Laboratorium fotofizyki
Ćwiczenie 51
Elektroluminescencja złącz p-n
data wykonania ćwiczenia: 6 XII 2011
Wstęp teoretyczny
Dioda LED (Light Emiting Diode) zachowuje się podobnie jak zwykła dioda półprzewodnikowa, czyli przewodzi prąd w jednym kierunku - oczywiście wtedy, gdy jest spolaryzowana w kierunku przewodzenia. Różnica polega na tym, że napięcie przewodzenia wynosi ok. 2 V. Sterowanie diodą LED w dużym stopniu zależy od konstrukcji układu, z którym ma taka dioda współpracować, jak również od parametrów i budowy samej diody.
Każda dioda LED ma określony w swoich kartach katalogowych właściwy prąd przewodzenia, który jest potrzebny do uzyskania zadowalającego poziomu świecenia. I tak, w zależności od diody, dla większości typów prąd ten zawiera się od 2 mA do 20 mA. Poniżej przedstawię kilka przykładów rozwiązań konstrukcyjnych sterowania diodą LED, które pozwolą na późniejsze samodzielne zaprojektowanie podobnych rozwiązań.
Działanie diody elektroluminescencyjnej (LED) opiera się na zjawisku rekombinacji nośników ładunku (rekombinacja promienista). Zjawisko to zachodzi w półprzewodnikach wówczas, gdy elektrony przechodząc z wyższego poziomu energetycznego na niższy zachowują swój pseudo-pęd. Jest to tzw. przejście proste. Podczas tego przejścia energia elektronu zostaje zamieniona na kwant promieniowania elektromagnetycznego. Przejścia tego rodzaju dominują w półprzewodnikach z prostym układem pasmowym, w którym minimum pasma przewodnictwa i wierzchołkowi pasma walencyjnego odpowiada ta sama wartość pędu.
Główne parametry diod elektroluminescencyjnych (LED):
sprawność kwantowa (zewnętrzna)
skuteczność świetlna
długość fali emitowanego światła
szerokość widmowa
moc wyjściowa
częstotliwość graniczna
czas narastania lub opadania
maksymalny prąd (przewodzenia) zasilający (w mA)
maksymalne napięcie wsteczne (do kilku V)
Cel ćwiczenia
Celem ćwiczenia było poznanie zjawiska elektroluminescencji półprzewodnikowych złącz p-n, poprzez badanie zależności wydajności świetlnej od prądu przepływającego przez złącze oraz charakterystyki prądowo-napięciowe diod elektroluminescencyjnych emitujących światło o różnej barwie.
Wykonanie ćwiczenia
Do gniazd kontrolnych znajdujących się na górnej części modułu sterująco-kontrolnego podłączono woltomierze w sposób opisany w instrukcji do ćwiczenia, a następnie do odpowiednich złącz modułu sterująco-kontrolnego podłączono panel diod LED i fotodetektor. Przygotowany w ten sposób układ zasilono prądem za pomocą przełącznika znajdującego się na tylnej ścianie obudowy modułu sterująco-kontrolnego, po czym wybrano diodę o barwie białej przy pomocy przełącznika wyboru barwy diody LED. Pokrętłem regulacji prądu diody LED ustawiono wartość napięcia sterującego wydajnością źródła prądowego UI = 1 V, a przełącznikiem zakresu regulacji prądu diody LED wybrano najniższą wydajność prądową źródła prądowego (od 0 - 200 μA). Następnie ustawiono przełącznik kalibracji fotodetektora w pozycji, w której diody identyfikujące barwę i intensywność elektroluminescencji świecą światłem pulsującym. Pokrętłem kompensacji prądu ciemnego fotodetektora ustawiono wartość 0 V z największą możliwą dokładnością i ustawiono przełącznik kalibracji fotodetektora w takiej pozycji, aby diody identyfikujące barwę i intensywność elektroluminescencji świeciły ciągłym światłem. Następnie zmierzono spadek napięcia UD na diodzie LED oraz natężenie rejestrowanego oświetlenia I, odczytując napięcie UF na mierniku kontrolnym fotodetektora. Odczytane wartość zanotowano w tabeli odpowiadającej badanej diodzie i zgodnie z tabelą, zmierzono kolejno wartość spadku napięcia UD i napięcie UF na diodzie LED dla określonych wartości napięcia UI. Następnie przełącznikiem zakresu regulacji prądu diody LED wybrano kolejny zakres wydajności prądowej źródła prądowego, czyli 0 - 2 mA i przeprowadzono w sposób analogiczny pomiar wartości spadku napięcia UD i napięcia UF na diodzie LED. Analogiczne czynności wykonano dla kolejnego zakresu wydajności prądowej źródła prądowego (0 - 20 mA). Za pomocą przełącznika wyboru barwy diody LED wybierano kolejno diody o barwach: niebieskiej, zielonej, żółtej, pomarańczowej i czerwonej i dla każdej z nich w sposób analogiczny jak dla diody białej wykonano pomiar wartości spadku napięcia UD i napięcia UF przy różnych zakresach wydajności prądowej źródła prądowego.
Opracowanie wyników
Tabela 1. Wyniki pomiarów i obliczeń dla diody czerwonej i pomarańczowej
|
|
dioda czerwona |
dioda pomarańczowa |
||||||||
Zakres prądowy |
UI [V] |
UD [V] |
UF [V] |
ID [A] |
Φν [lm] |
Eν [lx] |
UD [V] |
UF [V] |
ID [A] |
Φν [lm] |
Eν [lx] |
0-200 μA |
1 |
1,629 |
0,1 |
0,00002 |
4,16E-07 |
7,05E-02 |
1,604 |
0,011 |
1,41E-06 |
2,95E-12 |
1,22E-06 |
|
1,26 |
1,638 |
0,134 |
2,52E-05 |
5,57E-07 |
9,44E-02 |
1,613 |
0,014 |
1,89E-06 |
3,75E-12 |
1,55E-06 |
|
1,58 |
1,647 |
0,179 |
3,16E-05 |
7,44E-07 |
1,26E-01 |
1,622 |
0,021 |
2,52E-06 |
5,63E-12 |
2,33E-06 |
|
1,99 |
1,656 |
0,242 |
3,98E-05 |
1,01E-06 |
1,70E-01 |
1,632 |
0,023 |
3,4E-06 |
6,17E-12 |
2,55E-06 |
|
2,51 |
1,665 |
0,324 |
5,02E-05 |
1,35E-06 |
2,28E-01 |
1,642 |
0,026 |
4,56E-06 |
6,97E-12 |
2,88E-06 |
|
3,16 |
1,675 |
0,435 |
6,32E-05 |
1,81E-06 |
3,06E-01 |
1,652 |
0,028 |
6,12E-06 |
7,51E-12 |
3,10E-06 |
|
3,98 |
1,684 |
0,582 |
7,96E-05 |
2,42E-06 |
4,10E-01 |
1,662 |
0,029 |
8,2E-06 |
7,77E-12 |
3,21E-06 |
|
5,01 |
1,695 |
0,78 |
0,0001 |
3,24E-06 |
5,50E-01 |
1,673 |
0,029 |
0,000011 |
7,77E-12 |
3,21E-06 |
|
6,31 |
1,705 |
1,023 |
0,000126 |
4,25E-06 |
7,21E-01 |
1,683 |
0,03 |
1,44E-05 |
8,04E-12 |
3,32E-06 |
|
7,94 |
1,716 |
1,352 |
0,000159 |
5,62E-06 |
9,53E-01 |
1,695 |
0,029 |
1,91E-05 |
7,77E-12 |
3,21E-06 |
0-2 mA |
1 |
1,719 |
0,281 |
0,0002 |
1,45E-05 |
2,46E+00 |
1,697 |
0,002 |
0,000492 |
1,87E-11 |
7,72E-06 |
|
1,26 |
1,728 |
0,369 |
0,000252 |
1,91E-05 |
3,23E+00 |
1,707 |
0,004 |
0,000646 |
3,74E-11 |
1,54E-05 |
|
1,58 |
1,738 |
0,485 |
0,000316 |
2,50E-05 |
4,25E+00 |
1,717 |
0,007 |
0,00085 |
6,54E-11 |
2,70E-05 |
|
1,99 |
1,748 |
0,632 |
0,000398 |
3,26E-05 |
5,53E+00 |
1,727 |
0,009 |
0,001106 |
8,41E-11 |
3,47E-05 |
|
2,51 |
1,759 |
0,824 |
0,000502 |
4,26E-05 |
7,21E+00 |
1,737 |
0,013 |
0,001442 |
1,21E-10 |
5,02E-05 |
|
3,16 |
1,772 |
1,072 |
0,000632 |
5,54E-05 |
9,38E+00 |
1,747 |
0,018 |
0,001876 |
1,68E-10 |
6,95E-05 |
|
3,98 |
1,783 |
1,386 |
0,000796 |
7,16E-05 |
1,21E+01 |
1,758 |
0,023 |
0,00242 |
2,15E-10 |
8,88E-05 |
|
5,01 |
1,796 |
1,785 |
0,001002 |
9,22E-05 |
1,56E+01 |
1,769 |
0,032 |
0,00312 |
2,99E-10 |
1,24E-04 |
|
6,31 |
1,811 |
2,3 |
0,001262 |
0,000119 |
2,01E+01 |
1,78 |
0,043 |
0,00402 |
4,02E-10 |
1,66E-04 |
|
7,94 |
1,825 |
2,95 |
0,001588 |
0,000152 |
2,58E+01 |
1,791 |
0,057 |
0,00516 |
5,33E-10 |
2,20E-04 |
2-20 mA |
1 |
1,833 |
0,226 |
0,002 |
5,50E-05 |
9,32E+00 |
1,795 |
0,005 |
0,01864 |
1,77E-10 |
7,32E-05 |
|
1,26 |
1,848 |
0,287 |
0,00252 |
6,98E-05 |
1,18E+01 |
1,808 |
0,007 |
0,0236 |
2,48E-10 |
1,03E-04 |
|
1,58 |
1,866 |
0,368 |
0,00316 |
8,95E-05 |
1,52E+01 |
1,817 |
0,009 |
0,0304 |
3,19E-10 |
1,32E-04 |
|
1,99 |
1,883 |
0,463 |
0,00398 |
0,000113 |
1,91E+01 |
1,827 |
0,012 |
0,0382 |
4,25E-10 |
1,76E-04 |
|
2,51 |
1,903 |
0,589 |
0,00502 |
0,000143 |
2,43E+01 |
1,839 |
0,015 |
0,0486 |
5,32E-10 |
2,20E-04 |
|
3,16 |
1,924 |
0,746 |
0,00632 |
0,000181 |
3,08E+01 |
1,851 |
0,021 |
0,0616 |
7,44E-10 |
3,08E-04 |
|
3,98 |
1,946 |
0,94 |
0,00796 |
0,000229 |
3,88E+01 |
1,863 |
0,027 |
0,0776 |
9,57E-10 |
3,95E-04 |
|
5,01 |
1,972 |
1,181 |
0,01002 |
0,000287 |
4,87E+01 |
1,879 |
0,034 |
0,0974 |
1,2E-09 |
4,98E-04 |
|
6,31 |
1,997 |
1,477 |
0,01262 |
0,000359 |
6,09E+01 |
1,891 |
0,043 |
0,1218 |
1,52E-09 |
6,30E-04 |
|
7,94 |
2,025 |
1,84 |
0,01588 |
0,000448 |
7,59E+01 |
1,909 |
0,054 |
0,1518 |
1,91E-09 |
7,91E-04 |
Tabela 2. Wyniki pomiarów i obliczeń dla diody żółtej i zielonej
|
|
dioda żółta |
dioda zielona |
||||||||
Zakres prądowy |
UI [V] |
UD [V] |
UF [V] |
ID [A] |
Φν [lm] |
Eν [lx] |
UD [V] |
UF [V] |
ID [A] |
Φν [lm] |
Eν [lx] |
0-200 μA |
1 |
1,663 |
0,022 |
2,00E-05 |
2,16E-07 |
0,03658 |
2,31 |
0,003 |
0,00002 |
3,65E-08 |
0,006183 |
|
1,26 |
1,672 |
0,025 |
2,52E-05 |
2,45E-07 |
0,041568 |
2,32 |
0,004 |
2,52E-05 |
4,86E-08 |
0,008245 |
|
1,58 |
1,68 |
0,035 |
3,16E-05 |
3,43E-07 |
0,058195 |
2,33 |
0,004 |
3,16E-05 |
4,86E-08 |
0,008245 |
|
1,99 |
1,687 |
0,05 |
3,98E-05 |
4,91E-07 |
0,083136 |
2,34 |
0,005 |
3,98E-05 |
6,08E-08 |
0,010306 |
|
2,51 |
1,696 |
0,067 |
5,02E-05 |
6,57E-07 |
0,111402 |
2,36 |
0,006 |
5,02E-05 |
7,3E-08 |
0,012367 |
|
3,16 |
1,706 |
0,096 |
6,32E-05 |
9,42E-07 |
0,159621 |
2,38 |
0,008 |
6,32E-05 |
9,73E-08 |
0,016489 |
|
3,98 |
1,714 |
0,131 |
7,96E-05 |
1,29E-06 |
0,217816 |
2,41 |
0,011 |
7,96E-05 |
1,34E-07 |
0,022673 |
|
5,01 |
1,724 |
0,18 |
1,00E-04 |
1,77E-06 |
0,299289 |
2,43 |
0,015 |
0,0001 |
1,82E-07 |
0,030917 |
|
6,31 |
1,733 |
0,244 |
1,26E-04 |
2,39E-06 |
0,405703 |
2,46 |
0,019 |
0,000126 |
2,31E-07 |
0,039162 |
|
7,94 |
1,744 |
0,32 |
1,59E-04 |
3,14E-06 |
0,53207 |
2,49 |
0,026 |
0,000159 |
3,16E-07 |
0,05359 |
0-2 mA |
1 |
1,746 |
0,474 |
2,00E-04 |
5,78E-05 |
9,793015 |
2,52 |
0,005 |
0,0002 |
7,56E-07 |
0,128056 |
|
1,26 |
1,757 |
0,648 |
2,52E-04 |
7,9E-05 |
13,38792 |
2,54 |
0,006 |
0,000252 |
9,07E-07 |
0,153667 |
|
1,58 |
1,766 |
0,882 |
3,16E-04 |
0,000108 |
18,22245 |
2,56 |
0,007 |
0,000316 |
1,06E-06 |
0,179279 |
|
1,99 |
1,778 |
1,129 |
3,98E-04 |
0,000138 |
23,32556 |
2,58 |
0,009 |
0,000398 |
1,36E-06 |
0,230501 |
|
2,51 |
1,789 |
1,5 |
5,02E-04 |
0,000183 |
30,99055 |
2,61 |
0,011 |
0,000502 |
1,66E-06 |
0,281724 |
|
3,16 |
1,802 |
2,01 |
6,32E-04 |
0,000245 |
41,52734 |
2,63 |
0,013 |
0,000632 |
1,96E-06 |
0,332946 |
|
3,98 |
1,815 |
2,74 |
7,96E-04 |
0,000334 |
56,60941 |
2,65 |
0,017 |
0,000796 |
2,57E-06 |
0,435391 |
|
5,01 |
1,829 |
3,655 |
1,00E-03 |
0,000446 |
75,51365 |
2,67 |
0,021 |
0,001002 |
3,17E-06 |
0,537836 |
|
6,31 |
1,843 |
4,97 |
1,26E-03 |
0,000606 |
102,682 |
2,7 |
0,026 |
0,001262 |
3,93E-06 |
0,665892 |
|
7,94 |
1,859 |
6,75 |
1,59E-03 |
0,000823 |
139,4575 |
2,73 |
0,033 |
0,001588 |
4,99E-06 |
0,845171 |
2-20 mA |
1 |
1,867 |
0,334 |
2,00E-03 |
0,000192 |
32,50391 |
2,75 |
0,01 |
0,002 |
7,12E-06 |
1,206373 |
|
1,26 |
1,883 |
0,453 |
2,52E-03 |
0,00026 |
44,08465 |
2,77 |
0,012 |
0,00252 |
8,54E-06 |
1,447648 |
|
1,58 |
1,898 |
0,606 |
3,16E-03 |
0,000348 |
58,97416 |
2,8 |
0,015 |
0,00316 |
1,07E-05 |
1,80956 |
|
1,99 |
1,916 |
0,809 |
3,98E-03 |
0,000465 |
78,72954 |
2,82 |
0,018 |
0,00398 |
1,28E-05 |
2,171472 |
|
2,51 |
1,934 |
1,074 |
5,02E-03 |
0,000617 |
104,5186 |
2,86 |
0,022 |
0,00502 |
1,57E-05 |
2,654021 |
|
3,16 |
1,953 |
1,414 |
6,32E-03 |
0,000812 |
137,6064 |
2,89 |
0,026 |
0,00632 |
1,85E-05 |
3,13657 |
|
3,98 |
1,975 |
1,839 |
7,96E-03 |
0,001056 |
178,9662 |
2,93 |
0,032 |
0,00796 |
2,28E-05 |
3,860394 |
|
5,01 |
1,997 |
2,37 |
1,00E-02 |
0,001361 |
230,6415 |
2,98 |
0,038 |
0,01002 |
2,7E-05 |
4,584218 |
|
6,31 |
2,02 |
3,03 |
1,26E-02 |
0,00174 |
294,8708 |
3,03 |
0,046 |
0,01262 |
3,27E-05 |
5,549317 |
|
7,94 |
2,05 |
3,81 |
1,59E-02 |
0,002188 |
370,7782 |
3,09 |
0,055 |
0,01588 |
3,91E-05 |
6,635053 |
Tabela 3. Wyniki pomiarów i obliczeń dla diody niebieskiej i białej
|
|
dioda niebieska |
dioda biała |
||||||||
Zakres prądowy |
UI [V] |
UD [V] |
UF [V] |
ID [A] |
Φν [lm] |
Eν [lx] |
UD [V] |
UF [V] |
ID [A] |
Φν [lm] |
Eν [lx] |
0-200 μA |
1 |
2,54 |
0,075 |
0,00002 |
1,13E-07 |
0,019156 |
2,47 |
0,413 |
0,00002 |
2,02E-06 |
0,34155 |
|
1,26 |
2,55 |
0,108 |
2,52E-05 |
1,63E-07 |
0,027585 |
2,48 |
0,54 |
2,52E-05 |
2,63E-06 |
0,446578 |
|
1,58 |
2,56 |
0,156 |
3,16E-05 |
2,35E-07 |
0,039845 |
2,49 |
0,709 |
3,16E-05 |
3,46E-06 |
0,586341 |
|
1,99 |
2,58 |
0,225 |
3,98E-05 |
3,39E-07 |
0,057468 |
2,5 |
0,925 |
3,98E-05 |
4,51E-06 |
0,764972 |
|
2,51 |
2,59 |
0,322 |
5,02E-05 |
4,85E-07 |
0,082244 |
2,51 |
1,204 |
5,02E-05 |
5,87E-06 |
0,995705 |
|
3,16 |
2,6 |
0,452 |
6,32E-05 |
6,81E-07 |
0,115447 |
2,51 |
1,568 |
6,32E-05 |
7,65E-06 |
1,296732 |
|
3,98 |
2,62 |
0,632 |
7,96E-05 |
9,52E-07 |
0,161422 |
2,52 |
2,03 |
7,96E-05 |
9,9E-06 |
1,678804 |
|
5,01 |
2,63 |
0,87 |
0,0001 |
1,31E-06 |
0,222211 |
2,54 |
2,61 |
0,0001 |
1,27E-05 |
2,158463 |
|
6,31 |
2,64 |
1,183 |
0,000126 |
1,78E-06 |
0,302156 |
2,55 |
3,35 |
0,000126 |
1,63E-05 |
2,770441 |
|
7,94 |
2,66 |
1,595 |
0,000159 |
2,4E-06 |
0,407387 |
2,56 |
4,28 |
0,000159 |
2,09E-05 |
3,539548 |
0-2 mA |
1 |
2,66 |
0,172 |
0,0002 |
3,22E-06 |
0,545876 |
2,57 |
0,435 |
0,0002 |
2,64E-05 |
4,470056 |
|
1,26 |
2,67 |
0,226 |
0,000252 |
4,23E-06 |
0,717256 |
2,58 |
0,547 |
0,000252 |
3,32E-05 |
5,620966 |
|
1,58 |
2,69 |
0,299 |
0,000316 |
5,6E-06 |
0,948936 |
2,59 |
0,693 |
0,000316 |
4,2E-05 |
7,121261 |
|
1,99 |
2,7 |
0,389 |
0,000398 |
7,28E-06 |
1,234569 |
2,61 |
0,868 |
0,000398 |
5,26E-05 |
8,919559 |
|
2,51 |
2,71 |
0,504 |
0,000502 |
9,44E-06 |
1,599544 |
2,63 |
1,091 |
0,000502 |
6,61E-05 |
11,2111 |
|
3,16 |
2,73 |
0,649 |
0,000632 |
1,22E-05 |
2,05973 |
2,64 |
1,36 |
0,000632 |
8,25E-05 |
13,97535 |
|
3,98 |
2,74 |
0,833 |
0,000796 |
1,56E-05 |
2,643691 |
2,66 |
1,687 |
0,000796 |
0,000102 |
17,33559 |
|
5,01 |
2,75 |
1,059 |
0,001002 |
1,98E-05 |
3,360947 |
2,68 |
2,08 |
0,001002 |
0,000126 |
21,37406 |
|
6,31 |
2,77 |
1,344 |
0,001262 |
2,52E-05 |
4,265451 |
2,7 |
2,57 |
0,001262 |
0,000156 |
26,40929 |
|
7,94 |
2,79 |
1,689 |
0,001588 |
3,16E-05 |
5,360377 |
2,72 |
3,15 |
0,001588 |
0,000191 |
32,36937 |
2-20 mA |
1 |
2,79 |
0,445 |
0,002 |
3,92E-05 |
6,652376 |
2,74 |
0,82 |
0,002 |
0,000234 |
39,69069 |
|
1,26 |
2,81 |
0,56 |
0,00252 |
4,94E-05 |
8,37153 |
2,76 |
0,993 |
0,00252 |
0,000284 |
48,06445 |
|
1,58 |
2,82 |
0,689 |
0,00316 |
6,08E-05 |
10,29997 |
2,78 |
1,2 |
0,00316 |
0,000343 |
58,08393 |
|
1,99 |
2,84 |
0,847 |
0,00398 |
7,47E-05 |
12,66194 |
2,8 |
1,452 |
0,00398 |
0,000415 |
70,28156 |
|
2,51 |
2,87 |
1,039 |
0,00502 |
9,16E-05 |
15,53218 |
2,89 |
1,741 |
0,00502 |
0,000497 |
84,27011 |
|
3,16 |
2,89 |
1,262 |
0,00632 |
0,000111 |
18,86584 |
2,86 |
2,08 |
0,00632 |
0,000594 |
100,6788 |
|
3,98 |
2,92 |
1,53 |
0,00796 |
0,000135 |
22,87222 |
2,89 |
2,47 |
0,00796 |
0,000705 |
119,5561 |
|
5,01 |
2,95 |
1,848 |
0,01002 |
0,000163 |
27,62605 |
2,93 |
2,93 |
0,01002 |
0,000837 |
141,8216 |
|
6,31 |
2,99 |
2,22 |
0,01262 |
0,000196 |
33,18714 |
2,97 |
3,45 |
0,01262 |
0,000985 |
166,9913 |
|
7,94 |
3,04 |
2,65 |
0,01588 |
0,000234 |
39,61527 |
3,02 |
4,05 |
0,01588 |
0,001157 |
196,0333 |
Przykładowe obliczenia
prąd płynący przez złącza p-n:
ID = α · UI
gdzie: α - współczynnik zależny od zakresu prądowego źródła wg Tabeli 2 z instrukcji [A/V]
UI - napięcie sterujące wydajnością źródła prądowego [V]
ID = 2 · 10-5 A/V · 1 V = 2 · 10-5 A
całkowity strumień świetlny rejestrowany przez fotodetektor:
gdzie: Φλ - fotometryczna gęstość monochromatyczna strumienia świetlnego
λ1 i λ2 - najmniejsza i największa długość fali analizowanych widm spektralnych, odpowiednio 350 i 750 nm
β - współczynnik zależny od barwy diody i zakresu prądowego (wg Tabeli 2 z instrukcji do ćwiczenia) [A/V]
UF - napięcie na fotodetektorze [V]
Km - fotometryczny równoważnik promieniowania, 683 lm/W
δ(λ) - znormalizowany rozkład spektralny emisji diody LED (wg pliku załączonego do instrukcji)
χ(λ) - średnia czułość ludzkiego oka (wg pliku załączonego do instrukcji)
η(λ) - fotoczułość fotodetektora LED (wg pliku załączonego do instrukcji)
natężenie oświetlenia rejestrowane przez fotodetektor:
gdzie: S - powierzchnia fotodetektora, 5,9 · 10-6 m2
Na podstawie obliczeń sporządzono:
charakterystyki prądowo-napięciowe badanych diod w układzie zwykłym (wykres 1.) oraz półlogarytmicznym (wykres 2.)
wykresy zależności natężenia oświetlenia od spadku napięcia na diodach w układzie zwykłym (wykres 3.) oraz półlogarytmicznym (wykres 4.)
wykresy zależności natężenia oświetlenia od prądu płynącego przez diody w układzie zwykłym (wykres 5.) oraz dwulogarytmicznym (wykres 6.)
Dla każdej z badanych diod obliczono spektrometryczną (Φ(λ)) i fotometryczną (Φλ) gęstość monochromatyczną strumienia światła w zakresie długości fali świetlnej 350-750 nm przy największej wydajności źródła prądowego (20 mA). Wyniki przedstawiono graficznie na wykresach 7-9.
Przykładowe obliczenia
Dla diody białej obliczono całkowitą światłość Iov. Wyniki przedstawiono w tabeli 5.
Tabela 5. Całkowita światłość białej diody LED
Zakres prądowy |
UI [V] |
UD [V] |
UF [V] |
Iv [cd] |
Iov [cd] |
0-200 μA |
1 |
2,47 |
0,413 |
0,01046 |
-0,10583 |
|
1,26 |
2,48 |
0,54 |
0,013676 |
-0,13838 |
|
1,58 |
2,49 |
0,709 |
0,017957 |
-0,18168 |
|
1,99 |
2,5 |
0,925 |
0,023427 |
-0,23703 |
|
2,51 |
2,51 |
1,204 |
0,030493 |
-0,30853 |
|
3,16 |
2,51 |
1,568 |
0,039712 |
-0,40181 |
|
3,98 |
2,52 |
2,03 |
0,051413 |
-0,52019 |
|
5,01 |
2,54 |
2,61 |
0,066103 |
-0,66882 |
|
6,31 |
2,55 |
3,35 |
0,084845 |
-0,85845 |
|
7,94 |
2,56 |
4,28 |
0,108399 |
-1,09677 |
0-2 mA |
1 |
2,57 |
0,435 |
0,136895 |
-1,38509 |
|
1,26 |
2,58 |
0,547 |
0,172142 |
-1,74171 |
|
1,58 |
2,59 |
0,693 |
0,218089 |
-2,2066 |
|
1,99 |
2,61 |
0,868 |
0,273162 |
-2,76382 |
|
2,51 |
2,63 |
1,091 |
0,34334 |
-3,47388 |
|
3,16 |
2,64 |
1,36 |
0,427995 |
-4,33041 |
|
3,98 |
2,66 |
1,687 |
0,530903 |
-5,37161 |
|
5,01 |
2,68 |
2,08 |
0,654581 |
-6,62297 |
|
6,31 |
2,7 |
2,57 |
0,808785 |
-8,18319 |
|
7,94 |
2,72 |
3,15 |
0,991312 |
-10,03 |
2-20 mA |
1 |
2,74 |
0,82 |
1,215527 |
-12,2986 |
|
1,26 |
2,76 |
0,993 |
1,471974 |
-14,8933 |
|
1,58 |
2,78 |
1,2 |
1,77882 |
-17,9979 |
|
1,99 |
2,8 |
1,452 |
2,152373 |
-21,7775 |
|
2,51 |
2,89 |
1,741 |
2,580772 |
-26,112 |
|
3,16 |
2,86 |
2,08 |
3,083289 |
-31,1964 |
|
3,98 |
2,89 |
2,47 |
3,661405 |
-37,0457 |
|
5,01 |
2,93 |
2,93 |
4,343287 |
-43,9449 |
|
6,31 |
2,97 |
3,45 |
5,114109 |
-51,744 |
|
7,94 |
3,02 |
4,05 |
6,003519 |
-60,7429 |
Przykładowe obliczenia
, gdzie:
σ(φ) - rozkład kątowy światłości diody LED
Iv - światłość diody LED [cd]
, gdzie:
R - odległość fotodiody od diody LED, 0,175 m
s - powierzchnia wycięta ze sfery o promieniu R przez kąt bryłowy Ω, 5,9 · 10-6 m2
Wnioski
Na podstawie charakterystyk prądowo-napięciowych sporządzonych dla badanych diod można stwierdzić, że dla każdej z nich uzyskuje się inny spadek napięcia przy zastosowaniu tych samych wartości natężenia prądu. Wynika to z faktu, że aby uzyskać wiązkę światła o określonej barwie (czyli określonej długości fali wytwarzanego promieniowania) niezbędna jest odpowiednia ilość energii. Aby wytworzyć wiązkę światła o barwie niebieskiej, potrzeba większej energii niż dla światła o barwie czerwonej. Porównywalne wyniki uzyskano dla diod czerwonej, żółtej i pomarańczowej oraz dla diod niebieskiej, zielonej i białej, co wynika właśnie z faktu, że dal pierwszej grupy badanych barwnych diod, jak i dla drugiej grupy, w przypadku zielonej i niebieskiej diody, wytwarzane promieniowanie ma zbliżony zakres emitowanych długości fal. Występowanie charakterystyki prądowo-napięciowej diody białej w pobliżu charakterystyk prądowo-napięciowych diod zielonej i niebieskiej sugeruje, że w wiązce światła białego występuje przewaga fal o długościach charakterystycznych dla zakresu barwy niebieskiej i zielonej, mimo, że dioda ta powinna emitować fale z pełnego zakresu widzialnego. Wynika to z samej budowy tej diody, która w rzeczywistości jest diodą niebieską, tylko, że pokrytą pierwiastkiem stanowiącym pewnego rodzaju filtr, który nie przepuszcza pewnej długości fali. Potwierdzają to wyliczone i przedstawione w postaci wykresów wartości spektrofotometrycznej gęstości monochromatycznej strumienia światła, które dla diody niebieskiej i białej prawie się pokrywają.
W przypadku wyznaczonej zależności natężenia oświetlenia od spadku napięcia w układzie prostym na diodach zaobserwowano, że natężenie oświetlenia diody białej znacznie zmienia się wraz ze spadkiem napięcia, zdecydowanie mniej ulega zmianie natężenie oświetlenia diody niebieskiej oraz diod żółtej i czerwonej, a najmniej diody zielonej. Dla diody pomarańczowej praktycznie nie zauważa się zmiany natężenia oświetlenia od spadku napięcia.
W przypadku zależności natężenia oświetlenia od prądu płynącego przez diody w układzie prostym największy wzrost natężenia światła w stosunku do wzrostu natężenia prądu zaobserwowano w przypadku diody białej. Dla pozostałych diod zmiany te były znacznie słabsze, a dla diody pomarańczowej praktycznie nie zauważono wpływu przepływającego przez diodę prądu na natężenie oświetlenia.
Na podstawie obliczonej spektrometrycznej (Φ(λ)) i fotometrycznej (Φλ) gęstości monochromatycznej strumienia światła dla wszystkich analizowanych diod w zakresie długości fali świetlnej 350-750 nm przy największej wydajności źródła prądowego (20 mA) stwierdzono, że najniższą wartość w maksimum zarówno spektrofotometrycznej, jak i fotometrycznej gęstości monochromatycznej strumienia światła uzyskuje się dla diody pomarańczowej. Badane diody można uszeregować pod względem wzrastającej maksymalnej spektrofotometrycznej gęstości monochromatycznej strumienia światła następująco: pomarańczowa, zielona, żółta, czerwona i, mniej więcej na tym samym poziomie, niebieska i biała.
11