Image0007

Rozdział 2—Ewolucja zadań potstdej pedagogiki społecznej

55

Radziewicza-Winnickicgo. Emeryci i renciści wobec sytuacji społecznego ubóstwa (1997); K. Marzec-Holki, Przemoc seksualna wobec dzieci (1999). Zestawienie lo zawiera zaledwie nazwiska niektórych pedagogów i wybrane tytuły ich prac.

Powyższa pcriodyzacja rozwoju polskiej pedagogiki społecznej stanowić będzie tło systematyzujące rekonstrukcję poglądów czołowych pedagogów na zakres zadań badawczych i praktycznych pedagogiki społecznej.

2.3. Zadania pedagogiki społecznej w I i II okresie jej rozwoju

Helena Radlińska zakres zadań pedagogiki społecznej ujmuje w trzy dziedziny: 1) teorię pracy społecznej, zajmującą się rozpoznawaniem warunków, w których zachodzi potrzeba ratownictwa, opieki, pomocy, zabezpieczenia oraz poszukiwania sposobów odnajdywania sił ludzkich i organizowania ich do przezwyciężania, do zmiany niekorzystnych uwarunkowań środowiskowych na korzystne dla rozwoju jednostek i grup społecznych; 2) teorie oświaty dorosły ch obejmującą zagadnienia kształcenia i dokształcania dorosłych, organizacji wczasów, wspomagania kompetencji jednostek i grup niezbędnych do wypełniania różnorodnych zadań: 3) historię pracy społecznej i oświatowej poszukującą czynników ewolucji urządzeń i instytucji społecznych, ich powiązań, trwałości i zmienności dążeń i form. skutków celowych i samorzutnych oddziaływań wychowawczych (H. Radlińska. 1961. s. 362). Jednak, jak sama podkreśliła, dziedziny te w związku z występowaniem nowych problemów- bądź rozszerzają się, bądź emancypują się jako samodzielne obszary badań (Tamże. s. 361). Współcześnie odnosi się to m.in. do historii wychowania i andragogiki.

Ił. Radlińska, przyjmując pedagogiczny punkt widzenia pomocy człowiekowi w rozwoju, objęła swymi badaniami i działalnością praktyczną obszary rzeczywistości społecznej tradycyjnie nic należące do dyscyplin pedagogicznych, tj. pracę socjalną i pracę kulturalną. Podkreśla przy tym ważność dwóch równoległych momentów: a) wartości ludzkie, ideały pomyślności i szczęścia ludzi, b) zainteresowanie środkami, narzędziami i drogami realizacji tych wartości, ideałów. Na tym tle jaw i się wyraźnie prakscologiczny charakter pedagogiki społecznej H. Radlińskiej (E. A. Mazurkiewicz, 1983, s. 15-16).

Można tu mówić o szczególnym związku pomiędzy pedagogiką społeczną H. Radlińskiej a propagowaną dziś ideą demokracji. Demokracja według niej ogniskuje się wokół wartości, kultuiy, tradycji narodu i kraju. Jej celem jest uaktywnienie (dynamizowanie) sił indywidualnych i społecznych w życiu wspólnot lokalnych, społeczeństwa i państwa. Radlińska mówi więc o demokracji stosunków w ujęciu kulturowym (B. Smolińska-Theiss. 1994. s. 9).

Współpracownicy Heleny Radlińskiej, a następnie kontynuatorzy jej dzieła: Ry szard Wroczyński i Aleksander Kamiński, utrzymywali dwie uzupełniające się nawzajem koncepcje zakresu zadań badawczych i prakty cznych pedagogiki społecznej. Znane z wielu dyskusji określenie „szkołoccntryzmu" kojarzone jest z koncepcją R. Wroczyńskiego. Ów szkołocentryzm implikuje zakres zainicreso-