PA319986

49

KLASYCYZM I GENEZA ROMANTYZMU

opatrzność miała kierować losami narodu ku lepszej przyszłości. Stały się one podstawowym dla sztuki polskiej XIX wieku kompendium ikonograficznym. Warto podkreślić, że charakteryzowane we wstępie cechy środowisk krakowskiego (nastawionego na przeżycie historii i zabytku) oraz warszawskiego (reagującego silniej na współczesność i otaczającą naturę) zarysowały się już w latach dwudziestych.

Odmienny charakter ma czwarte ważne środowisko artystyczne — Lwów. Stolica Galicji na przełomie XVIII i XIX wieku przechodziła okres intensywnej germanizacji, obejmującej także szkolnictwo.

||| w początkach XIX wieku tworzył we Lwowie Łukasz Doliński (około 1745--1824), pochodzący z Białej Cerkwi, wykształcony w Akademii wiedeńskiej. W jego sztuce tendencje późnobarokowe stopniowo ustępowały na rzecz klasycyzmu. Związany z Kościołem grekokatolickim, malował obrazy religijne, ikonostasy i'freski (m.in. w soborze Ławry w Poczajowie, 1807-1810, oraz w lwowskiej cerkwi Św. Onufrego, 1820-1821), w których zrywał z tradycyjną konwencją malarstwa ikonowego. Ceniono wykonane przez niego portrety biskupów i duchownych. Znanym jego dziełem jest imaginacyjny portret założyciela Lwowa, księcia Lwa halickiego, na tle panoramy miasta.

Wybitnym rysownikiem okazał się urodzony w Holandii, wykształcony w Akademii w Wiedniu, Józef Buisset (1766 lub 1775-1832), od 1801 roku nauczyciel w Akademii Stanowej przy Uniwersytecie, autor klasycystycznych, subtelnie wykonanych przedstawień o tematyce antycznej |Pigmalion rzeźbi posąg Galatei, rysunek; Prometeusz, pastel) i religijnych jZłożenie do grobu, tusz); malował portrety i martwe natury. Był nauczycielem Jana Maszkowskiego. Katedrę Budownictwa na Uniwersytecie Lwowskim prowadził od 1812 roku Ignacy Chambrez (1782-1835), pochodzący z Moraw architekt i malarz klasycystycznych portretów i scen religijnych.

Ważną rolę odegrał we Lwowie pejzażysta, spolszczony Austriak Antoni Lange (1779-1844), wychowanek wiedeńskiej Akademii, we Lwowie zamieszkały od 1810 roku. Malował widoki gór, zatoki morskie w świetle zachodzącego .słońca i nokturny, bliskie tradycji Claude‘a Josepha Ver_r neta. W latach dwudziestych zaczął tworzyć także nastrojowe widoki Galicji i innych części Polski z zamkami, ruinami, widokami miast {Widok zamku w Janowcu, 1838; Bielany pod Krakowem, 1839;