0075

Pojęcie i funkcje partii politycznych

cel - przezwyciężenie różnic etnicznych, a rzadziej religijnych, i w oparciu o proces międzyetnicznej kooperacji zbudowanie od podstaw spójnej tożsamości narodowej. Proces artykulacji i agregacji interesów miał w istocie doprowadzić do likwidacji wszelkich form tożsamości sekcjonalnych, a pierwszym krokiem w tym kierunku była z reguła likwidacja partii reprezentujących subnarodowe interesy. Dominujące partie polityczne miały więc przede wszystkim pełnić funkcję integracyjną poprzez artykułowanie interesów ogólnonarodowych.

Po trzecie, partie polityczne mogą podjąć działania w kierunku zaoferowania elektoratowi nowych kwestii programowych i w ten sposób szukają szansy wejścia na rynek wyborczy. One nie tyle reprezentują już istniejące grupy społeczne, co raczej dążą do stworzenia własnej. Dzieje się tak z reguły w przypadku partii nowych, które mają poważne kłopoty z wejściem w ramy zamkniętego rynku wyborczego. Oferowanie określonych wartości czy też propozycja dokonania zasadniczych zmian w dotychczasowym układzie agendy programowej państwa mają na celu resegmentacje dotychczasowego elektoratu, choć z reguły dysponują one przynajmniej ogólnym wyobrażeniem, kto może być potencjalnym odbiorcą ich haseł politycznych. Partie te nie tyle więc artykułują i agregują już istniejące interesy (przynajmniej w fazie „genetycznej”), co raczej próbują dokonać polityzacji pewnych kwestii czy sentymentów społecznych. Liderzy tych partii mają jednak nadzieję, iż będzie następowała stopniowo krystalizacja nowego segmentu elektoratu, nad którym ich ugrupowanie przejmie kontrolę. Tego typu strategie są widoczne w działaniach tzw. partii Nowej Lewicy (m.in. partii zielonych) oraz partii ultraprawicowych nowego typu.

Po czwarte, partie polityczne mogą stosować strategie artykulacyjne i agregacyj-ne, czyniąc punktem ich odniesienia osobę konkretnego polityka, założyciela czy sponsora ugrupowania. Politycy ci wykorzystują sprzyjającą sytuację, np. kryzys polityczny czy zjawisko erozji dotychczasowych form lojalności wyborczej, jako sposób promowania nowej organizacji, a w istocie - własnej osoby. Bardzo często mamy tu do czynienia z wykorzystaniem strategii populistycznych jako sposobu artykulacji i agregacji interesów społecznych. Przykładem mogą być działania prezydenta Peru Alberto Fujimori i strategie przyjęte przez jego partię Alianza Cambio’90 Nueva Ma-yoria (C’90). Zresztą w Ameryce Południowej ujawniła się silna tendencja do wchodzenia tzw. klas niższych w układy wertykalnych, klientelistycznych powiązań z różnego typu „populistycznymi” osobowościami. Wydaje się to być konsekwencją braku lub słabnięcia autonomicznych, horyzontalnych form kolektywnego działania. Polityczne lojalności wyborców nie podlegają strukturyzacji przez partie polityczne czy organizacje społeczne (np. związki zawodowe), czego efektem może być słabnięcie

71