Tezy egzaminacyjne, wains knsia 07-09, Prawo Cywilne


Tezy egzaminacyjne:

  1. Pojęcie i przedmiot prawa cywilnego

Prawo cywilne- część prawa regulująca stosunki majątkowe tzn. stosunki dotyczące jakiś kwestii ekonomicznych (relacji ekonomicznych), stosunki te wyrażają się w pieniądzach np. sprzedaż; reguluje również pewne stosunki osobiste (związane ściśle z majątkowymi).

Stosunki majątkowe maja powszechny charakter i są ciągle obecne, dlatego prawo cywilne ma doniosłe znaczenie.

  1. Części prawa cywilnego

Prawo cywilne odnosimy do Kodeksu cywilnego, który dzieli się na:

Prawo cywilne dzieli się na kilka działów:

  1. część ogólna- księga I art.1-125, przepisy wstępne dotyczące czynności prawnych podmiotów; są to przepisy wspólne dla wszystkich działów prawa cywilnego

  2. prawo rzeczowe- księga II art.126-352. W polskim prawie obowiązuje zasada „numerus clausus” prawa rzeczowego- jest to zasada zamkniętej listy praw rzeczowych; tylko ustawodawca może określić, co jest prawem rzeczowym a co nim nie jest. Do praw rzeczowych w Polsce należą:

♦prawo własności- najszersze prawo

♦prawo użytkowania wieczystego

♦ograniczone prawa rzeczowe ( Art.244 Kc.- &1. Ograniczonymi prawami rzeczowymi są: użytkowanie, służebność, zastaw, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu lub hipoteka.)

  1. prawo zobowiązań- księga III art.353-921, podzielona jest na część ogólna i część szczegółową; część ogólna opisuje, co to jest zobowiązanie i na czym polega zaś część szczegółowa opisuje umowy nazwane, np. o dzieło, sprzedaży, pożyczka (1187 tytułów)

Zobowiązanie jest to stosunek między wierzycielem a dłużnikiem

  1. prawo spadkowe- księga IV art.922-1088, zajmuje się sprawami związanymi z dziedziczeniem, testamentem (zakres i sporządzanie testamentu art. 922- 1088).

  2. dochodzenie roszczeń

  1. Podstawowe źródła prawa cywilnego

ŹRÓDŁA PRAWA - forma, w jakiej przejawia się i jest podawana do przestrzegania wola państwa.

Podstawowym źródłem prawa cywilnego jest Kodeks cywilny z 1964 roku, który był wielokrotnie nowelizowany (ponad tysiąc artykułów). Jest też wiele ustaw okołokodeksowych np. ustawa o księgach wieczystych i hipotece, prawo przemysłowe, prawo czekowe, prawo wekslowe..

System źródeł prawa polskiego (art. 91 KRP):

  1. Konstytucja - ustawa zasadnicza określa kompetencje, prawa, obowiązki itp. Akt o najwyższej mocy obowiązywania. Ustanawia zamknięty system źródeł prawa.

  2. Ustawa - wszystko może być przedmiotem regulacji ustawowej; ustawa musi być zgodna z konstytucją oraz umową międzynarodową ratyfikowaną za zgodą Sejmu

Procedura legislacyjna: inicjatywę ustawodawczą ma ten, kto może przedłożyć projekt do laski marszałkowskiej, czyli 15 posłów, 100 tyś. Obywateli, Senat, prezydent lub Rada Ministrów

  1. Ratyfikowane umowy międzynarodowe - zawiera Rada Ministrów, natomiast ratyfikuje i wypowiada prezydent(Sejm musi wyrazić zgodę w niektórych przypadkach)

  2. Rozporządzenia - wydawane na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania tzw. deklaracja ustawowa; jeśli rozporządzenie nie spełnia tych warunków, to jest nieważne

  3. Akty prawa miejscowego - zakres obowiązywania tych aktów jest ograniczony do obszaru działania organu, który je wydał

  4. Akty prawa wewnętrznego -

Akty te mają być ogłoszone (art. 88 KRP)- tzw. promulgacja

Organy promulgacyjne: Dziennik Ustaw, Monitor Polski, dzienniki urzędowe

  1. Akty prawne- sposób publikowania

AKT PRAWNY - ujęty w odpowiedniej formie akt woli państwa; podejmowane dla wywołania skutku prawnego. Akt administracyjny stosuje się bardzo rzadko (wyjątkowo) wywołuje skutek cywilno- prawny (sytuacja zagrożenia bezpieczeństwa państwa.

System źródeł prawa polskiego (art. 91 KRP):

  1. Konstytucja - ustawa zasadnicza określa kompetencje, prawa, obowiązki itp. Akt o najwyższej mocy obowiązywania. Ustanawia zamknięty system źródeł prawa.

  2. Ustawa - wszystko może być przedmiotem regulacji ustawowej; ustawa musi być zgodna z konstytucją oraz umową międzynarodową ratyfikowaną za zgodą Sejmu

Procedura legislacyjna: inicjatywę ustawodawczą ma ten, kto może przedłożyć projekt do laski marszałkowskiej, czyli 15 posłów, 100 tyś. Obywateli, Senat, prezydent lub Rada Ministrów

  1. Ratyfikowane umowy międzynarodowe - zawiera Rada Ministrów, natomiast ratyfikuje i wypowiada prezydent(Sejm musi wyrazić zgodę w niektórych przypadkach)

  2. Rozporządzenia - wydawane na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania tzw. deklaracja ustawowa; jeśli rozporządzenie nie spełnia tych warunków, to jest nieważne

  3. Akty prawa miejscowego - zakres obowiązywania tych aktów jest ograniczony do obszaru działania organu, który je wydał

  4. Akty prawa wewnętrznego -

Akty te mają być ogłoszone (art. 88 KRP)- tzw. promulgacja

Organy promulgacyjne: Dziennik Ustaw, Monitor Polski, dzienniki urzędowe

  1. Zdolność prawna

ZDOLNOŚĆ PRAWNA - możność bycia podmiotem praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego.

(art. 8§1) Każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną, która trwa nieprzerwanie aż do chwili śmierci. Ważny jest fakt ustalenia żywych narodzin

Nasciturus (mający się narodzić) - dziecko od chwili poczęcia do chwili narodzenia może nabywać prawa, których wykonanie zawiesza się do chwili żywych urodzin np. (art. 446§1) w przypadku błędu lekarskiego po narodzinach dziecko może wystąpić z roszczeniem ustawodawczym, (art.927§2)nienarodzone dziecko może odziedziczyć spadek z chwila żywego narodzenia, (art. 182 Kodeksu rodzinnego) dla nasciturusa można powołać kuratora. Nasciturus ma warunkową zdolność prawną. Zdolność prawna wygasa z chwila śmierci. Dowodem wygaśnięcia jest akt zgonu.

  1. Zdolność do czynności prawnych- rodzaje

ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH - możliwość nabywania praw i obowiązków oraz zaciągania zobowiązań w drodze czynności prawnych.

(art. 10) Zdolność do czynności prawnych nabywa się w wyniku:

Zdolność do czynności prawnych można mieć ograniczoną lub może być jej brak.

Brak zdolności do czynności prawnej:

Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają:

  1. Przedstawicielstwo- rodzaje

Przedstawicielstwo

Instytucja prawa cywilnego, dzięki której przedstawiciel swoim zachowaniem może wywołać skutki prawne bezpośrednio w sferze prawnej mocodawcy, gdy ten nie może lub nie chce działać sam.

art.95. &1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, można dokonać czynności prawnej przez przedstawiciela.

&2. Czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.

Umocowanie dotyczy dokonania czynności prawnych. Przedstawiciel musi mieć zdolność do reprezentowania, czyli co najmniej ograniczoną zdolność czynności prawnych. Przedstawiciel działa w imieniu reprezentowanego. Czynność prawna, która ma być dokonana przez przedstawiciela musi być tego rodzaju, że może być dokonywana przez przedstawiciela ( np. nie można sporządzić testamentu przez przedstawiciela). Czynność prawna dokonana przez przedstawiciela wywołuje skutek prawny w sferze prawnej reprezentowanego.

W obu przypadkach co innego jest źródłem umocowania przedstawiciela.

→ przedstawicielstwo ustawowe - źródłem umocowania jest ustawa lub orzeczenie sądu wydane na podstawie ustawy np. rodzic jest przedstawicielem ustawowym dziecka, gdy ma władzę rodzicielską ( reguluje to ustawa); kurator ustanawiany jest orzeczeniem sądu.

→ pełnomocnictwo - źródłem umocowaniem jest jednostronne oświadczenie woli mocodawcy.

art.100. Okoliczność, że pełnomocnik jest ograniczony w zdolności do czynności prawnych, nie ma wpływu na ważność czynności dokonanej przez niego w imieniu mocodawcy.

Mocodawca musi mieć zdolność do czynności prawnej w takim zakresie, w jakim chce powierzyć pełnomocnikowi.

Wyróżniamy trzy rodzaje pełnomocnictwa:

  1. ogólne - obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu

  2. rodzajowe- określa się w nim kategorie czynności prawnych, do których umocowany jest pełnomocnik np. agenta ubezpieczeń upoważnia się do zawierania umów ubezpieczeniowych

  3. szczególne - upoważnia do wykonania określonej czynności np. do przeniesienia własności nieruchomości lub pełnomocnictwo do zawarcia związku małżeńskiego.

Co do zasady pełnomocnictwo może być udzielane w formie dowolnej. Wyjątki stanowią: pełnomocnictwo ogólne, które musi mieć formę pisemną i pełnomocnictwo do czynności prawnych wymagających formy szczególnej.

art.99. &1. Jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie.

&2. Pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielane na piśmie.

Przyczyny ustania pełnomocnictwa:

  1. Upływ czasu na jaki zostało ustalone pełnomocnictwo

  2. Dokonanie czynności prawnej objętej treścią pełnomocnictwa

  3. Wygaśnięcie stosunku prawnego będącego podstawa udzielenia pełnomocnictwa

  4. Odwołanie pełnomocnictwa przez mocodawcę (w dowolnym czasie)

  5. Śmierć mocodawcy lub pełnomocnika

  6. Zrzeczenie się pełnomocnictwa przez pełnomocnika

  7. Utrata przez pełnomocnika zdolności do czynności prawnych

Prokura- szczególny rodzaj pełnomocnictwa

Art.1091 &1. Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, która obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. &2. Nie można ograniczyć prokury ze skutkiem wobec osób trzecich, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Art.1092 &1. Prokura powinna być pod rygorem nieważności udzielona na piśmie. Przepisu art.99 &1 nie stosuje się. &2. Prokurentem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych.

Art.1094&1. Prokura może być udzielona kilku osobom łącznie (prokura łączna) lub oddzielnie.

&2. Kierowane do przedsiębiorcy oświadczenia lub doręczenia pism mogą być dokonywane wobec jednej z osób, którym udzielono prokury łącznie.

Art.1095 Prokurę można ograniczyć do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa ( prokura oddziałowa).

Art.1096 Prokura nie może być przeniesiona. Prokurent może ustanowić pełnomocnika do poszczególnej czynności lub pewnego rodzaju czynności.

Art.1097 &1. Prokura może być w każdym czasie odwołana. &2. Prokura wygasa wskutek wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru, a także ogłoszenia upadłości, otwarci likwidacji oraz przekształcenia przedsiębiorcy.

&3. Prokura wygasa ze śmiercią prokurenta. &4. Śmierć przedsiębiorcy ani utrata przez niego zdolności do czynności prawnych nie powoduje wygaśnięcia prokury.

Art.1098 &1. Udzielenie i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców. &2. Zgłoszenie o udzieleniu prokury powinno określać jej rodzaj, a w przypadku prokury łącznej także sposób jej wykonywania

Art. 1099 Prokurent składa własnoręczny podpis zgodnie ze znajdującym się w aktach rejestrowych wzorem podpisu wraz z dopiskiem wskazującym na prokurę, chyba że z treści dokumentu wynika, że działa jako prokurent.

Prokura może być udzielona tylko i wyłącznie przez przedsiębiorcę wpisanego do rejestru, czyli osobę prawną, ułomną osobę prawną, wspólników spółki cywilnej będących osobami prawnymi lub ułomnymi osobami prawnymi. Prokura obejmuje umocowanie do wszystkich czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

  1. Forma czynności prawnych

Forma czynnośći prawnych:

●dowolna

●ustna

●pisemna

●per facta concludentia

-obowiązkowa

> pisemna

ad solemnitatem

ad probationem

> szczególna

ad eventum

Formy oświadczenia woli:

  1. forma pisemna:

  • formy szczególne - niedochowanie tej formy skutkuje, że dokonana czynność prawna jest nieważna (jest to różnica pomiędzy formą pisemną a szczególną) wyjątek: chyba, że ta szczególna forma była wykonana do wywołania szczególnych skutków - forma ad eventum np. sprzedaż - umowa musi być na piśmie, poswiadczona notarialnie; jeśli nie poświadczymy jej notarialnie to jest ważna, ale nie możemy jej wpisać do rejestru księgi wieczystej.

    • (art.73)Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności np. art. 99, 648.

    1. Wady oświadczenia woli

    Wady oświadczenia woli:

    0x08 graphic
    Nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych. (art. 82 k.c.)

    Nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się wg właściwości tej czynności. (art. 83 ust.1 k.c.)

    0x08 graphic
    0x08 graphic
     Art. 84. § 1. W razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej.
    § 2. Można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny). (art. 84 k.c.),

    Art. 86. § 1. Jeżeli błąd wywołała druga strona podstępnie, uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu może nastąpić także wtedy, gdy błąd nie był istotny, jak również wtedy, gdy nie dotyczył treści czynności prawnej.
    § 2. Podstęp osoby trzeciej jest jednoznaczny z podstępem strony, jeżeli ta o podstępie wiedziała i nie zawiadomiła o nim drugiej strony albo jeżeli czynność prawna była nieodpłatna. (art. 86 k.c.)

    Art. 87. Kto złożył oświadczenie woli pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony lub osoby trzeciej, ten też może uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia, jeżeli z okoliczności wynika, że mógł się obawiać, iż jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste lub majątkowe.

    (art. 87 k.c.)

    1. Przedawnienie w prawie cywilnym

    Przedawnienie w prawie cywilnym jest związane z roszczeniami.

    Okres przedawnienia: 10 lat

    3 lata -w świadczeniach okresowych lub między przedsiębiorcami

    więcej niż 10 lat -gdy czyn jest przestępstwem

    Mogą być różne okresy przedawnienia w zależności od sytuacji. Przedawnienie może ulegać zawieszeniu, a później (po ustaniu zawieszenia) termin biegnie dalej. Jeżeli zaś bieg przedawnienia zostanie przerwany, to później termin biegnie na nowo.

    Roszczenia materialne- 10 lat, związane z pracami sezonowymi lub działalnością gospodarczą- 3 lata. Roszczenia o dobra osobiste nie przedawniają się.

    Art. 442. § 1. Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże w każdym wypadku roszczenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę. § 2. Jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dziesięciu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

    Roszczenia przedawnionego nie można dochodzić, chyba, że ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje zrzeknie się z korzystania przedawnienia; zrzec się nie można przed upływem przedawnienia.

    1. Własność jako prawo rzeczowe

    WŁASNOŚĆ:

    Triada własności:

    (art.140) W granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może:

    Ochrona własności:

    -roszczenie windykacyjne/o wydanie/ (art.222§1) - przysługuje właścicielowi rzeczy, jeżeli zajął bezprawnie jego rzecz

    -roszczenie negatoryjne/ o zaprzestanie/ - gdy zakłócano spokój użytkowania rzeczy

    Roszczenia te nie przedawniają się przy nieruchomościach.

    Bez zgody właściciela nikt nie może korzystać z rzeczy, z wyłączeniem szczególnych sytuacji, ale można żądać naprawienia szkody.

    1. Współwłasność- pojęcie, rodzaje

    Współwłasność- zarządzanie przez kilka osób niepodzielnie.

    1. dotyczy jednej rzeczy [art. 195 KC]

    własnośc tej samej rzeczy może niepodzielnie przysługiwać kilku osobom

    1. rodzaje współwłasności : [art. 196 KC]

    Małżeństwo powoduje współwłasność łączną.

    Wg [art. 32 KR] dorobek małżonków jest własnością ustawową, ale dotyczy to tylko tego, co zostało nabyte w trakcie trwania współwłasności ustawowej. Podczas trwania współwłasności ustawowej żaden z małżonków nie może dzielić majątku, nie może rozporządzać udziałem w tej wspólności.

    Małżonkowie zobowiązują się do współdziałania w zarządzaniu majątkiem wspólnym. Ważność umowy zawartej przez współmałżonka uzależniona jest od zgody współmałżonka. Gdy współmałżonek napotyka na trudności, wtedy może zwrócić się do sądu.

    Intercyza- akt regulujący wyłączenie współwłasności, zawarty przed zawarciem małżeństwa (akt notarialny)

    Ad Współwłasność ułamkowa:

    - każdy może rozporządzać swoim udziałem, ale nie rzeczą

    [art. 199 KC] do rozporządzania przekraczającego zwykły zarząd konieczne jest uzyskanie zgody wszystkich współwłaścicieli, a do zwykłego zarządu wyrazić musi zgodę większość współwłaścicieli

    - pożytki przypadają współwłaścicielom w stosunku do wniesionych udziałów

    1. Użytkowanie wieczyste

    Użytkowanie wieczyste

    Regulacja:

      1. Kodeks cywilny art.232- 243

      2. Ustawa z 21.08.97 o gospodarce nieruchomościami (DzU z 2004 nr 46)

      3. Ustawa z 4.09.97 (DzU z 2001 nr 120) o przekształceniu prawa użytkowanie wieczystego przysługującego osobom fizycznym w prawo własności

    Przedmiot użytkowania wieczystego:

    Art. 232. § 1. Grunty stanowiące własność Skarbu Państwa położone w granicach administracyjnych miast oraz grunty Skarbu Państwa położone poza tymi granicami, lecz włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji zadań jego gospodarki, a także grunty stanowiące własność gmin lub ich związków mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym i osobom prawnym.

    § 2. W wypadkach przewidzianych w przepisach szczególnych przedmiotem użytkowania wieczystego mogą być także inne grunty Skarbu Państwa gmin lub ich związków.→ tylko grunty położone w granicach miasta lub poza miastem, wpisane do planu zagospodarowania przestrzennego, będące własnością Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego ich związków, lub inne grunty jeżeli przepisy szczególne stanowią inaczej

    Użytkownikiem wieczystym mogą być:

    Użytkowanie wieczyste:

    Różnica pojawia się w wyznacznikach prawa:

    Użytkowanie wieczyste jest prawem terminowym:

    Źródła powstania użytkowania wieczystego:

    Prawo użytkowania wieczystego- art. 27 ustawy z dnia 21.08.97:

    1. Ograniczone prawa rzeczowe

    2. Zastaw a hipoteka

    3. Zobowiązanie- pojęcie, rodzaje

    Stosunek zobowiązaniowy - stosunek cywilno-prawny między wierzycielem a dłużnikiem

    Świadczenie- zachowanie się dłużnika zgodne z treścią danego stosunku

    Z rachunkowego punktu widzenia, zobowiązania pieniężne według terminu wymagalności ich spłaty dzielą się na:
    Zobowiązania krótkoterminowe     zalicza się do nich zobowiązania, których okres spłaty jest nie dłuższy niż 1 rok.
    Zobowiązania długoterminowe    zalicza się do nich zobowiązania, których okres spłaty jest dłuższy niż rok.

    Powstanie zobowiązania może wynikać z jednostronnych czynności prawnych lub zawartej umowy.

    Umowa na podstawie,  której dochodzi do powstania zobowiązania, stanowi nie tylko źródło zobowiązania ale również określa jego treść. Treść stosunku zobowiązaniowego nie musi wynikać wyłącznie z umowy ponieważ umowa wywołuje skutki nie tylko w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów. Dla określenia treści zobowiązania istotne znaczenia mają również tzw. dodatkowe zastrzeżenia umowne, które można stosować we wszelkich umowach i są to np. zadatek, umowne prawo odstąpienia.

    Jednostronne czynności prawne mogą być źródłem powstania i ukształtowania treści zobowiązania  tylko w przypadkach przewidzianych przez prawo np. podatki.
    W obrocie gospodarczym zobowiązania z jednostronnych czynności prawnych rodzą stosunek zobowiązaniowy między dwoma stronami, który po powstaniu w zasadzie nie różni się od treści stosunków zobowiązaniowych wynikających z umowy  np. prawo pierwokupu.
    Do zmiany treści czy rozwiązania stosunku zobowiązaniowego dochodzi na drodze umowy między obu stronami.

    1. Powstanie zobowiązania

    Zobowiązanie powstaje w wyniku ziszczenia się określonych zdarzeń prawnych

    Źródła powstania zobowiązań;

    1. czynności prawne

    2. czyny niedozwolone

    3. decyzje administracyjne

    4. konstruktywne orzeczenie sądu

    5. bezpodstawne wzbogacenie

    Ad 1.) Czynność prawna- świadome zachowanie podmiotu prawa cywilnego składające się z co najmniej jednego oświadczenia woli, zmierzające do powstania stosunku cywilno-prawnego.

    Ad 2.) Odpowiedzialność z tytułu czynów

    niedozwolonych jest unormowana w art. 415- 44911

    z odpowiedzialnością deliktową wiąże się obowiązek naprawienia szkody (ten, kto szkodę wyrządził , jest zobowiązany do jej naprawienia)

    Skutki takiego zobowiązania:

    - wierzyciel uprawniony jest do żądania odszkodowania

    - dłużnik jest zobowiązany do zapłaty odszkodowania

    Ad 3.) Akty administracyjne- zezwolenia wykonywane w formie decyzji administracyjnej na dokonanie określonych czynności prawnych.

    Skutkiem wydania decyzji adm. jest stworzenie możliwości domagania się od osoby zobowiązanej odpowiedniego zobowiązania.

    Ad 4.) Konstytutywne orzeczenie sądu= merytoryczne orzeczenie sądu - tworzą, zmieniają lub powodują wygaśnięcie stosunku zobowiązaniowego.

    Ad 5) Bezpodstawne wzbogacenie [art. 405- 414]

    Zdarzenie polegające na uzyskaniu korzyści majątkowej kosztem innej osoby, bez podstawy prawnej.

    Przesłanki bezpodstawnego wzbogacenia:

    - wzbogacony uzyskuje korzyść majątkową kosztem innej osoby. Nie ma znaczenia czy wzbogacenie zastąpiło zgodnie z wolą, czy wbrew woli

    - wzbogacenie jednej osoby musi się wiązać z zubożeniem drugiej osoby

    - wzbogacenie musi być pozbawione podstawy prawnej

    Wzbogacony zobowiązany jest do zwrotu korzyści. Zubożonemu przysługuje roszczenie

    1. Solidarność dłużników i wierzycieli

    Dłużnik a wierzyciel

    Może być kilku dłużników lub wierzycieli. Jeśli jest kilku dłużników a świadczenie jest podzielne to dzielą się długiem na równe części. Jeżeli świadczenie jest niepodzielne, to odpowiadają oni jako dłużnik solidarny.

    Solidarność - zobowiązanie dłużników w ten sposób, że wierzyciel może żądać oddania długu od wszystkich, kilku lub jednego dłużnika. Jeżeli zażąda spłaty długu od jednego dłużnika, to musi on spłacić całą sumę, ale nie może tego samego żądać już od innych, bo odpowiadają oni solidarnie. Dłużnicy mogą się później rozliczać między sobą. Solidarność cechuje wspólników spółki cywilnej.

    Dłużnik może mieć kilku wierzycieli, a wierzyciel kilku dłużników.

    Art. 376. § 1. Jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych.
    § 2. Część przypadająca na dłużnika niewypłacalnego rozkłada się między współdłużników.

    Art. 367. § 1. Kilku wierzycieli może być uprawnionych w ten sposób, że dłużnik może spełnić całe świadczenie do rąk jednego z nich, a przez zaspokojenie któregokolwiek z wierzycieli dług wygasa względem wszystkich (solidarność wierzycieli).
    § 2. Dłużnik może spełnić świadczenie, według swego wyboru, do rąk któregokolwiek z wierzycieli solidarnych. Jednakże w razie wytoczenia powództwa przez jednego z wierzycieli dłużnik powinien spełnić świadczenie do jego rąk

    1. Wygaśnięcie zobowiązań

    2. Wykonanie zobowiązań

    SKUTKI NIEWYKONANIA ZOBOWIĄZAŃ
    Art. 471. Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi

    niemożliwość świadczenia - gdy nikt nie jest w stanie tego wykonać, nie tylko dłużnik:

      1. pierwotna: powstała w chwili istnienia zobowiązania; art.487 umowa o świadczeniu niemożliwym jest nieważna

      2. następcza:

        • powstała po powstaniu zobowiązania;

        • art.475 dłużnik nie ponosi odpowiedzialności za okoliczności, które doprowadziły do niemożności następczej;

        • w tym przypadku zobowiązanie wygasa;

        • wierzyciel nie może domagać się szkody

        • dłużnik odpowiada jedynie za zobowiązania wyrządzone przez niego

        • art.475 dłużnik odpowiada na zasadach ogólnych

    Termin spełnienia świadczenia:

    Konsekwencje niewykonania zobowiązania w terminie przez dłużnika:

    uzależnia się od tego czy dłużnik :

    opóźnienie - dłużnik nie wykonuje zobowiązania w terminie w skutek okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności; możliwe jest naliczenie odsetek;

    - umowne - zawarte w umowie

    -ustawowe - zawarte w ustawie (17%-18%)

    zwłoka - świadome uchybienie terminu prze dłużnika

    W kontakcie pojawia się te kara umowna - zastrzeżenie w umowie kary, gdy się nie wykona w terminie zobowiązania np. za każdy dzień zwłoki płacisz mi 0,5% kwoty czegoś tam.

    Okoliczności powodujące, że stosunek zobowiązaniowy wygasa:

    1) Wykonanie - najczęstsza przyczyna wygaśnięcia zobowiązania

    Warunki wykonania są regulowane przez prawo, dlatego roszczenia można uzasadniać prawnie. Strony umowy mogą same kształtować stosunek zgodnie ze swym uznaniem.

    Art.3531 Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego

    Obok ogólnych zasad wykonania zobowiązań mamy oddzielne przepisy dotyczące umów.

    Stroną zobowiązania jest zawsze wierzyciel lub dłużnik, ale w pewnych przypadkach stronę zobowiązania może tworzyć kilka podmiotów.

    Rzeczy

    0x08 graphic

    Niepodzielne Podzielne

    (świadczenie jest podzielne, kiedy może być

    spełnione częściowo i nie zmieni to jego

    istoty i wartości)

    Może być kilku dłużników lub wierzycieli. Jeśli jest kilku dłużników a świadczenie jest podzielne to dzielą się długiem na równe części. Jeżeli świadczenie jest niepodzielne, to odpowiadają oni jako dłużnik solidarny.

    Solidarność - zobowiązanie dłużników w ten sposób, że wierzyciel może żądać oddania długu od wszystkich, kilku lub jednego dłużnika. Jeżeli zażąda spłaty długu od jednego dłużnika, to musi on spłacić całą sumę, ale nie może tego samego żądać już od innych, bo odpowiadają oni solidarnie. Dłużnicy mogą się później rozliczać między sobą. Solidarność cechuje wspólników spółki cywilnej.

    xD----------------W

    D-----------------xW

    Może być wielu dłużników lub wierzycieli.

    0x08 graphic
    WYKONANIE

    Sposób ►zgodnie z treścią

    ►w całości /częściowe

    ►osobiście lub nie

    ►współdziałanie

    Miejsce ►umowa

    ►właściwości

    ►siedziba /zamieszkanie

    0x08 graphic
    Czas ►umowa

    ►właściwość

    ►wezwanie /niezwłocznie

    ►wypowiedzenie

    Wykazanie ►dłużnik

    Niewykonanie

    Odpowiedzialność

    ►dochodzenie sądowe

    ►naprawienie szkody

    ►vis major, przypadek

    Zwłoka ►z winy odpowiada za szkody → odszkodowanie

    Opóźnienia ►inne w zasadzie nie →tylko, gdy jest to zobowiązanie

    pieniężne

    Świadczenia pieniężne niezależnie odsetki

    Zobowiązanie wzajemne

    Natura zobowiązania polega na tym, że: wierzyciel→ żąda

    dłużnik → spełnia

    Gdy spełnimy żądanie nie mając obowiązku, to możemy domagać się zwrotu.

    Okres przedawnienia: 10 lat

    3 lata -w świadczeniach okresowych lub między przedsiębiorcami

    więcej niż 10 lat -gdy czyn jest przestępstwem

    Mogą być różne okresy przedawnienia w zależności od sytuacji. Przedawnienie może ulegać zawieszeniu, a później (po ustaniu zawieszenia) termin biegnie dalej. Jeżeli zaś bieg przedawnienia zostanie przerwany, to później termin biegnie na nowo.

    Art.354.

    &1. Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno- gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje - także w sposób odpowiadający tym zwyczajom.

    &2. W taki sam sposób powinien współdziałać przy wykonaniu zobowiązania wierzyciel.

    Art.355.

    &1. Dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnej wymaganej w stosunku danego rodzaju.

    &2. Należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności.

    0x08 graphic
    0x08 graphic
    Wierzytelności

    pieniężne niepieniężne

    Art.356.

    &1.Wierzyciel może żądać osobistego świadczenia dłużnika tylko wtedy, gdy to wynika z treści czynności prawnej, z ustawy albo z właściwości świadczenia.

    &2. Jeżeli wierzytelność pieniężna jest wymagana, wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia od osoby trzeciej, chociażby działała bez wiedzy dłużnika.

    Pieniężne zobowiązania może spełnić kto inny niż dłużnik a wierzyciel nie może sprzeciwić się zapłacie długu przez osobę trzecią.

    Art.357. Jeżeli dłużnik jest zobowiązany do świadczenia rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a jakość rzeczy nie jest oznaczona przez właściwe przepisy lub przez czynność prawną ani nie wynika z okoliczności, dłużnik powinien świadczyć rzeczy średniej jakości.

    Świadczenie rzeczy oznaczonych co do gatunku → Jakość średnia

    Zasada walutowości i nominalizmu

    Art.358.

    &1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, zobowiązania pieniężne na obszarze Rzeczypospolitej Polskie mogą być wyrażony tylko w pieniądzu polskim.

    Nie ważna jest umowa, która wartość wyraża w innej walucie niż polska.

    X pożycza Y 100$ → umowa nieważna

    X pożycza Y równowartość 100$ według kursu z dnia ______ → umowa prawidłowa

    Art.3581

    &1.Jeżeli przedmiotem zobowiązania od chwili jego powstania jest suma pieniężna, spełnienie świadczenia następuje przez zapłatę sumy nominalnej, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

    Nominalizm -spełnienie świadczenia przez zapłatę sumy nominalnej.

    Zarówno na zasadzie waloryzacji jak i nominalizmu jedni zyskują a drudzy tracą.

    &3. W razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia świadczenia pieniężnego, chociażby były ustalone w orzeczeniu lub umowie.( przepis ten nie dotyczy przedsiębiorców)

    Art.359.

    &1. Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu.

    Art.3853 zawiera wykaz niedozwolonych klauzul.

    Art.387.

    &1.Umowa o świadczenie niemożliwe jest nieważna.

    &2. Strona, która w chwili zawarcia umowy wiedziała o niemożliwości świadczenia, a drugiej strony z błędu nie wyprowadziła, obowiązana jest do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę, nie wiedząc o niemożliwości świadczenia.

    Zadatek i umowa przedwstępna

    Art.389.

    &1. Umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy, powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.

    Art.394.

    &1. W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie nie wykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

    Jeżeli umowa nie została wykonana lub została wykonana nieprawidłowo wierzyciel ma prawo zgłosić się do sądu o zarzeczenie wykonania świadczenia lub naprawienia szkody. Dłużnik nie odpowiada za niewykonanie świadczenia, gdy nie może go wykonać nie ze swojej winy.

    2) Gdy nie zostało wykonane

    3) Przekształcenie w inne zobowiązanie między tymi samymi osobami

    4) Zmiana wykonania na inne świadczenie

    Art.506.

    &1.Jeżeli w celach umorzenia zobowiązania dłużnik zobowiązuje się za zgodą wierzyciela spełnić inne świadczenie albo nawet to samo świadczenie, lecz z innej podstawy prawnej, zobowiązanie dotychczasowe wygasa.-odnowienie

    Art.508. Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

    5) Zmiana wierzyciela lub dłużnika

    Wierzyciel może się zmieniać dowolnie, zaś dłużnik może się zmieniać tylko i wyłącznie za zgodą wierzyciela.

    6) Świadczenie stało się niemożliwe skutkiem okoliczności niezależnych od dłużnika.

    1. Potrącenie, przelew, przejęcie długu

    Potrącenie, określane również jako kompensacja, stanowi naturalny sposób wygaszania zobowiązań, gdy każda ze stron jest jednocześnie zobowiązana i uprawniona do świadczenia pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku tej samej jakości. Istotą potrącenia jest umorzenie świadczenia o wyższej wartości o wartość niższą. Jest to efektywniejsze posunięcie w przeciwieństwie do sytuacji, w której jedna ze stron świadczy drugiej.

    I choć realnie żadna ze stron nic nie zyskuje (przecież dłużnik nie zachowuje się zgodnie z treścią zobowiązania, czego, rzecz jasna, w innym wypadku mógłby spodziewać się wierzyciel), to ten ostatni oszczędza sobie tego samego. Sam też nie musi świadczyć drugiej osobie.

    Art. 498. § 1. Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.
    § 2. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

    Kiedy może dojść do potrącenia (kompensacji) wierzytelności?

    Na gruncie art. 498 § 1 k.c., jak wskazuje literatura prawnicza, może dojść zatem do kompensacji, jeżeli spełnione są następujące warunki:

    Strony w potrąceniu

    Uczestników biorące udział w stosunku prawnym, jakim w tym przypadku jest potrącenie nazywamy stronami. Dzielą się oni na dłużników i wierzycieli. Ten oczywisty podział wynika z faktu, iż jedna ze stron, w tym przypadku dłużnik, jest winna pieniądze bądź rzeczy oznaczone co do gatunku tej samej jakości drugiej stronie - wierzycielowi. Jednakże ten ostatni, również może być winny swojemu dłużnikowi np. pewną sumę pieniędzy z tytułu niezapłaconej usługi. I co wtedy? W takiej sytuacji, jak już nadmieniłem, znacznie skuteczniej jest umorzyć wartość wyższą o wartość niższą świadczenia.

    Kiedy dochodzi do potrącenia ustawowego ?

    Kodeks cywilny reguluje przepisy potrącenia ustawowego, przyjmując, że dłużnik i wierzyciel sami mogą określić warunki i skutki w przypadku potrącenia umownego. Natomiast do potrącenia ustawowego dochodzi wtedy, gdy wierzytelności są możliwe do dochodzenia przed sądem lub innym organem.[art. 498 k.c.]

    Czy można potrącić cudzą wierzytelność ?

    Można potrącić własną wierzytelność przeciwko wierzytelności drugiej strony, natomiast inne osoby nie mogą tego czynić. Oczywiście istnieją wyjątki od reguły. Zgodnie z treścią art. 883 § 1 k.c. przyznano poręczycielowi (który przecież odpowiada za dług), uprawnienie, by potrącić wierzytelność dłużnika głównego, nawet wbrew jego woli, z wierzytelności wierzyciela.

    Oznacza to, iż osoba poręczająca, ma prawo potrącić wierzytelność dłużnika względem wierzyciela, gdyż jest współodpowiedzialna za spłatę długu. W razie niewywiązywania się dłużnika z obowiązku spłaty długu, poręczyciel może dochodzić swoich praw na drodze sądowej.

    Art. 883. § 1. Poręczyciel może podnieść przeciwko wierzycielowi wszelkie zarzuty, które przysługują dłużnikowi; w szczególności poręczyciel może potrącić wierzytelność przysługującą dłużnikowi względem wierzyciela.
    § 2. Poręczyciel nie traci powyższych zarzutów, chociażby dłużnik zrzekł się ich albo uznał roszczenie wierzyciela.
    § 3. W razie śmierci dłużnika poręczyciel nie może powoływać się na ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy wynikające z przepisów prawa spadkowego.

    Czy przedawnienie może być przeszkodą [art. 502 k.c.] ?

    Zgodnie z powyższym artykułem przedawnienie nie musi być przeszkodą w potrąceniu wierzytelności, bowiem jest możliwe gdy :
    - w chwili potrącenia przedawnienie jeszcze nie nastąpiło
    - dłużnik przed sądem nie podnosi zarzutu przedawnienia wierzytelności

    Art. 502. Wierzytelność przedawniona może być potrącona, jeżeli w chwili, gdy potrącenie stało się możliwe, przedawnienie jeszcze nie nastąpiło.

    Jaka jest procedura realizacji potrącenia ?

    Potrącenia może dokonać każda ze stron przez jednostronne oświadczenie woli, skierowane do drugiej. Staje się ono skuteczne, a więc niesie za sobą określone skutki prawne, z chwilą doręczenia kontrahentowi. Przy czym (co ważne) wywołuje ono skutek wsteczny tzw. "ex tunc" od chwili kiedy powstały prawne przesłanki do potrącenia - o czym traktuje art. 499 k.c.

    Art. 499. Potrącenia dokonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe.

    Czy Kodeks Cywilny przewiduje możliwość wyłączenia od potrącenia ?

    Tak, Kodeks wyłącza od potrącenia niektóre rodzaje wierzytelności. W myśl art. 505 nie mogą być wyłączone następujące wierzytelności :

    - nie ulegające zajęciu,

    - dostarczające środków utrzymania,

    - z czynów niedozwolonych,

    - wyłączone przez przepisy szczególne.

    Uzupełnieniem wyłączenia od potrącenia jest art. 504 k.c., który mówi o przypadkach zajęcia wierzytelności przez osobę trzecią, zajmującą wierzytelność nadającą się do zajęcia. Wówczas dłużnik staje się wierzycielem swego wierzyciela.

    Art. 509.
    § 1.     Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.
    § 2. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

    Art. 510.
    § 1.     Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
    § 2. Jeżeli zawarcie umowy przelewu następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, z zapisu, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przelewu zależy od istnienia tego zobowiązania.

    Art. 511. Jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, przelew tej wierzytelności powinien być również pismem stwierdzony.

    Art. 512. Dopóki zbywca nie zawiadomił dłużnika o przelewie, spełnienie świadczenia do rąk poprzedniego wierzyciela ma skutek względem nabywcy, chyba że w chwili spełnienia świadczenia dłużnik wiedział o przelewie. Przepis ten stosuje się odpowiednio do innych czynności prawnych dokonanych między dłużnikiem a poprzednim wierzycielem.

    Art. 513.
    § 1.     Dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie.
    § 2. Dłużnik może z przelanej wierzytelności potrącić wierzytelność, która mu przysługuje względem zbywcy, chociażby stała się wymagalna dopiero po otrzymaniu przez dłużnika zawiadomienia o przelewie. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy wierzytelność przysługująca względem zbywcy stała się wymagalna później niż wierzytelność będąca przedmiotem przelewu.

    Art. 514. Jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, zastrzeżenie umowne, iż przelew nie może nastąpić bez zgody dłużnika, jest skuteczne względem nabywcy tylko wtedy, gdy pismo zawiera wzmiankę o tym zastrzeżeniu, chyba że nabywca w chwili przelewu o zastrzeżeniu wiedział.

    Art. 515. Jeżeli dłużnik, który otrzymał o przelewie pisemne zawiadomienie pochodzące od zbywcy, spełnił świadczenie do rąk nabywcy wierzytelności, zbywca może powołać się wobec dłużnika na nieważność przelewu albo na zarzuty wynikające z jego podstawy prawnej tylko wtedy, gdy w chwili spełnienia świadczenia były one dłużnikowi wiadome. Przepis ten stosuje się odpowiednio do innych czynności prawnych dokonanych między dłużnikiem a nabywcą wierzytelności.

    Art. 516. Zbywca wierzytelności ponosi względem nabywcy odpowiedzialność za to, że wierzytelność mu przysługuje. Za wypłacalność dłużnika w chwili przelewu ponosi odpowiedzialność tylko o tyle, o ile tę odpowiedzialność na siebie przyjął.

    Art. 517.
    § 1.     Przepisów o przelewie nie stosuje się do wierzytelności związanych z dokumentem na okaziciela lub z dokumentem zbywalnym przez indos.
    § 2. Przeniesienie wierzytelności z dokumentu na okaziciela następuje przez przeniesienie własności dokumentu. Do przeniesienia własności dokumentu potrzebne jest jego wydanie.

    Art. 518.
    § 1.     Osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty:

    1. jeżeli płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi;

    2. jeżeli przysługuje jej prawo, przed którym spłacona wierzytelność ma pierwszeństwo zaspokojenia;

    3. jeżeli działa za zgodą dłużnika w celu wstąpienia w prawa wierzyciela; zgoda dłużnika powinna być pod nieważnością wyrażona na piśmie;

    4. jeżeli to przewidują przepisy szczególne.

    § 2. W wypadkach powyższych wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia, które jest już wymagalne.
    § 3. Jeżeli wierzyciel został spłacony przez osobę trzecią tylko w części, przysługuje mu co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed wierzytelnością, która przeszła na osobę trzecią wskutek zapłaty częściowej.

    DZIAŁ II. ZMIANA DŁUŻNIKA

    Art. 519.
    § 1.     Osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony (przejęcie długu).
    § 2. Przejęcie długu może nastąpić:

    1. przez umowę między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika; oświadczenie dłużnika może być złożone którejkolwiek ze stron;

    2. przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela; oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron; jest ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna.

    Art. 520. Każda ze stron, które zawarły umowę o przejęcie długu, może wyznaczyć osobie, której zgoda jest potrzebna do skuteczności przejęcia, odpowiedni termin do wyrażenia zgody; bezskuteczny upływ wyznaczonego terminu jest jednoznaczny z odmówieniem zgody.

    Art. 521.
    § 1.     Jeżeli skuteczność umowy o przejęcie długu zależy od zgody dłużnika, a dłużnik zgody odmówił, umowę uważa się za nie zawartą.
    § 2. Jeżeli skuteczność umowy o przejęcie długu zależy od zgody wierzyciela, a wierzyciel zgody odmówił, strona, która według umowy miała przejąć dług, jest odpowiedzialna względem dłużnika za to, że wierzyciel nie będzie od niego żądał spełnienia świadczenia.

    Art. 522. Umowa o przejęcie długu powinna być pod nieważnością zawarta na piśmie. To samo dotyczy zgody wierzyciela na przejęcie długu.

    Art. 523. Jeżeli w umowie o przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zwolnić zbywcę od związanych z własnością długów, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony zawarły umowę o przejęcie tych długów przez nabywcę.

    Art. 524.
    § 1.     Przejmującemu dług przysługują przeciwko wierzycielowi wszelkie zarzuty, które miał dotychczasowy dłużnik, z wyjątkiem zarzutu potrącenia z wierzytelności dotychczasowego dłużnika.
    § 2. Przejmujący dług nie może powoływać się względem wierzyciela na zarzuty wynikające z istniejącego między przejmującym dług a dotychczasowym dłużnikiem stosunku prawnego, będącego podstawą prawną przejęcia długu; nie dotyczy to jednak zarzutów, o których wierzyciel wiedział.

    Art. 525. Jeżeli wierzytelność była zabezpieczona poręczeniem lub ograniczonym prawem rzeczowym ustanowionym przez osobę trzecią, poręczenie lub ograniczone prawo rzeczowe wygasa z chwilą przejęcia długu, chyba że poręczyciel lub osoba trzecia wyrazi zgodę na dalsze trwanie zabezpieczenia.

    1. Umowa- istota, treść, rola w obrocie

    Umowa- jest to czynność prawna polegająca na dwu- lub wielostronnym, zgodnym oświadczenie woli dwu lub więcej podmiotów (art. 391- 393), np. trójstronne- zobowiązania, wielostronna- umowa spółki cywilnej

    Określone elementy (postanowienia) treściowe:

    1. przedmiotowo istotne (essentialia negotti) a-obligatoryjne

    2. podmiotowo istotne (accidentalia negotti) b,c-zależą od woli strony

    3. dodatkowe (naturalia negotti)-wynikają z obowiązujących przepisów

    1. są konieczne dla danego typu umowy, aby była ona skuteczna

    2. wszystkie inne, które nie są postanowieniami przedmiotowo istotnymi, a których użycie zależy tylko od ustaleń stron

    1. Rodzaje umów

    Rodzaje umów:

    I Podział:

    1. umowy zobowiązujące - w skutek zawarcia takiej umowy przynajmniej po jednej stronie powstaje zobowiązanie do określonego zachowania się

    Umowy zobowiązujące: jednostronnie , dwustronnie

    1. umowy rozporządzające - w skutek zawarcia takiej umowy przynajmniej jedna ze stron zmienia stan swojego posiadania

    II Podział:

    1. umowy konsensualne - dochodzą do skutku z chwilą złożenia zgodnych oświadczeń woli

    2. umowy realne - dochodzą do skutku z chwilą złożenia zgodnych oświadczeń woli oraz wydania rzeczy

    III Podział:

    1. umowy adhezyjne -bardzo małe możliwości negocjacyjne, bądź w ogóle ich nie ma np. kasowanie biletu w środkach komunikacji miejskiej

    1. Zasada swobody umów

    [art. 3531] Zasada swobody zawierania umów

    Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny wedle uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

    Tzn.:

    1. Sposoby zawierania umów gospodarczych

    Sposoby zawierania umów:

    1. oferta i jej przyjęcie

    dwie strony: oferent i oblat

    [art. 66 KC]

    Aby można było mówić o ofercie musi być oferta skierowana do oblata o zawarcie umowy tzn. oświadczenie woli wyrażające stanowczą decyzję oferenta. Po złożeniu oferty, zawarcie umowy zależy już tylko od decyzji oblata.

    Składanie oferty;

    - do konkretnego adresata

    - do nieoznaczonego kręgu adresatów

    Oferent jest związany treścią złożonej oferty

    Przyjęcie oferty:

    - w całym jej zakresie zgodnie z tzw. zasadą lustrzanego odbicia

    - w sposób zmodyfikowany [art. 68 KC]

    Ofert najczęściej ograniczone są terminem (bezpośrednim bądź pośrednim). W razie nieokreślenia terminu stosuje się [art. 66. 2 KC]

    1. Negocjacje= rokowania [art. 72 KC]

    Strony muszą dojść do porozumienia we wszystkich postanowieniach umowy, które były przedmiotem negocjacji- wtedy mamy do czynienia z zawarciem umowy

    Negocjacje - proces wzajemnego oddziaływania podmiotów, w celu rozwiązania konfliktów ich indywidualnych oczekiwań i interesów.

    Podmiot może:

    - zaprosić do negocjacji (nie wiąże zapraszającego, nie jest on zobowiązany do zawarcia umowy. Strony działają w zaufaniu do kontrahenta, w przypadku braku woli do zawarcia umowy od samego początku, ale jednak podjęcie negocjacji, to powstaje zobowiązanie do odszkodowania)

    - zaprosić do składania ofert

    1. aukcja albo przetarg

    Aukcja [art. 702 KC]

    - oferta złożona w toku aukcji przestaje wiązać, gdy inny uczestnik aukcji złoży ofertę korzystniejszą

    - zawarcie umowy następuje z chwilą przybicia

    Przetarg- oferty osób, które chcą zawrzeć umowę nie są składane w sposób równoczesny i bez bezpośredniego komunikowania się.

    Oferty rozpatrywane są bez udziału referentów. Organizator może sobie zażyczyć określonych informacji. Wybór określonej oferty zobowiązuje do zawarcia określonej umowy.

    Umowa zawarta w wyniku aukcji bądź przetargu może zostać unieważniona, w przypadku sprzecznego z prawem wpływu na przebieg aukcji.

    1. Rodzaje umów

    2. Umowy nazwane- omów jedną z nich (najem)

    3. Umowa sprzedaży- treść, istotne cechy, szczególne rodzaje

    Umowa kupna-sprzedaży:

    Art. 535. § 1. Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

    Elementy przedmiotowo istotne:

    -zobowiązanie do przeniesienia własności

    -co jest przedmiotem sprzedaży

    -zobowiązanie do zapłaty ceny

    Elementy podmiotowo istotne:

    -termin

    -sposób wydania rzeczy

    -sposób i czas zapłaty

    Szczególne rodzaje umowy sprzedaży: ratalnej, wysyłkowej, sprzedaż na zamówienie, sprzedaż według wzoru, sprzedaż na przedpłatę oraz sprzedaż na próbę, powinny być każdorazowo potwierdzane przez sprzedawcę na piśmie z określeniem stron umowy i jej istotnych postanowień.

    1. Rękojmia- istota, zakres odpowiedzialności

    Rękojmia za wady fizyczne i prawne, to odpowiedzialność sprzedawcy względem kupującego, która wynika z ustawy (kodeksu cywilnego art. 556 - 576), a nie z umowy stron i dotyczy zarówno rzeczy nowych, jak i używanych. Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady sprzedanej rzeczy, nie zależy od winy sprzedawcy, gdyż oparta jest na zasadzie ryzyka i ma charakter absolutny. Sprzedawca nie może się z niej zwolnić, nie może jej ograniczyć lub wyłączyć, gdyż w umowach z udziałem konsumentów (osób fizycznych) takie działanie jest niedopuszczalne.

    Gwarancja jakości jest to pisemne zobowiązanie gwaranta do bezpłatnego usunięcia wad lub wymiany towaru na niewadliwy. Gwarantem może być zarówno producent, hurtownik, importer, dealer, jak i sprzedawca. Udzielenie gwarancji jest nieobowiązkowe. Gwarancja jakości chroni konsumenta tylko wtedy, gdy gwarant tej ochrony udzielił. Szczegółowo sposób załatwiania reklamacji oraz przysługujące uprawnienia określa karta gwarancyjna. Jeśli karta nie określa innego terminu, gwarancja trwa 1 rok.

    Różnice pomiędzy rękojmią i gwarancją:

     

    Rękojmia

    Gwarancja

    powstaje:

    - z mocy prawa

    - dobrowolna, powstaje po wydaniu dokumentu gwarancyjnego

    odpowiada:

    - sprzedawca

    - gwarant (m.in. producent, hurtownik, dealer, sprzedawca)

    czas trwania:

    - 1 rok lub 3 lata

    - określony w karcie gwarancyjnej lub 1 rok

    przedłużenie terminu:

    - terminu nie przedłuża się

    - możliwość przedłużenia terminu (o czas kiedy konsument nie mógł korzystać z towaru z powodu jego wadliwości, np. towar pozostawał w serwisie) lub liczenia go od nowa

    uprawnienia konsumenta:

    - odstąpienie od umowy (z zastrzeżeniem art. 560 i 561 k.c.)
    - obniżenie ceny
    - wymiana
    - usunięcie wad

    - określone w karcie gwarancyjnej
    lub
    - usunięcie wad ewentualnie wymiana

    o sposobie załatwienia reklamacji decyduje:

    - konsument (z zastrzeżeniem art. 560 i 561 k.c.)

    - gwarant

    1. Umowa zlecenie a umowa o dzieło

    Umowa zlecenie
    Przedmiotem umowy zlecenia jest zobowiązanie do dokonania jedynie określonej czynności prawnej, nie zaś każdej czynności. Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do zachowania należytej staranności w przedmiocie samego zlecenia. Zatem staranność wykonanej usługi nie ogranicza się w tym przypadku do jej samego wykonania , lecz również do wykonania go w sposób nie budzący zastrzeżeń. Poza tym zleceniobiorca powinien wykonać powierzone mu zobowiązanie osobiście. Tym samym umowa zlecenie ma nieco szerzej nakreślone kompetencje niż to ma miejsce w umowie o dzieło. Natomiast w stosunku do umowy o pracę, umowa zlecenie jest zawężona o zakres ubezpieczeń społecznych, których swym zasięgiem nie obejmuje, jak również stosunek zależności pomiędzy pracownikiem a pracodawcą.
    Umowa zlecenie z reguły określa rodzaj wykonywanej usługi. W zasadzie nie może polegać na pozostawaniu do dyspozycji zlecającego i wykonywaniu stosownie do jego potrzeb czynności zlecanych na bieżąco. Taki sposób wykonywania usługi przemawiać będzie za kwalifikowaniem jej jako umowy o pracę. Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy co do usługi i nie umówiono się co do wysokości wynagrodzenia, to wówczas gratyfikacja powinna odpowiadać wykonanej pracy (por. art.735 kc).
    Zleceniodawca powinien na żądanie przyjmującego je, udzielić mu odpowiedniej zaliczki na wydatki wymagane przy wykonaniu zlecenia (por.art.743 kc). Jeżeli więc z braku takiej zaliczki zleceniobiorca sam je pokrył, to należy mu się zwrot kosztów przez niego poniesionych wraz z odsetkami za okres wypłaty zaliczki. Brak zaliczki może stanowić podstawę do wstrzymania się z wykonaniem zlecenia lub nawet ważny powód wypowiedzenia zlecenia przez przejmującego je.
    Przyjmujący zlecenie może bez uprzedniej zgody dającego zlecenie odstąpić od wskazanego przez niego sposobu wykonania zlecenia, jeżeli nie ma możności uzyskania jego zgody, a zachodzi uzasadniony powód do przypuszczenia, że dający zlecenie zgodziłby się na zmianę, gdyby wiedział o istniejącym stanie rzeczy (art.741 kc). W razie odpłatnego zlecenia wynagrodzenie należy się przyjmującemu dopiero po wykonaniu zlecenia, chyba że co innego wynika z umowy lub z przepisów szczególnych (np. bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia lub działanie przestępcze). Gdyby wykonanie zlecenia stało się niemożliwe z przyczyn niezależnych od obu stron, przyjmującemu należy się co najmniej zwrot wydatków i nakładów poczynionych w celu należytego wykonania zlecenia (art.742 kc).
    Zlecenie może wypowiedzieć każda ze stron, jest to bowiem stosunek oparty na wzajemnym zaufaniu. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten już zdążył poczynić w celu należytego wykonania zlecenia. W razie odpłatnego zlecenia zleceniodawca obowiązany jest uiścić zleceniobiorcy część wynagrodzenia odpowiadająca jego dotychczasowym czynnościom. Jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę wynikłą z rozwiązania stosunku zleceniowego. Przyjmujący zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Jednakże gdy zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, zleceniobiorca jest odpowiedzialny za wynikłą z tego powodu szkodę (por. art. 746 p1,2,3 kc).
    W braku odmiennej umowy zlecenie nie wygasa ani wskutek śmierci dającego zlecenie, ani wskutek utraty przez niego zdolności do czynności prawnych. Jeżeli jednak, zgodnie z umową, zlecenie wygasło, przyjmujący zlecenie powinien, gdyby z przerwania powierzonych mu czynności mogła wyniknąć szkoda, prowadzić te czynności nadal, dopóki spadkobierca albo przedstawiciel ustawowy dającego zlecenie nie będzie mógł zarządzić inaczej.
    Natomiast zlecenie wygasa na wskutek śmierci osoby przyjmującej zlecenie, chyba że z samej umowy wynikało by inaczej. Wówczas osoba wskazana taką umową może przejąć zobowiązanie wynikające z umowy (por.art.747, 748, 749 kc).

    Umowa o dzieło
    Przedmiotem umowy o dzieło jest wykonanie dzieła będącego osiągnięciem określonego z góry efektu (por. art.627 kc). Rezultat ten może mieć zarówno charakter materialny (np. zbudowanie stodoly, wykopanie dolu, uszycie sukienki), jak i niematerialny (np. zrobienie fotografii, namalowanie obrazu), utrwalony w jakiejkolwiek formie fizycznej (ucieleśniony) lub nie ucieleśniony (np. wykonanie koncertu, przedstawienia).
    Dzieło powinno posiadać byt samoistny, niezależny od działania wykonawcy (twórcy), powinno mieć możność oderwania się od jego osoby i uzyskania samodzielnej wartości w obrocie. Umowy o prace projektowe są w rozumieniu art. 627-646 kc. umowami o dzieło. Natomiast umowa o nadzór autorski, który ma charakter czynności-serwisu w stosunku do dzieła, jakim jest dokumentacja projektowa, jest w myśl art. 750 kc. umową zlecenia.
    Wynik działalności wykonawcy (dzieła) powinien mieć postać, w jakiej poprzednio nie istniał. Dzieło jest zawsze wynikiem przyszłej działalności wykonawcy, przy czym wytworzenie dzieła strony uważają za pewne. Przedmiot, o który umawiają się zamawiający i przyjmujący zamówienie, musi być uścislony, choć niekoniecznie utrwalony materialnie. Wymóg oznaczenia dzieła w umowie może być spełniony w rozmaity sposób, np. przez odwołanie się do wzoru, posłużenie się planem (rysunkiem) lub przez opis z użyciem jednostki miary, wagi itp.
    Jeżeli zamiarem zamawiającego jest uzyskanie utworu muzycznego w drodze zawarcia z wykonawcą (twórcą) umowy o dzieło, wówczas konstruując treść takiej umowy czyli utwór należy uwzględnić zarówno cechy konstytutywne utworu (np. o czym ma on być), jak i elementy przedmiotowo istotne odpowiadające naturze kształtowanego stosunku prawnego (np. koszty utworu).
    Essentialia negotii (istota czynności prawnej) umowy o dzieło, której przedmiotem jest egzemplarz utworu lub utwór łącznie z egzemplarzem, to przede wszystkim: rodzaj (kategoria) utworu, postać ustalenia utworu, forma rozporządzenia nim, zakres korzystania (eksploatacja) i wynagrodzenie. Brak wyszczególnionych powyżej elementów takiej umowy, z wyjątkiem wynagrodzenia rodzi uzasadnioną watpliwość w kwestii, co jest przedmiotem takiego zobowiązania, czy jest nim dzieło, czy też utwór (egzemplarz utworu).
    Umowa o dzieło, jak i również innym jej rodzajem nie może być nigdy "wyleczenie" pacjenta. Jeżeli jednak lekarz zobowiązuje się do osiągnięcia rezultatu (a wiec złoży przyrzeczenie rezultatu zawierając umowę o dzieło czy umowe gwarancyjną) i rezultatu tego nie osiągnie, to mimo dołożenia należytej staranności i postępowania lege artis (zgodnie z zasadami sztuki) ponosi odpowiedzialność za wyrządzenie pacjentowi szkody, tak jak za działanie podjęte bez zgody pacjenta, jeśli bez takiego zobowiązania ze strony lekarza pacjent nie wyraziłby zgody na zabieg. Zobowiązanie lekarza ma charakter rezultatu, jak zwłaszcza w przedmiocie chirurgii estetycznej, podjętej na zdrowym organie. Pacjentowi nie chodzi bowiem wówczas o leczenie, lecz o rezultat (poprawienie linii, plastykę piersi, lifting twarzy, usunięcie tzw. blędu piękności). Podobnie zobowiązanie stomatologa do ekstrakcji zębów czy wykonania lub założenia protez dentystycznych traktuje się jako zobowiązanie rezultatu.
    Cechą charakterystyczną umowy o dzieło jest uzyskanie wyniku (rezultatu) określonego w umowie, przy czym osiągniecie tego rezultatu musi zależeć wyłącznie od zobowiązanego.
    Niedopuszczalne przyznanie prawa do wypowiedzenia umowy o dzieło na mocy uzgodnienia stron. Tego rodzaju postanowienie wykraczałoby bowiem poza granice swobody kontraktowej wyznaczone wedlug art. 3531 kc. m.in. przez kryteria właściwości (natury) stosunku prawnego wynikającego z umowy o dzieło.
    Nie będzie umową o dzieło wielokrotne, systematyczne świadczenie pracy, nawet gdy zmierza do osiągniecia określonych rezultatów, gdyż z prawnego punktu widzenia jest to juz umowa zlecenia.
    Zawarcie umowy o dzieło podlega ogólny regułom dotyczącym umów, zatem według kodeksu cywilnego nie wymaga formy szczególnej.
    Stosunek prawny stron kończy się wraz z wypełnieniem świadczeń obu kontrahentów. Ponieważ podczas wykonywania dzieła potrzeby zamawiającego mogą się zmienić, jest przyjęte w prawie iż może on w każdym czasie od ukończenia dzieła odstąpić od umowy przez jednostronne oświadczenie woli, z zastrzeżeniem co do umówionego wynagrodzenia.
    Wszelkie roszczenia z tytułu umowy przedawniają się po dwóch latach, zarówno wówczas gdy służą zamawiającemu jak przyjmującemu zamówienie.
    Materialy do artykułu zaczerpnięto z Orzecznictw Sądów Polskich.

    1. Umowa najmu a umowa dzierżawy

    Dzierżawa

    Art. 693. § 1. Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.
    § 2. Czynsz może być zastrzeżony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju. Może być również oznaczony w ułamkowej części pożytków.

    Elementy przedmiotowo istotne:

    -wydzierżawiający zobowiązuje się do oddania nrzeczy do używania i pobierania pożytków

    -określenie przedmiotu dzierżawy

    -czas( oznaczony-max. 30lat lub nieoznaczony)

    -zobowiązanie dzierżawcy do płacenia czynszu

    Elementy podmiotowo istotne:

    -sposób zapłaty

    -określenie dzaiłalnpości prowadzonej na dzierżawie

    -obowiązki dzierżawcy i dzierżawiącego

    Najem

    Art. 659. § 1. Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.
    § 2. (198) Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju.

    Elementy przedmiotowo istotne:

    -zobowiązanie wynajmującego do oddania rzeczy

    -określenie czasu: max 10lat lub na czas nieokreślony

    -określenie rzeczy

    -zobowiązanie najemcy do płacenia czynszu

    Elementy podmiotowo istotne:

    -sposób zapłaty

    -obowiązki dodatkowe najemcy

    -kiedy odstepuje się od umowy

    -ewentualny aneks do umowy

    Postanowienia dodatkowe:

    SKUTKI NIEWYKONANIA ZOBOWIĄZAŃ
    Art. 471. Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

    Wypowiedzenie umowy

    Art. 673. § 1. Jeżeli czas trwania najmu nie jest oznaczony, zarówno wynajmujący, jak i najemca mogą wypowiedzieć najem z zachowaniem terminów umownych, a w ich braku z zachowaniem terminów ustawowych.
    § 2. Ustawowe terminy wypowiedzenia najmu są następujące: gdy czynsz jest płatny w odstępach dłuższych niż miesiąc, najem można wypowiedzieć najpóźniej na trzy miesiące naprzód na koniec kwartału kalendarzowego; gdy czynsz jest płatny miesięcznie - na miesiąc naprzód na koniec miesiąca kalendarzowego; gdy czynsz jest płatny w krótszych odstępach czasu - na trzy dni naprzód; gdy najem jest dzienny - na jeden dzień naprzód.
    § 3. (200) Jeżeli czas trwania najmu jest oznaczony, zarówno wynajmujący, jak i najemca mogą wypowiedzieć najem w wypadkach określonych w umowie.

    1. Odpowiedzialność cywilna- pojęcie, rodzaje

    Odpowiedzialność w KC:

    1. deliktowa (z tytułu czynu niedozwolonego, czynu, który wyrządził szkodę)

    2. kontraktowa ( z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy)

    z odpowiedzialnością deliktową wiąże się obowiązek naprawienia szkody (ten, kto szkodę wyrządził , jest zobowiązany do jej naprawienia)

    O odpowiedzialności cywilnej (o.c.), czyli przewidzianej przez zapisy w kodeksie cywilnym, mówimy, gdy skutkiem zachowania (własnego lub innych osób) jest szkoda pociągająca za sobą obowiązek jej naprawienia.

    Art.415 kodeksu cywilnego: Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

    Tego rodzaju odpowiedzialność przewiduje konsekwencje o charakterze materialnym, tj. mogącym dotknąć jedynie mienia osoby odpowiedzialnej.

    ODPOWIEDZALNOŚĆ DELIKTOWA:

    Przesłanki:

    szkoda:

    na osobie - tzw. uszczerbek niemajątkowy art. 444-448

    Art.448 - naruszenie dobra osobistego - osoba, której wyrządzono szkodę natury osobistej ma wybór czy skorzystać z ochrony prawa cywilnego (art.23) czy z odszkodowania (art.448)

    Czyn niedozwolony - występuje wtedy gdy są spełnione wyżej wymienione 3 przesłanki.

    Zasady odpowiedzialności odszkodowawczej:

    1. winy - zobowiązany do szkody jest ten, kto ponosi winę za jej wyrządzenie (art.415)

    wina:

    1. ryzyka - wyjątek od zasady winy - zdarza się, że ustawodawca w przepisach wiąże obowiązek odszkodowawczy bez sytuacji zaistnienia winy np. odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez funkcjonariuszy państwowych (art.417)

    2. słuszności - występuje bardzo wyjątkowo, tylko w przypadkach wskazanych przez ustawę; obowiązek naprawienia szkody nie jest uzależniony od winy i ryzyka, ustawodawca uzależnia go od zasad współżycia społecznego; zasada ta jest oparta na zasadzie słuszności (art428) np. - ktoś jest ubezwłasnowolniony, a ma dużo pieniędzy i wyrządził szkodę komuś, to można wysunąć roszczenie odszkodowawcze

    OBOWIĄZEK NAPRAWIENIA SZKODY - stany faktyczne:

      1. Odpowiedzialność za czyny własne (art..415,416)

    Art.415 - zawsze można dochodzić naprawienia szkody na podstawie tego artykułu, jeżeli ktoś nam wyrządził szkodę i my wiemy kto to jest; jest to przepis oparty na zasadzie winy

    Cechy: bezprawność zachowania się sprawcy - element obiektywny; możliowść postawienia sprawcy zarzutów (przypisania mu winy) - element subiektywny.

    Elementy wyłączające bezprawność:

    1. obrona konieczna - art.423- jeśli jest bezprawny i bezpośredni zamach na osobę i ona odpierając go wyrządzi jakąś szkodę to nie ponosi odpowiedzialności za nią

    2. stan wyższej konieczności - art.424- dobro ratowane musi mieć wyższą wartość od dobra naruszonego (to nie może podlegać wątpliwości) np. „pożyczymy” czyjś samochód, żeby zabarw kogoś do szpitala - nie odpowiada się za to

    3. samopomoc - art.432 np. można zająć krowę jak wejdzie na nasz teren i wyrządzi szkodę

    4. zgoda poszkodowanego na ingerowanie w sferę jego dóbr np. zgoda pacjenta na zabieg, a został wcześniej uprzedzony o możliwych komplikacjach, to gdy później się one pojawią nie może lekarza pociągnąć do odpowiedzialności lub np. bokser nie może oskarżyć o pobicie przeciwnika walki

    Elementy wyłączające winę (okoliczności):

    1. wiek - art.426 małoletni, który nie ukończył 13 lat nie ponosi odpowiedzialności za wyrządzoną krzywdę

    2. niepoczytalność - art.425 wyłączenie świadomości, taka osoba nie ponosi odpowiedzialności; ale osoba upita lub pod wpływem narkotyków ponosi odpowiedzialność

      1. Odpowiedzialność Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego art.417-417²

        • Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za swoich funkcjonariuszy na zasadzie ryzyka

        • Niezgodność zostanie stwierdzona o postępowaniu prze Trybunał Konstytucyjny to można dochodzić odszkodowania od Skarbu Państwa też na zasadzie ryzyka

    3. Odpowiedzialność za cudze czyny art.427- 430

    art. 427

    art. 428

    art.430