Dwa światy:

• Wewnętrzny

Ich łącznik to zachowanie

• Zewnętrzny

Psychologia społeczna

• ( Tomaszewski) nauka o regulacji wzajemnych stosunków między człowiekiem a środowiskiem

• (Aronson) centralne zagadnienie, badanie sposobu, w jaki na ludzkie myśli, pragnienia, potrzeby wpływa obecność innych ludzi.

Warstwa powierzchniowa - wpływ na zachowanie

Warstwa głębsza - wpływ na psychikę człowieka

Empiryzm (enwiromentalizm) E. Durkheim, M.Mead, J.Watson, P.Natorp

• Podstawa filozoficzna, J.Lock - „tabula rasa”

• Akcent na czynniki środowiskowe

• Zarzut: fatalizm: człowiek jako przedmiot oddziaływań zewnętrznych, a nie aktywnego pochodzenia własnego rozwoju

• Poglądy J.Watsona - możliwośc kształtowania zachowania

Natywizm (biologizm) E.Claparede, C.Buhler, A.Binet, G.St. Hall

• Podstawa: teoria ewolucji Darwina

• Rola czynników dziedziczenia

• Zarzut: fatalizm - pojmowanie I przebieg granic rozwoju człowieka w związku z mechanicznym przenoszeniem podstawowych praw genetycznych

• Dojrzewanie - zasadniczy mechanizm rozwoju

Wpływy Społeczne

• Bezpośredni - obecność rzeczywistej osoby, która wchodzi z nami w interakcję

• Pośredni - myślenie o kimś/ o czymś; wpływ poprzez podręczniki, wiersze

• Wpływ wyobrażalny - wyobrażone spotkanie

• Wpływ rzeczywisty - podręcznik

Człowiek w naszym otoczeniu jako:

• Jednostka

• Członek grupy

• Element większej zbiorowości

• Przedstawiciel instytucji, organizacji

BADNIA W PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ

Badania:

• Podstawowe - wykrycie ogólnych prawidłowości rządzących życiem społecznym, zachowaniem się ludzi w sytuacjach społecznych (używane do koncepcji, np. jakie prawa w sytuacjach niebezpiecznych))

• O charakterze stosowanym - przeniesienie informacji o regułach zachowania się ludzi w określonych sytuacjach, określonych warunkach i rozwiązania konkretnych problemów (np. w jaki sposób można poprawić relacje społeczne wśród młodzieży gimnazjum nr 2)

Związek psychologii społecznej z innymi naukami:

• Socjologia (bardzo)

• Psychologia osobowości

• Resocjalizacja

• Pedagogika

• Psychologia ogólna (emocje, motywacje, prawa percepcji)

• Psychologia rozwojowa

• Psychologia wychowawcza, edukacyjna

• Marketing

• Politologia

• Kulturoznawstwo

(Psychologia społeczna jest dość młodą dziedzina psychologii)

Metody badawcze:

• Obserwacyjne

• Eksperymentalne - pytanie o przyczynę, ustalanie związków logicznych

• Eksperyment:

• Naturalny - w natrze, naturalnym środowisku, np. klasa, miejsce pracy

• Sztuczny - inne środowisko (laboratorium), inna wiedza uczestnika ( wiadomo, ze to eksperyment)

• Metody korelacyjne (mówią o związku, współwystępowanie):

• Zakres wnioskowania - wąski, lepiej gdy jest powiązany z teorią, wyznacza wówczas kierunek wnioskowania

• Problem - formowanie pytania

• Pytania - co utrudnia badanie i wnioskowanie?

• Podwójne przeczenia w pytaniach (np. czy prawda nie jest, ze życie nie jest trudne?)

• Pytanie nie powinno wpływać na treść odpowiedzi (możliwość manipulacji)

• Zawiła konstrukcja pytania

Ludzie maja tendencje do mówienia więcej niż wiedzą, np. jeśli ktoś utrzymuje, że coś się zdarzyło w jego życiu, często ma skłonność do konfabulacji

Próba badawcza:

• Reprezentatywna - każda z osób z populacji ma taką sma szansę, by nzależć się w grupie badanych

• Termin badania

Maskowanie - świadome wprowadzanie w błąd uczestników badania, bądź też zatajenie prawdziwego celu badania, albo wydarzeń, które zaistnieją w trakcie badania

Korelacja a związki przyczynowo - skutkowe:

1. Nie. Oznacza to jedynie, ze kawa może mieć wpływ na serce chorej osoby

2. Niezróżnicowana dieta. Jedzenie mięsa podnosi agresywność

3. Mógł być to okres niżu demograficznego

4. Nie!

ZRODLA PSYCHOLOGI SPOLECZNEJ

Wundt (2 pol. XIX w.) - Väkerpsychologie ( I czasopismo 1860r. poświęcone „psych. społ. czł. I uczłowieczonego społ.”) zajmuje się „tymi wytworami duchowymi, które wytwarza wspólnota ludzkiego życia, a tym samym są niewytłumaczalne w terminach samej tylko świadomości indywidualnej, jako ze zakładają wzajemne oddziaływanie wielu”

Gabriel Tonde i Gustaw LeBon (przełom XIX i XX w.) - psychologia tłumu; modele medyczne (sugestia i infekcja mentalna) i kryminologiczne (ograniczona odpowiedzialność); następnie nastąpiły radykalne zmiany w społ-ekon.

PRZEDMIOT BADAN PSYCHOLOGII SPOLECZNEJ I POZIOM ANALIZY

- badania wzajemnego wpływu jednostki i jej społecznego kontekstu

- 3 poziomy analizy wzajemnego wpływu jednostki i jej kontekstu społecznego:

a) indywidualny

b) interpersonalny

c) społeczny (makropsychologia)

Wprowadzenie do metodologii psychologii społecznej:

- metody obserwacyjne

- sondaż i studium w terenie

- metoda korelacyjna

- eksperyment laboratoryjny (naturalny, quasi-eksperyment)

Krytyka metody obserwacyjnej:

- pozwala jedynie na opis zachowania

- nie dostarcza danych potwierdzających zachowania bardzo rzadkie, występujące w samotności, w sytuacji izolacji społecznej itp.

- ograniczone wnioskowanie do konkretnej grupy osób i konkretnej sytuacji

Krytyka metody eksperymentalnej:

- wątpliwości etyczne („usidlenie; „instrukcje maskujące”)

- artefaktulaność (realizm eksperymentalny a realizm życiowy; oddziaływanie czasu, nie reprezentatywność prób, aspołeczność, ahistoryczność)

Możliwość generalizowania wyników badań -warunki:

- zróżnicowanie prób, zróżnicowanie kontekstów, zróżnicowanie narzędzi pomiarowych i metod badawczych; ograniczenie wnioskowania z wyników badań

- metoda obserwacyjna, w tym archiwalna - pozwala na opis zjawiska

- metoda korelacyjna - pozwala przewidzieć zjawiska

KRYTERIA	METODA POMIARU
		Sondaż	Eksperyment	Quasi - Eksperyment
Reprezentatywność danych	Wysoka	Niska	Niska
Realizm warunków pomiaru	Niski	Wysoki (eksperyment laboratoryjny)	Wysoki (eksperyment naturalny)
Kontrola warunków pomiarowych	Niska	Wysoka	Średnia

Podstawy etyki badań psychologicznych ( Kodeks PTP):

Psycholog w roli badacz zdaje sobie sprawę z tego, ze wyniki badań naukowych nie tylko stanowią poszerzenie obszaru ludzkiej wiedzy, lecz mogą także wykorzystane w praktyce społecznej. Psychologia ze względu na swoja bliskość z życiem społecznym jest ta dziedzina nauki, której wyniki mogą być nadużywane w celu kształtowania przekonań i zachowań ludzi. Podejmując badania naukowe psycholog starannie rozważa ich stronę etyczna, a zwłaszcza możliwe pozytywne i negatywne konsekwencje udostępnienia wyników badań i ich wykorzystania w praktyce społecznej.

Psycholog prowadzący badania naukowe podejmuje tematy zgodne z wartościami etycznymi swojej profesji, jest odpowiedzialny za dobór metod badawczych umożliwiających uzyskanie wiarygodnych wyników i za rzetelne przedstawienie rezultatów badań. W sprawach tych psycholog podejmuje decyzje nie ulegając presji osób ani okoliczności.

Psycholog powinien zapewnić anonimowość badanym. W przypadku osób nieletnich - należy uzyskać zgodę opiekunów

Metody ingerujące - (np. eksperyment laboratoryjny) i możliwości zniwelowania skutków badań:

- instrukcja maskująca ( a problem wywołanych np. negatywnych emocji i nieetycznych zachowań u osób badanych - eks. Miligrama i Zimbardo)

- sesja wyjaśniającą ((jako wystarczające zabezpieczenie badanych przed negatywnym oddziaływaniem udziału w badaniu)

Metody nieingerujące - (np. sondaż, obserwacje, analiza archiwalna) - pozwalają na pełną ochronę danych osobowych

KONCEPCJE TEORETYCZNE Z KTÓRYCH KORZYSTA PSYCHOLOGIA SPOLECZNA

Teoria uczenia się:

Badania Dollarda i Millera- chcieli wykazać, ze naśladujemy innych ludzi, wtedy, gdy naśladowane przez nas czynności spotykają się z nagrodą. Przeprowadzili eksp. z udziałem dzieci. Zadaniem dzieci było odszukiwanie cukierków ukrytych w jednej ze skrzyń w pomieszczeniu. Szukały cukierków w parach - jedno z dzieci to był współpracownik, zawsze szukał pierwszy. W 1 z grup współpracownik zawsze znajdował cukierki. W 2 grupie - współpracownik nigdy za 1 razem nie znajdował cukierków. Później współpracownikiem było 2 dziecko. To dziecko, które się najpierw przyglądało szło zawsze do tej samej skrzynki. Kiedy cukierków nie było, dziecko (po zamianie ról) nie podchodziło do tej samej skrzynki

WNIOSEK: Powtarzamy zachowania, które gwarantują nagrodę

Psychoanaliza (teorie głębi):

Janis - przyczyny występowania zwiększonego solidaryzmu grupowego w sytuacjach zwiększonego niebezpieczeństwa o charakterze zewnętrznym

Solidarność grupowa - wyniki identyfikacji jednostki z grupa. Przez identyfikacje rozumie zbiór przedświadomych i podświadomych postaw skłaniających każdego członka grupy do podporządkowania się normom grupowym ze względu na traktowanie każdego z członków grupy jako tzw. rozszerzone „ja”

Jeśli inny członek grupy jest moim rozszerzonym „ja” to musze postępować z nim w sposób uczciwy, tzn. taki „jakiego oczekuję w stosunku do siebie”. Jak jestem członkiem grupy w zachowaniach z innym członkiem grupy przestrzegam norm grupowych - idea solidaryzmu grupowego

Ponadto członków grupy wiążą silne więzi z przywódca grupy i z tego powodu są oni - solidarni z przywódca oraz solidarni ze sobą

Jest to wynik przeniesienia uczuć kierujących przez dziecko ku osobie ojca. Małe dziecko postrzega swojego ojca jako gwarancje bezpieczeństwa - przywódca jest postrzegany jak ojciec

„odroczone posłuszeństwo” - dowódca ginie; żołnierze nie szukają nowego, wypełniają wcześniejsze rozkazy.

Teoria pola Kurta Lewina (ulubiony Trempały :P)

- przydatna do analizy konfliktów w rodzinie

Lewin podkreśla, ze rola grupy w tym małżeństwa jest dynamiczna całością. Jakakolwiek zmiana w jednej części całości pociąga za sobą zmianę w drugiej części i zmianę całości. Ponieważ małżeństwo jest częścią większej grupy jaka jest rodzina, to zmiana małżeństwa musi doprowadzić do zmiany rodziny. Fakt przynależności małżonków do różnych rodzin pochodzenia jest potencjalna podstawa konfliktów małżeńskich. Jeśli siła działająca na jednego z małżonków ze strony jego rodziny pochodzenia jest większa niż siła działająca od strony współmałżonka to musi dojść do osłabienia więzi małżeńskiej.

Im dłuższy wektor , tym większa siła (większe zaangażowanie)

Żona bardziej zaangażowana

Duże zaangażowanie żony w życie zawodowe, zagrożenie małżeństwa

W myśl teorii pola grozi to rozpadem małżeństwa

KONCEPCJE POZNAWCZE - Heider

Wg niego jednostki są połączone przez tzw. sentymenty. Są to pewne uczucia i oceny dające się wyrazić za pomocą kategorii pozytywnych i negatywnych. Np. 2 jednostki poznawcze

Pan A i Pan B są połączeni pewnymi sentymentami.

Sentyment przedstawiamy za pomocą wektorów, którym przypisujemy znaki dodatnie i ujemne. Pan B ma psa. Należy zatem rozszerzyć jednostkę Pana B na psa, z nim tworzy jednostkę poznawczą.

a)

zrównoważona jednostka poznawcza dla Pana A

(wszystkie komponenty Pan A obdarza sympatia)

b)

wg Heidera niemoce tak być. Stan równowagi:

Co może zrobić Pan A?

Zmienić stosunek do Pana B

Skoro Pan jest niefajny, to pies też

c)

• dążenie do przywrócenia równowagi - (Pan B i jego pies to już nie jedna jednostka)

Pan A => Pan B jest fajny, ale nie umie wychować psa. Pan A ich rozdziela

WPŁYW CZYNNIKÓW SPOŁECZNYCH NA PROCESY PSYCHICZNE I ZACHOWANIE

Sytuacje społeczne wpływają na nasze procesy percepcyjne.

Eksperyment Luchinsa:

Pokazywał dziecjiom 11-13lat serie rys. I rys-chaotyczny układ kresek, kolejne rys-kreski układają się w coś. To coś przypominało bytelkę. Grupa eksperymentalna - pytano dzieci: co przedstawia rys? Dzieci w parach- 1 dziecko współpracuje z eksperymentatorem-ta osoba zawsze twierdzi, że widzi twarz ludzką. Duża grupa badanych dzieci poddawała się sugestii współpracownika i twierdziła że widzi twarz. Gdy na rysunku wyraźnie było widac butelkę dzieci przeciwstawiały się sugestii.

Teza: w sytuacji w której bodziec wyraźny, spostrzenia odnoszące się do niego nie podlegają zniekształceniom pod wpływem wypowiedzi innych osób lub poddają się modyfikacjom.

Eksperyment Ascha

Dotyczył wpływu opinii innych na długość odcinka.

Wniosek: wypowiedzi innych osób są w stanie modyfikowac nasze opienie, sądy, percepcje.

Bruner, Goodmay

Badania nad 10-letnimi dziećmi

Zadaniem dzeci było dobieranie krążków świetlnych do wielkości monet w obiegu.

I grupa - dokonywała porównań w pamięci

II grupa - dobierała krążki światła do krążków papieru odp. różnym monetom

IIIgrupa - dobierała krążki światła do wielkości rzeczywistych monet

Wniosek: dzieci bardzo poprawnie spostrzegały wielkość monet, jeżeli wzorem był kartonowy krążek. Większe zniekształcenia występowały, jeżeli dziecko posługiwało się rzeczywistą monetą, a jeszcze większe jeżeli odtwarzało wielkość monet z pamięci.

Im większa wartość monety, tym większy błąd polegający na przeszacowaniu jej wielkości. Wielkość błędu zależała od środowiska z jakiego dziecko się wywodziło. Dzieci z rodzin ubogich bardziej przeceniały wartość monet niż dzieci z rodzin zamożnych. Badacze tłumaczyli to rozwartościowaniem społ - STRATYFIKACJĄ

Np. dziecko biedne wie, że za 10 złoty kupi dużó (widzi ją dużą), dziecko bogate wie, że za 10 zł kupi mało (widzi ją małą).

WPŁYWY SPOŁECZNE NA PROCESY PAMIĘCIOWE

Eksperyment Bartleta

Legenda indiańska - wojna duchów

Dwie grupy:

I - studenci angielscy

II - studenci hinduscy

Najpierw odtwarzali z pamięci później na piśmie. Wszyscy skracali materiał opuszczająć fragmenty. Wszyscy odtwarzali materiał w postaci bardzo konkretnej. Badani zmieniali niektóre obco brzmiące słowa np. zamiast wojna duchów mówili wojna kloców. Anglicy częściej zamiast wojna duchów pisali wojna ludzi. Hindusi tak nie pisali - kultura bardzo zwrócona w świat legend.

II Eksperyment Bartleta

Głuchy telefon - metoda seryjnych powtórzeń

Osoby:

-najczęściej zapominały tytułu opowiadania

-najczęściej zapominały imion własnych

-wprowadzały elementy z własnej kultury

-badani z różnych kultur zapamiętują nie co inne elementy tekstu

To dowodzi: wpływu kultury na procesy pamięciowe

Eksperyment Tollanda

Studenci francuscy, włoscy, amerykańscy mieli zapamiętać cztery teksty:

-schemat kapłaństwa

-tekst o psychologii ekonomicznej

-tekst dotyczący krykieta

-tekst o najeździe Francuzów na Włochów w XV w.

*ostatni tekst zapamiętali Francuzi i Włosi - chociaż zapamiętali coś innego

*krykieta najlepiej Anglicy

*skapłaństwo i psychologia - nie byo różnic

Eksperyment Watson i Hartman - wpływ postaw społecznych na zapamiętywanie

II grupy studentów: seminaryści i przyśli nauczyciele

Tekst po 10 artykułów na rzecz istnienia Boga i 10 przeciw

Studenci czytali tekst, następnie byli proszeni o odtworzenie wartości argumentów za i przeciw, po czym proszono ich o odtworzenie tych argumentów z pamięci.

Osoby badane lepiej odtwarzały i zapamiętywały argumenty zgodne ze swoimi poglądami. Argumenty uznane za ważne były lepiej zapamiętane niż te uznane za nieważne. Nasze preferencje poznawcze są w stanie wpływać na zapamiętywanie, oceny itp.

Eksperyment V. Lewin

Zwolennicy i przeciwnicy komunizmu i tekst przemawiający za i przeciw komunizmowi. Badani przez 5 tygodni uczyli się tekstu, po czym proszono ich o odtworzenie tego z pamięci. Wrogowie zapominali więcej argumentów za, zwolennicy przeciw. Z zapamiętywaiem było odwrotnie.

Eksperyment Seelmana

II grupy osób o skrajnych postawach wobec murzynów

Pokazywano obu grupom 15 twarzy murzynów i 15 twarzy białych. Po 10 minutach eksponowano 46 twarzy biały i czarnych. Wsród tych proszono o rozpoznanie tych poprzednich 15 twarzy. Osoby pozytywnie nastawione do murzynów zapamiętywały więcej murzyńskich twarzy. Nie było różnicy jesli chodzi o rozpoznawanie twarzy białych. Badani byli biali.

WPŁYWY SPOŁECZNE NA MOTYWACJE

Wg Klineberga jest związek między waznymi regulatorami naszej aktywności jakimi są motywy a środowiskiem społecznym. Nasze podstawowe potrzeby są zdeterminowane społecznie.

Wg Millera potrzeba posiadania pieniędzy może zostac ukształtowana na podbudowie układu pokarmowego.

Winterbotoon tw., że dzieci, których matki stawiały im duże wymagania, których matki chwaliły za samodzielność, za inicjatywę, za sprawność w radzeniu sobie z różnymi zadaniami i nagradzały je za to radzą sobie lepiej w szkole, są wyżej w hierarchi. Te dzieci mają większa potrzebę samorealizacji. Te dzieci nie zawsze były najbardziej popularne.

Potrzeba afiliacji - przynależności do innych ludzi

Wendy jest róznica w nasileniu potrzeby afiliacji u jedynaków i u osób z rodzin wielodzietnych. Jedynacy mają wiekszą potrzebę afiliacji - Schachter

Dziecko pierworodne ma większą potrzebę afiliacji niż kolejne dzieci. Tłumaczy się to zachowaniem matek. I dziecko bardziej oczekiwane, adorowane.

Wg. Bargum-a osoba z silną potrzebę afiliacji w sytuacji trudnej idzie do innych ludzi; osoba z niską potrzebą afiliacji sięga po alkohol.

WPŁYW SYTUACJI SPOŁECZNEJ NA EFEKTYWNOŚĆ WYKONYWANIA ZADAŃ RÓŻNEGO TYPU

Zajonc mówi o efekcie audytorium w sytuacji w której osoba pracująca jest obserwowana przez osoby, które nie pracują, zmiany które zachodzą w poziomie wykonania zadania

Efekt facylitacji - wzajemny wpływ jaki wywieraja na siebie osoby pracujące obok siebie - Allport

-W przypadku czynności prostych i dobrze utrwalonych obserwujemy polepszenie wyników

-w przypadku zadań skomplikowanych i nieutrwalonych dochodzi do pogorszenia wyników

Jeżeli mamy wysoką motywacje do pracy to obecność innych może poprawic wydajność - głównie w motywacji poznawczej.

Rodzaje motywacji:

Poznawcza

Obronna

Lękowa

Ambiwalentna

Osoby z motywacją lękową w sytuacji, gdy inni im się przyglądają mają szansę poradzić sobie dobrze w zadaniach średnio trudnych i trudnych.

POSTAWA

POSTAWA-pewien konstrukt, który obejmuje naszą wiedzę, emocje i zachowania względem określonych przedniotów, ludzi, zjawisk.

Postawa wpływa na nasze: myśli, uczucia, zachowania.

Postawa zawiera elementy:

-poznawczy

-behawioralny

-emocjonalny

Postawa 3-elementowa to postawa kompletna. Ale nia wszystkie postawy są kompletne.

Postawa to trwałe uwarunkowanie.

Kierunek postawy do lub od (znak + i -).

Przedmiot postawy (osoba, rzecz, sytuacja).

Spójność i zgosność postawy.

Zgodność w obrębie postaw, które dana jednostka ma.

Hierarchia postaw i ich ogólność.

Postawa negatywna-zachowanie unikające bądź skierowane na przedmiot niszczące.

Wg Aronsona postawy pozytywne i negatywne, wg innych pozytywne, negatywne i neutralne.

Geneza postaw: Bruner, Łung - podłoże genetyczne postaw, mówią o pewnych kategoriach wrodzonych, z którymi przychodzimy na świat. Np.płacz dziecka, okrągłość głowy.

Postawy bliźniąt jednojajowych są bardziej zbliżone niż postawy bliźniąt róznojajowych.

Framus - interesował się relacjami lęku, strachu i gniewu u małych dzieci. Zasada jest taka: pojawia się obiekt, dziecko musi spostrzec ten obiekt. Umożliwia to odruch badawczy, umożliwiający dostrzeżenie tego obiektu, skierowanie na niego uwagi.

-obiekty o cechach stałych mogą wzbudzać w dzieciach niepokój np. ostre światło, głośny dźwięk

Łatwiej zmienić postawe niekompletną!

Możliwości zmiany postaw:

-komponent behawioralny

-jeśli mamy słabe uzasadnienie postawy to trudno ją zmienić

Musimy rozważyć:

-komunikat, treść (zrozumiały, trafność w odpowiednie punkty, jakość komunikatu)

-jasność przekazu

-odpowiedni nadawca

Najlepszy odniorca to osoby, których postawy dopiero się kształtują, osobiście zainteresowane daną sprawą, skupione.

Narzędzia badania postaw:

-obserwacja zachowan motorycznych lub werbalnych

-LaPierre (Aronson eksp. Z Chińczykami)

-Belbin - obserwowała jak dzieci przechodzą przez skrzyżowanie. Nastęonie w szkole przeprowadzono pogadanki o bezpieczeństwie ruchu drogowego. Okazało się że mimo to dzieci przechodziły tak samo.

*wszystkie skale postaw bazują na pytaniach skategoryzowanych

*metody projekcyjne np. mówimy dziecku by narysował ojca

SKUTECZNOŚĆ ODDZIAŁYWANIA PRZEKAZU A STOPIEŃ ROZBIEŻNOŚCI Z POSTAWAMI ODBIORCÓW

1. badania Hovlanda i Sherifa

3 grupy: I - członkowie Armii Zbawienia

II - osoby o negatywnym stosunku do prohibicji

III - osoby u których nie odnotowano wyraźnych postaw prohibicyjnych ani anty-prohib.

Pogadanki: - przekaz silnie antyprohibicyjny

- przekaz umiarkowanie antyprohibicyjny

- przekaz zdecydowanie prohibicyjny

Największe zmiany w grupach słuchających przekazu umiarkowanie rozbieżnego do postawy

WNIOSEK:być może trzeba stosowac metodę średnich kroków w zmianach postaw.

Badacze Ci mówią, że w przypadku umiarkowanego jest szansa na asymilację tych treści.

2. badania Bittermana

zauważył, że zwiększa się liczba młodych ludzi pozytywnie nastawionych do byddystów. Przygotował wykład z przekazem chcąc wytworzyć bardziej obiektywną opinie wobec buddystów.

Następnie przeprowadzono pokaz umiejętności okultystycznych, gdzie zastosowano sztuczkę.

W grupie badanych były osoby o różnym stopniu nasilenia postaw.

Zmiany: osoby mówiące:

„nie wiem” - „wierzę w zjawisko okultystyczne”

„nie wierzę” - „nie jestem pewny”

Niektórzy uważają, że znacznie skuteczniejszy może okazac się pokaz silnie rozbieżny, bo wzbudza on silny dysonans (Festinger)

3. Feedman

osobiste zaangażowanie odbiorcy przekazu
>> miarą zakresu akceptacji twierdzeń, dot. przedmiotu postawy

osoby bardziej zaangaż: niewiele twierdzeń/ za to - silne, wyraźne, zdecydowane

osoby mało zaangaż: wiele twierdzeń / ale - nawet te, które są ze sobą sprzeczne

P o s t a w y:

• osób słabo zaangażowanych

- skuteczna zmiana przekazem o dużym stopniu rozbieżności

• osób silnie zaangażowanych

- skuteczna zmiana przekazem o średnim stopniu rozbieżności

CO JESZCZE ODDZIAŁUJE?

* wnioskowanie

- dobrze, jak zakończ. 1, 2 wnioskami

* wykształcenie odbiorcy

- średnie/podst. -> gdy komunikat jednostronny: zdecydowanie `za'/ zdecyd. `przeciw'

- wyższe -> `za' i `przeciw', ale większą wagę do naszej postawy => zyskanie wiarygodności; przygotowanie do odparcia kontrargumentów

* zajomość sprawy

gdy sprawa znana

- argumenty `pro' na koniec

- przekaz dwustronny

gdy brak znajomości sprawy

- argumenty `pro' na początku

CECHY ODBIORCY a SKUTECZNOŚĆ PRZEKAZU

~Lipset: kształtowanie się opinii w sytuacji kryzysowej; rola środków przekazu

sytuacje kryzysowe

1) wymóg przysięgi lojalności 1 z uniwersytetu

2) wykładowcy o poglądach komunistycznych zatrudnianie

Studenci wybierali gazety, które głoszą poglądy podobne do nich >> WZMACNIANIE POSTAWY

Nasze postawy działają na nasze procesy poznawcze:

• szybko zapominamy treści niezgodne z naszymi postawami

• jeśli uda się skłonić do aktywnego uczestnictwa, łatwiej o zmianę postawy;

odbiorca a k t y w n y - angażowanie swojego działania na rzecz zmiany postawy

~Janis

Polecił studentom ( pod pozorem badania zdolności aktorskich) pogadanek na różne tematy [np. zamykanie kin - bo TV; ograniczenie mięska], na bazie przygotowanych materiałów. Badano ich postawy >> pogadanka >> badanie postaw (ponownie)

• wpływ satysfakcji - zmiana stosunku do argumentacji

• własne zaangażowanie - aktywacja

# INNE badania

^podatność na perswazję

5 tematów - 10 pogadanek [argumenty pro & anty] >> do uczniów szkół średnich

pogadanka: np. Hindenberg jako dowódca =>
postawa - zmienna w zalezności od argumentów pogadanki

dowód: skłonność do zmiany postaw

wątpliwość : czy to były postawy czy raczej wątpliwe opinie?

 kobiety okazały się bardziej podatne na perswazję - wynika to z podporządkowania wobec mężczyzn

 duża podatność na zmiany postaw u nastolatków

 osoby podatne na perswazję :

• osoby podatne na sygnały zewnętrzne

• osoby z poczuciem niższości

• osoby z poczuciem społecznego nieprzystosowania

• osoby z problemamymi w kontaktach społecznych

• osoby z niską samooceną

 środowisko rodzinne, styl wychowania

• silna kontrola, dominacja - większa podatność

• całkowita akceptacja dziecka - również większa podatność

• efekt : za posłuszeństwo - nagrody; za nieposłuszeństwo - kara

[przenoszenie na inne sytuacje społeczne]

• dzieci nakłaniane, wzmacniane za własne decyzje : ukształtowanie wyższej samooceny; mniejsza podatność na wpływy

WYBRANE TEORIE ZMIANY POSTAW

 Scott - w odwołaniu do teorii uczenia się

• Postawy = nawyki

= wewnętrzne relacje adaptacyjne / antypacyjne

- pośredniczą w wywołaniu określonych zjawisk

- jako nawyki dzięki WZMOCNIENIOM

 Eksperyment Scotta : 3 grupy dyskusyjne, losowo :

- obrona

- neutralne

- przeciw

* prośba o głos w dyskusji  nagradzanie bądź brak (nieciekawe argumenty)

* 2 tura : aspekty wskazane przez sędziów kompetentnych (i znów to samo)

• zmiany postaw przy wzmacnianiu pozytywnym

• tendencja do odrzucania postawy przy braku wzmacniania

• zrównanie POSTAW z NAWYKAMI - powiązane ze wzmocnieniami

 L. Rosenberg

• koncepcja równowagi poznawczej; psychoanaliza

 Postawa składa się z 2 elementów :

• przekonania jednostki, że przedmiot postawy pozwala osiągnąć wartości

(składnik poznawczy)

• uczucia, emocje wywołane przez przedmiot postawy

* oba elementy - tendencja do pozostawania w równowadze

 jeśli jednostka uważa, że dany obiekt zapewni realizację jej wartości - to wzbudza w niej emocje pozytywne

 jeśli jednostka uważa, że przedmiot postawy uniemożliwia realizację wartości - emocje negatywne

 możliwości zmiany postawy :

• zmiana znaków komponentu - zmiana jednego pociąga za sobą zmianę znaku drugiego

 McClinton, Katz - odwołanie do koncepcji psychoanalitycznej

• zwrócenie uwagi na rolę postaw

 Postawa - obrona ego

- przystosowanie do świata społecznego

osoby o silnym ego - brak lęku w ujawnianiu własnych potrzeb, pragnień. Nie tłumi się ich.

osoby o słabym ego - tłumienie potrzeb, popędów. Często nieświadomi ich, boją się je ujawniać.

Stłumione impulsy: tendencje od rozładowania. Prowadzą do konfliktu.

Pojawiają się symptomy, pozwalające jednostce na uświadomienie sobie własnych pragnień i ich uzewnętrznienie obrona ego

Takimi symptomami są postawy.

Badanie Weissa na studentach:

1. Problem surowego karania przestępców

2. Tolerancja rządu USA

Podzieleni na 2 grupy: (jakieś zadania: pochwała/krytyka)

1. podbudowanie ego

2. zagrożenie ego

Znowu podzieleni na 2 grupy:

1. tekst o współpracy z Chinami

2. tekst o konieczności surowego karania

- studenci z osłabionym ego

zwolennik surowego karania

tłumaczone agresją

skłonność do odreagowania na czymś: postawy negatywne

- wzmocnione ego

wyraźnie nasilone postawy względem tolerancji rządu

budowanie postaw pozytywnych

Czym zmieniać postawy??

Techniki psychoanalityczne, np. Katharsis (możliwość przebudowy z negat. na pozyt.)

Bezpośrednia interpretacja - rozpoznanie przez osobę źródeł jej wrogości wobec ludzi, spraw. Uświadomienie sobie konfliktów - możliwość rozwiązania ich.

Badanie:

Film, gdzie osoby opowiadały o powodach swoich uprzedzeń co do murzynów

A jak Twoja postawa?  zmiana

Zarzuty: przecież przy silnym ego także są uprzedzenia wobec murzynów. Czy nie ma podstaw do zmiany postaw u osób z silnym ego? - ich koncepcja nie obejmuje.

Propaganda a Perswazja

Propaganda - coś, przed czym nie można uciec, atakuje ze wszystkich stron.

Perswazja - można „uciec”, fizycznie czy psychicznie

„charakter rządowy” - organizowanie na wyższym szczeblu

Aronson - też na matematyce

Bo akceptacja otaczającej rzeczywistości

Np. podatek od wzbogacenia, płatne studia (pożyczka od państwa)

Propaganda systemu

System kształtuje jednostkę.

Manipulacja - manipulator realizuje własne cele (nie ma względu na jednostkę)

Perswazja a emocje

- strach (Hitler, Komuniści)  Aronson

kształtowanie negatywnych postaw

- w reklamach typu „ubezpiecz się”

- lekarze (dla własnego interesu)

będąc posłusznym nakazom - nie muszę się bać

Doliński, Nawrat - czekali na przechodniów nieprawidłowo przechodzących przez jezdnię - gwizdali na nich  strach (policja)

- prośba o wypełnienie ankiety

- prośba o datek

- technika granfalonu - dumne i pozbawione sensu stowarzyszenie istot ludzkich

Lubimy tych, którzy są w naszym granfalonie  szukanie podobieństw, wspólnych celów, negatywny stosunek do innych granfalonów.

Finch, Cialdini

2 grupy  1. przekonano, że ur. tego samego dnia, co Rasputin

 2. bez info.

Test krytyczny co do osoby Rasputina:

 1. mniej krytycznie go oceniali

 2. b. krytycznie

Twórca granfalonu może manipulować jego członkami.

- poczucie winy:

eksperyment z prądzikiem Gross

studenci:

1. aplikowanie os. rozwiązującym zadanie prądu

2. dzwoneczek

„Ofiara” - prośba o telefon do fundacji i deklarację datku

os. z grupy 1. - więcej datków  poczucie winy, restytucja (wynagrodzenie)

Jeżeli ktoś wzbudzi w nas poczucie winy jesteśmy bardziej skłonni do ulegania perswazji.

Czasem nieuzasadnionym poczucie winy usiłuje się manipulować.

- technika wepchnij nogę w drzwi vel. dotrzymywania zobowiązań  dostajesz coś, czujesz się zobowiązany

- technika: uczynić towar niedostępnym

- tworzenie pułapki widmowej  nachodzące wizje jakiegoś produktu wzmaga pragnienie posiadania

Manipulacja:

- całkowite podporządkowanie interesom jednej osoby (grupy)

- info o byciu zmanipulowanym dostępne osobom spoza grupy

- zazwyczaj dotyczy małych grup

Propaganda:

- nie ma ucieczki, atakuje ze wszystkich stron

- podmiot najczęściej nie jest jej świadomy

Toposy:

- reguły w oparciu, o które dobiera się odpowiednie środki językowe służące jego wyrażaniu, w oparciu o które dociera się do argumentów

- generator komunikatu argumentacyjnego

- argumentacja - pojęcie nadrzędne wobec perswazji

Teoria argumentacji:

- nie wyróżnia żadnego uczestnika dyskusji

Teoria skutecznej perswazji:

- dobro określonej jednostki, grupy

- wyposażenie w wiedzę i procedury użyteczne dla nadawcy

- dobro = zmiana przekonań odbiorcy

TOPOSY A SPRAWNOŚĆ

• mentalna - operowanie myślami, pozwala na zrozumienie faktów, zjawisk, związków, formułowanie twierdzeń, ocen, sądów; zaprzeczanie twierdzeniom, tezom, wywodom

• semiotyczna - użytkowanie znaków, ekspresja myśli, uczuć, stanów

• fizyczna - tworzenie i przetwarzanie przedmiotów materialnych, obsługa, wykorzystywanie różnych narzędzi

Sprawności mentalne:

1. umiejętności interpretacyjne

2. umiejętności inferencyjne (wnioskowanie z innych wydarzeń)

Wszystkie sprawności (mentalna, semiotyczna, fizyczna) składają się na zbiór umiejętności:

1. dedukcyjne - efekt myślenia dedukcyjnego → wnioskowanie dedukcyjne; efekt można wywieść zgodnie z zasadami logiki

2. redukcyjne - zasadzanie na doświadczeniu może coś powiedzieć o prawdopodobieństwie

3. dogmatyczne - tezy, wnioski, nawiązania bez podwaliny formalnej, rzeczowej; bezzasadne, uprawomocnione

DYREKTYWY TOPICZNE (pozwalają dotrzeć do argumentacji)

- u podstaw określone sprawności, biegłość dedukcyjna, redukcyjna i dogmatyczna

→ imperatywy - o tym, jak prowadzić wnioskowanie dedukcyjne

→ imperatywy redukcyjne - jak wnioskowanie redukcyjne

→ imperatywy dogmatyczne - przejmowanie tez autorytetów bez sprawdzenia prawdziwości

TOPOSY A USTRÓJ SPOŁECZNO-POLITYCZNY

• trwałość demokracji - zależne od biegłości interpretacyjnej i inferencyjnej społecznie

→ odpowiednie umiejętności toniczne dają możliwość ustabilizowania ustroju demokratycznego, gdyż:

• są w stanie oddziaływać na komponenty poznawcze, emocjonalne, behawioralne

• efektywnie chronić przed niekorzystnymi zmianami

DOBRE WYSTĄPIENIE

→ przejrzysty, logiczny układ

→ odwołanie do faktów, rzetelnej wiedzy

→ ale także trochę patosu, etosu

- sprawność dedukcyjna - logiczny układ

- sprawność redukcyjna - etos

- sprawność dogmatyczna - granie na emocjach i uczuciach społ.

TOPOS ALIENACJI

nadawca-mówca akcentuje swą odrębność od innych nadawców-mówców

cel:

- utrwalenie

- by odbiorca nie pomylił

TOPOS UNIWERSALIZACJI

odwołanie do tego, co ogólne i wspólne dla całej społeczności

np. dobro człowieka, rodzina, honor

operowanie ogólnikami, hasłami (np. tradycja narodowa, racja stanu)

TOPOS KONFRONTACJI

wskazywanie wrogów

TOPOS OBRAZOWOŚCI

wykorzystanie metafor, alegorii; pomaga uzyskać przychylność/wrogość środowiska

„czarna owca”, „duchy przeszłości”

TOPOS REPETYCJI

wielokrotne powtarzanie tych samych treści, słowa-klucze

cel: dobre zapamiętanie przez odbiorcę

TOPOS DRAMATYZACJI

odwołuje się do emocji odbiorcy, gra na jego uczuciach

Np. opis żebrzącego dziecka

Politycy → najczęściej wnioskowanie dogmatyczne

Prognoza: utrata zaufania odbiorców

Odwołanie do emocji - ma szansę stać się osobiście ważną dla niego, także konieczne są argumenty dobrej jakości

PERSWAZJA

Starania o wywarcie bez przymusu za pomocą przekazów (słownych, pozasłownych) i zawartej w nich argumentacji (racjonalna, emocjonalna), stanowiącej wynik selekcji treści i form, wpływu na przekazane opinie, postawy i nastroje, a co za tym idzie i na zachowanie adresata

- celowo dobrane strategie

- wpływ pośredni - symbole (mowa, język)

Spostrzeganie ludzi

PIERWSZE WRAŻENIA

REGULACYJNA TEORIA

Spostrzeganie ludzi: proces zdobywania orientacji we właściwościach innych ludzi; spełnia ważną rolę w regulacji stosunków człowieka a otaczającym światem

Cele i

struktura czynności

w dużej mierze w jaki sposób

sam widzi swoją sytuację

Zależne od sposobu spostrzegania innych ludzi, ale także jak on widzi siebie i relację z innymi!

Łatwość/trudność osiągania celów → cele i zamiary innych

Błędy w percepcji

↓

nieadekwatne cele

↓

utrudnienia w osiąganiu celów osobistych i pozaosobistych

↓

konflikt

TRAFNOŚĆ SPOSTRZEGANIA

• prawidłowość procesów percepcji - świadomość bycia percypowanym modyfikuje treść reprezentacji poznawczej tworzonej w podmiocie percypującym, np. można pracować nad fryzurą, makijażem, ubiorem

• zdolność decentracji interpersonalnej - zdolność do nieulegania peryferyjnym przesłankom, np. ton głosu, kolor oczu; jest to spostrzeganie potrzeb innych, co dla nich istotne, zrozumienie, że co innego dla nich ważne (wykształca się wraz z własnym JA)

• rozwój semantyczny i rozwój procesów myślowych - role jakie pełnimy, role związane z określonymi cechami; spostrzeganie wyznaczone przez te role

• różne perspektywy spostrzegania:

- perspektywa zewnętrzna (neutralna) - brak więzi uczuciowych; jej działanie nie jest ważne dla naszego działania

- perspektywa wewnętrzna - spostrzegający podmiot aktywnym uczestnikiem sytuacji, w której są inni ludzie

1. Właściwości lub zachowania osoby percypowanej mają określone konsekwencje dla obserwatora

2. Spostrzegający zna obiekt percepcji, ma określone uczucia, postawy; percypowany także ma określony stosunek do niego

3. Gdy spostrzegający planuje dłuższy kontakt z percypowanym (małżeństwo, podróż)

4. Percypujący wobec percypowanego - określone zachowania wcześniej

TRAFNIEJSZE GDY PERSPEKTYWA ZEWNĘTRZNA

Źródła orientacji we właściwościach ludzi:

-bezpośrednia obserwacja ich cech, zachowań, relacji z innymi, środowiska

-komunikaty od innych osób, massmedia, analiza wytworów

Lepiej zacząć od bezpośredniej obserwacji; trzeba pamiętać, że nie wszystkie inf. mają znaczenie.

Inferowanie- próba wyciągnięcia nowych informacji ze zgromadzonych danych

Reguły inferencyjne- zasady wnioskowania o pewnej właściwości człowieka na podstawie jego innych właściwości, jednak należy pamiętać, że nasze właściwości nie są symetryczne, tzn. że o pewnej właściwości możemy wnioskować z dużą pewnością na podstawie innej, ale niekoniecznie odwrotnie, np. inteligencja-dobre zarobki (ale nie odwrotnie)

Heider- autor teorii atrybucji, punktem wyjścia do wnioskowania o właściwościach człowieka powinny być przede wszystkim jego zamierzone ( celowe i intencjonalne) zachowania, na tej podstawie zdobywamy informacje o stosunkowo trwałych właściwościach, jednak niekiedy zasadne jest skupienie się na zachowaniach chwilowych.

Zasadniczym sposobem wnioskowania jest analiza różnych wymiarów zachowania:

-stopień społecznej aprobaty zachowania i jego wyników

-powszechność/ oryginalność zachowania

-konsekwencje tego zachowania dla obserwatora (np. pracodawca i pracownik)

Spostrzeganie społeczne - proces zdobywania orientacji we właściwościach innych, czyli proces poznawania innych ludzi (spostrzeganie interpersonalne - podkreśla potencjalną wzajemność percepcji, zatem nie jest tożsame z postrzeganiem innych ludzi) (postrzeganie ludzi)

Wg Skarżyńskiej spostrzeganie społeczne jest najszerszym z terminów, bo odnosi się do percepcji różnych obiektów społecznych (np. instytucji), możemy wyróżnić obserwatora i obserwowanego ( w interpersonalnym nie)

Spostrzeganie interpersonalne (3komponenty):

-przepisywanie właściwości cech trwałych/ nietrwałych - atrybucja cech

-przepisywanie oczekiwań

-wywoływanie emocji

Można spostrzeganie interpersonalne określić jako proces przypisywania przez podmiot innym ludziom pewnych cech i oczekiwań i powstawania związanych z nimi emocji podmiotu. O ile dwa pierwsze komponenty łączą się z obiektem przypisywanym, to 3 z obiektem percypującym.

<Heider, Kelly- spostrzeganie społeczne (ludzi) pomaga zrozumieć i przewidzieć świat społeczny, a nie służy wyłącznie zaspokojeniu ciekawości, jego istotną wartością jest to , że jest podstawą tworzenia naszych wyobrażeń o drugiej osobie w sposób łatwy i bez wysiłku. Wynika to z tego, że posługujemy się ukrytymi teoriami osobowości.

Ukryte teorie osobowości:

-schemat stosowany przez ludzi w celu pogrupowania różnych cech osobowości;

-szczególne przydatne w sytuacjach gdy mamy trudność w rozpoznaniu świata społecznego, mamy pewne przekonania, że niektóre cechy ludzkie współwystępują ze sobą;

-są przydatne, bo pozwalają nam na ekstrapolować od małej do dużej informacji na temat określonej osoby (Zajonc)

-oszczędność czasu i wysiłku

-nieświadomość

- wyprowadzenie z własnego doświadczenia

(Pozytywne/negatywne cechy intelektualne/ społeczne <Rosenberg> ekstrapolacja

Str. 183 Aronson)

Strategie emocjonalnej ewaluacji (ukryte teorie osobowości)

- liniowa (Aronson)- ocena emocjonalna danej osoby jest wypadkową lub jest wynikiem oceny całościowej złożonej z wielu cząstkowych, ocena może być pozytywna , nawet gdy pewne elementy oceniane są negatywnie

-nieliniowa- branie pod uwagę wybranych cech ważnych z punktu widzenia oceniającego, ocena pozytywna- gdy wszystkie cechy pozytywne (inaczej zwana strategią koniunkcji)

Efekt halo ( efekt aureoli )

- tendencja do przypisywania drugiej osobie właściwości, które pozwolą nam zachować niezmieniony obraz tej osoby ( niezmieniona ocena emocjonalna),

-chętniej i łatwiej przypisujemy innym cechy pozytywne,

-tendencja do postrzegania czarno- białego ( problem z klasyfikacją informacji niejednoznacznych- nieprzewidywalność jest zagrożeniem). Im wyższa inteligencja tym wyższa zgoda w odbiorze informacji niejednoznacznych, ważne również doświadczenia jednostki.

Szczyt moralności -uwewnętrznienie norm, ale nie bezwzględne ich przestrzeganie ( dopuszczenie myśli , że są sytuacje kiedy można je złamać)

Funkcje reprezentacji osób:

-orientacyjna- zrozumienie osoby, przewidywanie zachowań

-wartościująca- stabilna wartość danej osoby dla podmiotu

-normatywno porównawcza- ułatwia porównywanie siebie z innymi i tworzenie obrazu naszej własnej osoby

-motywująca- do określenia zachowań względem tej osoby , np. unikania

Z punktu widzenia kontaktów międzyludzkich nieznajomość pewnych cech jest istotna; chociaż pozory tajemniczości…

Teoria dysonansu poznawczego:

Leon Festinger- autor teorii

->potrzeba zrozumienia siebie i świata- podstawowa potrzeba mobilizująca do poszukiwania nowych informacji, szukania uzasadnień, chociaż często nie mamy wystarczających informacji na ten temat. Szukamy przyczyn, bo:

-rozumienie tego co się dzieje

-przewidywanie konsekwencji

-wew. stan niewiedzy jest sytuacją trudną

-> rozpoznanie lub ustalenie przyczyn jest często trudne ( dyskomfort psychiczny), więc- uproszczenia, stereotypy, wnioskowanie na podstawie wybiórczych zachowań, uzasadnienia sprzeczne z logiką

-> dążymy do spójności poglądów, ale niekiedy sprzeczne

Zjawisko niepoprzebijanych ścianek(= osobnych szufladek umysłu)- myślenie , że jest się wolnym od uprzedzeń, a jednocześnie unikanie bezpośrednich kontaktów z osobami o widocznym kalectwie.

Główne założenia Festingera:

-człowiek dąży do wew. spójności

-od wszystkich praw są odstępstwa- dotyczy to także tendencji do zgodności struktur umysłu poszczególnych jednostek t.j przekonania i oceny.

-uświadomienie sobie przez jednostkę niespójności/ sprzeczności własnych postaw, poglądów - pociąga to za sobą poczucie przykrości , co prowadzi do prób redukcji dysonansu (konsonans) lub unikania sytuacji aktywowania dysonansu i informacji, które mogłyby zwiększyć dysonans.

-dysonans dotyczy sfery poznawczej, czyli wiedzy jednostki, jej postaw, przekonań na temat siebie samego, otoczenie, własnego zachowania.

Skąd sprzeczności?

-odebranie przez osobę nowej informacji lub zajście nowego zdarzenia- dysonans, biorąc pod uwagę, że żaden człowiek nie ma pełnej kontroli nad informacjami i wydarzeniami środowiska zew.- rośnie prawdopodobieństwo dysonansu.

Sytuacje zależności- konsonans/ dysonans( uwarunkowany standardami grupowymi lub kulturowymi)

niezależność( gdy dwa elementy wiedzy nie mają ze sobą nic wspólnego)

dysonans może wynikać także z osobistych doświadczeń ( np .popełnianie tego samego błędu)

czynniki determinujące wielkość dysonansu:

-cechy charakterystyczne elementów pomiędzy którymi występuje reakcja dysonansu- jeżeli dwa elementy są ze sobą w reakcji dysonansu to jego wielkość określa ważność elementów składowych.

• dysonans mały, gdy niewiele elementów w dysonansie z elementem wybranym i duży gdy wiele

Sytuacje dysonansu poznawczego

1. nowa sytaucja lub zdarzenie może spowodowac conajwyzej chwilowy dysonans wzgledem dotychczasowej wiedzy. Biorac pod uwage ze nikt nie ma pelanej kontroli nad docierajacymi do niego informacjami ani wydarzeniami wokół to prawdopodobienstwo powstania dysonansu jest wysokie

2. w codziennym zyciu nawet jeśli nie zajda nowe nieprzewidywalne zdarzenia lub nie pojawia się takie same informacje to prawdopodobienstwo powastania dysonansu jest duze bo niewiele jest rzeczy które można zaliczyc do kategorii czarno-bialej. Najczesciej w naszym zyciu wystepuja sytuacje wobec których zywimi mieszane uczucia. W wielu sytuacjach dysonansu nie można uniknac

Sposoby redukcji dysonansu:

• zmiana oceny wlasnego zachowania poprzez zmiane wlasnych dzialan

• zmiana wiedzy o zjawisku powoduje iz podmiot nie musi zmieniac swojego zachowania

• nie zawsze udaje się zredukowac dysonans:

• w rzeczywistosci częsta mamy do czynienia z obszarami procesow poznawczych w których wystepowanie dysonansu poznawczego jest nieuniknione. Jest tak wtedy gdy w sprzecznosci pozostaja dwa przekonania lub dwie wartosci centralne. Potrzebe pogodzenia sprzecznosci w sposob szczegolny wzbudza publiczne ujawnienie niespojnosci pogladow i zachowania danej osoby, grupy osob

• podobne idee (prace Heidera)

• także Osgood i Tannebaum podkreslaja ze zmiana w ocenie dokonuje się zawsze w kierunki zwiekszenia zgodnosci w danym ukladzie

Dysonan i konsonans:

• odnosza się do tego co jednostka wie na swoj temat o swoim zachowaniu i otoczeniu - inaczej mowiac odnosza się do jej wiedzy

• elementy poznawcze odpowiadaja rzeczywisctosci jednak odzwierciedlaja ja w sposob bardziej lub mnie wierny

• rzeczywistosc wywiera nacisk w kiernku wspolbrzmienia odpowiednich elementow poznania (wiedzy, uczuc, zachowan) z nia sama czyli rzeczywiostoscia fizyczna, spoleczna i psychologiczna

• między parami elemento wiedzymoga zachodzic reakcje:

dysonans

konsonans

niezaleznosc

• niezaleznosc - gdy dwa elementy wiedzy nie maja ze soba nic wspolnego

• jednak nigdy do konca nie bedziemy pewni czy między jakimis dwoma elementami danej osoby nie powstal związek znaczacy

• dysonans - gdy dwa elementy wiedzy są ze soba sprzeczne lub przeciwstawne

mowmy ze wyzej wymienione elementy znajduja się w relacji dysonansu poznawczego, gdy przeciwienstwo jednego z nich wyplywa z drugiego

Źrodla dysonansu:

• może wynikac z braku logicznego myslenia

• z obyczajow kulturowych

• może wystepowac gdy jednostkowa opinia jest na mocy definicji zawarta w opini ogolnej

• może wynikac z wczesniejszych doswiadczen jednostki

• jeżeli w parze elementow jeden z nich logicznie wynika z drugiego to mowimy o wystepowaniu pomiedzy nimi relacji konsonansu

• jeśli zadnej z istniejacych elementow a nie jego odwrotnosc nie wyynikaja z drugiego elementu pary to mowimy o braku związku między nimi

Czynniki determinujące wielkość dysonansu:

• jezelie dwa elementy są ze soba w relacji dysonansu to jego wielkosc jest funkcja waznosci tych elementow

• jeśli wszystkie elementy pozostajace w relacji do interesujacego nas w danym momencie czasu elementu są tak samo wazne to ogolna wielkosc dysonansu między tym wybranym elementem a pozostalymi elementami poznawczymi podmiotu jest zalezna od proporcji tych elementow, które pozostaja w dysonansie do aktualnie interesujacego nas elementu

• calkowita wielkosc dysonansu miedzydwa zbiorami elelmentow poznawczych jest funkcja

• im wyzszy dysonans tym wyzsza intensywnosc dzialan go redukujacych

Wg Festingera niewiele zjawisk można zaliczyc do bialych i czarnych - w zyciu prawdopodobienstwo powstania dysonansu duze (najczesciej mieszane uczucia)

Kiedy nie da się uniknac dysonansu?

- potrzeba pogodzenia sprzecznosci w sposob szczegolny wzbudza publiczne ujawnienie niespojnosci pogladow i zachowania danej osoby, grupy

- jeśli dwa przekonania (lub więcej) lub dwie wrtosci centralne (lub więcej) są zinternalizowane w przeszlosci

SOCJALIZACJA

Socjalizacja - proces intencjonalnego działania podejmowanego przez środowisko społeczne w celu ukształtowania systemu wartości, sposobów ewaluacji, interpretacji zjawisk społecznych oraz sposobu funkcjonowania zgodnego z przyjętymi w danym otoczeniu wzorcami

- w szerszym rozumieniu: całość oddziaływań wywieranych na jednostkę przez otoczenie

• intencjonalne - zamierzone, planowane, zorganizowane

• nieintencjonalne

- całość oddziaływań społecznych na osobowość jednostki

? Rodzimy się człowiekiem, ale czy się nim stajemy?

Mechanizmy socjalizacji

- Skinner - trenowanie nawyków u biernej jednostki, kary i nagrody - kształtują osobowość (wg niektórych pomocne przy jednostkach niedostosowanych)

Socjalizacja:

1. pierwotna - dotyczy człowieka po narodzinach, rodzina

2. wtórna - oprócz rodziny, instytucje (żłobek, przedszkole, szkoła, więzienie), dotyczy jednostek młodych

3. trzeciorzędowa (późna) - socjalizacja jednostki dorosłej np. domy spokojnej starości

- problem autonomii w rozwoju:

• geny - przestrzeń wolności

• społeczna - warunki rozwoju, ale nie wszystkich aspektów

- Obuchowski - jednostka (rozgraniczenie ja vs inni, moje potrzeby) - autonomia, gdy przestaje się liczyć z wpływami społecznymi

Teoria uczenia się:

- podstawa socjalizacji - wzmocnienie (skłania do podjęcia określonego zadania lub powstrzymania się od niego)

Wzmocnienie dzieli się na:

1. pozytywne - nagrody

2. negatywne - kary

Wzmocnienia mogą mieć charakter fizyczny, materialny lub emocjonalny

- Watson - jasne zasady kar i nagród - jesteśmy w stanie zrobić wszystko

- Bandura - liczy się sposób stosowania kar/nagród, jasność, powtarzalność (konsekwencja)

- mechanizm wzmocnień to nie wszystko, ważna jest rola obserwacji i naśladownictwa (niekoniecznie związane z oczekiwaniem nagrody, ale często tak jest)

- dla organizmu przyjemnością jest wykonywanie czynności motorycznych (nagroda sama przez się) np. ruchy rak, nóg

- później naśladownictwo rodziców, rówieśników, autorytety szkolne (nauczyciel)

Wg niektórych reakcja naśladowcza - także mowa np. lektorzy - naśladowanie wymowy

Identyfikacja - dążenie do maksymalnego odtworzenia zachowania drugiej osoby - związana z tendencją podświadomą do bycia takim samym jak przedmiot dodatnich uczuć

- podobieństwo do modelu ułatwia identyfikację, współodczuwanie, ale także ułatwia identyfikację z osobą odmienną np. kaleka - osoba sprawna fizycznie

- identyfikacja osoby niepełnosprawnej ze sprawną

• KLINICZNE - mechanizm obronny

• SOCJALIZACJA - pożądane

MODELOWANIE BRONFENBRENNER'A

- wykraczanie poza zewnętrzne upodabnianie się do modela

- powoduje przejęcie zachowań stanowiących symboliczne równoważniki czynności modela

- przyjmowanie cech, ale nie sposobu działania

Wyróżniane

1. Przyswojenie - zrozumienie sensu danego zachowania i utrwalenia go w pamięci

2. Wykonanie - wykształcenie potrzebnych sprawności, stworzenie warunków do wykonania czynności

WPŁYW NA MODELOWANIE

• Właściwości podmiotu:

- procesy motywowane,

- zdolności intelektualne,

- jego podatność na modelowanie,

- poziom sprawności

• Właściwości modela :

- jego kompetencje,

- pozycja społeczna,

- środki materialne,

- jego udział w wychowaniu jednostki,

- reprezentatywność zachowań modela dla zachowań grupy,

- pozytywne następstwa zachowań modela w ocenie jednostki

• Cechy czynności:

- dostosowanie do możliwości podmiotu, ich organizacja

• Wpływ na wybór modela:

- indywidualne zainteresowania jednostki

- wpływy kulturowe (społeczeństwo tworzy wzorce, do których aspiruje)

- warunki ekonomiczne np. system gospodarki

STAWIANIE ZADAŃ I WYMAGAŃ

- mechanizm socjalizacji

- kierowanie czynnościami jednostki przez wymagania w formie nakazów, instrukcji, przez wskazywanie celów

W większości charakter zewnętrzny, choć rozróżniamy też zadania i charakterze wewnętrznym.

Przekształcają się w nawyki i przyzwyczajenia na drodze ćwiczeń, które utrwalają związki

S-R.

Trwałość związku określa prawo efektu i utrwalenie S-R , którym towarzyszy przyjemność, a osłabieniu te, którym towarzyszy przykrość.

Utrwalone zostają czynności, które prowadzą do redukcji napięcia

rozładowanie napięcia - WZMOCNIENIE PIERWOTNE

Natomiast obojętny S towarzyszący reakcji redukcji napięcia stanowi WZMOCNIENIE WTÓRNE - u człowieka często charakter społeczny (np. aprobata słowna), charakter indywidualny.

Wzmocnienia:

1. natychmiastowe - najlepsze dla dzieci

2. odroczone - odroczona gratyfikacja

3. sporadyczne - tworzenie związku trwalszego (przy wzmocnieniach pozytywnych)

4. ciągłe - szybciej wytworzenie pożądanej, wygaszenia niepożądanej

- powinno się różnicować nagrody

- stopniowo wycofywać się z:

Kary i nagrody:

• dostosowanie do układu nerwowego

• dostosowanie do wieku

• dostosowanie do zasługi/wykroczenia

- wg niektórych kary są nieskuteczne, bo nie redukują popędu, lecz go wzmacniają

- mogą jedynie stłumić pewne reakcje

WYBRANE TEORIE SOCJALIZACJI

Hurelmann

• proces powstawania i rozwoju osobowości zachodzący we wzajemnej zależności ze społecznie przekazywanym środowiskiem socjalnym i materialnym; thnx socjalizacji- człowiek podmiotem

Liberska (ale chyba nie ta:) :

• proces stawania się podmiotem zdolnym do współdziałania z innymi ludźmi w środowisku kreowanym społecznie

Środowisko - wspólny wytwór ludzki, styl wychowania, szkolnictwo, zabawki

STRUKTURA PROCESU SOCJALIZACJI

Rozwój osobowości- wymiana: jednostka vs środowisko;

można wydzielić kilka poziomów:

Podmiot (jednostka): najniższa; wzory doświadczeń, wiedza, postawy, emocje

Interakcje i czynności : relacje dziecko- opiekun, rówieśnicy- komunikacja,

nauka, małżeństwo

Instytucje: żłobek, przedszkole, szkoła, uczelnia, wojsko, kościół, urzędy, media

Społeczeństwo: najwyższe, struktura społeczna (np. rozwarstwienie wieku, płci),

struktura polityczna, gospodarcza

Całość procesu cechuje się dynamiką.

Układ hierarchiczny (określanie warunków ramowych), ale płaszczyzny niższe są w satnie oddziaływać na struktury wyższe, zmieniać je.

KARY

W niektórych przypadkach lepiej nie karać, szczególnie wtedy, gdy istnieje prawdopodobieństwo samoistnego wygaszenia.

Kara czasem pobudza i nakłania do powtarzania zachowań osoby karzącej.

Mowrer

• Skuteczność kary- wywołanie strachu

• Skuteczność nagrody- wywołuje nadzieję

Kara- unikanie czynne (wykonanie żądanej reakcji)

unikanie bierne (powstrzymanie od reakcji, zachowania)

Wszystkie te działania- internalizacja norm; gdy nastąpi naruszenie norm- poczucie winy

Mika

• Kara skuteczna, gdy osoba karząca jest aprobowana przez karaną, a norma uznana za słuszną

• Kara od autorytetu nie musi być surowa

• Bardziej skuteczne są kary niepubliczne i w atmosferze życzliwej

*Dążenie do osobnika, który znajduje się obok w momencie narodzin

• Mechanizm wdrukowania- przedstawiciele zwierząt wyższych, wrodzony wzorzec podążania za pierwszym ruchomym obiektem, który jest w pobliżu, w momencie, kiedy przychodzą na świat

• Wzorzec nie obejmuje wyglądu osobnika dorosłego (dowolny obiekt w krytycznym momencie)

• Lorenz: włączanie obiektów w puste miejsce we wzorze

• Dziecko, wrażliwe na: owal(bo twarz), kształty ciała

• Szansa, że ja będę warunkowany: duże oczy, mały nosek, wysokie czoło

• Pierwsza osoba oznacza piętno- dalsze preferencje, przywiązanie

FAZY PROCESU SOCJALIZACJI

• Wiążą się z ontogenezą

• Wcześniejsze doświadczenia nie zostają zatarte przez późniejsze- tworzą horyzont, na tle którego nabierają znaczenia nowe

• Wcześniejsze doświadczenia określają treść, obszary, bogactwo, podstawy dla dalszych

• Trudno zatem wykorzenić patologię- wzorce rodzinne powtarzane

• Socjalizacja:

a). pierwotna (rodzinna)

b). wtórna

c). trzeciorzędowa

• Zagrożenie: ludzie przestają sobie cenić więzi społeczne, zwrot ku indywidualności

Dobra teoria socjalizacji:

• Powinna odwoływać się do procesów intrapsychicznych, uwzględniać kluczową rolę pomiędzy: aktywnością jednostki, jej strukturami psych, a jej całym otoczeniem (?)

• Powinna uwzględniać fakt, że socjalizacja prowadzi do uspołecznienia, jak i indywidualizacji

• Powinna wyjaśniać związki faz i sekwencji procesów uspołecznienia i indywiduacji

• Powinna uwzględniać strukturę warunków środowiskowych

(niezbędne dla zrozumienia i wyjaśnienia specyfiki ich wpływu na rozwój psycho-społeczny człowieka)

2 koncepcje socjalizacji- analiza porównawcza

Eisenstadt Strukturalno- funkcjonala

Erikson psychoanalityczna

funkcja pełniona przez młodzież w odniesieniu do warunków społ, w jakich młodzi dorastają czynniki sprzyjające integracji jednostki ze społeczeństwem oraz te, które rodzą konflikty : dorastający- starsi w społ. analiza powinna być osadzona w kontekście makrospołecznym z punktu widzenia ich w integracji systemu społ. status społ. rola społ. socjalizacja uczenie się ról system społ.- stabilność systemu dla przebiegu ważne uwzględnienie faktu, iż w nowoczesnym społ. : podział pracy, specjalizacja zawodowa, uniwersalne wartości oraz indywidualistyczna orientacja na osiągnięcia Wyróżniamy struktury: - heterogeniczne (np.rodziny) - homogeniczne (np. przedszkolaki) zasadnicze pyt.: wkład młodzieży w proces stabilizacji systemu społ. nie we wszystkich społ. wyróżniona faza młodzieńczości we wszystkich społ. definicja dorosłości, jako pełnoprawnego członka społ., wszędzie próg (często opuszczenie domu rodzinnego i założenie własnej rodziny)- uzyskuje wtedy status osoby dorosłej w mniej złożonych społ. rytuały inicjacyjne, np. nowe imię, symboliczne nowe narodz. - tu nie ma okresu adolescencji im bardziej złożony świat społ., tym więcej czasu wymaga uzyskanie statusu dorosłego

koncentracja na procesach intrapsychicznych znaczenie okresu adolescencji w całym życiu jednostki poszukiwanie tożsamości; czynniki sprzyjające i zagrażające budowaniu jej kryzysy z punktu widzenia jednostki integracja wewnętrzna jednostki przejście młodego człowieka przez kryzys adolescencyjny ku tożsamości osiągniętej u podstaw Freud założenia teorii popędów dotyczące rozwoju dziecka- model warstw osobowości (skupiał się na prawidłowym rozw.) TOŻSAMOŚĆ- wprowadził termin; pomiędzy jednostką a społeczeństwem możliwość przezwyciężenia rozdźwięku między społ. a jedn. kategoria kryzysu tożsamości tożsamość- wynik wysiłku jednostki w „walce”z 3 siłami: - organizm - społeczeństwo - przemiany własnej psychiki integrowanie ich w całość, co dostrzega nie tylko jednostka ale i otoczenie społ. OSOBOWOŚĆ- rozwój od pierwszych dni życia; związana z tożsamością- ona pojawia się w adolescencji TOŻSAMOŚĆ- charakter subiektywnego, dynamicznego doświadczenia; kształtuje się na drodze konfliktów i kryzysów, które musimy przezwyciężyć KRYZYSY- normatywne, prowadzą do nowych etapów równowagi, dojrzałości Cykl życia- coś co sie powtarza, w życiu każdego

• AUTOPREZENTACJA/AUTOKREACJA

• Może być zastąpiona udawaniem

• Nakładanie maski

• Kreowanie fałszywego wizerunku

• Wynika z braku akceptacji siebie

• Do praw ekonomii - element marketingu; sprzedaż własnej osoby innym ludziom.

• A autonomia, podmiotowość

Czy oznacza to ich brak? A może tylko dla sukcesu?

Def. Celowe działania podmiotu ukierunkowane na wzbudzenie u innych obrazu jego osoby, który jest najbardziej pożądany z punktu widzenia potrzeb i interesu podmiotu; mieści się w obszarze wpływu społecznego.

„nakładanie masek” (Szmajke)

nie musi wynikać z braku akceptacji, chodzi bardziej o to, by się wypróbować w rolach.

W skrajnych postaciach: tworzenie przez człowieka nieprawdziwych informacji o własnej osobie, swoich celach, przekonaniach, motywach. Polega na KONTROLI ujawnianych innym ludziom informacji o faktycznych właściwościach, faktycznych relacjach ze środowiskiem.

3 funkcje:

• Osiągnięcie kontroli nad zachowaniem innych osób w zakresie ulegania wizerunkowi

• Poprawienie wizerunku własnej osoby we własnych oczach (gdy jednostka nie akceptuje siebie, nie akceptuje całkowicie)

• Jest odpowiedzią na oczekiwania wysnuwane przez innych (pozwala uzyskać akceptację społeczną, zaspokaja nasze potrzeby).

• Związki autoprezentacji z konformizmem i makiawelizmem

(M) (K)

Narzucanie swojego wizerunku innym uznanie społeczne

Wtedy, gdy większość czasu spędzane z rówieśnikami → to GRUPY RÓWIEŚNICZE socjalizują ZWIĄZEK PARTYKUALRYSTYCZNY(1st związek) heterogeniczny pod względem wieku, przypisany i dyfuzyjny → rodzina pochodzenia, rodziny Podstawowa jednostka socjalizacyjna (w społeczeństwie nowoczesnym) Wyraźne oddzielenie sfery prywatnej i publicznej → często brak stałych wzorów, modeli, algorytmów społecznych (inaczej niż w mniej złożonych społeczeństwach, gdzie wystarczy socjalizacja rodzinna do dorosłości) „Przepis” na dorosłość w społeczeństwach UNIWERSALISTYCZNYCH - rówieśnicy → tworzy przestrzeń łączącą rodzinę z obszarem instytucji społecznych Powód tworzenia grup: potrzeby indywidualne (potrzeba komunikowania się i działania poza systemem rodzinnym - ale takim, by było poczucie przynależności, emocjonalne bezpieczeństwo) → niektóre potrzeby nie mogą być zaspokojone w rodzinie, niektóre tylko częściowo Bunt młodzieżowy - patologia Nonkonformizm - z różnicy w wartościach, postawach itp. społecznych i rodzinnych

Osobowość - tożsamość ADOLESCENCJA Centrum: wartości ! kryzysy, problemy wczesnych okresów pojawiają się w późniejszym życiu, np. przynależność Akcent na społeczeństwo - różnego rodzaju wymagania, role Pierwsze fazy - dominacja biologii, potem głównie społeczeństwo (ale nie do końca, biologia zawsze się odzywa, np. ciąża, choroby, starzenie się) ZASADA EPIGENEZY Kolejność występowania poszczególnych faz rozw. tworzy linię rozwoju części psychospołecznej osobowości, tzn. kolejno wyłaniających się jedna z drugiej składowych osobowości, które krystalizują się we właściwym im momencie - początek wyłaniania się i kształtowanie następnej składowej osobowości zgodnie z programem rozwoju jednostki, osobowości, składowych. Prawidłowy czas na rozwiązanie kryzysu tożsamości: 11/12 - 20lat Struktury społeczne - pozytywne, mają prawo stawiać wymagania Wartościowy człowiek społ. Realizuje narzucone mu role społeczne Niektórzy uważają, że ta teoria ma charakter usługowy Wzór, model: Amerykanie Zarzut: oderwanie od płci Socjalizacja wyznacza każdemu z nas NORMATYWNĄ (ograniczona, ale nie zupełnie) przestrzeń życiową

• Funkcja nadrzędna: realizacja celów życiowych

Kreowanie wizerunku - gdy Ja prywatne i Ja publiczne nie są ze sobą spójne; gdy te wizerunki są inne → nie oznacza wcale, że któryś z wizerunków nie jest prawdziwy

Badania nad autoprezentacją:

• Efekt audytorium

• Pseudo wykrywacz kłamstw (wmówić osobie, że można odczytać jej myśli i porównywanie z osobą, która w to nie wierzy).

Motywy:

• Dążenie do maksymalizacji bilansu zysków i kosztów - na korzyść zysków materialnych, np. zarobki, medale, podziw, fizyczność

• Pragnienie podwyższenia poczucia własnej wartości lub jego ochrona

• Budowanie i podtrzymywanie określonej tożsamości

• najczęściej budowane w oparciu o wszystkie te motywy naraz.

Determinanty siły motywacji autoprezentacji:

• przydatność odpowiedniego wizerunku własnej osoby do uzyskania obranego celu społecznego

• subiektywna wartość obranego celu

• rozbieżność między aktualnym wizerunkiem własnej osoby a wizerunkiem pożądanym

• charakter wystąpienia - publiczny vs. prywatny

• stopień zależności podmiotu kreującego swój wizerunek od publiczności

• odległość w czasie i przestrzeni kreatora wizerunku od jego odbiorcy

• pewne cechy osobowości, np. rysy makiawelistyczne

• dostępność celu (im mniej dostępny, tym mniejsza motywacja)

• moc sprawcza odbiorców

• silna potrzeba aprobaty społecznej nadawcy wizerunku.

Strategie autoprezentacji:

• Jones - głównym celem autoprezentacji (tworzenia) jest pragnienie zwiększenia wpływu wywieranego przez kreatora na innych ludzi lub obrona już istniejącego stopnia wpływu (kontekst Ja publiczne)

Wybór strategii zależy od sytuacji i celu.

Główne strategie:

• INGRACJACJA - aktor dąży do sprawienia wrażenia osoby miłej, atrakcyjnej, sympatycznej → komplementowanie, zgadzanie się z opiniami, niewerbalne nagrody

• AUTOPROMOCJA - dążenie do sprawienia wrażenia osoby sprawnej, kompetentnej → otwarcie o zdolnościach, osiągnięciach.

• Astridt - 2 style:

• Zdobywczo - asertywna

• Obronna

Każde działanie autoprezentacyjne można rozpatrywać w 2 wymiarach:

• Aktywność - bierność

• Ryzyko - ostrożność.

Z nimi przecina się 3:

• Sprawianie dobrego wrażenia vs. unikanie złego wrażenia

Autoprezentacja ofensywna - wybielanie siebie przez deprecjonowanie innych; porównania w dół; oczernianie rywala; ironizowanie; krytykowanie; atakowanie i negowanie źródeł krytyki; narzucanie tematu dyskusji.

Autoprezentacja asertywna - ujawnianie mocnych stron; ingracjacja (podobny punkt widzenia, podziw); autopromocja; wizerunek moralnej doskonałości; demonstrowanie „dobrej siły”; świecenie cudzym przykładem; rozdymanie sukcesów; maksymalizowanie odpowiedzialności za sukcesy, zdarzenia pozytywne.

Autoprezentacja defensywna - aktywne przeciwdziałanie sprawianiu złego wrażenia; zaprzeczanie; bagatelizowanie; dysocjacja i dystansowanie się do czynu; usprawiedliwianie czynu; pomniejszanie własnej odpowiedzialności; autoprezentacja kompensacyjna.

Autoprezentacja ochronna - strategia unikania bycia w centrum uwagi; unikanie dostarczania informacji o sobie; zachowywanie milczenia; niezagrażająca towarzyskość; unikanie interakcji.

(→ odwołanie do Baumeistera)

Doskonałość moralna - sprawianie wrażenia osoby doskonałej moralnie => zasady moralne - regulator zachowań, demonstrowanie zgodności zachowań i norm.

Zastraszanie - wrażenie osoby groźnej, niebezpiecznej, zdolnej do zadania bólu => złośliwa krytyka, otwarte groźby.

Autoprezentacja bezradnościowa - wrażenie osoby bezradnej, zależnej od pomocy => demonstrowanie braku zdolności, otwarcie info o własnej bezradności.

Kowalski i Lire

5 czynników - wybór

- samowiedza

- pożądana tożsamość kreatora

- wymagania roli pełnionej przez kreatora

- społeczne konsekwencje (rzeczywiste, potencjalne) wrażenia

Przedmiot zainteresowań psychologii politycznej, podstawowe pojęcia

Psych. polityczna - nie jest samodzielna dziedziną, ani nawet subdyscypliną psychologii, jest tak, gdyż nie odkrywa żadnych specjalnych, specyficznych prawd ogólnych.

Przedmiot zainteresowań: ludzie w świecie polityki => z samej istoty społecznego życia, życie toczy się w zbiorowościach i zasadza się na wspólnych celach, które realizowane są poprzez wspólnie wykonywane czynności.

Rys charakterystyczny wspólnot ludzkich:

- podział obowiązków

- podział ról

- różne statuty społ.

Sprawne funkcjonowanie społeczności wymaga realizowania zadań koordynacyjnych:

1. regulacji zbiorowych działań regulują

2. regulacji dostępu do dóbr materialnych i kulturalnych / jednostki-

3. regulacji stosunków między jednostkami władza

Świat polityki: władza i instytucje władzy.

Politycy i wszyscy uczestniczący, zaangażowani w politykę, pełniący funkcję publiczną stanowią ważną część przedmiotu polityki (obiekt polit.)

- instytucje zw. ze sprawowaniem władzy - rząd, parlament

- siły policyjne i wojsko

Ponadto przedmiotami polit. są organizacje i ugrupowania aspirujące do sprawowania władzy lub mające wpływ na władzę, np. związki zawodowe.

Zjawisko polityczne - termin odnosi się do wszelkich czynności działań jednostki i grup, które dotyczą zdobywania władzy, jej utrzymanie, sprawowanie

Np. kampania polityczna, wydawanie aktów prawnych, próby zmiany konstytucji, programy reform, zbiorowe akcje na rzecz, akcje za władzą/przeciw niej, spotkania z politykami.

Podstawowe pytania psychologii społecznej:

1. W jaki sposób człowiek uzyskuje pozycję władzy?

2. Jak funkcjonują ludzie w rolach politycznych (zw. z władzą)?

3. Jak ludzie zdobywają orientację w świecie polityki?

4. Jaka jest wiedza ludzi o świecie polityki?

5. Jaki ludzie mają stosunek do przedmiotów polit. i zjawisk politycznych?

6. Jak ludzie zachowują się w sytuacjach, w których dochodzi do powstania nieporozumień a nawet sprzeczności w stosunkach władzy (konflikty polityczne)?

Władza - zdolność do kontrolowania działań innych ludzi.

TERRORYZM - przejawia się w groźbach użycia przemocy bądź rzeczywistym stosowaniu przemocy dla osiągania specyficznego celu, jakim jest określony efekt polityczny.

GRUPY TERRORYSTYCZNE - małe, tajne lub pół-tajne grupy społeczne, skupiające się wokół ideologii, przeciwstawiającej się obecnemu porządkowi społecznemu.

PODSTAWOWY CEL - obalenie, zwalczenie władzy w danym społeczeństwie lub regionie świata; skuteczna destabilizacja władzy i jej struktur; wprowadzenie innej władzy; niekiedy celem jest zmiana osób sprawujących władzę lub sposobu sprawowania władzy (np. ze skoncentrowanego na rozszerzone)

CEL POMOCNICZY - wzbudzenie lęku, napięcia, niezadowolenia społecznego

AKTY TERRORYZMU - niszczenie ważnych dla społeczności obiektów, zabijanie wielu ludzi (nie tylko znaczących)

Jenkins - ataki terrorystyczne są komunikatem dla dużych grup odbiorców, ich powtarzalność nasila zainteresowanie grupą, jej celami, totalne zniszczenie przeciwnika nie jest celem terroryzmu

PRZEMOC POLITYCZNA = TERRORYZM (według niektórych) - tak naprawdę to przemoc polityczna to akty przemocy stosowane przez wybranych przedstawicieli państwa, które podejmowane są dla obrony interesów całego społeczeństwa, terroryzm to akty przemocy stosowane przez grupy bez oficjalnego statusu

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA INDYWIDUALNĄ OCENĘ TERRORYZMU:

- fizyczna bliskość i bezpośrednie zagrożenie atakiem terrorystycznym

- subiektywne postrzeganie słuszności celu

- osobiste przekonania, co do stosowania przemocy w osiąganiu celu

- osobiste poglądy na dopuszczanie przemocy w polityce

NARZĘDZIA TERRORYSTÓW: broń palna, bomby, internet (dostępność informacji i narzędzi)

PRAWO MIĘDZYNARODOWE DOT. KONFLIKTÓW ZBROJNYCH (terroryści nie respektują go):

- cywile nie biorący udziału w działaniach podlegają immunitetowi

- cywile nie mogą być jeńcami wojennymi

- prawo brania jeńców wojennych

- niedopuszczalne akcje odwetowe na jeńcach i cywilach

- uznanie terytoriów neutralnych i ich obywateli

- uznanie nietykalności dyplomatów

NATURA TERRORYZMU - media kreują wizerunek, gdzie grupy terrorystyczne sa niekontrolowane

Hoffman - żadna grupa nie działa w sposób przypadkowy, na ogół jest to działanie planowane.

TERRORYSTA

• Brak potwierdzenia rysów psychopatycznych

• Przynależność do grupy-ograniczenia życia osobistego i społecznego- podporządkowanie, silne więzi(członkiem nie może zostać osoba, która nie jest w stanie podporządkować się, przyjąć władzy-psychopata nie przedłoży interesu grupy nad interes własny; członek-silna motywacja, zdyscyplinowanie, odporność na stres

• Grupa terrorystyczna wybiera ofiary losowo a psychopata losowo-określony wybór

• Brak stabilności emocjonalnej, rysy narcystyczne

• Jednostka wroga, podejrzliwa, agresywna

• Grupy terrorystyczne kuszące dla osobowości autorytarnych, konserwatywnych [Heskin]

• Powszechne wady słuchu [Habard]

• Agresywny sposób reakcji na porażkę, osoby z niższych sfer społecznych

• Osoby z wyższych sfer, idealiści

• Teoria frustracji-agresji Dollarda Millera

• Osoby wykluczone, tylko tu akceptacja ???

SOCJALIZACJA POLITYCZNA

W jaki sposób kolejne pokolenia zostają włączone w życie obywatelskie?

Rola OBYWATEL -zaangażowanie w sprawy kraju, wypowiadanie się na tematy państwa, dyskusje

• Ma prawa polityczne, obowiązki

• Podejmowanie zadań/działań, które kształtują państwo i jego nowych obywateli

• Rola obywatela ma różne obszary(np. matki, ojca)

• Aby być w pełni obywatelem konieczna wiedza o państwie i sposobie jego organizacji-rozumienie istoty spraw, uznanie ich słuszności

Korzenie światopoglądu

• Rodzimy się w pewnym systemie - okres wczesnego dzieciństwa-podstawy-proces uczenia się, kształtowanie przywiązania; czas dorastania-krystalizacja i internalizacja funkcjonowania w roli obywatela

Tożsamość nadana vs tożsamość osiągnięta

tożsamośc moratoryjna-zmienność postaw, decyzji

tożsamość dyfuzyjna-brak zainteresowania, brak orientacji

osłabienie więzi rodzinnych-nowe autorytety i krytycyzm wobec wcześniejszych wartości, postaw

„ideały to jedno, a życie to drugie”

Wydarzenia historyczne,w których braliśmy udział

TEORIA ATRYBUCJI

ATRYBUCJA PRZYCZYN - dot. Pytania o motywy naszego zachowania lub pobudek, które nim sterują

TEORIE ATRYBUCJI - zadaniem jest rozpoznać sposób w jaki ludzie wyjaśniają przyczyny swojego zachowania a także przyczyny zachowania innych.

HYDER:

-atrybucja wewnętrzna - w celu wyjaśnienia motywów ludzkiego zachowania odwołujemy się do właściwości osoby nas onteresującej. Dokonujemy jej wtedy gdy istnieje niewiele nietożsamych konsekwencji danego achowania, lub gdy zachowanie danej osoby jest nieoczekiwane

-atrybucja zewnętrzna - wyjaśniamy czyjeś zachowanie odwołując się do właściwości sytuacji przy czym jako składowe sytuacji występuje też ludzie pozostający w interakcji z osobą nas interesującą.

Jeśli skutki określonego działania, decyzji nie mogą wystapić przy działaniach alternatywnych, to mówimy o konsekwencjach nietożsamych.

( rezultaty tozsame i nietożsame)

Gdy elementów nieistotnych jest mało jestesmy skłonni dokonywac atrybucji wewnętrznej, gdy duzo - atrybucji zewnętrznej.

Bierzemy pod uwagę nie tylko nietożsamość schematów, także nowe oczekiwania

1. oczekiwania oparte na kategorii - dot.ludzi, bazują na cechach grupy, do której nalezy dana jednostka

2. oczekiwania oparte na obiekcie - bazują na naszej wcześniejszej wiedzy o danej osobie.

Wg Kelly-ego:

atrybucji wew. Względem danego zachowania podejmujemy gdy info o danej osobie cechuja się dużą spójnością.

atrybucji zew. gdy oceniamy iż różni ludzie zachowują się podobnie w takiej samej sytuacji, albo gdy stwierdzamy, że dana osoba zachowuje się w określony sposób tylko w takiej a nie w innej sytuacji i że to jej zachowanie w tego typu sytuacjach nie zmienia się w czasie.

Mamy tendencję to przeceniania czynników wew. a niedoceniania czynników zew. - podstawowy błąd atrybucji

Jeśli nasza aktywność doprowadziłą do sukcesu - wew.; do porażki - zew.

Niekiedy błędy atrybucji odbijają się negatywnie na poszczególnych jednostkach.

WYUCZONA BEZRADNOŚĆ

Wyuczona bezradność - zewnętrzne poczucie kontroli

Źródła: wczesnodziecięce doświadczenia

Dochodzi do zaburzeń 3 stref:

• Emocjonalnej - negatywne emocje przystępując do jakichkolwiek form aktywności. Silne negatywne emocje dezorganizują działanie

• Motywacyjnej - obniżenie motywacji do działania

• Poznawczej - jednostka nie widzi związku miedzy własnym działaniem a jego skutkami, w postaci możliwości zrealizowania jakiś nowych celów

GRUPY

Rozróżnienie grup społecznych od niespołecznych:

- grupa niespołeczna: grupa conajmniej 2 osobowa znajdująca się w takim samym czasie miejscu ale nie współdziałająca ze sobą (Aronson)

- grupa społeczna: zasadniczym warunkiem dla społeczeństwa są interakcje, współdziałanie członków i ich współzależność

!Warunek - bezpośrednia komunikacja pomiędzy członkami grupy

!Konieczne:

- aby członkowie akceptowali wspólne normy

- wspólny cel

- określona struktura

- przynajmniej 2 osoby

Struktury grupowe:

1. hierarchiczna

2. o charakterze szeregowo - liniowym (przywódca jest na czele)

3. sieć (trudno wyróżnić przywódcę, możemy wyróżnić kliki)

4. triada

AGRESJA

Każde zamierzone działanie, którego celem jest zadawanie cierpienia osobie niewinnej motywowanej do uniknięcia tego cierpienia

Agresja wroga - bezpośredniość fizyczna na osobę

Agresja instrumentalna - wykorzystuje narzędzia, środki i nie godzi bezpośrednio fizycznie w osobę np. porwanie dla okupu

Źródło agresji:

Dollard i Miller - frustracja popędu

- modelowanie

-wychowanie w rodzinie

7

---