CCF20091116009 (2)

Podstawowe Czynniki Zagrożeń w Środowisku Pracy

W Polsce stwierdzono przypadki uczulenia na głowonogi (Cephalopoda). W fabryce wyrabiającej przetwory z kalmarów (Loligo) ponad 30% narażonych pracowników miało objawy alergii układu oddechowego, spojówek i skóry na aerozol zawierający białko i śluz tych zwierząt.

122.8. Stawonogi

Skorupiaki

Pył z wysuszonych, drobnych skorupiaków: rozwielitek (Dciphnia) i słonaczków {Anemia salina), używanych jako pokarm dla rybek akwariowych, może być przyczyną astmy oskrzelowej, alergicznego nieżytu nosa i wysypki u osób wyrabiających ten pokarm i u pracowników sklepów zoologicznych. Podobne objawy alergiczne obserwowano u osób zatrudnionych przy wyrobie przetworów spożywczych z krabów (Chionoecetes opilio) i homarów {Nephrops norvegicus).

Pajęczaki

Wydaliny i cząstki ciała drobnych (0.3 - 0,75 mm) roztoczy {Acarina) porażających składowane produkty rolne i spożywcze (zboże, siano, zioła, nasiona, suszone owoce, sery) stanowią według niektórych autorów (Causative agents..., 1994) częstą przyczynę astmy i alergicznego nieżytu nosa u rolników i magazynierów. U ogrodników, sadowników i rolników mogą występować objawy alergiczne ze strony układu oddechowego, spojówek i skóry w wyniku uczulenia na alergeny roztoczy, będących szkodnikami upraw i sadów. Kleszcze (Ixodida) mogą atakować leśników, drwali, pasterzy i rolników, powodując - na skutek toksycznego działania wprowadzanej podczas ukłucia śliny - reakcję zapalną skóry, a czasem objawy ogólne. Pospolity na terenie całej Polski kleszcz pastwiskowy {lxodes ricinus) może ponadto przenosić zarazki kleszczowego zapalenia mózgu i boreliozy.

Owady

Podobnie jak w przypadku roztoczy, wydaliny i cząstki ciała takich owadów żerujących na zmagazynowanych produktach rolnych, jak wołek zbożowy' (Sitophi-lus granarius) lub mącznik młynarek (Tenebrio molitor), mogą się uwalniać w dużych ilościach do powietrza strefy oddechowej i wywoływać choroby alergiczne układu oddechowego u rolników.

122.9. Alergeny kręgowców

W przypadku kręgowców istotne z punktu widzenia medycyny pracy jest bierne uczulenie, poprzez wdychanie pyłów zawierających alergeny zwierzęce lub przez skórę. Na przykład u pracowników wytwarzających mączkę rybną stwierdzano przypadki astmy i aheolitis allergica w wyniku uczulenia na pyl zawierający białko ryb (J. Dutkiewicz, L. Jabłoński, 1939). Hodowcy ptaków i pracownicy kombinatów drobiarskich są narażeni na wdychiwanie pyłów zawierających alergizujące cząstki pierza, naskórka, wydzielin i wydalin ptaków. Znaną jednostką chorobową, powstałą w wyniku uczulenia na ptasie białko, jest płuco hodowcy ptaków.

Alergeny białkowe wytwarzane przez gryzonie laboratoryjne, zwłaszcza szczury, są częstą przyczyną zawodowych uczuleń u pracowników wiwariów.

Ą0