Temat:

Pomiar poziomu dźwięku A w pomieszczeniach przeznaczonych do przebywania ludzi.

1. Wstęp

Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z pomiarem poziomu dźwięku A w pomieszczeniach przeznaczonych do przebywania ludzi. Niniejsza instrukcja opisuje metodykę przeprowadzania takich pomiarów, w zależności od rodzaju pomieszczenia, a oparta jest na zaleceniach zawartych w normie PN-87/B-02156. Norma ta precyzuje w jakich obiektach można przeprowadzać pomiar poziomu dźwięku w pomieszczeniach oraz poziomu emitowanego przez urządzenia. Według podanej w niej metodyki, a są to:

1. Budynki mieszkalne

2. Budynki zamieszkania zbiorowego

3. Budynki użyteczności publicznej

W celu określenia, czy zmierzone wartości są zgodne z wymaganymi, należy posłużyć się normą PN-87/B-02151/02, w której to zawarte są dopuszczalne wartości poziomu dźwięku A w dzień i w nocy, pogrupowane ze względu na typ pomieszczenia.

2. Pojęcia wstępne

Tło akustyczne L' - jest to średni lub ekwiwalentny poziom dźwięku A, podany w dB, zmierzony po wyłączeniu wszystkich możliwych źródeł hałasu. Przy czym należy wziąć pod uwagę, iż nie należy wyłączać urządzeń, które zapewniają warunki do pracy bądź przebywania ludzi w danym pomieszczeniu, czyli np. klimatyzacji, wentylacji itp. Hałas pochodzący od tych urządzeń również zaliczamy do tła akustycznego. Metodę pomiaru wybieramy w zależności od rodzaju hałasu (patrz poniżej), nieistotny jest w tym momencie rodzaj źródła hałasu.

Pomiar poziomu dźwięku A tła akustycznego przeprowadza się jedynie w przypadku, kiedy mierzymy hałas pochodzący od konkretnego urządzenia, a nie ogólne warunki akustyczne panujące w pomieszczeniu.

Hałas ustalony - jest to hałas o względnie stałej charakterystyce czasowej, czyli niewielkich odchyłkach wartości chwilowych od wartości średniej. Norma nakazuje oceniać go za pomocą średniego poziomu dźwięku A (L_AM), w dB.

Hałas nieustalony lub przerywany - jest to hałas o zróżnicowanej charakterystyce czasowej, czyli o dużych odchyłkach wartości chwilowych od wartości średniej, lub w pewnych momentach całkowicie zanikający. Należy oceniać go za pomocą równoważnego poziomu dźwięku A, oraz chwilowej wartości maksymalnej poziomu dźwięku A.

3. Pomiary

Czas oceny T poziomu dźwięku A

Czas oceny T należy dobrać wg poniższych wytycznych:

W budynkach mieszkalnych i zamieszkania zbiorowego oraz szpitalach i sanatoriach:

1. W dzień w godz. 6:00 - 22:00 - nieprzerwanie przez najniekorzystniejsze 8 h, przez co rozumiemy, że chodzi o przedział czasu, w którym ludzie przebywający w budynku są narażeni na najbardziej intensywny hałas.

2. W nocy w godz. 22:00 - 6:00 - nieprzerwanie przez najniekorzystniejsze pół godziny.

W przypadku pomieszczeń w budynkach użyteczności publicznej, posiłkujemy się normą PN- 87/B-02151/02, która mówi, iż jako czas oceny T należy przyjmować czas, w którym pomieszczenie użytkowane jest przez dana grupę ludzi zgodnie z jego przeznaczeniem. W przypadku kiedy czas tego użytkowania przekracza 8 godzin, należy wybrać 8 najniekorzystniejszych z nich.

Czasy pomiarów

Określając czas pomiaru T, należy wziąć pod uwagę charakter mierzonego hałasu. Dla hałasu nieustalonego, czas pomiaru należy dobrać tak, aby w trakcie jego wykonywania wystąpiły wszystkie charakterystyczne dla danego źródła bądź sytuacji zmiany.

Dla przykładu, mierząc hałas pochodzący od wentylatora, należy poczekać na jego wyłączenie i ponowne włączenie, a czas całkowity dobrać tak, aby stosunek czasu pomiaru w stanie wyłączonym do czasu pomiaru w stanie włączonym był zbliżony do tej samej proporcji w dłuższym przedziale czasu. Czas pomiaru może być krótszy od czasu oceny hałasu, jednak w przypadku bezpośrednich odczytów z miernika poziomu dźwięku, nie powinien on być krótszy niż 10 minut, a liczba odczytów nie mniejsza niż 100. W przypadku hałasu ustalonego, norma nakazuje przyjmować czas pomiaru w granicach od 3 do 5 minut, jednocześnie upewniając się, czy faktycznie w trakcie trwania pomiaru, hałas ten był ustalony.

4. Przebieg pomiarów - wymagania techniczne

Sposób pomiarów zależny jest od rodzaju mierzonego pomieszczenia. Jeśli wymagane jest zmierzenie poziomu tła akustycznego, należy przeprowadzić go w tych samych punktach, w których przeprowadzany był pomiar poziomu dźwięku pochodzącego od konkretnych źródeł hałasu. Należy zwrócić, uwagę, aby podczas mierzenia poziomu tła, nie uwzględniać przypadkowych hałasów pochodzących np. od prac remontowych.

Pomiary w pomieszczeniach przeznaczonych do przebywania ludzi

Norma nakazuje zamknięcie wszystkich drzwi i okien w trakcie wykonywania pomiarów, chyba niezbędne jest uzyskanie przepływu powietrza przez ich otwarcie.

Liczba osób które mogą przebywać w pomieszczeniu w trakcie pomiarów, ograniczona jest do dwóch. O ile nie mierzymy poziomu dźwięku emitowanego przez określone urządzenie, wszelkie źródła hałasu powinny zostać wyłączone, oczywiście z wyjątkiem tych które gwarantują utrzymanie prawidłowych warunków w pomieszczeniu. W miarę możliwości, należy pozostawić umeblowanie pomieszczenia w takim stanie, w jakim jest ono używane na co dzień.

Wymagania podane w normie odnośnie usytuowania punktów pomiarowych:

1. Wysokość ok. 1,2 m od podłogi, z zachowaniem dokładności do 0,1 m

2. Min. odległość od ścian: 1 m

3. Min. odległość od okien: 1,5 m

4. Min. odległość od osoby obsługującej miernik: 0,5 m

5. Membrana mikrofonu powinna być skierowana w kierunku sufitu

Liczba punktów pomiarowych w pomieszczeniach o objętości do 60m³, nie powinna być mniejsza od 3. W przypadku pomieszczeń o większej objętości, liczba punktów powinna być większa od 3. Wyjątkiem są pomieszczenia o bardzo małych wymiarach, w których mierzenie poziomu dźwięku w kilku punktach byłoby bezcelowe. Dopuszcza się wtedy przeprowadzenie pomiaru w jednym punkcie, usytuowanym w środku tego pomieszczenia.

Pomiary w pomieszczeniach technicznych

Przed wykonaniem pomiarów należy bezwzględnie pozamykać wszystkie drzwi i okna w pomieszczeniu, oraz usunąć z niego wszystkie przedmioty, nie stanowiące jego standardowego wyposażenia. Liczba osób przebywających w pomieszczeniu również powinna ograniczyć się do dwóch. Wymagania odnośnie usytuowania punktów pomiarowych są takie same jak dla pomieszczeń przeznaczonych do przebywania ludzi, jednak w tym przypadku membrana mikrofonu powinna być skierowana na źródło hałasu. Pomiary należy wykonać przynajmniej w 3 punktach, chyba że wymiary pomieszczenia są bardzo małe. Wtedy wybiera się jeden punkt pomiarowy, w odległości nie mniejszej niż 1 m od najgłośniejszej części źródła hałasu.

5. Opracowanie wyników

Obliczanie poziomu dźwięku A z wyników pomiarów

Zgodnie z normą PN-87/B-02156, poziom dźwięku A oblicza się korzystając z poniższego wzoru:

L_A = L + K₁ + K₂ [dB]

gdzie:

L - zmierzony średni poziom dźwięku, ekwiwalentny poziom dźwięku LAeq, lub maksymalny poziom dźwięku LAmax, jednak ważne jest aby został on zaokrąglony do pełnych wartości dB, zgodnie z regułami przyjętymi w matematyce.

K₁ - poprawka, którą się stosuje, gdy uwzględniamy poziom tła akustycznego, oraz odstęp pomiędzy zmierzonym hałasem a tłem akustycznym jest mniejszy lub równy 10 dB. W takim przypadku można się posiłkować poniższą tabelką [Tabela 1].

Tabela 1 Lp.	Różnica pomiędzy zmierzonym poziomem dźwięku A i tłem akustycznym L-L' [dB]	Wartość poprawki , [dB]
1	>10	0
2	od 6 do 10	-1
3	od 4 do 5	-2
4	3	-3
5	<3	pomiary są nieważne

K₂ - poprawka, którą stosuje się, gdy pomieszczenie w którym przeprowadzany jest pomiar jest nieumeblowane oraz nie jest to pomieszczenie techniczne (uwzględnia ona chłonność akustyczną pomieszczenia). W takim przypadku należy posiłkować się poniższą tabelką [Tabela 2]. Natomiast gdy jest to pomieszczenie umeblowane lub techniczne, to K₂ = 0.

Ocena otrzymanych wyników pomiarów

Wyniki z przeprowadzonych pomiarów należy porównać z wartościami dopuszczalnymi, zdefiniowanymi przez polską normę PN-87/B-02151/02 oraz należy stwierdzić, czy otrzymana wartość przekracza dopuszczalna wartość. W tabeli poniżej przedstawiono wybrane wartości dopuszczalnych poziomów dźwięku A w pomieszczeniach.

6. Sprawozdanie z zajęć

Sprawozdanie z przeprowadzonych pomiarów powinno zawierać następujące elementy:

1. Opis badanego pomieszczenia (rodzaj pomieszczenia, objętość, wyposażenie)

2. Opis wyposażenia technicznego

3. Zmierzony poziom dźwięku A

4. Skorygowany poziom dźwięku A

5. Ocenę otrzymanego wyniku

---