IMG�68 (2)

6 Spis Itcfei

EWA SZCZEGLACKA

Autobiografia czy autokrcucja? O Dzienniku sycylijskim Zygmunta Krasińskiego . . 203 KRZYSZTOF KOZŁOWSKI

Muzyka i (auto)biografia. Johannesa Brahmsa koncepcja „muzyki poetyckiej” .... 219 Katarzyna Lisiecka

Tropy biograficzne w dziełach Goethego i Beethovcna. Historia pewnej znajomości 233 Elżbieta Dąbrowicz

Tożsamość przybrana w piśmiennictwie lat 40. i 50. XIX wieku. Narcyza

Żmićhowska____. . . ...., i............................................ 245

MARIA ClEŚLA-KORYTOWSKA

Od autobiografii do.,, w Czarnych i Białych kwiatach....................... 263

ELŻBIETA LIJEWSKA

Zakon rycerski czy „kolonia kama"? Norwid w Domu św. Kazimierza.......... 277

Zofia Dambek

Legenda Sobieskich w biografii Norwida.................................. 287

Anna Siemińska

Biografia Zofii zKamińskich Węgierskiej —    ..., ....... .................... 297

Indeks nazwisk......................... — ................................... 317

Przedmowa

W 1830 roku Maurycy Mochnacki w dziele O literaturze polskiej w wieku dziewiętnastym pisał: „Albo poeta o własnej zapomina indywidualności, o swej jednostce, o swoim »ja«, i odjąwszy się samemu sobie, wszystkę chęć swoją i starania kładzie w to jedynie, ażeby twory jego miały tę rzeczywistość, tę prawdziwość, tę realność niezgruntowaną, to istnienie niezależne, jakie mają twory w przyrodzeniu; albo samego siebie z uczuć swoich i istoty jestestwa swego snuje, wynurza i jest zawsze samym sobą. W pierwszym przypadku poeta jest realny, w drugim idealny. Częstokroć być może i realny, i idealny zarazem". Ma rację Anna Martuszewska, gdy stwierdza (w haśle „Przedmiotowość” w Słowniku literatury polskiej XIX wieku), że spostrzeżenie Mochnackiego w 1830 roku miało przede wszystkim charakter porządkujący i rozróżniający żywioły podmiotowości i przedmiotowości w piśmiennictwie wczesnoromantycznym. Przynosi ono jednak dobry punkt wyjścia dla kilku słów wprowadzenia do tomu szkiców o kształtach dziewiętnastowiecznego romansu z biografią artysty. Zaprosiliśmy bowiem znawców romantycznej literatury i innych dziedzin sztuki do refleksji nad rozmaitymi formami obecności biografii w twórczości romantyków.

Dziewiętnastowieczni poeci, malarze i kompozytorzy dokonali zasadniczego zwrotu w postrzeganiu przez artystów własnego życiorysu. Najwyraźniej można to obserwować w różnorakich sposobach wykorzystywania i przetwarzania biografii jako podstawowego budulca podmiotowości na kartach, płótnach i w partyturach romantycznych dziel. Autobiografizm, autokreacja, pamięć, legenda, mit - oto wehikuły „snucia”, jak powiada Mochnacki, przez twórców swej indywidualności w sztuce. Równie ważne były jednak zmiany, jakie zaszły wówczas w dziedzinie szeroko rozumianej biografistyki czy recepcji życiorysów wybitnych artystów. Mocno wpływało na to dziewiętnastowieczne „odkrycie", a następnie kultywowanie wielkich indywidualności w życiu politycznym i społecznym. Wreszcie niezwykle ważna wydała nam się refleksja nad współczesnymi metodami pisania biografii