0000181

186

Amputacje I prolezowanie

nych posuwano się do przecinania tylnych korzeni rdzenia, niekiedy aż do chordotomii i (na szczęście rzadko) dokonywano też w różnym zakresie leukotomię przedczolową. Chociaż zwolennicy wymienionych wyżej metod twierdzę, że odnoszą sukcesy, to jednak odlegle wyniki tego nie potwierdziły. Nasze długoletnie obserwacjo tych chorych także po-twierdżają niezadowalające wyniki leczenia. Większość tych chorych, nadal zgłasza się do ambulatoriów z powodu tych samych dolegliwości, a co więcej często z dodatkowymi upośledzeniami będącymi następstwem operacji neurochirurgicznych i z całkowicie rozbitą psychiką. Zdaniem naszym nie ma żadnego uzasadnienia dla wykonywania tych operacji.

Jeśli powstrzymujemy się od wykonywania operacji, to w jaki inny sposób można pomóc tym nieszczęśliwcom? Wielu z tych chorych używa protez jedynie od czasu do czasu, często są lo osoby nie pracujące od wielu lat; chorzy ci są sLalymi bywalcami lekarzy rejonowych i w miarę upływu czasu coraz bardziej uzależniają się od leków przeciwbólowych. Wielu z nich to lekomani, w tym narkomani. Chorzy ci czują, że się nie nadają do normalnego, pożytecznego społecznie życia, że są niezdolni do pracy, a nawet do życia domowego. Wszystko to nasila tylko ich przygnębienie, czyni życie pustym i pozbawionym sensu; ponadto nadmiar wolnego czasu i rozmyślania o chorobie powodują rzeczywiste nasilenie objawów chorobowych. W rozmowach z tymi chorymi uderza związek istniejący między dolegliwościami bólowymi, a ich specyficznymi problemami życia codziennego. Jakże często stwierdza się, że winą za “własne zaniedbania i braki obciążają oni amputację, i że przyczyną wszystkiego zła jest bolesny kikut. Chorzy ci szybko stają się introwertykami, w miarę upływu czasu bóle kikuta zajmują coraz więcej miejsca w ich myśleniu przez co nigdy nie mogą oni zapomnieć o utracie kończyny i to tak oto zamyka się błędne koło, a właściwie narasta spirala choroby i cierpienia. Tak przynajmniej jest w przypadku ofiar wojny. Prawdą jest, że młody, zdrowy i sprawny fizycznie chłopak, który traci kończynę w wyniku uczestnictwa często w bezsensownej wojnie ma więcej powodów niż ktokolwiek do tego, by być zgorzkniałym i rozgoryczonym; z powodu młodego wieku oraz ciężkiego urazu psychicznego jest mu o wiele trudniej pogodzić się doznaną krzywdą i trudniej poddaje się on rehabilitacji niż — powiedzmy — stary człowiek, tracący nogę z powodu choroby naczyń obwodowych. Dlatego to czas poświęcony na męskie rozmowy z tymi chorymi, wyjaśnianie im szerszego podłoża trapiących ich dolegliwości, często przynosi więcej pożytku niż zabiegi chirurgiczne na kikucie, zaś pomoc w dostosowaniu się do zmienionych warunków życia oraz rehabilitacja w całym tego słowa znaczeniu najczęściej przynosi oczekiwaną ulgę w dolegliwościach. Istnieje realna nadzieja, że przy większym rozumieniu urazów psychiki u tych chorych, związanych z amputacją, oraz przywiązywaniu wielkiego znaczenia do ich adaptacji po utracie kończyny (akceptacja kalectwa), bolesne kikuty staną się mniejszym problemem niż obecnie. W przypadku niepowodzeń, trzeba szybko szukać pomocy psychiatry. Uciekanie się do pomocy psychiatry dopiero po bezskutecznym stosowaniu różnych metod typu placebo, oraz okaleczającego leczenia chirurgicznego, jedynie zuboża przydatność lecznictwa psychiatrycznego i stanowi krzywdę wyrządzoną tym nieszczęśliwym chorym.

I