CCF20100407001

Podstawowe Czynniki Zagrożeń w Środowisku Pracy | Ogólna charakte

io.i 2. r ¹

ir⁷

szone i zawieszone w powietrzu, tworzą najczęściej aerozol polidyspersyjny (zawierający cząstki o różnych wymiarach). Cząstki powstające na drodze zestalenia się par metali lub innych związków, mających w temperaturze pokojowej postać ciała stałego, są fazą rozproszoną regularnych cząstek i tworzą z powietrzem aerozol monodyspersyjny (zawierający cząstki o jednakowych wymiarach).

W czasie procesu produkcyjnego w otaczającym powietrzu najczęściej występują cząstki o różnych wymiarach. O utrzymywaniu się cząstek w stanie zawiesiny, jeżeli pominąć ruchy ośrodka, w którym są zawieszone, decyduje poza wymiarem także ich kształt oraz ciężar właściwy. Na ogół za dolną granicę wymiarów cząstek fazy rozproszonej aerozolu można przyjąć wielkości charakterystyczne dla rozdrobnienia subkoloidalnego, a więc rzędu 0,002 ,um. Górną granicę wymiarów cząstek określa szybkość ich opadania w nieruchomym powietrzu. W zależności od własności fazy rozproszonej, maksymalne wymiary cząstek mogą się zatem wahać w dość szerokich granicach - od kilku do kilkuset mikrometrów. Można jednak z dużym prawdopodobieństwem założyć, że najczęściej wartość górnej granicznej wielkości cząstek fazy rozproszonej sięga około 20 pm, a tylko w niektórych przypadkach cząstek włóknistych, o małym ciężarze właściwym, np. bawełna, wełna, azbest, w powietrzu mogą znajdować się cząstki o większych wymiarach, np. 50 i więcej mikrometrów. Proporcjonalnie stanowią one jednak niewielki odsetek ogólnej liczby cząstek.

Głównymi emiterami pyłów w pomieszczeniach pracy są procesy technologiczne. Do najbardziej pyłotwórczych należą procesy: mielenie, kruszenie, przesiewanie, transport i mieszanie ciał sypkich. Jednakże najwięcej pyłów wysoko dyspersyjnych, najbardziej-sz-kodliwych dla ludzi;-pewstaje-w Jrakcie ostrzenia, szlifowania oraz polerowania.

Źródłami pyłów występujących w środowisku pracy najczęściej są (T. roszczyk i inni, 1981):

^pylenie powstające podczas wytwarzania produktów i przemieszczania mą-⁷tertałów wykorzystywanyc h w procesie technologicznym, gdzie pył jest próduk-tćńi, materiałem lub składnikienTprodtiktu lub materiału (np. rozdrabnianie, mieszanie, dozowanie, transport za pomocą różnych przenośników)

- pylenie powstające w wyniku stosowania materiałów pylistych w procesach technologicznych, gdzie pył jest czynnikiem roboczym (np. malowanie natryskowe, metalizacja, ochrona roślin, talkowanie, grafitowanie)

i - pylenie powstające jako uboczny skutek procesów technologicznych (hp. skrawanie materiałów kruchych, szlifowanie, polerowanie, czyszczenie powierzchni pod powłoki ochronne, spawanie i cięcie, spalanie, obróbka materiałów pylących, jak np. tkaniny)

- pylenie bezpośrednio nie związane z procesami technologicznymi (np. zanieczyszczenie atmosfery, utlenianie)

- pylenie wtórne (np. pyły zalegające powierzchnie maszyn i urządzeń, konstrukcji nośnych itp.).

Znacznie mniejsze ilości pyłów, uzależnione od stopnia zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, mogą być wprowadzane do środowiska pracy w wyniku występowania zjawiska infiltracji. Źródłem emisji zanieczyszczeń może być również zatrudniony w pomieszczeniach pracy personel. Taki rodzaj emisji może mieć jednak znaczenie przede wszystkim podczas pracy w tzw. pomieszczeniach czystych.