Wprowadzenie do seksuologii

Seksuologia i psychoterapia - Z. Lew Starowicz

Pionierzy seksuologii byli męczennikami, długotrwałe odrzucanie akceptacji

1. Ryszard von Krafft - Ebing, neurolog, psychiatra, kryminolog profesor uniwersytetu w Wiedniu. Twórca współczesnej patologii seksualnej. Wprowadził do nauk medycznych pojęcie sadyzm itp.

2. Freud Zygmunt „ seksualność….” - opisał seksualność dziecięcą.

3. Havelock Ellis - psycholog i lekarz „studium psychologii seksualnej”

4. Iwan Bloch - dermatolog i seksuolog zapoczątkował antropologiczny ……stworzył pojęcie seksuologii,

5. August Forel

6. Magnus Hirskhfeld - założył w Berlinie Instytut Wiedzy Seksualnej (homoseksualizm) - Instytut spalili naziści.

7. Theodor Henryk Van de Velde - „Małżeństwo doskonałe”

8. Stanisław Kurkiewicz - pionier polskiej medycyny seksualnej

Leczenie niedomogi płciowej męskiej:

1. Mechaniczne

2. Fizyczne

3. Chemiczne

4. Psychiczne (Freud)

Zapobieganie ciąży - pędzlowali co miesiąc szyjkę macicy jodyną

Gumowe krążki

Kinsey 1948-1955 opublikował wyniki badań.

Masters&Johnson - 1966 przeprowadził badania nad reakcjami seksualnymi ochotników i stwierdził, że orgazm jest jeden tylko inne są metody wywoływania.

1979 WAS - powstało Światowe Towarzystwo Seksuologiczne

1998 - powstała viagra

Podstawy seksualności człowieka

Struktura seksu i erotyzmu (przypomina powłoki cebuli)

1. warstwa libido (popęd płciowy)

U mężczyzn nie oceniamy popędu do do 25 r.ż. dopiero około 30 r.ż. lub dalej można to oceniać - wynika to z ewolucji, kiedyś ludzie żyli dwadzieścia kilka lat więc uformował się duży popęd w młodym wieku. Kobieta bez popędu też zajdzie w ciążę (popęd po przodkach jest uwarunkowany genetycznie)

2. seksualność (reakcje na bodźce optyczne i przebieg reakcji seksualnych)

Pożądanie, podniecenie, orgazm, bodziec wzrokowy u mężczyzn a u kobiet bodziec słuchowy.

3. identyfikacja płciowa - poczucie męskości i kobiecości.

Podstawowa orientacja seksualna:

Heteroseksualna-do płci odmiennej

Homoseksualna-do tej samej płci

Biseksualna-do obu płci

Auto erotyczna -przeważa u wśród młodych mężczyzn przyzwyczajeni do seksu w samotności lub wirtualnego, mogą żyć bez kobiet, będą samowystarczalni.

4. Aseksualna - 1,5 % ludzi, którzy nie mają żadnych potrzeb seksualnych.

5. Preferencje seksualne - seks oralny, pozycje

6. Realizowana rola płciowa - kobieca kobieta

7. Ekspresja erotyczna - wiersze sms-y, muzyka, piękny ubiór, taniec łowiecki, malarstwo, rzeźby, sztuka itp.

Uwarunkowania seksualności

• Biologiczne: piętro popędu, libido, geny, feromony, hormony.

1-sze piętro - rdzeń kręgowy

2-gie piętro - podwzgórze

3-cie piętro - kora mózgowa (kultura, etyka, normy, zasady, miłość)

Osoby z dużym popędem mają wyostrzony węch, są różne typy budowy genitalnej.

• Rodzinne : relacje rodzinne, scenariusze, wzorce, modele.

• Osobowościowe: postawy, role płciowe, rozwój psychoseksualny.

• Wychowawcze: edukacja szkolna, normy, zasady.

• Społeczne: obyczajowe, religia, prawo, relacje partnerskie.

Znaczenie feromonów - wpływają na:

• Atrakcyjność

• Pożądanie

• Aktywność seksualna

• Uzależnienie seksualne wobec partnera

• Preferencje gwałcicieli (hipoteza)

• Rola wyglądu ciała w sztuce miłosnej:

Preferencje u kobiet:

• Harmonia sylwetki

• Bodźce dotykowe, pocałunki

• Bodźce zapachowe,

• Bodźce smakowe

• Wygląd ciała

Preferencje u mężczyzn:

• Wygląd ciała

• Bodźce wizualne

• Harmonia sylwetki

• Bodźce zapachowe

• Bodźce smakowe

Fantazje, marzenia, wyobraźnia:

Treści: osoby, miejsce, przebieg sztuki miłosnej

Czas pobudzającego seksualnego działania:

• Utrzymuje się do 4,5 h u mężczyzn

• Do 12 h u kobiet

Funkcje seksualne kobiety:

Faza podniecenia :

• Erekcja brodawek sutkowych, powiększenie piersi,

• Zaróżowienie skóry

• Wzrost napięcia układu mięśniowego , zwłaszcza pochwy,

• Wzrost pobudliwości macicy, unoszenie się macicy,

• Powiększenie i rozchylanie warg.

Faza Plateu

• Zwiększa się objętość piersi

• Rumieniec seksualny obejmuje całe ciało

• Rośnie napięcie mięśni

• Przyśpieszają się rytmy oddechu i akcji serca, wzrasta ciśnienia

• Zmiana położenia łechtaczki

• Nadal powiększa się pochwa

• Macica unosi się ku miednicy

• Narasta przekrwienie warg sromowych

Faza orgazmu

• Skurcze grup mięśniowych ciała

• Skurcze zwieraczy odbytu

• Skurcze pochwy co 0,8 sek. I powtarza się 5-12 razy

• Kurczy się trzon macicy

Faza odprężenia

• Zanik obrzmienia brodawek

• Rumieńca seksualnego

• Innych zmian fizjologicznych

Relacje seksualne u mężczyzn

Faza podniecenia:

• Erekcja członka

• Brodawek piersiowych u części mężczyzn

• Wzrost napięcia mięśni brzucha i mięśni żebrowych

• Przyspieszenie akcji serca i, ciśnienia krwi

Faza Plateu

• Rumieniec seksualny

• Wzrost obwodu członka przy żołędziu zmiana barwy

• Powiększanie i unoszenie się jąder

• Pojawia się wydzielina (mogą być plemniki)

Faza odprężenia

• Odstąpienie zmian fizjologicznych

• Jądra opuszczają się

• Zanikanie erekcji członka

Seksualność M - K

• Świadomość ciała (k)

• Potrzeby seksualne

• Sny i fantazje erotyczne

• Strefy erogenne

• Bodźce erotyczne

• Reakcje seksualne

• Aktywność seksualna

• Orgazm

• Wybór partnera

• Sztuka miłosna

Oczekiwania mężczyzn

• Atrakcyjność fizyczna

• Gospodarność, prowadzenie domu,

• Brak uprzednich doświadczeń seksualnych

• Kobieta młodsza

Oczekiwania kobiet

• Dobre perspektywy finansowe

• Ambicja przedsiębiorczość

• Dojrzałość

• Wykształcony, inteligentny

• Dobra pozycja społeczna

Typologie miłości

M) eros - wzajemna fascynacja

M) ludu - przyjemność, gra, niezależność

K) Storge - przyjaźń, rozsądek, celem rodzina

K) Manie - zaborczość, zazdrość, ambiwalencja

K) Pragma - praktyczna, szukanie podobieństw,

Agape - altruistyczna (prawdziwa, hymn św. Pawła)

Źródła harmonii w związku:

• Wzajemne realizowanie pragnień,

• Mężczyzna daje czas i zasoby

• Kobieta daje uczucie i atrakcyjność fizyczną (seksualność)

• Dobra wzajemna komunikacja

Typowe potrzeby mężczyzn wg Kratochvila

• Ugotować, posprzątać

• Seks, kiedy tylko ma ochotę

• Stały podziw

• Nie obciążać kłopotami

Typowe potrzeby kobiet

• Posiedzieć, porozmawiać

• Duchowe porozumienie (myśli i czuje tak jak ja)

• Wyczuć czego kobieta potrzebuje

• Przejawiać miłość całym życiem

Chemia seksu i miłości II wykład

Feromony

• Wpływ na hormony, ośrodki mózgowe

• Ekstrakt z gruczołów pachowych u mężczyzn wywołuje u kobiet:

• Zmniejszenie napięcia

• Wydłużenie czasu relaksacji

• Odczucie „bycia w centrum uwagi”

Testosteron (produkowany w jądrach i nadnerczach) wpływa na:

• Nastrój

• Aktywność życiową

• Motywację do działania

• Aktywność seksualną

Spadek testosteronu powoduje łagodność, jeśli jest go za mało mężczyźni stają się depresyjni, wysoki poziom powoduje agresję, dynamikę. Spadek testosteronu powoduje zanik popędu. Kobiecie z niskim poziomem testosteronu przyjmującą Dianę również zanika popęd.

Neuroprzekaźniki

• Dopomina - zadowolenie, euforia

• Noradrenalina - nastrój, RR, krążenie

• Fenyletamina - euforia, pewność siebie

• Oksytocyna - czułość, przywiązanie

• Wazopresyna - więź, wierność,

• Endorfiny - harmonia, przyjaźń, przywiązanie

Prolaktyna (u M):

Po orgazmie wzrost przez 30 min

Brak wzrostu u M z wielokrotnym orgazmem

Obniżenie poziomu - rośnie intensywność przeżyć seksualnych.

Osoby żyjące w stresie bądź dłuższe zażywanie leków oraz gruczolak przysadki - powodują duży poziom prolaktyny.

Senność i zobojętnienie powoduje duży poziom prolaktyny.

Alkohol

• Wpływ na metabolizm dopaminy

• W niskich dawkach 0,25 mg na kg pobudza erekcję

• W dawkach 05, mg na kg osłabia erekcję

• Czerwone wino - korzystnie wpływa

• Alk. wysokoprocentowe i piwo - hamują

• Szampan dla kobiet - pozytywny

Inne

Cholecystykina - podobne działanie jak dopomina

Progesteron - obniża popęd

Kobieca seksualność

Terminologia antyczna łechtaczki:

• Amoris dulcedo - słodycz miłości

• Gaude mihi - wielka radość

• Wollustorgen - narząd ekstazy

Średniowieczna

Innohesta - niegodna nazwy

Orgazm - droga wywoływania

• Łechtaczka

• Punkt G

• Szyjka macicy

• Pochwa

• Odbyt

Orgazm - znaczenie

• Proprokreacyjne

• Prozdrowotne

• Przeciwbólowe

• Więziotwórcze

Psychologia różnic płciowych

Rozwój w dzieciństwie

• Rola wychowania przez rodziców

• Dzieci mają wpływ na samorozwój

• Kategoryzowanie płci

• Preferują typ zabawek

• Różnicują płeć przez werbalizację

• Różnice psychiczne płci w 2 rż.

• Rola matki w rozwoju jest większa

Rozwój rówieśniczy

• Większa rola rówieśników od rodziców

• M rywalizują a K współpracują

• M rywalizacja - pozycja siły wzrostu

• M przeceniają swoje zalety

• K odrzucają wywyższające się kobiety

• K nie nagłaśniają swoich sukcesów

• Wysoki poziom stresu zaburza cykl

Agresja u mężczyzn:

• Jest większa szczególnie w wieku 18-24 l

• U mężczyzn niższy jest poziom serotoniny tzn.

• Więcej agresji

• Więcej impulsywności

• Mniejsze hamulce w seksie

• Kobiety wolą przyjaznych mężczyzn

Agresja u kobiet:

• Częściej agresja pośrednia:

• Unikanie, obmawianie, plotki, psucie reputacji.

• Kobieca agresja wobec kobiet z powodu:

• Dbania o własną reputację seksualną,

• Rywalizacja o partnerów

• Zazdrość o mężczyznę

• W poligamii wiele agresji między K

Atrakcyjność męska

• Wysocy, silni, symetryczna twarz

• Przystojna twarz: duże oczy, uśmiech, zarysowane brwi, mocne policzki, i broda.

• K cenią:

• Dobre perspektywy finansowe

• Ambicje, pracowitość

• Status społeczny

• Intelekt

Atrakcyjność kobieca:

• Uroda

• Młody wygląd

• Symetryczne piersi

• Proporcja talii do bioder 0,7 : 1

• Gospodarność, dbanie o dom

• Seks kiedy M ma ochotę

• Brak doświadczeń seksualnych

Wybrane cechy u mężczyzn:

• Traktują lekko sprawy zdrowia

• Przyjaźń: wymiana, równy status

• Podboje seksualne- dobra reputacja

• Konflikt między ID a Ego (kora)

• Potrzeba niezależności, wolności

• Więcej masturbacji, fantazji seksualnych

• Współżycie, romansowanie

Id - popęd

Ego - kora mózgowa

Wybrane cechy kobiet:

• Więcej fobii,

• Przyjaźnie nastawione na wspólnotę,

• Rozpad przyjaźni ma większy wpływ

• Przyjaciółki jako substytut rodziny

• Kierują się zdaniem innych kobiet

• Seksualne podboje pogarszają reputację

Małżeństwo:

• Odmienne cele i strategie

• Triumf kompromisu nad zadowoleniem

• Chemia mózgu działa na rzecz kobiet

• Fizjologiczna atrakcyjność trwa 2-3 lata

• Stereotypy naprawdę odzwierciedlają różnice między płciami Anne Campbell)

Monogamia z perspektywy M

• Zapobiega konfliktom między kawalerami

• Zacieśnia męskie koalicje

• Stałe kontakty seksualne

• Pewność ojcostwa

• Skromny sukces reprodukcyjny

Monogamia z perspektywy K

• Ochrona dziecka

• Obrona przed agresją seksualną

• Instynkt potrzeby gniazda

• Status społeczny

Problemy małżeńskie:

Mężczyźni:

Nie potrafią określić przyczyn

Zrzucają winę na czynniki zewnętrzne

Kobiety:

Znaczenie niewierności partnera

Alkohol partnera

Problemy finansowe, materialne

Terapia w perspektywie M:

• Znaczenie treści słów

• Intelektualizacja

• Nastawienie na usunięcie objawu

• Ambicjonalna postawa

• Częste kłamanie

• Lakoniczni w rozmowie

• Trudności z komunikacją

Terapia w perspektywie K:

• Ważniejsza forma od treści słów

• Obrona przez atak

• Konsultacje z przyjaciółkami

• Nastawienie na usunięcie przyczyny

• Potrzeba dobrej komunikacji

• Reakcje emocjonalne „ślepe”

• Gra „czy mnie lubisz”

Zdrowie seksualne:

W kulturach prymitywnych:

• Zdolność do prokreacji

• Sprawność seksualna

• Przyczyny zaburzeń seksualnych :

• Przekroczenie tabu

• Oddziaływanie magii

• Działanie złych duchów

W Chinach:

• Wyraz harmonii z naturą

• Równowaga między yin a yang

• Panowanie nad emocjami

• Dobre krążenie energii

• Nasienie jako życiodajna energia

Działanie prozdrowotne w Chinach:

• profilaktyka

• Aktywność ruchowa

• Dietetyka

• Szukanie mądrości

• Prymat społeczeństwa nad jednostką

Zdrowie seksualne w kulturze Zachodu :

• Prokreacja

• Sprawność seksualna

• Asceza

• Seks poza prokreacyjny jest przestępstwem

Literatura: Mężczyźni żyjący w celibacie bądź samotni mają zwiększone ryzyko zachorowania na raka prostaty

Masturbacja - dwa aspekty:

Negatywny z powodów kulturowych i religijnych wierzeń masturbacja powoduje:

Poczucie winy, wstydu

Konflikty w związkach

Problemów seksualnych i psychicznych

Duchowe wyobcowanie ze względu na jej postrzeganie w różnych religiach

Pozytywny: uczymy się własnego ciała i seksualnej reakcji na bodźce.

Poprawa poczucia własnej wartości i wzrost szacunku do samego siebie

Narzędzie do nauki i poczucie intymności z drugą osobą

Poprawa seksualnego komfortu i satysfakcji seksualnej

Masturbacja - korzyści:

• Integralna część rozwoju życia seksualnego

• Bezpieczna alternatywa w dobie HIV

• Opcja w przypadku ludzi w wieku podeszłym bez stałego partnera

• Zwiększa komfort, poczucie własnego ciała i poczucie własnej wartości

• Poprawia satysfakcję seksualną związkach partnerskich

• Stwarza możliwość zaspokojenia seksualnego kiedy partner jest daleko

Mężczyźni versus kobiety i masturbacja:

• Mężczyźni częściej się masturbują niż kobiety,

• Prawdopodobnie wchodzą w to różnice anatomiczne i fizjologiczne ale i socjo-kulturowe i ekonomiczne

• U kobiet masturbacja nie dopełnia ich………..cd.

• Kobiety, które uprawiały masturbację przed wejściem w związek osiągały większą satysfakcję seksualną z partnerem

• Pozytywny stosunek

Masturbacja w terapii:

Leczy przedwczesne wytryski

Zaburzenie orgazmu u kobiet

Zdrowie seksualne u kobiet na Zachodzie XIX - XX wiek

Kobieta: płodna, czysta, moralna, brak odczuwania przyjemności seksualnej

Patologia seksualna:

Zainteresowanie seksem, orgazm, histeria, stosunki przed i poza małżeństwem.

Klasyfikacje patologii seksualnej - początek XX w

• Masturbacja,

• Kontakty przedmałżeńskie

• Niewierność

• Dewiacja (homoseksualizm, moralizm, analizm, inne)

• Prostytucja

• Impotencja - niezdolność do zapłodnienia.

Przyczyny zmiany postaw wobec zdrowia seksualnego:

• Postęp wiedzy, zmiany obyczajowe

• Seks poza prokreacyjny

• Prawa człowieka

• Ruchy feministyczne

Typologia norm seksualnych:

• Normy religijne

• Prawne

• Kulturowe

• Statystyczne

• Partnerska

• Medyczna

Czas trwania erekcji w minutach a wiek M.

Do 25 lat - 54

1. - 41

1. - 27

1. - 19

2. Powyżej 65 - 7

Problemy seksualne i partnerskie:

• Seks osób samotnych

• Przymusowa abstynencja seksualna

• Nietypowe i typowe kazirodztwo

• Od powinności do przyjemności

• Od przyjemności do powinności

• Projekcja niezaspokojonych potrzeb

• Stresujące zachowanie partnerów

Uwarunkowanie długowieczności seksualnej:

• Aktywne życie seksualne

• Aktywność fizyczna

• Udany związek z pociągającą osobą

• Aktywność partnerki

• Dieta

• Umiejętność radowania się życiem

• Zdrowie

Przyczyny zmiany postaw wobec zdrowia seksualnego.

• Postęp wiedzy

• Zmiany obyczajowe

• Seks poza prokreacyjny

• Prawa człowieka

• Ruchy feministyczne

Typologia norm seksualnych:

• Normy religijne

• Prawne

• Kulturowe

• Statystyczne

• Partnerska

• Medyczna

Biologia miłości:

• Aktywność przez cały rok ( szympanse Bonobo)

• Przedłużone zaloty

• Długi akt seksualny

• Kobiecy orgazm

• Gotowość do współżycia niezależnie od owulacji

• Ukryta owulacja

• Aktywność seksualna w trakcie ciąży i po utracie zdolności rozrodczych

Dojrzewanie do związku

Poszukiwanie partnera to teatr:

• Taniec umożliwiał zbliżenie akceptowalne przez społeczeństwo

Najbardziej seksualnym zwierzęciem jest człowiek

Atrakcyjność fizyczna:

• M - sylwetka atletyczna, umięśniona

• K - krągłości

Eksponowanie seksualności kobiecej:

K - usta

Fazy zalotów:

• Rozszerzone źrenice

• Dłuższe wpatrywanie się w oczy

• Skracanie dystansu ciała

• Chodzenie za rękę

• Objęcie przodem

• Pocałunek w usta

Zmiany fizjologiczne towarzyszące podnieceniu seksualnemu:

Wypełnianie powierzchniowych naczyń krwionośnych:

• Powiększanie miękkich części ciała

• Genitalia

• Skóra

Wydzielanie zewnętrzne:

• Feromony

• Pot

• Płyn pochwowy

• Endorfiny (przedłużanie zbliżenia, zwiększanie więzi)

• Orgazm (zwiększone wydzielanie oksytocyny)

Wiernośc i zdrada:

• Więź między partnerami - opieka nad potomstwem

• Utrata partnera a zdolności reprodukcyjne

• Strategie reprodukcyjne samców i samic

• Haremy i komuny seksualne

• Zazdrość o partnera

Męska dwoistośc strategii reprodukcyjnych:

Więź z partnerką wyobraźnia

Opieka nad dzieckiem literatura, kino

Pornografia

Uwodzenie

Gwałt:

Sadystyczny

żołnierski

Kobieca dwoistośc:

Więź z partnerem Poszukiwanie najlepszych genów

Opieka nad potomstwem

Wojny plemników:

• Kontrolowanie wierności małżeńskiej

• Pozbawianie kobiety przyjemności seksualnej

• Plemniki zdobywcy i wartownicy

• Zwiększanie produkcji nasienia

• Faworyzowanie nasienia przez organizm kobiety

Ekspresja seksualna a ochrona więzi między partnerami

Homoseksualizm:

• Brak możliwości reprodukcji

• Eksplozja demograficzna - wzrost tolerancji

• Alternatywne wpływy na dzieje ludzkości

• Zaspokojenie potrzeb rodzicielskich na obiekcie zastępczym

Seks w sztuce

Seksualnośc a Internet

• Dostęp

• Możliwości

• Anonimowośc

Korzystanie z Internetu wzmacnia………..

• Poczucie wolności

• Chęc eksperymentowania

• Ujawnianie własnych potrzeb

• Zdolnośc otwartego ro………………

*Aspekty komercyjne

*Negatywne wzorce

*Pozytywne powiązania

Profile użytkowników Internetu:

• Rekreacyjny (46,6%)

• Kompulsywny (8,5%)

• Stresowo - reaktywny, depresyjny

• Należący do subkultury

• 52% fałszywa autoprezentacja

• Wiek 47%

• Rasa 38%

• Płec 5%

Typologia relacji erotycznych:

• Ludyczna

• Dowartościowana

• Prowokowanie seksualnego zainteresowania sobą

• Flirt poznawczy ( jak będzie z kimś innym)

• Flirt zastępczy

• Flirt odwetowy

• Uzależnienie od seksu

• Relacja jako bodziec sexualny w auto masturbacji

• Realizacja innego ja

• Realizacja zaburzonych preferencji (dewiacja)

*Pornografia

*Ekshibicjonizm

*Pedofilia

*Narratofilia

*S/M (sadomacho)

Typologia komunikacji:

1. Partnerska

2. Powierzchowna

3. Potrzeba zrozumienia

4. Makiawelistyczna

5. Jawnie erotyczna

6. Potwierdzenie Ja

7. Kobiety z Wenus, mężczyźni z Marsa

8. Trójkąt dramatyczny

9. Terapeutyczna

10. Samo potwierdzenie orientacji płciowej

11. Poznawcza

Pornografia pedofilna

• Programy kontrolujące

• Blokujące Cyber Patrol

• Wiesbaden

• Specjalna komórka Scotland Yard

• Internet Watch Foundation ( Anglia)

Przyszłośc

• Transmisja informacji czuciowej

• Teleimmersji

• Mikroprocesory

Homoseksualizm

Definicje

Homoseksualność - wyłączne lub prawie wyłączne ukierunkowanie zainteresowań potrzeb seksualnych na osoby własnej płci ( nie zawsze towarzyszą temu homoseksualne praktyki i zachowana)

Homoseksualizm - homoseksualność połączona z zachowaniami o homoseksualnym charakterze.

Pederastia

Efebofilia

7 stopniowa skala Kinseya (M)

Dużo jest osób „pośrodku” orientacji seksualnej „bi”.

Przyczyny homoseksualizmu:

Biologiczne - nieprawidłowa/niedostateczna czynność hormonalna w okresie płodowym/noworodkowym, wywierająca wpływ na ośrodki mózgowe w podwzgórzu.

Psychiczne i emocjonalne - głównie w okresie dzieciństwa i dojrzewania

Co to jest pleć?

Sposób poruszania się, głos, włosy, sylwetka, narządy płciowe zewnętrzne, organy wewnętrzne.

• Pleć genetyczna (chromosomy)

• Pleć somatyczna - wewnętrzne narządy płciowe, zewnętrzne narządy płciowe,

• Płec neuronalna,

• Tożsamośc płciowa.

Czynniki biologiczne:

• Genetyczne (Whitnam 1993)

• Bliźnięta jednojajowe 75%

• Dwujajowe: 27% M i 33% K

• Uwarunkowania prenatalne

• Mózg i narządy płciowe - wewnętrzne - testosteron

• Narządy płciowe zewnętrzne - dehydrotestosteron

• Stres w okresie ciąży

Czynniki psychologiczne

1. Teorie psychoanalityczne - fiksacja na bardzo wczesnym stadium rozwoju psychoseksualnego

• Freud - popęd niezależny od prokreacji

• Zwang - błąd rodzicielski ( brak ojca)

• Teoria uwiedzenia

• Im młodszy wiek uwiedzonej osoby, tym silniejsza później komponenta homoseksualna.

• Wiek uwodzącego nie odgrywa zasadniczej roli,

• Różne preteksty i formy uwiedzenia

• Różne reakcje ofiar

• Powiązania ze skalą Kinseya

• Z zebranego materiału u 12-14 - latków wynika:

• 20% pierwszy kontakt przeżyło jak interesujący ale nie --> chciało[Author:x] ,

• 30-40% --> dochód[Author:x] ,

• 40% brzydki,

• Element dojrzewania

• Uświadomienie przez starszych członków społeczeństwa,

• Izolacja, zakaz kontaktów,

• Element edukacyjny,

• Znaczenie rytualne, element obrzędów,

• Odmienność ról płci,

• Zachowanie dziewictwa do ślubu,

• Regulacja liczebności populacji,

Historia

Wzmianki o homoseksualizmie 2500 p.n.e.

1991 eliminacja homoseksualizmu z listy zaburzeń seksualnych przez WHO.

Podstawy społeczne wobec homoseksualizmu.

Większy poziom tolerancji koreluje z:

• Wyższym poziomem wykształcenia,

• Środowiskiem wielkomiejskim,

• Młodsze pokolenie,

Związki heteroseksualne homoseksualistów:

• Poprzedza związek homoseksualny,

• Okres dojrzewania i młodości,

• Presja środowiska,

• Próba wyleczenia,

Współistnienie dwóch związków:

• Potrzeba posiadania potomstwa,

• Poczucie obowiązku - rodzina,

• Zasłona dla ukrywanej orientacji, lęk przed otoczeniem,

• Dla kariery zawodowej,

• Dowartościowanie.

• Stereotypy dotyczące homoseksualizmu:

• Jest przestępstwem,

• Wbrew prawom natury (jest u zwierząt)

• Masturbacja młodzieży przyczyną homoseksualizmu,

• Poszukują przyjemności,

• Świadomie wybierają własna orientację,

• Neurotycy,

• Jest świadectwem geniuszu,

• Są źródłem AIDS.

Życie rodzinne gejów i lesbijek

• 14-25 gejów było lub jest żonatych

• 1/3 lesbijek jest zamężna

• Otwartośc rodziców w sprawie ich orientacji seksualnej zbliża rodzinę

• Nie ma żadnych dowodów, że homoseksualizm przyczynia się do homoseksualności/ dewiacji dziecka.

Pogranicza homoseksualizmu

• Homofobia,

• Osoby heteroseksualne

• Sytuacja wywołująca

• Niepokój, lęk, poczucie zagrożenia,

• Częściej u osób niepewnych swojej męskości i kobiecości,

Ukryte tendencje homoseksualne

• Istnienie poza świadomością, sny, przyjaźń o ukrytym podtekście erotycznym, narcystyczne postrzeganie własnej płci,

• Przypisywanie innym cech homoseksualnych, projekcja,

• Nietolerancja wyrażana wobec homoseksualistów,

• Wrogośc wobec własnej płci,

• Potwierdzanie własnej heteroseksualności,

• Ujawnianie pod wpływem alkoholu,

Homoseksualizm zastępczy:

• Ujawnia się w specyficznych warunkach: zakład karny, internaty, koszary.

• Uzewnętrznianie ukrytych tendencji homoseksualnych, biseksualizm,

• Przejściowy lub utrwalenie,

Aspekty terapeutyczne:

• Problemy z jakimi zgłaszają się:

• Potrzeba zmiany orientacji na heteroseksualną,

• Pomoc w uzyskaniu akceptacji homoseksualności własnej,

• Pomoc w przystosowaniu się homoseks. dziecka, brata, itp.

• Pomoc do przystosowania się do homoseksualności małżonka,

• Pomoc ofiarom molestowania homoseksualnego,

• Oczekiwanie na diagnozę podejrzewanego homoseksualizmu,

Problemy w relacjach z drugą płcią,

• Postrzeganie orientacji heteroseksualnej,

• Osoby skierowane przez spowiedników,

• Pacjenci z AIDS - fobią,

• Homoseksualista cierpiący na zaburzenia nerwicowe.

Próby reorientacji terapeutycznej:

• Psychoanaliza,

• Terapia awersyjna,

• Treningi masturbacyjne (behawioralne),

• Psychoterapia indywidualna.

Warunki sprzyjające reorientacji:

• Głęboka autentyczna motywacja do reorientacji,

• Nastawienie na długotrwałe leczenie,

• Zdrowa, nie zaburzona osobowośc niedojrzała.

Leczenie uwarunkowane na samoakceptację.

• Psychoterapia indywidualna,

• Grupowa,

• Rodziców osób,

Nowe aspekty terapii:

• Rozluźnienie pojęcia orientacji seksualnej,

• Neutralizacja mentalności gettowej,

• Rozwiązanie problemu rodzicielstwa,

• Terapia pacjentów z AIDS.

Duża częstość skłonności homoseksualnych w okresie dojrzewania (pocałunki, pieszczoty, wzajemna masturbacja)

3. Uwarunkowania rodzinne:

• Zaburzenie więzi dziecko - ojciec - matka

• Jedyna, najmłodsze dziecko,

• Feminizacja chłopca, maskulinizacja dziewczynki,

• Reakcje na homoseksualizm dziecka.

Orientacja homoseksualna - wpływy psychospołeczne.

• Relatywnie późne odkrycie swojej orientacji seksualnej w procesie rozwoju własnej tożsamości,

• Wyrastanie w atmosferze negatywnych postaw wobec homoseksualistów,

• Strach przed historią, tradycją rodzinną,

• Znajomość jedynie heteroseksualnych modeli rodziny,

• Rozbicie rodziny - odkrycie skłonności homoseksualnych,

• Ukrywanie tożsamości - są traktowani jako heteroseksualni,

• Utożsamianie się ze społecznością, homoseksualną - izolacja od reszty,

• Walka o prawa mniejszości,

Rozwój tożsamości homoseksualnej

• Okres niepokoju,

• Testowanie i poznawanie,

• Akceptacja tożsamości,

• Integracja tożsamości

Rozwój tożsamości:

• Inicjacyjna obawa przed uczuciami afektywno - erotyczna do tej samej płci: lesbijki 14-16 geje 12-13

• Inicjacyjne doświadczenia seksualne z samą płcią: les. 20-22 gej.14-15

• Samoidentyfikacja

Coming out

Uświadomienie sobie - samoakceptacja swoich skłonności, odmienności.

Niektóre różnice między gejami i lesbijkami

• Więcej mężczyzn uczy się,

• Więcej mężczyzn odwiedza miejsca, w których przebywają homoseksualiści,

Homoseksualizm w kulturach świata:

• W 76 na 100 zarysow. się homoseksualiści

• Plemię Azande (Sudan) - zakazany kontakt z kobietami,

• Kultura Ngode - zamykanie chłopców w wioskach, mężczyźni żonaci nie mogą spa razem,

• Bit Nambas - homoseksualizm obrzędowy,

• Now Gwinea - bierne kontakty homoseksualne chłopców w okresie dojrzewania,

• Aranda - małżeństwa homoseksualne, poprzedzające związki heteroseksualne,

• Plemię Koruna - „ lekarze”, szamani, wtajemniczają uczniów w arkana wiedzy,

• Plemię Baruya - lesbijskie kontakty babci z wnuczkami itp.

Typologia norm seksualnych:

• Normy religijne,

• Prawne,

• Kulturowe,

Zdrowie seksualne jest częścią zdrowia reprodukcyjnego i polega na:

• Zdrowym rozwoju seksualnym,

• Równe i odpowiedzialne relacje partnerskie,

• Satysfakcja seksualna,

• Wolność od chorób, niedomagań, niemocy, seksualnej przemocy.

Klasyfikacja chorób WHO

• Usunięcie homoseksualizmu, biseksualizmu,

• Kryterium subiektywne (brak zadowolenia, cierpienie).

• Kryterium partnerskie,

• Nowe rozpoznania np. zespoły złego traktowania, przemoc, molestowanie, zaburzenia preferencji seksualnej (dawne dewiacje)

• Zaburzenia zagrażające zdrowiu i życiu,

• Zaburzenia relacji partnerskich.

Deklaracja praw seksualnych 2002

Seksualność jest integralną częścią osobowości każdej istoty ludzkiej.

Jej pełny rozwój zależy od zaspokojenia podstawowych ludzkich potrzeb, takich jak pragnienie obcowania, intymność, ekspresja uczuć, czułość i miłość.

• Prawo do wolości seksualnej - bez przymusu

• Prawo do odrębności seksualnej, integralności oraz bezpieczeństwa seksualnego ciała.

• Prawo do prywatności seksualnej,

• Prawo do równości seksualnej,

• Prawo do przyjemności seksualnej,

• Prawo do emocjonalnego wyrażania seksualności - dotyk,

• Prawo do swobodnych kontaktów seksualnych,

• Prawo do podejmowania wolnych i odpowiedzialnych decyzji dotyczących posiadania potomków,

• Prawo do informacji seksualnej opartej na badaniach naukowych,

• Prawo do wyczerpującej edukacji seksualnej,

• Prawo dostępu do seksualnej opieki zdrowotnej,

Promocja zdrowia seksualnego WHO

• Kreowanie pozytywnej postawy wobec seksu,

• Uwzględnianie złożonych uwarunkowań seksualności i relacji,

• Przeciwdziałanie dyskryminacji, izolacji i segregacji,

• Zmiany legislacyjne,

• Zachęcanie do modelu seksu bezpieczniejszego,

• Uwzględnianie tradycji kulturowych,

Seksuologia wieku rozwojowego

Obrzędy inicjacyjne u ludów prymitywnych.

Kategorie wieku:

1. Chronologiczny - w dowodzie,

2. Biologiczny - tak jak wygląda ciało,

3. Kosmetyczny,

4. Społeczny,

5. Psychologiczny - na ile się czujemy,

6. Ekonomiczny.

Fazy rozwoju seksualnego:

Faza rozwoju płodowego,

• Niemowlęca,

• Wczesno dziecięca,

• Edypalna,

• Zabaw,

• Szkolna 7-11 lat,

• Dojrzewania 12-16,

• Dorosłość,

• Jesień życia,

• Starość.

Wiek przedszkolny:

• Poczucie przynależności do danej płci do 2 r.ż.

• Różnicowanie psychicznych cech płci 2-3 rok,

• Zazdrośc erotyczna wobec rodzica płci odmiennej,

• Chłopcy częściej operują seksualnym słownictwem,

• Wiekowośc seksualna, brak korelacji z płcią,

• Fantazje i twórczośc erotyczna,

• Aktywnośc masturbacyjna (do 10 % dzieci), przypadkowe odkrycie przyjemności, druga przyczyna to dzieci neurotyczne - neutralizują lęki, znerwicowania, trzecia przyczyna - stany zapalne, owsiki.

Wiek 6-11 lat

• Rola nauczycieli w rozwoju identyfikacji z płcią,

• Identyfikacja z własna płcią u 78% chłopców i 74% dziewcząt,

• Polowa chłopców ma erekcję w następstwie nie seksualnych bodźców.

Wiek 10-12 lat (przedpokwitanie)

• Potrzeba intymności,

• Poczucie tożsamości,

• Potrzeba oparcia i więzi z rówieśnikami,

• Aktywnośc masturbacyjna,

• Zróżnicowane zachowania seksualne (kissing, petting, przebieranie się, obnażanie, oglądanie prasy).

Okres dojrzewania

• Akceleracja (inicjacja seksualności średnio 4 lata od początku dojrzewania)

• Zdolnośc orgazmu u dziewcząt ujawnia się później (obyczajowośc),

• Obraz ciała, mity i stereotypy rzutują na samookreślenie,

• Źródła zainteresowania seksem,

• U chłopców ( rzut hormonów na mózg) wyższy poziom erotyzacji psychicznej, masturbacji, napięc seksualnych, wrażliwości wzrokowej).

• Ewolucja z fazy homoerotycznej w heteroseksualną.

Uwarunkowania wczesnej inicjacji seksualnej

• Rodzinne (patologia, przedwczesnaciąża matki, permisywnośc ciała, rodzice nadmiernie ustępliwi, surowi),

• Szkolne i rówieśnicze (niechęc do nauki, szkoły, niepowodzenia, małe ambicje, wpływ rówieśników wcześnie zaczynających współżycie),

• Psychiczne ( obojętnośc religijna, niska samoocena, uzależnienia, narcyzm, podatnośc na wpływy środowiska).

Seksualne problemy i zaburzenia.

• Zaburzenia rozwojowe,

• Zaburzenia identyfikacji płciowej,

• Problemy z orientacją seksualną,

• Nadmierna erotyzacja dziecka,

• Patologiczna sktywnośc masturbacyjna,

• Nadmierna asceza seksualna jej następstwa (obsesja, fobie),

• Paraorgazmy w przyjaźniach (duchowy ogazm),

• Homoseksualizm młodzieńczy (projekcja cech M-K w Ja),

• Dysfunkcja seksualna,

• Parafinie adolescentów:

• Jako ucieczka,

• Jako dysocjacja,

• Jako objaw psychopatologii,

• Jako wyraz uczenia się,

• Potrzeba akceptacji,

• Motyw materialny,

• Pornografia pedofilna,

• Prostytucja nieletnich,

• Rytualna przemoc seksualna,

• Seksualnośc z uzależnienia,

• Zaburzenia jedzenia,

Wybrane fakty:

• Masturbacja płodu,

• W czasie karmienia piersią reakcje paraseksualne,

• Fantazje i sny o treści erotycznej,

• Zabawy genitaliami (dominują u chłopców),

• Reakcja orgazmopodobna od 5 miesiąca,

• Zabawy seksualne,

• Wytryski przed polucją,

• Podważanie teorii Freuda (kompleks Edypa, zazdrośc o członek),

• Wpływ TV na stereotypy ról płciowych, przemoc,

• Następstwa restrykcyjnego wychowania,

• znaczenie fantazji seksualnych i formowanie się preferencji,

• otwarcie nowego świata,

• kreowanie mapy miłości,

• negatywne uwarunkowania,

Następstwa modeli wychowania seksualnego:

• Restrykcyjny (zakazy, nakazy),

• Permisywny (wszystko wolno),

• Pseudofirmatywny,

• Model „złotego środka”,

• Rytuały inicjacyjne,

Rodzicielstwo a seks:

• Kobieta - tabu,

• Uzależnienie się kobiety - dziecko,

• Mąż - dziecko,

• Partner - partner,

• Zespół modliszki,

• Zastępcze formy aktywności seksualnej.

Seks w ciąży:

• Trymestry,

• Większe unaczynienie - efekt orgazmu,

• 2/3 większa potrzeba pieszczot,

• Możliwa bolesnośc piersi,

• Lęki, mity, stereotypy,

• Wybór pozycji stosunku,

• Uwarunkowania kulturowe,

Seks po porodzie:

• Spadek libido i suchośc pochwy,

• Zmęczenie, niedobór snu,

• Ukryta hyperprolaktynemia,

• Wydotykanie się z dzieckiem,

• Fenomen orgazmu piersiowego,

• Orgazm bez 1/3, wzrost 1/3, spadek 1/3,

Relacje partnerskie po porodzie:

• Mizoteknia - niechęc do macierzyństwa,

• Partenoteknia - dzieci bez rodzenia,

• Tektomania - dzieci bez wychowania,

• Królowa pszczół - brak potrzeb seksualnych,

• Tocophobia - fobia rodzicielstwa,

• Zespół infantylizmu (śpiąca królewna),

• Maiensiophobia - lęk przed porodem,

Nietypowe postawy M,

• Impotencja cykliczna - poporodowa,

• Unikanie seksu,

• Gravidofilia - do kobiet ciężarnych,

• Autonefiofilia - pieluszki,

• Ukryte i jawne kazirodztwo,

• Reakcje na genitalia córki.

Antykoncepcja na seks:

• Model wiktoriański, rewolucja seksualna,

• „orgazm” jako nagroda za prokreację,

DSA a seks: plusy (tabletki)

• Wzrost częstotliwości kontaktów,

• Redukcja napięcia przedmiesiączkowego,

• Zwiększenie reakcji organicznych,

• Zwiększenie orgazmów nocnych,

• Uwolnienie od lęku przed ciążą,

Minusy:

• Spadek poziomu testosteronu,

• Zmniejszenie wydzielania feromonów,

• Deficyt Wit. B₆ (progesteron),

• Powiązania z depresją,

• Lęk przed następstwami (antypropaganda),

Prezerwatywa plusy:

• Opóźnia wytrysk nasienia,

• U kobiet z nadmierną rubrykacją,

• Z awersją do nasienia,

• Poszerzanie doznań (zapachowe, wypustki, zakładanie przez partnerkę)

• Zapobiega chorobom przenoszonym drogą płciową.

Minusy

• Zmniejszenie wrażliwości żołędzi,

• Uczulenie,

• U M z opóźnionym wytryskiem,

• Opory psychiczne,

• Poczucie bariery,

• Beztroska w zapobieganiu chorobom płciowym.

Antykoncepcja dopochwowa

• Plusy:

• U kobiet z małym nawilżeniem pochwy,

• Ułatwia inicjację,

• U kobiet rzadko współżyjących.

Minusy

• Reakcje alergiczne, podrażnienia,

• Zakłócanie seksu oralnego,

• U kobiet z dużym nawilżeniem,

• Doznania zapachowe,

• Wkładanie w obecności partnera.

• Metody naturalne

• Plusy:

• Poznanie fizjologii płodności

• Zgodnoś z systemem wartości,

• Naturalnośc,

• Relacje partnerskie,

Minusy:

• U kobiet z libido owulacyjnym,

• U partnerów z dużym libido,

• Związki spotykające się okresowo,

• Impotencja cykliczna,

• U kobiet nie lubiących swojego ciała,

• Ruletka watykańska.

Kontrrewolucja antykoncepcyjna:

• Mężczyzna jako agresor seksualny,

• Epidemia AIDS,

• Bomby w klinikach planowania rodziny,

• Kampania „czystości seksualnej”

• Dążenie do panowania nad seksem,

• Straszenie następstwami antykoncepcyjnymi,

• Mentalnośc antykoncepcji,

Seks w jesieni życia

Kategorie wieku:

• Chronologiczny

• Biologiczny,

• Kosmetyczny,

Erotyzm jesieni życia w sztuce i literaturze

Kochankowie z dużą różnicą wieku,

• Papuzki nierozłączki,

• Kobieta jako odmładzający eliksir,

• Mit Pigmaliona (wychowuje kobietę),

• Mit Tytanii (idealizuje przyszłośc,

• Ucieczka w dewocję,

Islam

• Mahomet,

• Osobowośc (przystojny, zmysłowy),

• 13 żon,

• Akceptuje stosunek przerywany,

• Akt seksualny koi duszę, wzmacnia wolę, rozjaśnia umysł, oddala choroby, zapobiega obłędowi, krzepi ciało.

Koran

• Zachęca do seksu,

• Seks jako dobro i wartośc,

• Wizje raju,

• Zakaz homoseksualizmu,

• Nie wzbraniajcie sobie przyjemności, które Allach uznał za godziwe.

Teologie

• Akt seksualny jako cnota,

• Teologowie są eroteologami,

• Liczne peany np. „chwała Allachowi, który kształtuje członki proste i twarde niby lance, skórę do wyczynów w pochwach”.

Kobieta w Islamie:

• Równe mężczyźnie duchowo,

• Wspólne pochodzenie,

• „one” są waszym ubraniem a wy jesteście ubraniem dla nich,

• Zachowujcie się odpowiednio w stosunku do kobiet,

Małżeństwo

1. Podstawą jest czułośc i miłosierdzie,

2. Dopuszczalny rozwód,

3. Poligamia - naturalna praktyka, Jezus jej zakazał, u proroków, argumenty naturalne, demograficzne.

Obyczajowośc i kultura

• Ideały piękna,

• Miłośc uzyryjska (Dżamil VII-IXw.)

• Miłośc dworska od IXw. Prowansja,

• Seks w literaturze (księga 1001 nocy)

• Poezja erotyczna,

• Mistyczny sufizm,

Buddyzm

• Zasada umiaru,

• Dystansu,

• Wyzwolenia,

• Nie sprawiania cierpienia,

Hinduizm

• Mitologia,

• Kriszna,

• Idea wyzwolenia ciała i umysłu,

• Rozkosz cielesna jako wartośc (Kama)

• Ars amandi jako subtelna przyjemnośc i walka, 90% pozycji to nazy zwierząt, orgazm kobiecy, od seksu do mistyki.

Chiny - Konfucjusz

• Hierarchia rodzinna,

• Separacja płci,

• Antyfeminizm,

• Rozum nad emocjami,

• Tabu nagości,

Chiny - Taoizm

• Zasady - rytm życia, Tao, skromnośc,

• Yin i Yang,

• Energia seksualna,

• Terminologia,

• Nauka oddechu,

• Orgazm bez wytrysku,

• Idea tysięcy pchnięc miłosnych,

Taoizm

• Głębokośc pochwy - struna lutni, mały strumyk, biegun północny, Dno doliny.

• Czakry,

• Pokonywanie zaburzeń erekcji: moralizm, miękkie wejście, obręcz u nasady…….

• Metoda kontrolowania wytrysku; 3 płytkie i głębokie wejści, oddychanie,

Japonia

• Szintoizm,

• Buddyzm,

• Kult falliczny,

• Gejsza i erotyzm wysublimowany,

• Wychowanie seksualne,

• Zmysłowośc otwarta,

Orientalne Ars Amandi

Przygotowanie:

• Właściwa postawa,

• wzajemne poznanie,

• fantazje erotyczne,

• poznanie gry między płciami,

• medytacja,

Istota

• Przekazywanie energii,

• Długowiecznośc,

• Oszczędzanie nasienia,

• Dbanie o ciało: wygląd, zapach, higiena, pokój miłości,

Sztuka miłosna

• Pocałunki (rola dolnej wargi kobiety),

• Pieszczoty (zróżnicowane, moralizm),

• Pozycje,

• Stosunek (kurczliwośc pochwy, kontrola),

• Ekstaza i mistyka,

• Poradniki.

Modele powiązań w kulturach świata

• Sakralny,

• Energetyczny, pedagogiczny,

• Sublimacyjny (zmęczenie sportem, by nie myślec o seksie),

• Prozdrowotny,

Ważniejsze teorie

Psychoanalityczne:

• Transformacja energii seksualnej,

• Sublimacja seksualności,

• Motywacja aktywności sportowej,

• Tłumienie potrzeb,

• seks - agresja - rywalizacja,

• podświadoma walka i rywalizacja z ojcem,

• cechy S/M - sport wyczynowy,

teoria relaksacyjna (Sapporo 1961r.)

udany seks - większa aktywnośc,

teorie socjalizacyjne

• u M potrzeba identyfikacji z silną męskością,

• problemy z identyfikacją w roli płciowej,

• aktywnośc sportowa w młodości gejów i lesbijek,

• wzajemne zależności między rolą seksualną a specjalnością,

Wyniki badań empirycznych

Zawodniczki (biegi, kolarstwo) maja bardziej udane życie seksualne niż uprawiające tenis, naciarstwo.

Szwajcarska kadra narodowa

Aktywnośc seksualna nie wpływa na zawody (z wyjątkiem sportów wytrzymałościowych 10 h przed zawodami),

Poziom testosteronu po stosunku spada do 10 min., a później wraca do normy.

Igrzyska Olimpijskie w Seulu 1200 zawodników,

60% seks bez wpływu na zawody,

24% unika seksu przed zawodami,

9%aktywnośc seksualna ma dobry wpływ na zawody.

Samoocena w roli seksualnej wysoka u 55% sportowców,

Badanie w AWF W - wa 1997 - 2000r.,

1. sporty siłowe - najwyższy poziom pozytywnej samooceny,

2. sportowcy a grupa kontrolna,

• wcześniejszy wiek inicjacji seksualnej,

• wyższy poziom uświadomienia seksualnego,

• wyższy poziom aktywności seksualnej,

• wyższy poziom samooceny w roli kochanka,

3. sportsmenki a grupa kontrolna

• wcześniejszy wiek menarche,

• większa ilość partnerów seksualnych,

• większy poziom libido aktywności seksualnej.

Problemy u sportowców

• Następstwa dopingu,

• Maskulinizacja kobiet,

• Wzrost libido u kobiet,

• Zaburzenia cyklu miesiączkowego, niepłodnośc,

• U M patologia jąder, oligospermia (zanik plemników),

• Wyższy poziom agrsywnosci,

• Przerost łechtaczki,

• Zanik piersi,

• Zaburzenia seksualne w następstwie aktywności sportowej

• Przyczyny neurologiczne,

• Krążeniowe,

• Hormonalne,

• Następstwa wycofywania się z aktywności sportowej,

Sport w promocji zdrowia seksualnego

Rola ruchu, przemiany materii, psychiki.



Nie wiem czego nie chcieli, nie dopisałam.

A tu i niżej to w ogóle nie wiem o co chodzi.

---