039

Jednocześnie dopełnia się druga probówka. Wyjmujemy ją z naczynia wsuwamy do niej żarzącą się drzazgę. Po rozbłyśnięciu płomieni, poznajemy tlen.

Za pomocą naszego prostego urządzenia otrzymaliśmy zatem z wody oba gazy - wodór i tlen.

Wyjaśnienie: Prąd elektryczny rozkłada wodę na dw^:ie substancje.” Woda jest związkiem chemicznym wodoru i tlenu. Dlaczego w doświadczeniu dodawano soli glauberskicj? Gdy próbowaliśmy przeprowadzić^ eksperyment z czystą (destylowaną) wodą. nie działo się praktycznie nic. | Woda destylowana nie przewodzi prądu. Często czytamy w szkolnych podręcznikach chemii, że należy dodać do niej kwasu siarkowego. Ponieważ kwas ten może być niebezpieczny, używamy zamiast niego nieszkodliwej soli glauberskicj-jej wodny roztwór również przewodzi prąd elektryczny.

Gdy ogrzejemy w garnku pozostały po zakończeniu doświadczenia Proztwór, odzyskamy z powrotem sól glauberską. W ten sposób możemy „dowieść, że sól nie uległa przemianie podczas reakcji rozkładu wody.

Wykorzystujemy:

2 elektrody węglowe, drut miedziany, naczynie szklane, wodę. bateryjkę 4,5-woltową, sól glauberską. 2 probówki.

•Ważna uwaga: W żadnym przypadku nie wolno stosować prądu z gniazdka elektrycznego (o napięciu 220 V).

60. Zimny lód-ciepła woda-gorąca para

Dla chemików i fizyków para wodna, ciekła woda i lód są jedną i tą samą] substancją w różnych stanach skupienia. Przez odpowjednie doprowadź* nie ciepła można przekształcić lód w wodę itd.

Zbadamy kilka zjawisk oraz pewne własności wody. które są objęte] obszarem zainteresowania fizyki.

Do miseczki wlewamy wodę i wstawiamy ją do lodówki, by zamarzła. Woda zmieni swój stan skupienia z ciekłego na stały. Takie przejści* nazywa się krzepnięciem.

Stały    Ciekły    Gazowy

Rys. 28. Trzy sany skupienia wody

Teraz ogrzejemy kilka kostek lodu w zlewce-by spowodować topnienie lodu, musimy doprowadzić energię w postaci ciepła. Jeżeli dalej będziemy ogrzewać zlewkę, woda zacznie wrzeć i ponownie będzie zmieniać swój stan skupienia-tym razem z ciekłego na gazowy. Takie przejście nazywamy parowaniem. Również podczas parowania trzeba doprowadzać do wody energię. Włóżmy probówkę z zimną wodą do strumienia pary nad wrzącą wodą. Para wodna osadza się na probówce, przyjmując ponownie ciekły stan skupienia. To przejście nazwano skraplaniem (kondensacją).

Nieco teorii. Zapoznamy się teraz trochę bliżej z zachowaniem się cząsteczek wody - cegiełek tworzących jej strukturę-podczas zmian stanu skupienia. Lód jest ciałem stałym, które w niskiej temperaturze zachowuje swój zewnętrzny kształt - cząsteczki wody są upakowane gęsto, jedna tuż obok drugiej (rys. 28, dla uproszczenia cząsteczki wody są przedstawione w postaci kulek).

W ciekłym stanie skupienia cząsteczki wody poruszają się swobodnie wewnątrz przestrzeni zajmowanej przez ciecz. Niemniej są one powiązane ze sobą na tyle mocno, że mogą tworzyć krople. W trzecim, gazowym, stanie skupienia cząsteczki wody mogą poruszać się zupełnie swobodnie-nic ma pomiędzy nimi żadnej spójności. Przekonaliśmy się. że oddzielenie cząsteczek od siebie wy maga doprowadzenia energii w postaci ciepła.

H ykorzysiujemy:

lód. wodę, zlewkę, trójnóg, palnik spirytusowy , probówkę.

77