0000081 2

164 Leki nootropowe, prokognitywne i poprawiające krążenie mózgowe

Gdy nasilenie zaburzeń procesów poznawczych jest znaczne, bywa stosowane określenie „otępienie” lub „demencja”. W tabeli 7.1 zamieszczono wykaz schorzeń i zaburzeń, których przejawem są zespoły organiczne przewlekłe, w tym otępienie.

Najczęstszą przyczyną otępienia są procesy zwyrodnieniowe o.u.n. związane z niewydolnością krążenia mózgowego, jako następstwa zmian miażdżycowych w naczyniach mózgowych, oraz zmiany zanikowe mózgu związane z procesem starzenia o.u.n. (niekiedy przedwczesnego), zaliczane do grupy schorzeń określanych mianem „choroba Alzheimera” lub „otępienie typu alzheimerowskiego”. Jak dotychczas, nie dysponujemy metodami leczniczymi, które hamują narastanie zmian zwyrodnieniowych w o.u.n., zaś wpływ leków noo-tropowych i prokognitywnych na procesy pamięciowe jest zwykle doraźny oraz krótkotrwały, i dotyczy wczesnych stadiów choroby.

Obniżenie sprawności procesów poznawczych czy pamięci nie zawsze dowodzi obecności uszkodzeń organicznych o.u.n. lub chorób somatycznych upośledzających funkcje mózgu. Wśród przyczyn należy uwzględnić wpływ' różnorodnych zaburzeń psychicznych czynnościowych, które mogą upośledzać pamięć, uwagę i motywację do wysiłku intelektualnego. Szczególne znaczenie przypada tu depresji, której wpływ na procesy poznawcze może być tak duży, że obraz kliniczny deficytów intelektualnych bywa określany mianem „otępienia rzekomego depresyjnego” (które jest przemijające). Również zaburzenia lękowe mogą w znacznym stopniu upośledzać uwagę, zdolność do koncentracji i wtórnie prowadzić do obniżenia sprawności procesów' poznawczych.

Tabela 7.1. Schorzenia i zaburzenia wywołujące zespoły organiczne i otępienie

•    Choroby zwyrodnieniowe o.u.n. (pierwotne):

—    choroba Alzheimera (typ I i II)

—    choroba Pieką

—    pląsawica Huntingtona

—    choroba Parkinsona

•    Choroby infekcyjne o.u.n.:

—    kiła o.u.n.

—    zapalenie opon i mózgu gruźlicze, kryptokokowe, grzybicze, HIV

—    choroba Creutzfeldta-Jacoba

•    Inne choroby o.u.n:

—    zwyrodnienie wątrobowo-soczewkowe

—    sarkoidoza

—    wodogłowie normotensyjne

—    wodogłowie wewnętrzne (nie komunikujące się)

—    stwardnienie rozsiane

—    niektóre postacie padaczki

•    Guzy wewnątrzczaszkowe

•    Urazy czaszki

•    Choroby układu krążenia, układu oddechowego:

—    miażdżyca naczyń mózgowych (otępienie wielozawa-łowe)

—    inne schorzenia prowadzące do niedotlenienia mózgu

•    Zaburzenia wewnętrznego wydzielania:

—    niedoczynność tarczycy

—    niewydolność nadnerczy

—    inne endokrynopatie

•    Niedobory witamin:

—    kwasu foliowego

—    b_I2

—    PP

—    B₆

•    Zatrucia ostre i przewlekłe:

—    tlenkiem węgla

—    dwusiarczkiem węgla

—    lotnymi rozpuszczalnikami

—    przewlekłe nadużywanie alkoholu (mechanizm złożony: niedoborowo-toksyczny)