zoologia kregowcow krew
3

3

1 —

3

1 —

2

3

Ryc, 115. Komórki mięśniowe przewodzące serca cielęcia: ! jądro, 2 - sarkoplazina, 3 - wlókienka mięśniowe. Wedlu;; Buriana

We wstawce można wyróżnić dwie części: poprzeczną i podłużną. W częściach poprzecznych, biegnących prostopadle do przebiegu miofibryli, przylegające do siebie protoniembrany są połączone za pomocą desmosomów. Części poprzeczne zaginają się pod kątetn prostym i przechodzą w biegnące równolegle do miofibryli części podłużne, w których obrębie występują połączenia protomem-bran w postaci połączeń typu neksus (jonowo metabolicznych), umożliwiających przekazywanie jonów, co ma duże znaczenie dla równoczesnego skurczu wszystkich włókien mięśniowych. Z kolei poszczególne części podłużne przechodzą w podobny sposób w następne części poprzeczne wstawki. W obrębie wstawek wykazano obecność dehydrogenazy kwasu winowego oraz swoistej fosfatazy zasadowej. W związku z. tym można uważać, że tkanka mięśniowa sercowa jest zbudowana z komórek mięśniowych, układających się w pasma rozdzielające się i łączące się ze sobą.

Tkanka mięśniowa sercowa buduje mięsień sercowy (śródsierdzie - myocar-diam).

Tkanka mięśniowa sercowa rozwija się z mczodermy trzewnej (.ipLnich.no-pleura). Zdolność regeneracji tkanki mięśniowej sercowej jest bardzo ograniczona. Nawet drobne jej uszkodzenia są uzupełniane przez tkankę łączną, wytwarzającą bliznę.

W obrębie mięśnia sercowego występują również elementy mięśniowe, które można uważać za oddzielny rodzaj tkanki mięśniowej, wchodzące w skład układu przewodzącego serca (patrz, rozdział: Układ sercowo-naczyniowy). Jest on dobrze rozwinięty u zwierząt z wolnym tętnem, a zwłaszcza u przeżuwaczy. Układ przewodzący serca składa się z komórek mięśniowych przewodzących serca, których budowa wykazuje pewne różnice w porównaniu z włóknami mięśnia sercowego. Są to komórki zawierające dużą ilość sarkoplazmy oraz nieliczne włókienka mięśniowe, które układają się obwodowo (ryc. 115). W sarkoplazmie znajduje się duża ilość glikogenu, glikozaminoglikanów oraz kwasu rybonukleinowego, substancje zawierające grupy sulfliydiylowc i dwusulfidowe oraz małą ilość oksydazy cytochromu, dehydrogenazy bursztynianowej, fosfatazy kwaśnej i swoistej acetyloeholinoesterazy. Poza tym w komórkach mięśniowych przewodzących serca występują enzymy, biorące udział w beztlenowej glikolizie (m.in. dehydrogenaza mlcczanowa). Komórki tc zużywają mniejszą ilość tlenu niż włókna tkanki mięśniowej sercowej. Dlatego też w ich obrębie spotyka się stosunkowo mało mitochondriów (sarkosornów). S: rkoplazma komór k mięśnio-

wych przewodzących serca zatamuje podwójnie światło, co przypisuje się obecności miozyny, mającej postać submikroskopowych, delikatnych wtókienek (fila -rnentów) widocznych w mikroskopie elektronowym. Komórki mięśniowe przewodzące serca mają również wstawki, które jednak zaznaczają się mniej wyraźnie niż we włóknach tkanki mięśniowej sercowej. Funkcja tych komórek polega na przewodzeniu bodźców skurczowych. Dlatego też mają one mato wtókienek mięśniowych.