prawo bankowe określa co oddział banku zagranicznego powinien.

Etapy otwierania systemu bankowego w Polsce dla kapitału zagranicznego:

I - lata 1989-92 (same banki państwowe, NBP prowadzi liberalną politykę, z 18 banków wzrosła ilość do 84 banków prywatnych),

II - lata 1992-94 (w 1992 roku banki zaczęły mieć problemy finansowe, NBP zaostrza politykę licencyjną),

III - lata 1995-98 (przepis NBP - aby wejść na nasz rynek kapitał zagraniczny musi wykupić akcje w polskich bankach),

IV - styczeń 1999 (weszliśmy w struktury OECD, czyli Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju).

Po przystąpieniu do OECD banki zagraniczne mogą swobodnie otwierać swoje oddziały w Polsce, oznacza to że:

1. nie można wymagać od zagranicznych instytucji finansowych spełniania innych warunków niż stawiane kapitałowi polskiemu ubiegającemu się o licencję,

2. brak ograniczeń co do liczby oddziałów banków zagranicznych, które chcą działać w Polsce,

3. nie można stawiać warunków, aby kapitał zagraniczny najpierw zaangażował się w sanację banku polskiego (sanacja czyli wykupywanie akcji w bankach polskich).

Temat: 30.10.2008

Liczba banków

Sektor bankowy ogółem			Banki komercyjne			Oddziały instytucji kredytowych			Banki spółdzielcze
06.2007	12.2007	06.2008	06.2007	12.2007	06.2008	06.2007	12.2007	06.2008	06.2007	12.2007	06.2008
649	645	644	51	50	50	14	14	15	584	581	578

Liczba banków - struktura własnościowa

Inwestorzy krajowi			z tego Skarb Państwa			Inwestorzy zagraniczni
06.2007	12.2007	06.2008	06.2007	12.2007	06.2008	06.2007	12.2007	06.2008
595	591	589	4	4	4	54	54	55

Liczba kontrolowanych banków i oddziałów instytucji kredytowych przez inwestorów zagranicznych:

Kraj pochodzenia	Liczba kontrolowanych banków i oddziałów instytucji kredytowych
		06.2007	12.2007	06.2008
Francja	9	9	10
Niemcy	9	9	9
USA	5	5	5
Holandia	5	5	5
Włochy	4	4	4
Belgia	4	4	4

Udział inwestorów zagranicznych w aktywach systemu w %:

Kraj pochodzenia	Udział w aktywach (%)
		06.2007	12.2007	06.2008
Włochy	18,3	17,4	15,5
Holandia	11,2	10,9	11,1
Niemcy	9,1	9,3	9,7
USA	7,4	7,3	7,3
Belgia	5,6	5,6	5,9
Irlandia	4,5	5,0	5,1

Kapitał USA - bank City, AIG, GE Money Bank.

Kapitał zagraniczny w bankach wybranych krajów UE na koniec 2007 roku. Niemcy kontrolują swój system bankowy w 96%, tylko 4% ma kapitał zagraniczny.

Zalety udziału kapitału zagranicznego w kapitale polskich banków:

1. więcej nowych produktów i usług bankowych dla klientów, nowe technologie,

2. większa dostępność (ilość oddziałów),

3. większe doświadczenie zarządzających bankiem,

4. większa konkurencyjność (korzystniejsze warunki dla klientów),

5. większa innowacyjność,

6. zróżnicowanie ryzyka,

7. zwiększenie kapitału sprzyja napłynięciu innych inwestycji,

8. większa możliwość uzyskania kredytów,

9. większy autorytet Polski na arenie międzynarodowej,

10. zwiększyła się wiarygodność rynku krajowego,

11. poprawa wizerunku i zwiększenie atrakcyjności w oczach potencjalnych inwestorów,

12. rozwój rynku bankowego oraz międzybankowego,

13. łatwiejszy dostęp do międzynarodowego rynku kapitałowego,

14. poprawienie efektywności systemu bankowego, równoczesna stabilizacja i umacnianie się krajowego sektora finansowego.

Wady udziału kapitału zagranicznego w kapitale polskich banków:

1. częściowa utrata kontroli nad systemem bankowym przez władze,

2. pogorszenie warunków działalności banków krajowych na skutek zwiększenia się konkurencji ze strony instytucji zagranicznych,

3. wyparcie krajowych banków z dochodowych obszarów usługowych,

4. częściowa likwidacja słabszych finansowo banków,

5. odmienna ścieżka rozwoju gospodarczego niż zakłada to rząd z powodu rozbieżnego z nią sposobu lokowania funduszy,

6. brak przychylności zagranicznych banków do finansowania dużych inwestycji infrastrukturalnych czy kredytowania działalności pożądanej z punktu widzenia państwa,

7. finansowanie przedsiębiorstw, które mają światowe standardy rachunkowości, działają w skali międzynarodowej i mają dobrą reputację, natomiast pominięcie małych przedsiębiorstw krajowych,

8. wymuszenie konsolidacji banków i szukanie inwestorów strategicznych u banków pozostających jeszcze w rękach krajowych właścicieli,

9. banki z kapitałem zagranicznym nie pomagają w rozwoju MSP (nie oferują żadnych form pomocy, blokują rozwój przez wysokie wymogi i zabezpieczenia przy uzyskaniu kredytu, pożyczki).

Analiza SWOT polskiego systemu bankowego

MOCNE STRONY:

1. NBP to instytucja, która skutecznie prowadzi i realizuje politykę pieniężną,

2. niezależna Rada Polityki Pieniężnej,

3. kontrola przez Komisję Nadzoru Finansowego,

4. istniejące przepisy regulujące działalność systemu bankowego,

5. duży udział kapitału zagranicznego,

6. wysokie kwalifikacje pracowników bankowych,

7. zwiększenie kapitałów banków (korzystne zmiany w polityce podziału zysków),

8. cięgle postępujący rozwój sektora bankowego i jego instrumentów (w szczególności bankowość elektroniczna),

9. dostosowywanie struktury i funkcjonowania banków do wymogów i standardów UE,

10. wzrost wyniku finansowego netto i poprawa efektywności działania,

11. spektakularny wzrost depozytów gospodarstw domowych,

12. szybko rozwijająca się bankowość detaliczna,

13. dobrze rozwinięty rynek kart płatniczych,

14. wysoko rozwinięty marketing (w szczególności reklama),

15. surowość wymogów stawianych przez banki wobec klientów.

SŁABE STRONY

1. wyraźna orientacja regionalnie istniejących banków, ograniczająca konkurencję między bankami,

2. niska jakość obsługi,

3. zbyt wysokie opłaty i prowizje,

4. błędy w obsłudze,

5. niski poziom kapitałów własnych, duży udział kapitału zagranicznego,

6. zbyt mała innowacyjność rozwiązań technologicznych,

7. strategicznym obszarem działalności jest wciąż bankowość detaliczna,

8. słabo rozwinięty system zarządzania ryzykiem,

9. mała sieć instytucji bankowych na 1 mieszkańca w porównaniu z UE,

10. brak koncentracji działalności bankowej (dużo banków o średniej wielkości),

11. zbyt duża obsada oddziałów banku,

12. zbyt duże koszty działania banków,

13. brak możliwości ekspansji polskich banków na rynki zagraniczne,

14. szybki wzrost zadłużenia z tytułu kredytów mieszkaniowych w walutach obcych,

15. spadek depozytów sektora przedsiębiorstw,

16. wzrost wartości należności zagrożonych (karty kredytowe),

17. spadek współczynnika wypłacalności.

SZANSE

1. wciąż rozwijający się rynek międzybankowy,

2. wciąż wysokie tempo wzrostu gospodarczego,

3. umocnienie złotego sprzyjające części kredytobiorców, zmniejszenie presji inflacyjnej wymuszające wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw,

4. dobra sytuacja budżetu państwa,

5. stabilizacja, a nawet spadek cen mieszkań,

6. rozwój rynku kredytów mieszkaniowych,

7. lepsze zabieganie o oszczędności klientów w celu zapewnienia stabilnej bazy finansowania,

8. wprowadzenie euro (standaryzacja regulacji w zakresie przeprowadzania płatności),

9. poprawa dostępności usług bankowych,

10. zwiększenie koncentracji działalności banków (więcej dużych placówek),

11. nawiązywanie przez banki współpracy z sieciami handlowymi, by zdobyć dodatkowych klientów.

ZAGROŻENIA

1. kryzys gospodarczy i finansowy na świecie,

2. pierwsze sygnały słabnięcia koniunktury gospodarczej,

3. wzrost inflacji i oczekiwań inflacyjnych,

4. utrzymująca się niepewność na globalnych rynkach finansowych,

5. głęboka bessa na rynkach akcji wpływająca negatywnie na dochody banków,

6. mocny złoty wpływający negatywnie na sytuację eksporterów,

7. niedozwolone praktyki ograniczające konkurencję międzybankową,

8. konkurencja z UE - podniesienie oprocentowania lokat terminowych przez banki UE,

9. niedostateczna kontrola nad działalnością zagranicznych udziałowców,

10. nadal widoczna różnica w poziomie funkcjonowania polskich i zagranicznych banków.

Temat: Systemy bankowe innych krajów. 13.11.2008

SYSTEM BANKOWY STANÓW ZJEDNOCZONYCH

Historia.

System Rezerwy Federalnej (FED) powstał w 1913 roku i jest bankiem centralnym USA. Już w wieku XIX były banki amerykańskie. System bankowy USA powstał dość dawno, bank centralny USA nie jest najstarszym bankiem centralnym w ogóle na świecie, na początku banki USA były głównie bankami prywatnymi, zostały upaństwowione później.

Krótka historia („Nowoczesna bankowość”):

1791 - I bank Stanów Zjednoczonych - prywatna korporacja w Filadelfii,

1816 - II bank Stanów Zjednoczonych,

1836 - era wolnej bankowości (rozwój, każdy mógł założyć bank),

1863 - The National Banking Act (ustawa Prawo bankowe, ustawa o bankowości krajowej - odprowadzanie rezerw, wygląd pieniądza federalnego),

1907 - panika bankowa (masowe wycofywanie środków pieniężnych z banków),

1908 - Krajowa Komisja Monetarna, która stworzyła podwaliny banku centralnego,

1913 - System Rezerwy Federalnej (FED), ma siedzibę w Waszyngtonie, najbardziej niezależny bank centralny na świecie, instytucja samofinansująca się, podjęte decyzje mają oddźwięk na inne systemy bankowe.

Zadania FED:

1. sprawuje nadzór nad bankami,

2. prowadzenie polityki pieniężnej,

3. utrzymanie silnego systemu płatniczego,

4. kontrola nad ilością gotówki produkowanej i niszczonej,

5. badania ekonomiczne,

6. edukacja ekonomiczna.

Struktura FED:

Rada Gubernatorów z aparatem wykonawczym - składa się z 7 członków (gubernatorów) powoływanych przez Prezydenta, kadencja jest nieodnawialna i wynosi 14 lat, prezes to 2 najważniejsza osoba w kraju po prezydencie. Spośród członków Rady Prezydent powołuje na 4-letnią kadencję przewodniczącego i wiceprzewodniczącego. Kadencja jest taka długa, ponieważ daje możliwość stabilności, możliwość zobaczenia czy coś się sprawdziło. Rada Gubernatorów zajmuje się:

1. polityką pieniężną,

2. operacjami otwartego rynku,

3. stopami procentowymi,

4. ustala stopę rezerwy obowiązkowej,

5. nadzoruje funkcjonowanie 12 banków regionalnych,

6. wyraża zgodę na dokonywanie pożyczek międzybankowych,

7. określa rodzaje pożyczek udzielanych przez banki FED.

12 regionalnych banków rezerwy federalnej - każdy bank jest niezależną instytucją, związaną z danym okręgiem na które zostały podzielone USA (Atlanta, Boston, Chicago, Cleveland, Dallas, Kansas City, Minneapolis, Nowy Jork, Filadelfia, Richmond, San Francisco, Saint Louis). Każdy bank może emitować własny środek pieniężny (mają szablon, ale własne nadruki). Głównym organem zarządzania bankiem FED jest Rada, składająca się z 9 dyrektorów, których kadencja trwa 3 lata. Uprawnienia banków FED:

1. przedkładanie propozycji Radzie Gubernatorów w sprawie poziomu stóp procentowych,

2. utrzymywanie rezerw,

3. zaopatrywanie banków w gotówkę,

4. przeprowadzanie operacji redyskontowych,

5. prowadzenie rachunków i przeprowadzanie rozliczeń międzybankowych.

Banki członkowskie - są rodzajem bazy FED (6000 z około 14.000 banków komercyjnych). Posiadają około 70% wszystkich depozytów banków komercyjnych, a każdy z nich wykupuje akcje 1 z 12 banków Rezerwy Federalnej. Obowiązkowo do grupy banków członkowskich należą banki narodowe. Banki stanowe mogą uzyskać członkostwo w FED.

Instytucje FED (rodzaje banków):

1. banki komercyjne:

1. banki stanowe - to banki działające na bazie zezwolenia władz stanowych, stanowią ¾ banków komercyjnych, mogą stać się członkami FED,

2. banki narodowe - banki działające na podstawie zezwolenia rządu federalnego, na ogół są bankami dużymi, są członkami FED,

2. niebankowe instytucje depozytowe - istota ich działalności sprowadza się do udzielania kredytów hipotecznych i kredytów konsumpcyjnych, oraz pozyskiwania oszczędności gospodarstw domowych:

1. banki oszczędnościowe - podobne instytucje do towarzystw oszczędnościowo-pożyczkowych,

2. towarzystwa oszczędnościowo-pożyczkowe - udzielają długoterminowych kredytów hipotecznych, w oparciu głównie o krótkoterminowe depozyty oszczędnościowe ludności,

3. unie kredytowe - to instytucje depozytowe, nie nastawione na zysk, należące do ich członków. Członkowie zazwyczaj stanowią pewną grupę zawodową, są skupieni w jakimś stowarzyszeniu, bądź zamieszkują jakiś okręg wiejski. Celem unii kredytowych jest zaspokajanie potrzeb swoich członków w zakresie gromadzenia oszczędności i pozyskiwania funduszy. Depozyty przyjmowane od członków są przeznaczane na udzielanie im kredytów.

Cechy sektora banków komercyjnych w USA:

1. duża liczba banków stanowych,

2. mała liczba banków narodowych,

3. niski odsetek bankructw,

4. wzrastająca liczba oddziałów,

5. wysoki stopień ochrony pieniędzy depozytariuszy (gwarantują najwyższą kwotę w przypadku upadłości),

6. rosnąca konkurencja ze strony niebankowych instytucji finansowych,

7. aktywna działalność banków poza granicami kraju.

Główne instytucje nadzoru („Nowoczesna bankowość”):

1. FED - sprawuje nadzór nad bankami stanowymi, będącymi członkami FED oraz ich zagranicznymi filiami i oddziałami. Nadzorowi podlegają też czynności zagraniczne banków członkowskich, działalność banków zagranicznych w USA oraz instytucje przez które banki amerykańskie prowadzą operacje zagranicą,

2. OCC (Biuro Kontrolera Waluty),

3. FDiC (Federalna Korporacja Ubezpieczeń Wkładów) - nadzoruje banki stanowe nie będące członkami FED i ubezpieczone w tej instytucji, główna funkcja to ubezpieczanie depozytów,

4. OTS (Biuro Nadzoru Kas Oszczędnościowych),

5. NCUA (Administracja Krajowych Unii Kredytowych),

6. władze stanowe - nadzorują wszystkie banki stanowe, są głównym nadzorcą banków ubezpieczonych w FDiC.

FDIC - Federalne Biuro do spraw Ubezpieczenia Depozytów:

• w przypadku upadłości banku gwarantuje 100.000$

• członkostwo nie jest obligatoryjne, banki regionalne i banki członkowskie obowiązkowo.

OCC - zajmuje się:

• licencjonowaniem działalności bankowej,

• nadzorem bankowym,

• nadzorem nad procesem fuzji i przejęć.

Kryzys amerykański:

Punkt kulminacyjny

Pierwsze symptomy

kryzysu

Kryzys informatyczny

Do 2001 roku bardzo dużo środków w USA przeznaczanych było na informatykę, programy informatyczne, internet. Firmy informatyczne sprzedawały swoje akcje na giełdzie. Spółki zaczęły mieć problemy i osoby, które zainwestowały w akcje zaczęły tracić, więc wycofały swoje środki pieniężne, osoby które chciały zainwestować zainwestowały w rynek nieruchomości. Wtedy nastąpił rozwój rynku kredytów hipotecznych i wzrost cen nieruchomości, co doprowadziło w 2006 roku do pierwszych symptomów kryzysu (które zignorowano, wystąpiły problemy ze spłatą nieruchomości).

Powody kryzysu:

1. ludność w USA dzielono na dwie grupy: grupa która miała zdolność kredytową, oraz grupa która nie miała tej zdolności, lub miała ją bardzo ograniczoną, a mimo to udzielano im kredytów,

2. bardzo niskie stopy procentowe - w 2000 roku stopy wynosiły 6,5%, w 2001 roku wynosiły 1,7%, a w 2004 roku jedynie 1%.

Kryzys hipoteczny USA:

1. w latach 2001-2004 banki zbyt nisko albo niewystarczająco oceniały zdolność kredytową,

2. zbyt niskie oprocentowanie tych kredytów.

Subprime loans (trudne pożyczki hipoteczne) - stworzono oddzielny produkt dla klientów, którzy mieli problemy finansowe. W 2002 roku od 3-4% ludności miała te kredyty. Przepisy wprowadziły 2 lata karencji w spłacie i niższe oprocentowanie. W 2006 roku już 40% ludności miała te kredyty (prawie połowa klientów, która wzięła kredyty hipoteczne miała ograniczoną zdolność kredytową).

Przebieg kryzysu:

• początek 2007 roku - problemy ze spłatą kredytów przez osoby, które miały trudne pożyczki,

• sierpień 2007 - załamanie na rynku subprime (panika), 40% klientów banków nie spłacało tych kredytów, co spowodowało że banki zaczęły przejmować nieruchomości,

• sierpień 2007 - dwa największe banki wzięły duże pożyczki, by wspomóc się finansowo, zapewnić płynność,

• 18 września FED zaczął redukować stopy procentowe, żeby zmienić sytuację na rynku międzybankowym.

Źródła kryzysu:

1. sztuczne nakręcanie nieruchomości,

2. zbytnie zaufanie agencji raitingowych do firm deweloperskich, agencje bezkrytycznie poparły te inwestycje, co spowodowało że zaufanie było większe niż faktyczna wartość tych instrumentów.

Efekty kryzysu:

1. wg szacunkowych danych Departamentu Skarbu obecnie od 1,8 mln do 2 mln Amerykanów ma problemy z obsługą swojego zadłużenia hipotecznego,

2. cała klasa średnia USA ma poważne kłopoty finansowe,

3. ograniczona została liczba zezwoleń na budowę nowych domów, nie buduje się już tyle, ponieważ wiele nieruchomości stoi i nie ma chętnych do kupna,

4. spadek cen nieruchomości, banki nie są zainteresowane przejmowaniem kolejnych nieruchomości.

Efekty kryzysu - UE:

1. banki nie chcą pożyczać sobie środków pieniężnych,

2. trudniejsze warunki finansowania.

Próby załagodzenia kryzysu przez rząd USA:

1. udzielanie kredytów bankom komercyjnym przez FED,

2. darmowe porady prawne dla osób które wzięły kredyty hipoteczne,

3. możliwość renegocjowania umów i obniżenie wartości kredytów,

4. zamrożenie rat kredytów hipotecznych na okres 5 lat.

SYSTEM BANKOWY JAPONII

System bankowy Japonii jest uzależniony od Ministerstwa Finansów, co zostało zapisane w ustawie nr 89 (ustawa Prawo bankowe).

Bank Centralny Japonii nazywa się Bank Japonii. Siedzibą Banku Japonii jest Tokio, ma oddziały we wszystkich większych miastach, ma przedstawicielstwa zagraniczne w największych centrach finansowych świata (Londyn, Paryż, Frankfurt, Nowy Jork, Waszyngton, Hongkong).

Krótka historia:

1870 - ustawa o nowej walucie, powstał jen,

1872 - stworzono Prawo bankowe,

1882 - utworzenie Banku Japonii (Tokio), miał formę przedsiębiorstwa prywatnego,

1972 - nowe Prawo bankowe (uniezależniło bardziej system bankowy od rządu),

1990 - początek kryzysu (rynek nieruchomości i duże trzęsienie ziemi),

1996 - „Wielki wybuch” - program reform: zmiana struktury systemu finansowego, przywrócenie stabilności finansowej,

1998 - akcja ratowania banków, powstała nowa ustawa, dająca autonomię bankowi centralnemu, stabilność cen i kontrola.

Zadania Banku Japonii:

1. emisja banknotów i monet,

2. prowadzenie polityki pieniężnej,

3. nadzór nad systemem bankowym,

4. pośredniczenie w transakcjach pomiędzy instytucjami finansowymi (bank banków),

5. działalność międzynarodowa,

6. pełnienie roli pożyczkodawcy ostatniej instancji,

7. kompilacja danych, analizy ekonomiczna i działalność badawcza.

Struktura Banku Japonii:

Rada Polityki składa się z: prezesa, 2 wiceprezesów i 6 innych osób. Członkowie są mianowani przez rząd po uzyskaniu zgody parlamentu. Ich kadencja wynosi 5 lat. Rada Polityki ustala:

1. główne kierunki polityki pieniężnej,

2. najważniejsze zasady operacji realizowanych przez Bank,

3. nadzoruje działalność osób sprawujących główne funkcje kierownicze w tej instytucji.

Audytorzy Wykonawczy są powoływani przez rząd. Mają za zadanie kontrolowanie bieżącej działalności Banku. Dyrektorzy wykonawczy, mają za zadanie bieżące zarządzanie operacjami realizowanymi przez Bank Japonii. Doradcy przedkładają opinię Radzie Polityki w sprawach będących przedmiotem tej decyzji. Dyrektorzy Wykonawczy i Doradcy są powoływani przez Ministerstwo Finansów na wniosek Rady Polityki.

Rodzaje banków, instytucji („Nowoczesna bankowość”):

1. banki miejskie - najbardziej aktywne na rynku międzynarodowym, odpowiedzialne za zapewnienie finansowania dużym firmom,

2. banki regionalne - odpowiedzialne za udzielanie kredytów krótkoterminowych małym i średnim przedsiębniorstwom,

3. banki kredytów długoterminowych,

4. banki powiernicze - instytucje działające w dziedzinie długoterminowego kredytowania przedsiębiorstw.

Cechy charakterystyczne systemu bankowego w latach 80-tych (Oręziak, Pietrzak):

1. rozbudowane regulacje prawne,

2. ograniczona konkurencja,

3. duża ingerencja państwa,

4. izolacja od rynków międzynarodowych,

5. funkcjonalna segmentacja instytucji bankowych.

Niezależność? system bankowy Japonii jest uzależniony od Ministerstwa Finansów.

W art.4 ustawy 89 zapisano: „W uznaniu faktu, że kontrola walutowa i monetarna są składnikami ogólnej polityki gospodarczej, Bank Japonii powinien zawsze pozostawać w ścisłym kontakcie z rządem i wymieniać z nim opinie, tak aby jego kontrola walutowo-monetarna harmonizowała z podstawowymi założeniami polityki gospodarczej rządu.

Działalność Ministerstwa Finansów w systemie bankowym obejmowała 3 grupy:

1. regulowało japoński rynek finansowy, w tym system bankowy,

2. dysponowało szerokim wpływem politycznym i gospodarczym,

3. dysponowało uprawnieniami do zmiany przepisów dotyczących działalności banków.

Obecnie Ministerstwo Finansów:

1. nie ma prawa do wydawania dyrektyw,

2. zatwierdza budżet Banku Japonii,

3. zaleca udzielanie pożyczek bankom w złej kondycji finansowej,

4. odpowiedzialne jest za stabilność jena.

Instytucje nadzoru:

1. FSA, czyli Urząd Nadzoru Bankowego - przeprowadza kontrolę banków,

2. IFSA, czyli Agencja Usług Finansowych - podlega bezpośrednio premierowi, odpowiada za prowadzoną politykę oraz nadzór nad sektorem finansowym.

Korporacja Gwarantowania Depozytów (DIC) - nadzór nad korporacją sprawuje Ministerstwo Finansów oraz Agencja Usług Finansowych. Po 2002 roku zakres ubezpieczenia do 10mln jenów. Działalność DIC jako głównego elementu systemu gwarantowania depozytów koncentruje się na 4 obszarach:

1. gwarantowanie depozytów w przypadku upadłości ubezpieczonej instytucji finansowej,

2. rekonstrukcja finansowa słabych instytucji,

3. pomoc finansowa dla słabych instytucji sektora finansowego w postaci wzmocnienia kapitałowego,

4. współpraca, doradztwo i pomoc dla Towarzystwa Oczyszczenia i Poboru w przyjmowaniu nieregulowanych należności od upadłych instytucji, w tym dochodzenia o fałszerstwa i odzyskiwanie należności od byłych właścicieli banków.

Keiretsu

Popularne w latach 80, 90-tych, istnieje do dziś. To forma dogadania się banku, towarzystwa ubezpieczeniowego z jakąś grupą przedsiębiorstw. Powstały by pomóc przedsiębiorstwom w czasie kryzysu. Każde z Keiretsu było skoncentrowane wokół 1 banku, który udzielał kredytów członkom Keiretsu a także posiadał w nich udziały. Przedsiębiorstwa wchodzące w skład Keiretsu poprzez wzajemne posiadanie akcji i udziałów oraz relacje dotyczące wzajemnych zakupów i dostaw, utrzymują między sobą ścisłą więź o charakterze długoterminowym.

Przyczyny kryzysu w systemie bankowym Japonii:

1. znaczące rozluźnienie polityki pieniężnej przez potanienie kredytów bankowych,

2. gwałtowny wzrost cen papierów wartościowych oraz nieruchomości,

3. zwiększenie się zysków banków - powiększenie zdolności kredytowej,

4. rosnące ceny gruntów - zwiększenie możliwości zaciągania kredytów hipotecznych,

5. złudne poczucie bezpieczeństwa, złe kredyty,

6. załamanie się rynku cen akcji i nieruchomości - upadek wielu przedsiębiorstw, problemy w ich bankach, powstanie zjawiska złych długów,

7. władze nie pozwalały przez długi czas upaść dużym firmom,

8. brak kontroli nad rynkiem, niedostosowanie nadzoru bankowego,

9. recesja w gospodarce.

Działania państwa na rzecz uzdrowienia sektora bankowego:

1. zmiana regulacji prawnych,

2. zwiększenie wydatków budżetowych na wsparcie finansowe banków,

3. wielka akcja ratowania banków,

4. objęcie gwarancjami państwowymi wszystkich depozytów w bankach,

5. wprowadzenie wymogu przedstawiania planu restrukturyzacji banków ubiegających się o pomoc państwa,

6. kupowanie na dużą skalę przez Bank Japonii krótkoterminowych papierów dłużnych emitowanych przez przedsiębiorstwa,

7. przejmowanie złych kredytów od banków upadłych, następnie ich zbywanie,

8. utworzenie tzw. banku pomostowego w celu udzielania kredytów dobrze ocenianym kredytobiorcom upadłych banków.

SYSTEM BANKOWY WILEKIEJ BRYTANII

Krótka historia, najważniejsze daty:

1694 - powstał Bank Anglii jako spółka akcyjna dysponująca monopolem emisji banknotów,

1826 - Krajowa Ustawa Bankowa: departament emisyjny (emisja banknotów), departament bankowy (prowadzenie operacji),

1844 - nowa ustawa bankowa przyznaje status głównego emitenta Bankowi Anglii,

1921 - Bank Anglii jest jedynym emitentem,

1931 - zawieszenie wymienialności banknotów Banku Anglii na złoto,

1946 - Bank Anglii został znacjonalizowany na podstawie ustawy o Banku Anglii - Skarb Państwa jest wyłącznym jego właścicielem,

1979 - nowa ustawa bankowa, nadała Bankowi Anglii pełną władzę w zakresie sprawowania nadzoru nad instytucjami depozytowymi,

1986 - Big-Bang (deregulacja rynku finansowego Anglii),

1998 - nowa ustawa o Banku Anglii, zwiększająca niezależność Banku od rządu.

Zadania Banku Anglii:

1. emitowanie banknotów i monet oraz papierów wartościowych,

2. utrzymanie stabilności funta szterlinga,

3. kształtowanie warunków stabilności systemu finansowego,

4. zarządzanie długiem publicznym i rezerwami walutowymi,

5. prowadzenie rachunków Skarbu Państwa,

6. oddziaływanie na rzecz rozwoju efektywnego oraz konkurencyjnego rynku finansowego,

7. pożyczkodawca ostatniej szansy,

8. doradztwo finansowe.

Struktura Organizacyjna Banku Anglii:

1. Rada Administracyjna - kieruje Bankiem Anglii, w jej skład wchodzą: 1 gubernator, 2 wice gubernatorów, 16 dyrektorów. Wszyscy oni są mianowani przez królową. Kadencja gubernatora i wice gubernatorów trwa 5 lat, pozostałych członków 3 lata. Do kompetencji Rady należy wszystko, co może być uznane za niezbędne dla utrzymania porządku i zdrowej administracji. Zadania Rady:

1. zarządzanie sprawami banku innymi niż formułowanie polityki pieniężnej, czyli określanie celów banku,

2. dążenie do efektywnego realizowania funkcji banku i wykorzystania jego środków,

2. Komitet Polityki Pieniężnej - jest organem decyzyjnym w dziedzinie polityki pieniężnej. Komitet składa się z: gubernatora i 2 wice gubernatorów, 2 członków mianowanych przez gubernatora, 4 członków mianowanych przez Ministra Skarbu.

Rodzaje bankowości:

1. detaliczna - funkcjonują banki tzw. wielkiej szóstki. Banki te świadczą pełen zakres usług (przyjmowanie wkładów bieżących i terminowych, udzielanie kredytów, dokonywanie rozliczeń pieniężnych) osobom indywidualnym jak i przedsiębiorstwom, głównie małym i średnim. Uczestniczą w działalności międzynarodowej. Banki te nastawiają się w coraz szerszym stopniu na oferowanie innych usług, np. usług ubezpieczeniowych,

2. hurtowa - w jej ramach działają m.in. tzw. banki kupieckie; polega głównie na przyjmowaniu depozytów oraz lokowaniu uzyskanych w ten sposób środków w instrumenty rynku pieniężnego lub w duże kredyty, pełna obsługa finansowa dużych przedsiębiorstw, doradztwo w dziedzinie zarządzania finansami oraz udział w przeprowadzaniu fuzji i przejęć firm,

3. domy dyskontowe - jest ich 7. Ich podstawowe zadania to:

1. pełnienie roli pośrednika między Bankiem Anglii a innymi bankami, dysponującego wyłącznym prawem do zaciągania kredytów w Banku Anglii,

2. przyjmowanie depozytów bieżących i terminowych od banków komercyjnych, posiadających nadwyżkę płynnych środków,

3. inwestowanie pozyskanych środków w krótkoterminowe papiery dłużne,

4. udzielanie pożyczek bankom potrzebującym środków.

Rodzaje banków, instytucji:

1. detaliczne,

2. hurtowe,

3. dyskontowe (opisane wyżej),

4. rozrachunkowe (clearingowe, rozliczeniowe) - dokonują rozliczeń w gospodarce, gromadzą wkłady na żądanie i na krótki termin od ludności oraz przedsiębiorstw. Ich aktywa mają najczęściej krótkoterminowy, płynny charakter,

5. zagraniczne - prowadzą działalność wkładowo-pożyczkową w certyfikatach depozytowych.

Zintegrowany system nadzoru finansowego:

1. Bank Anglii - ponosi odpowiedzialność za stabilność całego systemu finansowego,

2. Urząd ds. Usług Finansowych (FSA) - nadzór nad indywidualnymi bankami oraz innymi instytucjami finansowymi, w tym także Giełdą Papierów Wartościowych w Londynie. Jest niezależną, pozarządową organizacją, finansowaną z opłat wnoszonych przez nadzorowane przez nie instytucje. Jego zadania obejmują:

1. ochronę interesów klientów banków i innych instytucji finansowych,

2. zapewnienie przejrzystości rynków bankowo-finansowych,

3. tworzenie warunków stabilności sektora bankowo-finansowego,

3. Ministerstwo Skarbu - odpowiada za regulacje dotyczące systemu finansowego i informowanie parlamentu o jego problemach.

Rzecznik Usług Finansowych - rozpatruje skargi dotyczące większości dziedzin związanych z finansami prywatnymi, od ubezpieczeń, rent i emerytur do rachunków bankowych i inwestycji.

System Gwarantowania Depozytów został wchłonięty przez System Gwarantowania Usług Finansowych (FSCS). FSCS to jedyny w Europie system obejmujący poza gwarancją depozytów: rekompensaty dla inwestorów, polisy ubezpieczeniowe. Gromadzi środki finansowe, nakładając opłaty na uczestników systemu. Ochronie podlegają następujące depozyty: rachunki oszczędnościowe, rachunki bieżące i lokaty terminowe.

Poziom gwarancji to 35.000 funtów (90%), w razie upadłości banku 2000 funtów w 100%.

EUROPEJSKI SYSTEM BANKÓW CENTRALNYCH - ESBC

ESBC rozpoczął swoją działalność wraz z początkiem trzeciego etapu tworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej i wprowadzeniem 1 stycznia 1999 roku wspólnej waluty euro do bezgotówkowego obiegu. Powstał 1 czerwca 1998 roku.

Podstawa prawna funkcjonowania ESBC:

• Traktat z Maastricht ustanawiający Wspólnotę Europejską,

• Statut ESBC i Europejskiego Banku Centralnego (EBC), będący załącznikiem do traktatu.

Podstawowe cele (zadania) działalności ESBC:

1. utrzymanie stabilności cen,

2. wspieranie polityki ekonomicznej nakierowanej na wzrost gospodarczy i zmniejszanie się bezrobocia.

Dalsze cele (zadania) ESBC, definiowane jako cele Eurosystemu:

1. definiowanie i realizacja polityki pieniężnej strefy euro,

2. przeprowadzanie operacji walutowych,

3. utrzymanie oficjalnych rezerw dewizowych państw strefy euro i zarządzanie nimi,

4. wspieranie sprawnego działania systemów płatniczych,

5. emisja banknotów na obszarze euro,

6. działalność statystyczna,

7. stabilność finansowa i nadzór finansowy,

8. współpraca międzynarodowa i europejska.

Struktura organizacyjna ESBC (tworzy EBC i Narodowe Banki Centralne wszystkich państw członkowskich UE)

Eurosystem - obejmuje Europejski Bank Centralny i 12 Narodowych Banków Centralnych państw które przyjęły euro. Euroland - to kraje, które przyjęły euro.

Organy EBC:

1. Rada Zarządzająca jest głównym organem decyzyjnym EBC, kadencja trwa 5 lat. Składa się z: 6 członków zarządu, prezesów krajowych banków centralnych 15 krajów strefy euro. Obowiązki:

1. uchwalanie wytycznych i podejmowanych decyzji zapewniających wykonanie zadań powierzonych Eurosystemowi,

2. kształtowanie polityki pieniężnej strefy euro, w tym podejmowanie decyzji w sprawie celów polityki pieniężnej, podstawowych stóp procentowych, wielkości rezerw, podaży pieniądza i wielkości emisji w Eurosystemie oraz ustanawianie wytycznych koniecznych do realizacji tych decyzji.

2. Zarząd jest organem wykonawczym, jego kadencja trwa 8 lat, składa się z: prezesa, wiceprezesa, 4 pozostałych członków. Wszyscy członkowie zarządu są mianowani za wspólnym porozumieniem głosów państw lub szefów rządów krajów strefy euro. Obowiązki:

1. organizowanie funkcjonowania ESBC, tak aby ich ustawowe zadnia zostały zrealizowane bądź przez EBC, bądź przez narodowe banki centralne (NBC), zgodnie z decyzjami Rady,

2. realizacja polityki rezerw obowiązkowych,

3. podejmowanie decyzji dotyczących operacji kredytowych oraz operacji otwartego rynku i przeprowadzanie tych operacji z NBC,

4. realizacja funkcji emisyjnej,

5. przeprowadzanie z NBC operacji zagranicznych oraz administrowanie oficjalną rezerwą dewizową Wspólnoty,

6. zapewnienie sprawnego funkcjonowania systemu płatności i rozliczeń pieniężnych,

7. gromadzenie informacji statystycznej oraz opracowywanie rocznych raportów ESBC,

3. Rada Ogólna (główna) składa się z: prezesa i wiceprezesa EBC, prezesów krajowych banków centralnych 27 państw członkowskich UE. Kadencja trwa 5 lat. Jest to organ tymczasowy, ze względu na to że nie wszystkie państwa członkowskie UE przyjęły euro. Rada wykonuje te z zadań przejętych od Europejskiego Systemu Walutowego, których kontynuacja na trzecim etapie UGW jest obowiązkiem EBC. Głównym obowiązkiem Rady jest dokonywanie ocen postępów w osiąganiu kryteriów zbieżności przez państwa członkowskie pozostające poza Eurosystemem. Rada spełnia funkcje doradcze i koordynacyjne.

4. Narodowe Banki Centralne krajów członkowskich działają jako organy krajowe ESBC, realizując decyzje EBC w zakresie wspólnej polityki pieniężnej. Są one swoistymi ramionami wykonawczymi EBC i pozostają niezależne od krajowych władz politycznych. NBC państw członkowskich UE, które nie stanowią części strefy euro są członkami ESBC, lecz ze specjalnym statutem - mogą prowadzić krajową politykę pieniężną, ale nie uczestniczą w podejmowaniu decyzji dotyczących wspólnej polityki pieniężnej w strefie euro, jak i w realizacji decyzji. Do zadań wszystkich krajowych banków centralnych ESBC należy zbieranie danych statystycznych dotyczących sytuacji makroekonomicznej w danym kraju i przekazanie ich do EBC, a przede wszystkim dbanie o stabilność euro i informowanie społeczeństwa o polityce pieniężnej ESBC.

PYTANIA Z KÓŁ Z INNYCH GRUP:

1. banki z przewagą kapitału zagranicznego.

2. mocne strony systemu.

3. opisać Banki Anglii, lub Bank Anglii (nie mogę się rozczytać ).

4. kto wydaje licencje w Stanach?

5. kryzys w Japonii.

6. holding bankowy.

7. zadania ESBC.

1. konsolidacja pionowa.

2. cele ESBC.

3. bankowość detaliczna w Anglii.

4. urząd wydający licencję w USA.

5. zalety dużego udziału kapitału zagranicznego.

6. banki w Japonii, opisać banki powiernicze.

7. słabe strony systemu bankowego w Polsce.

1. formy łączenia się (fuzji) przedsiębiorstw.

2. bank centralny (defensywna, ofensywna) - o co chodzi to nie wiem.

3. przyczyny wzrostu kapitału prywatnego w systemie bankowym w Polsce.

4. słabość systemu bankowego.

5. rodzaje bankowości w Japonii.

6. kategoryzacja banków brytyjskich.

7. cechy sektora banków komercyjnych w USA.

8. Keiretsu.

Europejski System Banków Centralnych (ESBC) powstał na mocy Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.

ESBC składa się z Europejskiego Banku Centralnego (EBC) i narodowych banków centralnych (NBC) wszystkich państw członkowskich UE, niezależnie od tego, czy przyjęły one euro.

Organami decyzyjnymi ESBC jest Rada Zarządzająca oraz Zarząd.

Rada Zarządzająca - w jej skład wchodzą wszyscy członkowie Zarządu oraz gubernatorzy banków centralnych krajów należących do obszaru euro. Podstawowym zadaniem Rady Zarządzającej jest kształtowanie polityki pieniężnej, a więc określa zarówno cele tej polityki, jak i jej instrumenty. Decyzje podejmowane są większością głosów (jedna osoba, jeden glos). Członkowie Rady nie działają jako reprezentanci swych krajów, występują tu oni jako eksperci, którzy powinni kierować się interesem obszaru euro jako całości.

Zarząd - w skład Zarządu wchodzi przewodniczący, wiceprzewodniczący oraz czterech innych członków. Wszyscy są powoływani decyzją Rady Europejskiej. Do obowiązków Zarządu należy przede wszystkim praktyczna realizacja polityki pieniężnej określonej przez Radę Zarządzającą, jak również kierowanie bieżącą działalnością ESBC.

Organem ESBC o uzupełniającym charakterze jest Rada Generalna pełniąca rolę forum do konsultacji i utrzymywania kontaktów między krajami należącymi do obszaru euro oraz pozostałymi krajami UE.

Główny cel ESBC:

• Utrzymanie stabilności cen (kontrola inflacji)

• Wspierać ogólną politykę gospodarczą Wspólnoty

• Zwalczać bezrobocie

• Ekspansję eksportową

• Restrukturyzacja oraz unowocześnienie gospodarki

• Rozwój regionalny

Zadania ESBC:

• Definiowanie i realizacja polityki pieniężnej Wspólnoty

• Przeprowadzanie operacji walutowych zgodnie z zasadami wspólnej polityki pieniężnej

• Utrzymywanie oficjalnych rezerw walutowych państw członkowskich i zarządzanie nimi

• Wspieranie sprawnego działania systemów płatniczych

• Prowadzenie polityki emisyjnej w odniesieniu do euro

Wspomagając wykonywanie głównych zadań, ESBC wypełnia również zadania dodatkowe,

takie jak:

• gromadzenie danych i informacji statystycznych przy pomocy NBC i innych instytucji;

• działalność analityczno-badawcza;

• działalność nadzorcza;

• działalność prawotwórcza (uchwalanie rozporządzeń, decyzji, zaleceń, opinii, wytycznych, instrukcji);

• pełnienie funkcji doradczych;

• współpraca na forum międzynarodowym.

Dla prawidłowego wypełnienia zadania powierzonego przepisami TWE i Statutu konieczne było zapewnienie ESBC szerokiego zakresu niezależności. Ostatecznie przyjęto, iż niezależność ESBC ma cztery aspekty:

• niezależność instytucjonalna - przejawia się przede wszystkim w zakazie przyjmowania wytycznych, instrukcji, czy też sugestii od osób trzecich przy wykonywaniu zadań nałożonych przepisami TWE i Statutu;

• niezależność personalna - określona w dużym stopniu przez tryb powoływania i odwoływania członków kierownictwa banku oraz zapewnienia im odpowiednio długiej kadencji (8 lat w przypadku kierownictwa EBC, minimum 5 lat w przypadku prezesów NBC);

• niezależność finansowa - polega na trwałym określeniu zasad tworzenia i podziału funduszy banku i wykluczającej możliwość wywierania „nacisku” na decyzje banku w kwestiach finansowych;

• niezależność funkcjonalna - czyli uprawnienie i zdolność banku centralnego do kształtowania polityki pieniężnej oraz samodzielnego podejmowania decyzji w wypełnianiu pozostałych funkcji statutowych.

Eurosystem - składa się z EBC i krajowych banków centralnych tych krajów UE, które przyjęły euro. Podstawowym celem w ramach Eurosystemu jest utrzymanie stabilności cen służącej wspólnemu dobru. Dąży do ochrony stabilności finansowej oraz wspierania europejskiej integracji finansowej.

ORGANY EBC

Rada Prezesów (w jej skład wchodzi 21 członków, z czego 6 jest członkami Zarządu EBC, a 15 to prezesi banków centralnych krajów UE, które przyjęły euro; są wybierani na 8-letnią kadencję i są w tym czasie nie odwoływalni)zajmuje się;

-prowadzeniem polityki monetarnej strefy euro

-podejmowanie decyzji o szczegółowych celach tej polityki

-podwyższeniu rezerw ESBC

-decyzje o podstawowych stopach procentowych

Zarząd (składa się 6 członków którymi są prezes, wiceprezes oraz 4 członków mianowanych przez rządy państw Eurosystemu po konsultacjach z Parlamentem Europejskim i Radą Prezesów).Jest organem wykonawczym, zajmuje się administrowaniem i organizacją pracy EBC. Realizuje politykę pieniężną Strefy euro.

Rada Ogólna (skupia w sobie prezesa i wiceprezesa EBC oraz 27 prezesów banków centralnych państw członkowskich UE (Strefa euro i kraje spoza jej obszaru)). Do kompetencji Rady Ogólnej należy udział w działaniach doradczych EBC, zbieranie statystyk, sporządzanie raportów rocznych EBC oraz ustalanie warunków zatrudnienia personelu EBC. Przygotowuje dane niezbędne do nieodwołalnego ustalenia kursów walut państw członkowskich objętych derogacją wobec euro. Rada ustala też zasady konieczne do normalizacji procedur rachunkowych i sprawozdawczych stosowanych przez krajowe banki centralne państw UE. W myśl Statutu przewidywane jest rozwiązanie Rady Ogólnej, gdy wszystkie państwa członkowskie przyjmą euro.

FUNKCJE EBC

odpowiada za nadzorowanie systemów bankowych w krajach Unii

zbieranie danych statystycznych potrzebnych dla prowadzenia polityki monetarnej

funkcjonowanie systemów płatniczych (zwłaszcza systemu TARGET)

zapobieganie fałszerstwom banknotów

współpracę z innymi organami w zakresie regulacji rynków finansowych.

jest bankiem emitującym wspólną walutę euro i prowadzącym politykę monetarną w Strefie euro, m.in. poprzez ustalanie podstawowych bankowych stóp procentowych oraz operacje rynku otwartego.

pełni rolę pożyczkodawcy ostatniej instancji

Rynek finansowy Unii Europejskiej

4 swobody:

Swobodny przepływ osób - jedna z podstawowych swobód zagwarantowanych w traktatach ustanawiających Wspólnoty Europejskie. Obejmuje prawo obywatela jednego państwa członkowskiego do osiedlania się lub pracy w innym państwie członkowskim Wspólnoty.

Swobodny przepływ kapitału to określona w 56 artykule Traktatu jedna z czterech swobód wspólnego rynku w UE. Swoboda ta przejawia się w zakazie stosowania ograniczeń w stosunku do przepływu kapitału pomiędzy państwami członkowskimi WE, a także pomiędzy Państwami członkowskimi UE, a państwami trzecimi. Poprzez "przepływ kapitału" rozumie się płatności i transgraniczne transfery pieniędzy, inne transakcje umożliwiające transfer własności aktywów i zobowiązań, systemy płatnicze.

Swoboda świadczenia usług oznacza prawo świadczenia usług przez podmiot, który ma swoją siedzibę w jednym z krajów UE, na rzecz podmiotów z innych krajów członkowskich, bez potrzeby posiadania w tych krajach jakiegokolwiek stałego zakładu pracy/filii/przedstawicielstwa.

Swobodny przepływ towarów (swobodny przepływu towarów na obszarze krajów Unii). Swoboda ta to głównie wprowadzenie wspólnie zaakceptowanych rozwiązań prawnych regulujących w krajach członkowskich podstawowe standardy techniczne, wymagań metrologicznych czy też certyfikatów jakości i bezpieczeństwa produktów.

Zasady funkcjonowania UE

Zasada bezpośredniego stosowania prawa wspólnotowego.( prawo wspólnotowe jest stosowane bezpośrednio w każdym z krajów członkowskich)

Zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego (-prawo wspólnotowe ma pierwszeństwo przed prawem krajowym państwa członkowskiego,

-krajom członkowskim nie wolno jest wprowadzać przepisów prawa krajowego, które byłyby sprzeczne z prawem wspólnotowym)

Zasada bezpośredniej skuteczności prawa wspólnotowego (akty prawa wspólnotowego tworzą prawa i obowiązki także dla jednostek, przedsiębiorców, stowarzyszeń; a nie tylko dla państw)

Zasada jednolitości (prawo wspólnotowe jest w całości i jednakowo stosowane w każdym z państw członkowskich)

Zasada subsydiarności (poszczególne organy administracji wspólnotowej są zobowiązane współpracować w celu osiągnięcia danych celów)

Zasada równowagi kompetencyjnej (instytucje Unii Europejskiej postępują w ramach obowiązków i uprawnień nadanych im przez Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską)

JAPONIA

1870- wprowadzono walutę krajową jen

1872- uchwalono prawo bankowe

1882- utworzenie Banku Japonii, bez większych zmian funkcjonował do maja 1942 r., kiedy to jego działalność została podporządkowana specyficznym potrzebom okresu wojennego

1972- uchwalono nowe prawo bankowe

1990- początek kryzysu

1998- akcja ratowania banków

Cechy charakterystyczne systemu w latach 80-tych:

• rozbudowane regulacje prawne

• ograniczona konkurencja

• duża ingerencja państwa

• izolacja od rynków międzynarodowych

• wysoka specjalizacja

• przepisy zabraniały bankom komercyjnym prowadzenia działalności z zakresu inwestycji

Zadania Banku Japonii:

1. kontrola nad obiegiem pieniężnym w sposób zapewniający stabilność cen oraz zdrowy rozwój gospodarki narodowej; prowadzenie polityki pieniężnej

2. zapewnienie harmonijnego przepływu środków finansowych między bankami i innymi instytucjami finansowymi; nadzór nad systemem bankowym

3. monitorowanie kształtowania się depozytów oraz kredytów bankowych

4. pełnieni funkcji pożyczkodawcy ostatniej instancji

5. prowadzenie kasowej obsługi budżetu państwa

6. informowanie opinii publicznej o swej polityce i działaniach w sprawach polityki pieniężnej

7. emisja bezpiecznych, trudnych do podrobienia banknotów i monet

Władze

Władze Banku Japonii składają się z prezesa, dwóch zastępców, do trzech audytorów wykonawczych, do sześciu dyrektorów wykonawczych oraz 10 radców . Prezes i wiceprezesi są powoływani na pięcioletnią kadencję przez rząd, przy akceptacji obu izb parlamentu. Audytorzy wykonawczy powoływani są przez rząd na 4-letnią kadencję.

Pozostałych członków rady wykonawczej wyznacza minister finansów na wniosek Rady Politycznej, w skład Rady Politycznej wchodzą: prezes i 2 wiceprezesi Banku oraz sześciu szeregowych członków. Rada wybiera swojego przewodniczącego (nie musi być nim prezes banku)-> reprezentuje on bank na zewnątrz i sprawuje ogólną kontrolę nad jego funkcjonowaniem , uwzględnia decyzje podjęte przez radę.

Organy Banku centralnego:

• Zarząd- jest najważniejszym organem decyzyjnym japońskiego banku centralnego, określa on kierunki polityki pieniężnej i czuwa nad jej realizacją w praktyce

Członkowie zarządu w tym prezes i 2 wiceprezesów są mianowani przez rząd na 5 lat, za zgoda parlamentu. Ich odwołanie w trakcie trwania kadencji jest możliwe tylko w ściśle określonych przez prawo przypadkach np. utrata kompetencji lub popełnienie przestępstwa

Rola Ministerstwa Finansów

• Kształtuje i realizuje politykę budżetową

• Nadzoruje funkcjonowanie rynku dewizowego

• Utrzymywanie stabilnej sytuacji na rynku finansowym( bankowym i papierów wartościowych)

• Stabilizowanie cen na rynku akcji, polegające na skłanianiu funduszy emerytalnych oraz innych inwestorów instytucjonalnych do zakupu lub sprzedaży tych papierów

• Dysponuje uprawnieniami do zmiany przepisów dotyczących banku

• Mianuje wszystkich członków zarządu Banku Japonii

• Określa stopę rezerw obowiązkowych od wkładów bankowych

Obecnie Rada MF:

• Nie ma prawa do wydawania dyrektyw

• Zatwierdza budżet banku Japonii

• Zaleca udzielenie pożyczek bankom w złej kondycji finansowej

• Odpowiedzialna jest za stabilność jena

Keiretsu to grupy przedsiębiorstw należące do specyficznych dla Japonii struktur gospodarczych. Przedsiębiorstwa wchodzące w skład Keiretsu, poprzez wzajemne posiadanie akcji i udziałów oraz relacje dotyczące wzajemnych zakupów i dostaw, utrzymują między sobą ścisłe więzi o charakterze długoterminowym. Banki oraz towarzystwa ubezpieczeniowe stanowią na ogół centralny element keiretsu i zapewniają finansowanie przedsiębiorstwom należącym do grupy. Powstało w związku z kryzysem bankowym. Każde Keiretsu było skoncentrowane wokół jednego banku, który udzielał kredytów członkom Keiretsu, a także posiadał w nich udziały

Grupy Keiretsu:

• Mitsubishi

• Mitsui

• Sumitomo

• Fuyo

• Sanwa

• Dai-Ichi Kangyo

Kryzys bankowy

• nieściągalne kredyty

• niewypłacalność

• panika bankowa

• deregulacja i wzrost konkurencji

• katastrofalne trzęsienie ziemi

• rozluźnienie polityki pieniężnej przez banki japońskie

Działania państwa na rzecz uzdrowienia Sektora Bankowego

• zmiana regulacji prawnych

• zwiększenie wydatków budżetowych na wsparcie finansowe banków

• wielka akcja ratowania banków

• objęcie gwarancjami państwowymi wszystkich depozytów w bankach ( także międzybankowych

• wprowadzenie wymogu przedstawiania planu restrukturyzacji banków ubiegających się o pomoc państwa

• kupowanie na dłuższą skalę przez Bank Japonii krótkoterminowych papierów dłużnych emitowanych przez przedsiębiorstwa

• przejmowanie złych kredytów od banków upadłych, następnie ich zbywanie

• utworzenie tzw. „banku pomostowego” w celu udzielania kredytów dobrze ocenianym

Rodzaje banków funkcjonujących w Japonii

• Banki miejskie (city banks)- najbardziej aktywne na rynku międzynarodowym; odpowiedzialne za zapewnienie finansowania dużym firmom, pozyskując środki przede wszystkim z dużych depozytów oraz kredytów z Banku Japonii. Należą do nich: Tokio-Mitsubishi, Dai-Ichi Kangyo, Fuji, Sakura, Sinawa, Tokai,Daiwa.

• Banki kredytu długoterminowego (long-term credit banks)- Nippon Cedit, Industrial Bank of Japa

• Banki powiernicze (trust banks)- podobnie jak banki kredytu długoterminowego to instytucje działające w dziedzinie długoterminowego kredytowania przedsiębiorstw. Należą do nich; Sumitomo Trust, Mitsubishi Trust, Yasuda Trust, Mitsui Trust, Toyo Trust, Chuo Trust, Nippon Trust

• Banki regionalne (regional banks)- odpowiedzialne za udzielanie kredytów krótkoterminowych małym i średnim przedsiębiorstwom.

• Instytucje typu spółdzielczego

Trzy pierwsze grupy banków określane dotychczas były też jako tzw. główne banki (major, big banks). Ich udział w aktywach japońskiego systemu bankowego wyniósł dotychczas ponad 70%, pozostała część aktywów przypada na banki regionalne.

16

INKORPORACJA

KONSOLIDACJA

połączenie dochodzi do skutku przez przeniesienie majątku spółki przejmowanej na spółkę przejmującą

powstanie nowej spółki na którą przechodzi majątek łączących się spółek w zamian za akcje nowej spółki

Majątek banku przejmowanego

Majątek banku przejmującego

Majątek banku przejmującego

Majątek nowo powstałego banku przejmującego

Majątek banku

2

Majątek banku

1

bank dominujący (bank matki)

banki córki

Rozwój rynku kredytów hipotecznych i wzrost cen nieruchomości

2001

2006

2007

Rozwój rynku kredytów hipotecznych i wzrost cen nieruchomości

Bank Japonii

Rada Polityki 9 osób

Prezes

reprezentuje bank np. w instytucjach międz.

Wiceprezesi (2)

Pozostałe osoby:

• Audytor wykonawczy (3),

• Dyrektor wykonawczy (6),

• Doradcy (10).

FED

Rada Gubernatorów z aparatem wykonawczym

12 regionalnych banków Rezerwy Federalnej

banki członkowskie

Europejski System Banków Centralnych

Narodowy Bank Czech, Narodowy Bank Danii, Bank Estonii, Centralny Bank Cypru, Bank Łotwy,

Bank Litwy, Bank Węgier, Centralny Bank Malty, Narodowy Bank Polski,

Bank Słowenii, Narodowy Bank Słowacji, Bank Szwecji, Bank Anglii

Rada Ogólna ESBC

---